۸۷٬۸۸۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
=۱۸۸۷ تا ۱۹۲۰ میلادی= | =۱۸۸۷ تا ۱۹۲۰ میلادی= | ||
تحولات پرشتاب و تأثیرگذار دهههای پایانی سده نوزدهم در [[قفقاز]] و ارمنستان غربی موجب شکلگیری گروهها و احزاب متعددی ارمنی گردید که از جمله مهمترین | تحولات پرشتاب و تأثیرگذار دهههای پایانی سده نوزدهم در [[قفقاز]] و ارمنستان غربی موجب شکلگیری گروهها و احزاب متعددی ارمنی گردید که از جمله مهمترین آنها حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان بود. هر چند برخلاف سایر احزاب ارمنی آن مقطع که عمدتاً در منطقه قفقاز و سرزمین ارمنستان پایهگذاری شدند، هسته اولیه شکلگیری هنچاکیان در خارج از ارمنستان و در ژنو بنیان نهاده شد. هفت دانشجوی جوان ارمنی تحت تأثیر تحولات انقلاب مارکسیستی [[روسیه]] تزاری و نیز تهدیدات فرهنگ و هویت ارمنیان اقدام به تأسیس حزبی با عنوان «حزب انقلابی هنچاک» در اوت ۱۸۸۷ میلادی نمودند. نام هنچاک برگرفته از روزنامه «کولوکول» به معنی ناقوس بود؛ روزنامهای که توسط آلکساندر هرتسن ناشر عقاید انقلابیون سوسیالیست روسی در آن مقطع منتشر میشد. | ||
هنچاکها به فاصله اندکی پس از تأسیس، اقدام به انتشار روزنامه «هنچاک» به معنی ناقوس نمودند که هدف اصلی آن آگاهی بخشی به ارمنیان در برابر تهدیدات دولت عثمانی و نیز بسط و گسترش اندیشه سوسیالیستی بود. هدف اصلی و فوری حزب انقلابی هنچاک، استقلال سیاسی و ملی ارمنستان به ویژه از زیر سلطه [[دولت عثمانی]] اعلام شد و هدف آتی نیز تحقق آرمان سوسیالیسم بود. | هنچاکها به فاصله اندکی پس از تأسیس، اقدام به انتشار روزنامه «هنچاک» به معنی ناقوس نمودند که هدف اصلی آن آگاهی بخشی به ارمنیان در برابر تهدیدات دولت عثمانی و نیز بسط و گسترش اندیشه سوسیالیستی بود. هدف اصلی و فوری حزب انقلابی هنچاک، استقلال سیاسی و ملی ارمنستان به ویژه از زیر سلطه [[دولت عثمانی]] اعلام شد و هدف آتی نیز تحقق آرمان سوسیالیسم بود. | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
همکاری بسیار نزدیک هنچاکها با دیگر حزب یعنی فدراسیون انقلابی ارمنی بود. این همکاری در ابتدا به اندازهای تنگاتنگ بود، که اعضای دو حزب با تشکیل یک کمیته پنج نفره تصمیم گرفتند به صورت جمعی به فعالیت بپردازند. شهر ترابزون به عنوان رابط بین ژنو و تفلیس محل استقرار دو حزب انتخاب شد و مقرر شد دو نشریه هنچاک و دروشاک برای بیان مواضع و دیدگاههای حزب منتشر شود. اما اتحاد بین این دو حزب ارمنی کوتاه بود. | همکاری بسیار نزدیک هنچاکها با دیگر حزب یعنی فدراسیون انقلابی ارمنی بود. این همکاری در ابتدا به اندازهای تنگاتنگ بود، که اعضای دو حزب با تشکیل یک کمیته پنج نفره تصمیم گرفتند به صورت جمعی به فعالیت بپردازند. شهر ترابزون به عنوان رابط بین ژنو و تفلیس محل استقرار دو حزب انتخاب شد و مقرر شد دو نشریه هنچاک و دروشاک برای بیان مواضع و دیدگاههای حزب منتشر شود. اما اتحاد بین این دو حزب ارمنی کوتاه بود. | ||
حزب بیش از هر چیز از اهرم راهپیمایی عمومی برای بیان اعتراض به سیاستهای دولت عثمانی بهره گرفت. راهپیمایی اعتراضی گوم کاپو در قسطنطنیه در ۱۵ ژوئیه ۱۸۹۰ میلادی نخستین قدرت نمایی هنچاکها بهشمار میرود<ref>[https://www.paymanonline.com/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%84-%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C/ سایت نشریه پیمان]</ref>. هدف اعتراض بیدار کردن ارمنیان ستمدیده و آگاه ساختن دولت عثمانی از درد و رنج ارمنیان بود. در این راهپیمایی اعتراضی، هاروتیون چانکیولیان از اعضای برجسته هنچاکها بیانیه اعتراضی را خطاب به سلطان عثمانی در مورد اصلاحات شش ولایت ارمنی قرائت نمود و پس از آن ارمنیان حرکت دسته جمعی را به سمت کاخ یلدیز آغاز کردند که با برخورد سربازان عثمانی، عدهای از معترضات کشته و زخمی شدند. دومین تحرک سیاسی هنچاکیان نیز در اوت ۱۸۹۴ میلادی در منطقه ساسون یکی از تلاشهای بزرگ حزب انقلابی هنچاکیان علیه حکومت عثمانی و کُردهای وابسته به سلطان عثمانی بود. (مقاومت ساسون (۱۸۹۴)) رهبری این اعتراضات بر عهده هامبارسوم پویاجیان بود که ارمنیهای ساسون را به عدم پرداخت مالیات و باج به کُردها و تُرکهای عثمانی ترغیب نمود که منجر به رویارویی | حزب بیش از هر چیز از اهرم راهپیمایی عمومی برای بیان اعتراض به سیاستهای دولت عثمانی بهره گرفت. راهپیمایی اعتراضی گوم کاپو در قسطنطنیه در ۱۵ ژوئیه ۱۸۹۰ میلادی نخستین قدرت نمایی هنچاکها بهشمار میرود<ref>[https://www.paymanonline.com/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B4%DA%A9%D9%84-%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D8%B2%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C/ سایت نشریه پیمان]</ref>. هدف اعتراض بیدار کردن ارمنیان ستمدیده و آگاه ساختن دولت عثمانی از درد و رنج ارمنیان بود. در این راهپیمایی اعتراضی، هاروتیون چانکیولیان از اعضای برجسته هنچاکها بیانیه اعتراضی را خطاب به سلطان عثمانی در مورد اصلاحات شش ولایت ارمنی قرائت نمود و پس از آن ارمنیان حرکت دسته جمعی را به سمت کاخ یلدیز آغاز کردند که با برخورد سربازان عثمانی، عدهای از معترضات کشته و زخمی شدند. دومین تحرک سیاسی هنچاکیان نیز در اوت ۱۸۹۴ میلادی در منطقه ساسون یکی از تلاشهای بزرگ حزب انقلابی هنچاکیان علیه حکومت عثمانی و کُردهای وابسته به سلطان عثمانی بود. (مقاومت ساسون (۱۸۹۴)) رهبری این اعتراضات بر عهده هامبارسوم پویاجیان بود که ارمنیهای ساسون را به عدم پرداخت مالیات و باج به کُردها و تُرکهای عثمانی ترغیب نمود که منجر به رویارویی آنها با قوای عثمانی شد. سومین اعتراض سیاسی، اعتراض به سلطان عبدالحمید در ۱۸ سپتامبر ۱۸۹۵ میلادی صورت گرفت که رهبری آن بر عهده «کارو ساهاکیان» بود. پس از سخنرانی اعتراضی ساهاکیان و معترضان ارمنی که قصد ورود به دروازههای باب عالی را داشتند، با نیروهای عثمانی درگیر شدند که منجر به زخمی و کشته شدن و نیز بازداشت تعداد بسیاری از آنها شد. مقاومت زیتون (۱۸۹۵–۱۸۹۶)، آخرین کوشش مهم هنچاکیان علیه دولت عثمانی در مقطع پایانی سده نوزدهم بهشمار میرود. | ||
هنچاکیان فعالیتهای سیاسی خود را در [[ایران]] که مرکز اصلی فعالیت | هنچاکیان فعالیتهای سیاسی خود را در [[ایران]] که مرکز اصلی فعالیت آنها شهر تبریز بود ولی بعدها به سایر مناطق خوی و سلماس نیز کشیده شد. هنچاکها مانند دیگر احزاب ارمنی از محیط جغرافیایی ایران و مرزهای آن برای ارتباط با مناطق ارمنینشین عثمانی نیز بهره میجستند. با آغاز قیام مردمی تبریز و شعلهور شدن آن تحت رهبری ستارخان در سال ۱۹۰۸ میلادی، هنچاکیان به همراه سایر احزاب ارمنی با پیوستن به جنبش عملاً حضور خود را در انقلاب مشروطیت ایران اعلام کردند. هنچاکیان نه تنها طرف مذاکره ستارخان شدند، بلکه با گروهای اجتماعیون شاخه تبریز نیز پیمان همکاری دو جانبه به امضاء رساندند<ref>سید سعید جلیلی، هنچاکیان در انقلاب مشروطه ایران، جستارهای سیاسی معاصر، سال سوم، شماره دوم، پاییز و زمستان ۱۳۹۱، صفحه:۵۰</ref><ref>محمد حسین خسروپناه، خسرو شاکری، آرشاویر چلنگریان و تیگران درویش (گردآورنده)، نقش ارامنه در سوسیال دموکراسی ایران (۱۹۰۵-۱۹۱۱)، تهران. شیرازه،۱۳۸۲، صفحه:۶۶</ref>.روند فعالیتهای هنچاکیان با فراز و نشیبهای متعدد تا مقطع جنگ جهانی اول ادامه پیدا کرد. در فضای پرالتهاب [[جنگ جهانی اول]]اعضای هنچاکها همراه با دیگر احزاب و جریانات سیاسی ارمنی، نقش مهمی در مقابله با نیروهای عثمانی و تُرک ایفا نمودند که بارزترین آن، در نبرد سارداراباد بود که نیروهای داوطلب مانع از تهاجم نیروهای تُرک به شهر ایروان شدند. | ||
=۱۹۲۱ تا ۱۹۸۹ میلادی= | =۱۹۲۱ تا ۱۹۸۹ میلادی= | ||
با تشکیل جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی احزاب عمده ارمنی (حزب آرمناکان، فدراسیون انقلابی ارمنی و هنچاک)، مجبور به جلای وطن شدند که در ادبیات سیاسی ارمنی از | با تشکیل جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی احزاب عمده ارمنی (حزب آرمناکان، فدراسیون انقلابی ارمنی و هنچاک)، مجبور به جلای وطن شدند که در ادبیات سیاسی ارمنی از آنها به عنوان «احزاب دیاسپورایی» یاد میشود. هنچاکها بر خلاف سایر احزاب ارمنی توانستند با حزب کمونیست ارمنستان روابط مناسبی را برقرار نمایند که این امر یکی از مهمترین موارد اختلاف و کشمکش این حزب با سایر احزاب بهشمار میرفت. | ||
=۱۹۹۰ تاکنون= | =۱۹۹۰ تاکنون= | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
=حوزه اقتصادی= | =حوزه اقتصادی= | ||
به منظور شکلگیری یک نظام اقتصادی برپایه اصول تنوع در مالکیت، دولت باید از شرکتهای کوچک و متوسط حمایت و | به منظور شکلگیری یک نظام اقتصادی برپایه اصول تنوع در مالکیت، دولت باید از شرکتهای کوچک و متوسط حمایت و آنها را تقویت کند. با توجه به حجم بالای اقتصاد دولتی، اشکال مالکیت باید در تمامی حوزههای اقتصادی تضمین شود. در این راستا، حزب از اشکال مختلف مالکیت (خصوصی، دولتی، مشارکتی و ترکیبی) با توجه به شکوفایی اقتصادی و براساس رویکرد اجتماعی حمایت میکند. | ||
=حوزه سیاست خارجی= | =حوزه سیاست خارجی= |