محمد بن علی سنوسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Wikivahdat (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' های ' به 'های ') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
|- | |- | ||
|تاریخ تولد | |تاریخ تولد | ||
|22 دسامبر | |22 دسامبر 1787م، 1166 ه. ش | ||
|- | |- | ||
|وفات | |وفات | ||
|1859 | |1859 م، 1238 ه ش | ||
|- | |- | ||
|مهمترین فرزند | |مهمترین فرزند | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|محمد ادریس سنوسی | |محمد ادریس سنوسی | ||
|} | |} | ||
</div><br>'''محمد بن علی سنوسی''' | </div><br>'''محمد بن علی سنوسی''' موسس فرقه [[سنوسیه]] از فرقه‌های [[صوفیه]] [[اهل سنت]] در [[شمال آفریقا]] است. این فرقه زمانی حکومت [[لیبی]] را در اختیار داشت. | ||
== | == زندگی‌نامه == | ||
تاریخ جدید [[لیبی]] پیش از آن که متاثر از حضور ترکان عثمانی که در مجموع مدت آن نسبتاً محدود بوده است باشد،<br>متاثر از استقرار و پرتوافکنی یک طریقه جدید پرقدرت به نام [[سنوسیه]] است. مؤسس این سلسله فردی به نام <big>محمد بن علی سنوسی</big>، چهل و دومین فرزند از سلاله پیامبر بود که در تاریخ ۲۲ دسامبر ۱۷۸۷م. مطابق با ۱۱۶۶ ه. ش. در «<big>تورش</big>» نزدیک به «<big>مستغانم</big>» در [[الجزایر]] به دنیا آمد.<br> | تاریخ جدید [[لیبی]] پیش از آن که متاثر از حضور ترکان عثمانی که در مجموع مدت آن نسبتاً محدود بوده است باشد،<br>متاثر از استقرار و پرتوافکنی یک طریقه جدید پرقدرت به نام [[سنوسیه]] است. مؤسس این سلسله فردی به نام <big>محمد بن علی سنوسی</big>، چهل و دومین فرزند از سلاله پیامبر بود که در تاریخ ۲۲ دسامبر ۱۷۸۷م. مطابق با ۱۱۶۶ ه. ش. در «<big>تورش</big>» نزدیک به «<big>مستغانم</big>» در [[الجزایر]] به دنیا آمد.<br> | ||
سنوسی از سال ۱۲۰۹ ه. ش. مدتی را در مکه شاگرد [[احمد بن ادریس فاسی]]، مؤسس طریقه‌های [[قادریه]] – [[ادریسیه]] بود و در پی فوت وی در سال ۱۲۱۶ ه. ش. در منطقه کوه <big>ابوقبیس</big> واقع در نزدیکی مکه، اولین زاویه («زاویه» به مراکزی که محل تدریس علوم و تبلیغ فرقه‌های مذهبی است می‌گویند.) خود را تاسیس کرد.<br> | سنوسی از سال ۱۲۰۹ ه. ش. مدتی را در مکه شاگرد [[احمد بن ادریس فاسی]]، مؤسس طریقه‌های [[قادریه]] – [[ادریسیه]] بود و در پی فوت وی در سال ۱۲۱۶ ه. ش. در منطقه کوه <big>ابوقبیس</big> واقع در نزدیکی مکه، اولین زاویه («زاویه» به مراکزی که محل تدریس علوم و تبلیغ فرقه‌های مذهبی است می‌گویند.) خود را تاسیس کرد.<br> | ||
سنوسی، پس از چندی به برقه بازگشت و در سال ۱۲۳۴ ه. ش. زاویه‌ای در <big>البیضاء</big> و زاویه‌ای در <big>جغبوب</big> تاسیس کرد و در سال ۱۲۳۸ه. ش. در همان محل فوت نمود. (وی که به سنوسی الخطابی الحسنی الادریسی شهرت داشت و مؤسس و پیشوای [[سنوسیه]] اول بود، آثاری نیز داشت.) | سنوسی، پس از چندی به برقه بازگشت و در سال ۱۲۳۴ ه. ش. زاویه‌ای در <big>البیضاء</big> و زاویه‌ای در <big>جغبوب</big> تاسیس کرد و در سال ۱۲۳۸ه. ش. در همان محل فوت نمود. (وی که به سنوسی الخطابی الحسنی الادریسی شهرت داشت و مؤسس و پیشوای [[سنوسیه]] اول بود، آثاری نیز داشت.) | ||
<ref>الکواکب الدریه فی الوائل الکتب الاثریه. (۱۲۰۲ ۱۲۷۶ ه. ق</ref> | <ref>الکواکب الدریه فی الوائل الکتب الاثریه. (۱۲۰۲ ۱۲۷۶ ه. ق</ref> | ||
===جانشین اول(محمد المهدی)=== | === جانشین اول(محمد المهدی) === | ||
در پی مرگ سنوسی، پسر وی به نام [[محمّد المهدی سنوسی]] جایش را گرفت و با تسلط بر بخش قابل توجهی از صحرای شرقی، شعباتی از طریقه را در کانم، اوآدای، و <big>بورکو</big> تاسیس کرد.<br> | در پی مرگ سنوسی، پسر وی به نام [[محمّد المهدی سنوسی]] جایش را گرفت و با تسلط بر بخش قابل توجهی از صحرای شرقی، شعباتی از طریقه را در کانم، اوآدای، و <big>بورکو</big> تاسیس کرد.<br> | ||
محمد المهدی در گورو به سال ۱۲۸۰ ه. ش. فوت کرد، (وی دعوی [[مهدویت]] کرد و جنبش او در برقه (در [[مغرب]] [[مصر]] واقع در [[لیبی]] کنونی) و صحرای [[الجزایر]] پیروان زیادی یافت و به [[سودان]] نیز سرایت کرد.<br> | محمد المهدی در گورو به سال ۱۲۸۰ ه. ش. فوت کرد، (وی دعوی [[مهدویت]] کرد و جنبش او در برقه (در [[مغرب]] [[مصر]] واقع در [[لیبی]] کنونی) و صحرای [[الجزایر]] پیروان زیادی یافت و به [[سودان]] نیز سرایت کرد.<br> | ||
سرانجام پس از مزاحمت‌هایی برای انگلیس‌ها با اشتغال [[لیبی]] توسط نیروهای <big>ایتالیا</big> در سال ۱۳۲۹ نیروی سنوسیان نیز درهم شکست. | سرانجام پس از مزاحمت‌هایی برای انگلیس‌ها با اشتغال [[لیبی]] توسط نیروهای <big>ایتالیا</big> در سال ۱۳۲۹ نیروی سنوسیان نیز درهم شکست. | ||
<ref>عنایت حمید، سیری در‌اندیشه سیاسی عرب، ص۸.</ref> | <ref>عنایت حمید، سیری در‌اندیشه سیاسی عرب، ص۸.</ref> | ||
===جانشین دوم(محمد الشریف)=== | === جانشین دوم(محمد الشریف) === | ||
برادرزاده [[محمد | برادرزاده [[محمد مهدی سنوسی]] به نام <big>محمد الشریف</big> جانشین او شد (۱۲۵۹ تا ۱۳۱۲ ه. ش.) و به دلیل آمدن <big>فرانسویان</big> به چاد (کانم، و تیبستی) به کُفره نقل مکان کرد و در آن جا دست به تشکیل گروهی چریکی علیه استعمارگران اروپایی زد.<br> | ||
<big>محمد الشریف</big> در پی تشکیل این گروه در سال‌های ۱۲۹۴ تا ۱۲۹۵ه. ش. علیه انگلیس‌ها در مرز [[مصر]] و علیه فرانسویان در صحرا جنگید و عاقبت در پشت دروازه‌های آگادِس و در جنوب تونس شکست خورد و مجبور به ترک [[لیبی]] شد. | <big>محمد الشریف</big> در پی تشکیل این گروه در سال‌های ۱۲۹۴ تا ۱۲۹۵ه. ش. علیه انگلیس‌ها در مرز [[مصر]] و علیه فرانسویان در صحرا جنگید و عاقبت در پشت دروازه‌های آگادِس و در جنوب تونس شکست خورد و مجبور به ترک [[لیبی]] شد. | ||
==رهبری محمد ادریس سنوسی در لیبی== | == رهبری محمد ادریس سنوسی در لیبی == | ||
نوه مؤسس سنوسیه موسوم به [[محمد اردیس سنوسی|محمد ادریس سنوسی]] که در سال ۱۲۶۸ش. متولد شد، در سال ۱۲۹۵ش. امیر برقه شد و در سال ۱۳۰۱ش. توسط موسولینی اخراج گردید و به قاهره گریخت و ۲۴ سال بعد برای به دست گرفتن قدرت به [[لیبی]] بازگشت.<br> | نوه مؤسس سنوسیه موسوم به [[محمد اردیس سنوسی|محمد ادریس سنوسی]] که در سال ۱۲۶۸ش. متولد شد، در سال ۱۲۹۵ش. امیر برقه شد و در سال ۱۳۰۱ش. توسط موسولینی اخراج گردید و به قاهره گریخت و ۲۴ سال بعد برای به دست گرفتن قدرت به [[لیبی]] بازگشت.<br> | ||
ایتالیایی‌ها در پی عهد نامه اُوش، جای ترک‌ها را گرفتند و بلافاصله پس از جنگ، تمامی کشور را زیر سلطه خود درآوردند؛ ولی با وجود تلاش طاقت فرسا و مقاومت طولانی سنوسی‌ها ([[عمر مختار]] در القصور نزدیک برقه) جنگ با تسخیر کفره در سال ۱۳۱۰ ش. به پایان رسید و اموال سنوسیه ضبط و زاویه‌های آنان به استثنای زاویه جغبوب تعطیل شد.<br> | ایتالیایی‌ها در پی عهد نامه اُوش، جای ترک‌ها را گرفتند و بلافاصله پس از جنگ، تمامی کشور را زیر سلطه خود درآوردند؛ ولی با وجود تلاش طاقت فرسا و مقاومت طولانی سنوسی‌ها ([[عمر مختار]] در القصور نزدیک برقه) جنگ با تسخیر کفره در سال ۱۳۱۰ ش. به پایان رسید و اموال سنوسیه ضبط و زاویه‌های آنان به استثنای زاویه جغبوب تعطیل شد.<br> | ||
در جریان جنگ جهانی دوم، امیر ادریس با اعزام نیروهای <big>لیبیایی</big> غرب به [[مصر]]، جانب انگلیسی‌ها را گرفت و «<big>سر آنتونی ایدن</big>» در سال ۱۳۲۱ ش. به سلسله سنوسیه قول استیفای حقوق آنان را برای سال ۱۳۲۵ش. داد. ادریس سه سال بعد، امیر برقه مستقل و در سال ۱۳۳۱ ش. فرمانروای کشور پادشاهی [[لیبی]] (شامل [[برقه]]، [[طرابلس]] غرب و فزّان) شد.<br> | در جریان جنگ جهانی دوم، امیر ادریس با اعزام نیروهای <big>لیبیایی</big> غرب به [[مصر]]، جانب انگلیسی‌ها را گرفت و «<big>سر آنتونی ایدن</big>» در سال ۱۳۲۱ ش. به سلسله سنوسیه قول استیفای حقوق آنان را برای سال ۱۳۲۵ش. داد. ادریس سه سال بعد، امیر برقه مستقل و در سال ۱۳۳۱ ش. فرمانروای کشور پادشاهی [[لیبی]] (شامل [[برقه]]، [[طرابلس]] غرب و فزّان) شد.<br> | ||
پس از دستیابی [[لیبی]] به سرمایه گرانقدر نفت و صدور آن توانست بودجه زیادی را کسب نماید. اما اوضاع سیاسی داخلی، خیلی زود دگرگون شد و ملک ادریس که در ابتدا چهره‌ای | پس از دستیابی [[لیبی]] به سرمایه گرانقدر نفت و صدور آن توانست بودجه زیادی را کسب نماید. اما اوضاع سیاسی داخلی، خیلی زود دگرگون شد و ملک ادریس که در ابتدا چهره‌ای مردمی‌داشت به سبب سوء‌استفاده‌های درباریان مستبد و فاسد، اعتبار و نفوذ خود را از دست داد.<br> | ||
تظاهرات دانشجویی و اعتصابات کارکنان نفت در سال ۱۳۴۶ ش. نیز نشانه خوبی برای ادامه سلطنت وی نبود.<br> ارتش لیبی که از شکست در جنگ شش روزه (جنگ اعراب با اسرائیل که سال ۱۳۴۶ ش. رخ داد، شش روز بیشتر طول نکشید و منجر به شکست اعراب شد.) سرخورده بود، و | تظاهرات دانشجویی و اعتصابات کارکنان نفت در سال ۱۳۴۶ ش. نیز نشانه خوبی برای ادامه سلطنت وی نبود.<br> ارتش لیبی که از شکست در جنگ شش روزه (جنگ اعراب با اسرائیل که سال ۱۳۴۶ ش. رخ داد، شش روز بیشتر طول نکشید و منجر به شکست اعراب شد.) سرخورده بود، و بی‌تفاوتی سلطان در مورد [[فلسطین]] را نظاره می‌کرد، هنگامی که ادریس از [[ترکیه]] و یونان بازدید می‌نمود، ضربه آخر را وارد کرد. و با تصرف نقاط حساس کشور در سال ۱۳۴۸ ش. اعلام جمهوری کرد. | ||
===تضعیف تفکر سنوسیه=== | === تضعیف تفکر سنوسیه === | ||
تفکر [[سنوسیه]] که از یک قرن پیش نقش مهمی در حیات مذهبی [[لیبی]] ایفا کرده بود، با قیام سال ۱۳۴۸ش. تضعیف شد و حذف جامع البیضاء که مدرسه علمیه سنوسیه به شمار می‌رفت، ضربه مرگباری بر پیکره این طریقه وارد نمود. <ref>تاریخ مسلمانان آفریقا، ص۶۰ -۶۲.</ref> | تفکر [[سنوسیه]] که از یک قرن پیش نقش مهمی در حیات مذهبی [[لیبی]] ایفا کرده بود، با قیام سال ۱۳۴۸ش. تضعیف شد و حذف جامع البیضاء که مدرسه علمیه سنوسیه به شمار می‌رفت، ضربه مرگباری بر پیکره این طریقه وارد نمود. <ref>تاریخ مسلمانان آفریقا، ص۶۰ -۶۲.</ref> | ||
<big>سنوسیّان</big> معتقدند که مسلمانان باید به همان روش مسلمانان صدر اسلام زندگی کنند و با هم متحد و یکپارچه شوند. | <big>سنوسیّان</big> معتقدند که مسلمانان باید به همان روش مسلمانان صدر اسلام زندگی کنند و با هم متحد و یکپارچه شوند.== پانویس == | ||
== | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:شخصیت‌های مهم جهان اسلام]] | ||
[[رده: لیبی]] | [[رده:لیبی]] | ||
[[رده: صوفیه]] | [[رده:صوفیه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۱۷
| نام | محمد علی |
|---|---|
| کنیه | سنوسی |
| موسس | سلسله سنوسیه |
| محل تولد | الجزائر |
| تاریخ تولد | 22 دسامبر 1787م، 1166 ه. ش |
| وفات | 1859 م، 1238 ه ش |
| مهمترین فرزند | محمد مهدی سنوسی |
| حکومت سنوسیه | لیبی |
| پادشاه | محمد ادریس سنوسی |
محمد بن علی سنوسی موسس فرقه سنوسیه از فرقه‌های صوفیه اهل سنت در شمال آفریقا است. این فرقه زمانی حکومت لیبی را در اختیار داشت.
زندگی‌نامه
تاریخ جدید لیبی پیش از آن که متاثر از حضور ترکان عثمانی که در مجموع مدت آن نسبتاً محدود بوده است باشد،
متاثر از استقرار و پرتوافکنی یک طریقه جدید پرقدرت به نام سنوسیه است. مؤسس این سلسله فردی به نام محمد بن علی سنوسی، چهل و دومین فرزند از سلاله پیامبر بود که در تاریخ ۲۲ دسامبر ۱۷۸۷م. مطابق با ۱۱۶۶ ه. ش. در «تورش» نزدیک به «مستغانم» در الجزایر به دنیا آمد.
سنوسی از سال ۱۲۰۹ ه. ش. مدتی را در مکه شاگرد احمد بن ادریس فاسی، مؤسس طریقه‌های قادریه – ادریسیه بود و در پی فوت وی در سال ۱۲۱۶ ه. ش. در منطقه کوه ابوقبیس واقع در نزدیکی مکه، اولین زاویه («زاویه» به مراکزی که محل تدریس علوم و تبلیغ فرقه‌های مذهبی است می‌گویند.) خود را تاسیس کرد.
سنوسی، پس از چندی به برقه بازگشت و در سال ۱۲۳۴ ه. ش. زاویه‌ای در البیضاء و زاویه‌ای در جغبوب تاسیس کرد و در سال ۱۲۳۸ه. ش. در همان محل فوت نمود. (وی که به سنوسی الخطابی الحسنی الادریسی شهرت داشت و مؤسس و پیشوای سنوسیه اول بود، آثاری نیز داشت.)
[۱]
جانشین اول(محمد المهدی)
در پی مرگ سنوسی، پسر وی به نام محمّد المهدی سنوسی جایش را گرفت و با تسلط بر بخش قابل توجهی از صحرای شرقی، شعباتی از طریقه را در کانم، اوآدای، و بورکو تاسیس کرد.
محمد المهدی در گورو به سال ۱۲۸۰ ه. ش. فوت کرد، (وی دعوی مهدویت کرد و جنبش او در برقه (در مغرب مصر واقع در لیبی کنونی) و صحرای الجزایر پیروان زیادی یافت و به سودان نیز سرایت کرد.
سرانجام پس از مزاحمت‌هایی برای انگلیس‌ها با اشتغال لیبی توسط نیروهای ایتالیا در سال ۱۳۲۹ نیروی سنوسیان نیز درهم شکست.
[۲]
جانشین دوم(محمد الشریف)
برادرزاده محمد مهدی سنوسی به نام محمد الشریف جانشین او شد (۱۲۵۹ تا ۱۳۱۲ ه. ش.) و به دلیل آمدن فرانسویان به چاد (کانم، و تیبستی) به کُفره نقل مکان کرد و در آن جا دست به تشکیل گروهی چریکی علیه استعمارگران اروپایی زد.
محمد الشریف در پی تشکیل این گروه در سال‌های ۱۲۹۴ تا ۱۲۹۵ه. ش. علیه انگلیس‌ها در مرز مصر و علیه فرانسویان در صحرا جنگید و عاقبت در پشت دروازه‌های آگادِس و در جنوب تونس شکست خورد و مجبور به ترک لیبی شد.
رهبری محمد ادریس سنوسی در لیبی
نوه مؤسس سنوسیه موسوم به محمد ادریس سنوسی که در سال ۱۲۶۸ش. متولد شد، در سال ۱۲۹۵ش. امیر برقه شد و در سال ۱۳۰۱ش. توسط موسولینی اخراج گردید و به قاهره گریخت و ۲۴ سال بعد برای به دست گرفتن قدرت به لیبی بازگشت.
ایتالیایی‌ها در پی عهد نامه اُوش، جای ترک‌ها را گرفتند و بلافاصله پس از جنگ، تمامی کشور را زیر سلطه خود درآوردند؛ ولی با وجود تلاش طاقت فرسا و مقاومت طولانی سنوسی‌ها (عمر مختار در القصور نزدیک برقه) جنگ با تسخیر کفره در سال ۱۳۱۰ ش. به پایان رسید و اموال سنوسیه ضبط و زاویه‌های آنان به استثنای زاویه جغبوب تعطیل شد.
در جریان جنگ جهانی دوم، امیر ادریس با اعزام نیروهای لیبیایی غرب به مصر، جانب انگلیسی‌ها را گرفت و «سر آنتونی ایدن» در سال ۱۳۲۱ ش. به سلسله سنوسیه قول استیفای حقوق آنان را برای سال ۱۳۲۵ش. داد. ادریس سه سال بعد، امیر برقه مستقل و در سال ۱۳۳۱ ش. فرمانروای کشور پادشاهی لیبی (شامل برقه، طرابلس غرب و فزّان) شد.
پس از دستیابی لیبی به سرمایه گرانقدر نفت و صدور آن توانست بودجه زیادی را کسب نماید. اما اوضاع سیاسی داخلی، خیلی زود دگرگون شد و ملک ادریس که در ابتدا چهره‌ای مردمی‌داشت به سبب سوء‌استفاده‌های درباریان مستبد و فاسد، اعتبار و نفوذ خود را از دست داد.
تظاهرات دانشجویی و اعتصابات کارکنان نفت در سال ۱۳۴۶ ش. نیز نشانه خوبی برای ادامه سلطنت وی نبود.
ارتش لیبی که از شکست در جنگ شش روزه (جنگ اعراب با اسرائیل که سال ۱۳۴۶ ش. رخ داد، شش روز بیشتر طول نکشید و منجر به شکست اعراب شد.) سرخورده بود، و بی‌تفاوتی سلطان در مورد فلسطین را نظاره می‌کرد، هنگامی که ادریس از ترکیه و یونان بازدید می‌نمود، ضربه آخر را وارد کرد. و با تصرف نقاط حساس کشور در سال ۱۳۴۸ ش. اعلام جمهوری کرد.
تضعیف تفکر سنوسیه
تفکر سنوسیه که از یک قرن پیش نقش مهمی در حیات مذهبی لیبی ایفا کرده بود، با قیام سال ۱۳۴۸ش. تضعیف شد و حذف جامع البیضاء که مدرسه علمیه سنوسیه به شمار می‌رفت، ضربه مرگباری بر پیکره این طریقه وارد نمود. [۳] سنوسیّان معتقدند که مسلمانان باید به همان روش مسلمانان صدر اسلام زندگی کنند و با هم متحد و یکپارچه شوند.== پانویس ==