قیامت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' آن‌ها' به ' آنها')
 
(۷۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
قیامت یا رستاخیز، میعادگاه موجودات هستی خاصه انسان ها برای حساب رسی و روز حشر انسان ها است.
قیامت در اصطلاح [[دین|دینی]] به موقفی هولناک گفته می‌شود که انسان‌ها (و دیگر موجودات) پس از به سر آمدن عمر [[دنیا]] نزد خداوند حاضر می‌شوند تا اعمال‌شان محاسبه شود. قبل از بر پایی [[قیامت]]، حوادث هولناکی در آسمان و زمین رخ می‌دهد که به آن [[اشراط الساعة]] می‌گویند و در [[قرآن]] به طور مفصّل از آن بحث شده است.  
قاضی در دادگاه قیامت عادل و میزان عمل مردم است.قیامت در اصطلاح دینی به موقفی هولناک گفته می شود که انسان ها پس از به سر رسیدن عمر دنیا در نزد خداوند برای حساب و کتاب اعمال شان حاضر می شوند.قبل از بر پایی قیامت حوادث هولناکی در آسمان و زمین رخ می دهد که به آن اشراط الساعه می گویند و در قرآن به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته است.اما از این که چه روزی قیامت خواهد شد کسی جز خدا از آن خبر ندارد.


== اهمیت قیامت ==
در اهمیت موضوع قیامت همین بس که در حدود هزار و هفتصد آیه از [[قرآن]] یعنی نزدیک به یک سوم آیات، درباره قیامت و مسایل مربوط به ثواب و عقاب و نیز بازگشت اعمال می‌باشد. <ref>قاموس قرآن، ج۶، ص۵۴</ref>


== توصیف قیامت در قرآن ==
قیامت یا رستاخیز در قرآن با نام‌ها و توصیفات مختلفی بیان شده است که نام برخی از مهم‌ترین آن عبارت است از: [[یوم‌الدین]]، [[یوم‌الموعود]]، [[یوم‌البعث]]، [[یوم‌الحسرة]] [[یوم‌الحق]]، [[یوم‌الوعید]]، [[یوم‌الوقت المعلوم]]، [[یوم‌الحساب]]، [[یوم‌القیامة]]، [[یوم‌الجمع]]، [[یوم‌الخلود]]، [[یوم‌الاخر]] و [[یوم‌الخروج|یوم‌الخروج.]]<ref>هاشمی سیدعلی، پرسمان قرآنی معاد</ref>ة


=== حوادث حتمی پیش از قیامت ===
مطابق با نصّ قرآن و روایات معتبر، قبل از آن که قیامت آغاز شود جهان‌‌هستی با حوادث بزرگ و نابود‌ کننده‌ای روبرو می‌شود که به برخی از مهم‌ترین آن اشاره می‌شود.


=== از بین رفتن زمین، کوه‌ها و دریاها ===
زلزله بزرگی در زمین رخ می‌دهد. <ref>سوره زلزال آیه 1</ref> <ref>آن‌چه در دل زمین است بیرون می‌ریزد. سوره زلزال، آیه 2</ref>
اجزای زمین متلاشی می‌شود.<ref>سوره الحاقة، آیه 14</ref> دریاها شکافته می‌شود.<ref>سوره تکویر آیه 4</ref> کوه‌ها به حرکت در می‌آید. <ref>سوره تکویر، آیه 7</ref> کوه‌ها در هم کوبیده می‌شود. <ref>سوره الحاقة آیه 4</ref> کوه‌ها به تلّ شنی تبدیل می‌شود.<ref>سوره مزّمّل، آیه 14</ref> کوه‌ها به شکل پشم حلاجی شده در می‌آند.<ref>سوره معارج، آیه 9</ref> و سپس در فضا پراکنده می‌شود.<ref>سوره مرسلات، آیه 10</ref>


=== در هم پیچیده شدن آسمان و خاموشی ستارگان ===
هنگام قیامت، ماه <ref>سوره قیامت، آیه 8</ref> و خورشید <ref>سوره تکویر، آیه 1</ref> و ستارگان بزرگی که بعضی از آنها میلیون‌ها برابر از خورشید بزرگ‌تر و پر نور‌تر است خاموش می‌شود.<ref>سوره تکویر، آیه ۲.</ref> و نظم حرکت ستارگان به هم می‌خورد. <ref>سوره انفطار، آیه 2</ref> ماه و خورشید در هم می‌آمیزند.<ref>سوره قیامت، آیه 9</ref> و آسمان که همچون سقف محفوظ و محکم جهان را احاطه کرده است، سست و متزلزل می‌شود. <ref>سوره طور، آیه 1</ref> و از هم می‌گسلد.<ref>سوره رحمن، آیه 17</ref>و طومار آن در هم می‌پیچد.<ref>سوره تکویر، آیه 11</ref>اجرام آسمانی به شکل فلز مذاب در می‌آید.<ref>سوره معارج، آیه 8</ref> و فضای جهان از دود و ابر پر می‌شود.<ref>سوره دخان، آیه 10</ref>


===نفخ صور===
یکی دیگر از مراحل قیامت، مرحله نفخ صور است که خود به دو مرحله شیپور مرگ و شیپور حیات تقسیم می‌شود.


=== نفخ صور اول، مرگ همگانی ===
در مرحله نفخ صور مرگ، همه موجودات زنده از بین خواهند رفت.<ref>سوره زمر، آیه 68</ref>


روز قیامت یا روز رستاخیز در اصطلاح علوم اسلامی به زمانی اطلاق می شود که حیات دنیایی بشر به پایان رسیده و بعد از وقوع حوادث هول انگیز همه انسانها از اولین و آخرین در پیشگاه خداوند برای حسابرسی اعمال حاضر می شوند.
=== نفخ صور دوم، حیات جاودانی ===
محتویات
مرحله دوم با نفخ صور حیات، موجودات برای رسیدن به زندگانی جاودانی دوباره زنده می‌شوند و جهانی ابدی بر پا می‌شود. <ref>سوره ابراهیم، آیه 48</ref> و صحنه هستی با نور الهی روشن می‌شود <ref>سوره زمر، آیه 69</ref> و شیپور حیات به صدا در می‌آید <ref>سوره زمر، آیه 68</ref>و همه انسان‌ها و (بلکه دیگر موجودات قابل حشر) دوباره زنده می‌شوند. <ref>سوره کهف، آیه 47</ref> و با سرعت <ref>سوره معارج، آیه 43</ref> نزد خداوند می‌روند. <ref>سوره یس، آیه 51</ref> و همگان در جایگاه عظیمی حاضر می‌شوند.<ref>سوره کهف، آیه 99</ref> و غالباً خیال می‌کنند که توقّفی که در عالم برزخ داشته‌اند به مقدار یک ساعت یا یک روز و یا چند روز بوده است.<ref>سوره روم، آیه 55</ref>


    ۱ اهمیت موضوع قیامت
=== قطع اصل و نسب خانوادگی و ظهور حکومت الهی ===
    ۲ نامها و اوصاف قیامت در قرآن
در قیامت حقیقت ها آشکار می‌شود <ref>سوره ابراهیم، آیه 21</ref> و سلطنت الهی بر به تمام معنا ظاهر می‌شود <ref>سوره حج، آیه 65</ref> و چنان هیبتی بر مخلوقات مستولی می‌شود و هیچ کسی قادر بر بلند سخن گفتن نخواهد بود.<ref>سوره هود، آیه 35</ref> هر کسی نگران سرنوشت خویش است و وضع به گونه‌ای خواهد بود که فرزندان از پدر و مادر و خویشان و نزدیکان از همدیگر فرار می‌کنند. <ref>سوره لقمان، آیه 33</ref> و ریشه سبب‌ها و نسب‌ها از هم می‌گسلد و دوستی‌هایی که بر اساس منافع و شهوات دنیوی و شیطانی بود به دشمنی تبدیل می‌شود. <ref>سوره زخرف، آیه 67</ref> و حسرت و ندامت از کوتاهی‌ها و تقصیرهای گذشته دل‌ها را فرا می‌گیرد.<ref>سوره انعام، آیه 31</ref>
    ۳ حوادث قیامت
    ۴ پانویس
    ۵ منابع


اهمیت موضوع قیامت
=== دادگاه عدل الهی ===
این مرحله از مهم‌ترین مراحل روز قیامت است. روزی که همگان در دادگاه عدل الهی حاضر می‌شوند.<ref>سوره آل‌عمران، آیه 30</ref> و پرونده اعمال انسان‌ها به دست آنها می‌رسد. <ref>سوره انشقاق، آیه 7 و 10</ref> و آن چنان موارد مطرح شده در پرونده اعمال انسان‌ها دقیق و آشکار است که احتیاجی نیست تا از کسی بپرسند که چه کرده‌ای؟ <ref>سوره رحمن، آیه 39</ref> شاهدان این دادگاه فرشتگان پیامبران و دیگر انسان‌های برگزیده هستند.<ref>سوره زمر، آیه 69</ref> در این دادگاه حتی اعضای بدن چون دست‌ها و پاها و پوست هم بر آن‌چه انجام دادند گواهی می‌دهند. <ref>سوره نور، آیه 24</ref> و حساب همه مردم به دقت و با میزان الهی رسیدگی و سنجش می‌شود.<ref>سوره انبیاء، آیه 47</ref> و درباره هر کسی بر پایه عدل و قسط تصمیم گرفته می‌شود.<ref>سوره نحل، آیه 78</ref>


اعتقاد به معاد و قیامت یکى از ارکان اسلام و بنا بر تحقیق بعضى از محققین در حدود هزار و هفتصد آیه از قرآن مجید راجع به قیامت و ثواب و عقاب و بازگشت اعمال است، بدین طریق نزدیک به یک سوم قرآن در بیان قیامت می باشد.[۱]
=== اقامت در سرای ابدی ===
نامها و اوصاف قیامت در قرآن
و اما درآخرین مرحله از مواقف قیامت، حکم خدا صادر می‌شود. <ref>سوره اعراف، آیه 44</ref> و نیکوکاران و زیان‌کاران از هم جدا می‌شوند.<ref>سوره انفال، آیه 37</ref> و مومنان با روی سفید و در حالی‌که خندان هستند به بشهت می‌روند.<ref>سوره زمر، آیه 73</ref> و کافران و منافقان در حالی‌که رو سیاه و اندوهگین هستند، با ذلت و خواری به دوزخ می‌روند.<ref>سوره مریم، آیه 86</ref> و هنگامی که مومنان به بهشت نزدیک می‌شوند، درهای بهشت گشوده می‌شود و فرشتگان رحمت از آنها استقبال می‌کنند و در حال سلام و احترام، نوید خوش‌بختی ابدی را به آنها می‌دهند.<ref>سوره زمر، آیه 73</ref> و از سوی دیگر، هنگامی که کافران و منافقان به دوزخ نزدیک می‌شوند، درهای آن باز می‌شود و فرشتگان عذاب با خشونت آنان را سرزنش می‌کنند و به آنها وعده عذاب ابدی می‌دهند.


مهمترین نامها و اوصاف قیامت در قرآن عبارتند از:
== پانویس ==
{{پانویس}}


یوم الساعة، یوم القیامة، الیوم الاخر، یوم الحساب، یوم الدین، یوم الجمع، یوم الفصل، یوم الخروج، یوم الموعود، یوم الخلود، یوم عظیم، یوم الحسرة، یوم التغابن، یوم التناد، یوم التلاق، یوم ثقیل، یوم الازفة، یوم عسیر، یوم الیم، یوم الوعید، یوم الحق، یوم مشهود، یوم الوقت المعلوم، یوما عبوسا قمطریرا، یوم البعث (یوم یبعثون).[۲]
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]
حوادث قیامت
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
 
با آغاز قیامت حوادثی پی در پی اتفاق می افتاد. قرآن کریم این حوادث را اینگونه ترسیم می کند:
 
زمین و کوهها و دریاها:
 
در زمین، زلزله عظیمی پدید می آید[۳] و آنچه در اندرون آن است بیرون می ریزد[۴] و اجزای آن، متلاشی می گردد،[۵] و دریاها شکافته می شوند،[۶] و کوه ها به حرکت درمی آیند[۷] و در هم کوبیده می شوند[۸] و مانند تلّ شنی می گردند[۹] و سپس به صورت پشم حلاّجی شده درمی آیند[۱۰] و آنگاه در فضا پراکنده می شوند.[۱۱]
 
آسمان و ستارگان:
 
ماه[۱۲] و خورشید[۱۳] و ستارگان عظیمی که بعضی از آن ها میلیون ها بار از خورشید ما بزرگ تر و پر فروغ تر است به تیرگی و خاموشی می گرایند،[۱۴] و نظم حرکت آن ها به هم می خورد،[۱۵] و از جمله ماه و خورشید به هم می پیوندند[۱۶] و آسمانی که همچون سقف محفوظ و محکمی بر این جهان، احاطه کرده است سست و متزلزل می شود[۱۷] و می شکافد و از هم می درد[۱۸] و طومار آن در هم می پیچد[۱۹] و اجرام آسمانی به صورت فلزّ مذابی درمی آیند[۲۰] و فضای جهان پر از دود و ابر می شود.[۲۱]
 
نفخ صور اول یا شیپور مرگ:
 
در چنین اوضاع و احوالی است که شیپور مرگ، نواخته می شود و همه موجودات زنده زمین می میرند[۲۲] و در جهان طبیعت، اثری از حیات نمی ماند، و وحشت و اضطراب، بر جانها سایه می افکند[۲۳] مگر کسانی که از حقایق و اسرار هستی دلهای آنان غرق معرفت و محبّت الهی است.
 
نفخ صور دوم یا شیپور حیات:
 
سپس جهان دیگری که قابلیّت بقاء و ابدّیت داشته باشد، بر پا می شود،[۲۴] و صحنه گیتی با نور الهی روشن می گردد،[۲۵] و شیپور حیات به صدا درمی آید[۲۶] و همه انسان ها (بلکه حیوانات نیز)[۲۷] در یک لحظه، زنده می شوند[۲۸] و سراسیمه و هراسان همانند ملخ ها و به صورت پروانگانی که در هوا منتشر می شوند[۲۹] و با سرعت،[۳۰] محضر الهی روانه می گردند[۳۱] و همگی در صحنه عظیمی فراهم می آیند[۳۲] و غالباً می پندارند که توقّفشان در عالم برزخ به اندازه یک ساعت یا یک روز و یا چند روز بوده است.[۳۳]
 
ظهور حکومت الهی و انقطاع سببها و نسبها:
 
در آن عالم حقایق آشکار می شود[۳۴] و حکومت و سلطنت الهی، ظهور تامّ می یابد[۳۵] و چنان هیبتی بر خلایق، سایه می افکند که هیچ کس را یارای بلند سخن گفتن نیست،[۳۶] و هر کسی به فکر سرنوشت خویش است و حتّی فرزندان از پدر و مادر، و خویشان و نزدیکان از یکدیگر، فرار می کنند،[۳۷] و اساساً رشته نسب ها و سبب ها می گسلد و دوستی هایی که بر پایه منافع و معیارهای دنیوی و شیطانی بوده تبدیل به دشمنی می گردد،[۳۸] و حسرت و پشیمانی از تقصیرهای گذشته، دلها را فرا می گیرد.[۳۹]
 
محکمه عدل الهی:
 
آنگاه دادگاه عدل الهی، تشکیل می شود و اعمال همه بندگان حاضر می گردد[۴۰] و نامه های اعمال، توزیع می شود[۴۱] و انتساب هر کاری به فاعل آن، چنان آشکار است که دیگر نیازی نیست که از کسی بپرسند چه کرده ای؟[۴۲] در این دادگاه، فرشتگان و پیامبران و برگزیدگان خدا به عنوان شهود حضور دارند[۴۳] و حتّی دست و پاها و پوست بدن ها گواهی می دهد[۴۴] و حساب همه مردم به دقّت، رسیدگی و با میزان الهی، سنجیده می شود[۴۵] و براساس عدل و قسط درباره ایشان داوری می گردد،[۴۶] و هر کس نتیجه سعی و کوشش خود را می یابد،[۴۷] و به نیکوکاران، ده برابر پاداش داده می شود،[۴۸] و هیچ کس بار دیگری را نمی کشد،[۴۹] امّا کسانی که دیگران گمراه کرده اند علاوه بر گناهان خودشان، معادل گناهان گمراه شدگان را نیز بردوش می کشند.[۵۰] (بدون این که از گناهان آنان کاسته شود) همچنین عوض و بدلی از کسی پذیرفته نمی شود،[۵۱] شفاعت کسی مقبول نمی گردد[۵۲] مگر شفاعت کسانی که از طرف خدای متعال، مأذون باشند و براساس معیارهای مرضیّ خدا شفاعت کنند.[۵۳]
 
به سوی اقامتگاه ابدی:
 
سپس حکم الهی اعلام شده[۵۴] نیکوکاران و تبهکاران از یکدیگر جدا می شوند[۵۵] و مؤمنان، روسفید و شاد و خندان به سوی بهشت،[۵۶] و کافران و منافقان، رو سیاه و اندوهگین و با ذلّت و خواری به سوی دوزخ، روانه می گردند[۵۷] و همگی از دوزخ، عبور می کنند[۵۸] در حالی که از چهره مؤمنان نور می تابد و راهشان را روشن می سازد[۵۹] و کافران و منافقان در تاریکی به سر می برند. منافقانی که در دنیا با مؤمنان، اختلاط داشتند آن ها را صدا می زنند که رو به سو ما کنید تا از نور شما استفاده کنیم، و پاسخ می شنوند که باید برای اکتساب نور، به عقب (به دنیا) برگردید! باز می گویند: مگر ما در دنیا با شما نبودیم؟ و پاسخ می شنوند: چرا، در ظاهر با ما بودید ولی خودتان را گرفتار کردید و دل هایتان دچار شکّ و تردید و قساوت شد و امروز، کارتان یکسره شده و از شما و از کافران، عوضی پذیرفته نمی شود و سرانجام، کافران و منافقان در کام دوزخ فرو می روند.[۶۰]
 
هنگامی که مؤمنان به بهشت نزدیک می شوند درهای آن گشوده می شود و فرشتگان رحمت به استقبال آنان می آیند و با سلام و احترام، مژده سعادت ابدی به ایشان می دهند.[۶۱] و از دیگر سو، هنگامی که کافران و منافقان به دوزخ می رسند درهای آن باز می شود و فرشتگان عذاب، با خشونت آنان را مورد سرزنش قرار داده به ایشان وعده عذاب ابدی می دهند.[۶۲]
پانویس
 
قاموس قرآن ج۶ ص۵۴
پرسمان قرآنی معاد, سید علی هاشمی
زلزال:۱/ حجّ: ۱/ واقعه:۴/
زلزال:۲/ انشقاق:۴.
الحاقّه:۱۴ / فجر:۲۱.
تکویر:۶/ انفطار:۳
کهف: ۴۷/ نحل:۸۸/ طور:۱۰/ تکویر: ۲.
الحاقّه:۴ . واقعه:۵.
مزّمل: ۱۴.
معارج:۹ / قارعه: ۵.
طه: ۱۰۷.۱۰۵ / مرسلات:۱۰.
القیامه:۸
تکویر:۱.
تکویر: ۲.
انفطار:۲
القیامه:۹.
طور:۱ / الحاقّه: ۱۶.
الرحمن:۳۷ / مزّمل:۱۸ / مرسلات:۹ / نبأ:۱۹/ انفطار:۱/ انشقاق:۱.
انبیاء:۱۰۴/ تکویر: ۱۱.
معارج: ۸.
فرقان:۲۵ / دخان:۱۰.
زمر: ۶۸/ الحاقّه: ۱۳/ یس: ۴۹.
نمل: ۸۹.۸۷.
ابراهیم:۴۸/ زمر: ۶۷/ مریم: ۳۸/ ق: ۲۲.
زمر: ۶۹.
زمر:۶۸ / کهف:۹۹/ ق: ۲۰ و ۴۲ / نبأ: ۱۸ / نازعات:۱۳/ مدّثر:۸ / صافّات:۱۹.
انعام:۳۸/ تکویر:۵.
کهف:۴۷/ نحل: ۷۷/ قمر:۵۰/ نبأ: ۱۸.
قارعه:۴ / قم:۷.
ق:۴۴ / معارج: ۴۳.
یس:۵۱ / مطفّفین:۳۰/ القیامه: ۱۲ و ۳۰.
کهف:۹۹ / تغابن:۹ / نساء:۸۷/ انعام:۱۲ / آل عمران:۹ / هود:۱۰۳.
روم:۵۵/ نازعات: ۴۶ / یونس:۴۵/ اسراء: ۵۲ / طه: ۱۰۴.۱۰۳/ مؤمنون:۱۱۳.
ابراهیم:۲۱ / العادیات:۱۰/ الطارق:۹/ ق:۲۲/ الحاقّه: ۱۸.
حجّ:۶۵/ فرقان:۲۶/ غافر:۱۶/ انفطار:۱۹.
هود:۱۰۵/ طه: ۱۰۸ و ۱۱۱/ نبأ:۳۸.
عبس: ۳۷.۳۴/ شعراء:۸۸/ معارج:۱۴.۱۰/ لقمان:۳۳.
زخرف:۶۷.
انعام:۳۱ مریم:۳۹/ یونس:۵۴.
آل عمران:۳۰/ تکویر:۱۴ / اسراء:۴۹.
اسراء: ۱۴.۱۳ و ۷۱/ الحاقّه: ۱۹و۲۵ / انشقاق: ۷و۱۰.
الرحمن: ۳۹.
زمر:۶۹/ بقره:۱۴۳/ آل عمران:۱۴۰/ نساء:۴۱ / هود:۱۸/ حجّ:۷۸/ ق:۲۱.
نور:۲۴/ یس:۶۵/ فصّلت: ۲۱.۲۰.
اعراف:۹.۸ / انبیاء:۴۷/ مؤمنون: ۱۰۳.۱۰۲/ قارعه: ۸.۶ .
یونس: ۵۴ و ۹۳/ جاثیه:۱۷/ نحل:۷۸/ زمر: ۶۹.۷۵.
النجم:۴۱.۴۰ / بقره:۲۸۱و۲۸۶/ آل عمران: ۲۶و۱۶/ انعام:۷۰/ هود:۱۱۱/ ابراهیم:۵۱/ طه:۱۵ /غافر:۱۷/ جاثیه:۲۲/ طور:۲۱/ مدّثر:۳۸/ یس: ۵۴.
انعام:۱۶۰.
النجم:۳۹/ انعام:۱۴۶/ فاطر:۱۸ /زمر:۷.
النحل:۲۵/ عنکبوت:۱۴. ضمناً از اینجا می توان حدس زد که کسانی هم که موجب هدایت دیگران شده اند ثواب مضاعف خواهند داشت چنان که صریحاً در روایات آمده است.
بقره:۴۸ و ۱۲۳/ آل عمران:۹۱/ لقمان:۳۳/ مائده:۳۶/ حدید:۱۵.
بقره: ۴۸و۱۲۳ و ۲۵۴/ مدّثر:۴۸.
انبیاء:۲۸/ بقره:۲۵۵/ یونس:۳/ مریم:۸۷/ طه:۱۰۹/ سبأ:۲۳/ زخرف:۸۶.
اعراف:۴۴.
انفال:۳۷/ روم: ۴۴.۴۳.۱۶.۱۴/ شوری:۷/ هود: ۱۰۸.۱۰۵/ یس:۵۹.
زمر:۷۳/ آل عمران:۱۰۷/ مریم:۸۵/ القیامه:۴۲.۲۴/ مطفّفین:۲۴/ غاشیه:۸.
زمر:۷۱.۶۰/ آل عمران:۱۰۶/ انعام:۱۲۴/ یونس:۲۷/ مریم:۸۶/ طه: ۱۰۱، ۱۲۶.۱۲۴/ ابراهیم:۴۳/ قمر:۸/ معارج:۴۴/ غاشیه:۲/ اسراء:۷۲/ عبس:۴۰.
مریم: ۷۲.۷۱.
حدید:۱۲.
حدید: ۱۵.۱۳/ نساء: ۱۴۰.
زمر:۷۳/ رعد:۲۲و ۲۴.
 
    نک: آیت الله مصباح یزدی، آموزش عقاید ۲: ۸۰.۷۵.
 
منابع
 
    شیعه در اسلام، علامه سید محمدحسین طباطبایى، صفحه ۱۶۴.
    پرسمان قرآنی معاد، سید علی هاشمی.
    قیامت یا روز حسرت عظیم،علیرضا زکی زاده رنانی.

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۴۹

قیامت در اصطلاح دینی به موقفی هولناک گفته می‌شود که انسان‌ها (و دیگر موجودات) پس از به سر آمدن عمر دنیا نزد خداوند حاضر می‌شوند تا اعمال‌شان محاسبه شود. قبل از بر پایی قیامت، حوادث هولناکی در آسمان و زمین رخ می‌دهد که به آن اشراط الساعة می‌گویند و در قرآن به طور مفصّل از آن بحث شده است.

اهمیت قیامت

در اهمیت موضوع قیامت همین بس که در حدود هزار و هفتصد آیه از قرآن یعنی نزدیک به یک سوم آیات، درباره قیامت و مسایل مربوط به ثواب و عقاب و نیز بازگشت اعمال می‌باشد. [۱]

توصیف قیامت در قرآن

قیامت یا رستاخیز در قرآن با نام‌ها و توصیفات مختلفی بیان شده است که نام برخی از مهم‌ترین آن عبارت است از: یوم‌الدین، یوم‌الموعود، یوم‌البعث، یوم‌الحسرة یوم‌الحق، یوم‌الوعید، یوم‌الوقت المعلوم، یوم‌الحساب، یوم‌القیامة، یوم‌الجمع، یوم‌الخلود، یوم‌الاخر و یوم‌الخروج.[۲]ة

حوادث حتمی پیش از قیامت

مطابق با نصّ قرآن و روایات معتبر، قبل از آن که قیامت آغاز شود جهان‌‌هستی با حوادث بزرگ و نابود‌ کننده‌ای روبرو می‌شود که به برخی از مهم‌ترین آن اشاره می‌شود.

از بین رفتن زمین، کوه‌ها و دریاها

زلزله بزرگی در زمین رخ می‌دهد. [۳] [۴] اجزای زمین متلاشی می‌شود.[۵] دریاها شکافته می‌شود.[۶] کوه‌ها به حرکت در می‌آید. [۷] کوه‌ها در هم کوبیده می‌شود. [۸] کوه‌ها به تلّ شنی تبدیل می‌شود.[۹] کوه‌ها به شکل پشم حلاجی شده در می‌آند.[۱۰] و سپس در فضا پراکنده می‌شود.[۱۱]

در هم پیچیده شدن آسمان و خاموشی ستارگان

هنگام قیامت، ماه [۱۲] و خورشید [۱۳] و ستارگان بزرگی که بعضی از آنها میلیون‌ها برابر از خورشید بزرگ‌تر و پر نور‌تر است خاموش می‌شود.[۱۴] و نظم حرکت ستارگان به هم می‌خورد. [۱۵] ماه و خورشید در هم می‌آمیزند.[۱۶] و آسمان که همچون سقف محفوظ و محکم جهان را احاطه کرده است، سست و متزلزل می‌شود. [۱۷] و از هم می‌گسلد.[۱۸]و طومار آن در هم می‌پیچد.[۱۹]اجرام آسمانی به شکل فلز مذاب در می‌آید.[۲۰] و فضای جهان از دود و ابر پر می‌شود.[۲۱]

نفخ صور

یکی دیگر از مراحل قیامت، مرحله نفخ صور است که خود به دو مرحله شیپور مرگ و شیپور حیات تقسیم می‌شود.

نفخ صور اول، مرگ همگانی

در مرحله نفخ صور مرگ، همه موجودات زنده از بین خواهند رفت.[۲۲]

نفخ صور دوم، حیات جاودانی

مرحله دوم با نفخ صور حیات، موجودات برای رسیدن به زندگانی جاودانی دوباره زنده می‌شوند و جهانی ابدی بر پا می‌شود. [۲۳] و صحنه هستی با نور الهی روشن می‌شود [۲۴] و شیپور حیات به صدا در می‌آید [۲۵]و همه انسان‌ها و (بلکه دیگر موجودات قابل حشر) دوباره زنده می‌شوند. [۲۶] و با سرعت [۲۷] نزد خداوند می‌روند. [۲۸] و همگان در جایگاه عظیمی حاضر می‌شوند.[۲۹] و غالباً خیال می‌کنند که توقّفی که در عالم برزخ داشته‌اند به مقدار یک ساعت یا یک روز و یا چند روز بوده است.[۳۰]

قطع اصل و نسب خانوادگی و ظهور حکومت الهی

در قیامت حقیقت ها آشکار می‌شود [۳۱] و سلطنت الهی بر به تمام معنا ظاهر می‌شود [۳۲] و چنان هیبتی بر مخلوقات مستولی می‌شود و هیچ کسی قادر بر بلند سخن گفتن نخواهد بود.[۳۳] هر کسی نگران سرنوشت خویش است و وضع به گونه‌ای خواهد بود که فرزندان از پدر و مادر و خویشان و نزدیکان از همدیگر فرار می‌کنند. [۳۴] و ریشه سبب‌ها و نسب‌ها از هم می‌گسلد و دوستی‌هایی که بر اساس منافع و شهوات دنیوی و شیطانی بود به دشمنی تبدیل می‌شود. [۳۵] و حسرت و ندامت از کوتاهی‌ها و تقصیرهای گذشته دل‌ها را فرا می‌گیرد.[۳۶]

دادگاه عدل الهی

این مرحله از مهم‌ترین مراحل روز قیامت است. روزی که همگان در دادگاه عدل الهی حاضر می‌شوند.[۳۷] و پرونده اعمال انسان‌ها به دست آنها می‌رسد. [۳۸] و آن چنان موارد مطرح شده در پرونده اعمال انسان‌ها دقیق و آشکار است که احتیاجی نیست تا از کسی بپرسند که چه کرده‌ای؟ [۳۹] شاهدان این دادگاه فرشتگان پیامبران و دیگر انسان‌های برگزیده هستند.[۴۰] در این دادگاه حتی اعضای بدن چون دست‌ها و پاها و پوست هم بر آن‌چه انجام دادند گواهی می‌دهند. [۴۱] و حساب همه مردم به دقت و با میزان الهی رسیدگی و سنجش می‌شود.[۴۲] و درباره هر کسی بر پایه عدل و قسط تصمیم گرفته می‌شود.[۴۳]

اقامت در سرای ابدی

و اما درآخرین مرحله از مواقف قیامت، حکم خدا صادر می‌شود. [۴۴] و نیکوکاران و زیان‌کاران از هم جدا می‌شوند.[۴۵] و مومنان با روی سفید و در حالی‌که خندان هستند به بشهت می‌روند.[۴۶] و کافران و منافقان در حالی‌که رو سیاه و اندوهگین هستند، با ذلت و خواری به دوزخ می‌روند.[۴۷] و هنگامی که مومنان به بهشت نزدیک می‌شوند، درهای بهشت گشوده می‌شود و فرشتگان رحمت از آنها استقبال می‌کنند و در حال سلام و احترام، نوید خوش‌بختی ابدی را به آنها می‌دهند.[۴۸] و از سوی دیگر، هنگامی که کافران و منافقان به دوزخ نزدیک می‌شوند، درهای آن باز می‌شود و فرشتگان عذاب با خشونت آنان را سرزنش می‌کنند و به آنها وعده عذاب ابدی می‌دهند.

پانویس

  1. قاموس قرآن، ج۶، ص۵۴
  2. هاشمی سیدعلی، پرسمان قرآنی معاد
  3. سوره زلزال آیه 1
  4. آن‌چه در دل زمین است بیرون می‌ریزد. سوره زلزال، آیه 2
  5. سوره الحاقة، آیه 14
  6. سوره تکویر آیه 4
  7. سوره تکویر، آیه 7
  8. سوره الحاقة آیه 4
  9. سوره مزّمّل، آیه 14
  10. سوره معارج، آیه 9
  11. سوره مرسلات، آیه 10
  12. سوره قیامت، آیه 8
  13. سوره تکویر، آیه 1
  14. سوره تکویر، آیه ۲.
  15. سوره انفطار، آیه 2
  16. سوره قیامت، آیه 9
  17. سوره طور، آیه 1
  18. سوره رحمن، آیه 17
  19. سوره تکویر، آیه 11
  20. سوره معارج، آیه 8
  21. سوره دخان، آیه 10
  22. سوره زمر، آیه 68
  23. سوره ابراهیم، آیه 48
  24. سوره زمر، آیه 69
  25. سوره زمر، آیه 68
  26. سوره کهف، آیه 47
  27. سوره معارج، آیه 43
  28. سوره یس، آیه 51
  29. سوره کهف، آیه 99
  30. سوره روم، آیه 55
  31. سوره ابراهیم، آیه 21
  32. سوره حج، آیه 65
  33. سوره هود، آیه 35
  34. سوره لقمان، آیه 33
  35. سوره زخرف، آیه 67
  36. سوره انعام، آیه 31
  37. سوره آل‌عمران، آیه 30
  38. سوره انشقاق، آیه 7 و 10
  39. سوره رحمن، آیه 39
  40. سوره زمر، آیه 69
  41. سوره نور، آیه 24
  42. سوره انبیاء، آیه 47
  43. سوره نحل، آیه 78
  44. سوره اعراف، آیه 44
  45. سوره انفال، آیه 37
  46. سوره زمر، آیه 73
  47. سوره مریم، آیه 86
  48. سوره زمر، آیه 73