احمد رفاعی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '[[حضرت علی' به '[[علی بن ابی طالب ') |
جز (جایگزینی متن - '[[حسین بن علی' به '[[حسین بن علی (سید الشهدا) ') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
== عقیده رفاعی درباره ائمه معصومین == | == عقیده رفاعی درباره ائمه معصومین == | ||
رفاعی از [[ائمه|ائمه معصومین علیهم‌السلام]] با احترام خاصی یاد کرده، چنان‌که از [[علی بن ابی طالب | رفاعی از [[ائمه|ائمه معصومین علیهم‌السلام]] با احترام خاصی یاد کرده، چنان‌که از [[علی بن ابی طالب | ||
|حضرت علی علیه‌السلام]] به امام جلیل، از [[حسین بن علی (سید الشهدا)]] علیه‌السلام به مظلوم شهید و از امام رضا علیه‌السلام به [[علی بن موسی (رضا)]] امام اعظم و امام رضا قبلۀ اهل باطن یاد کرده و با ذکر برخی مصائب امام زین‌العابدین و [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی‌کاظم]] علیه‌السلام آنها را صاحب مقام رضا معرفی کرده است<ref>احمد رفاعی، حکم الامام الرفاعی، ج۱، ص۷۶ـ۷۷، به‌اهتمام محمد حسنی مصطفی، حلب ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲</ref><ref>ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۱۶، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴</ref><ref>ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، ج۱ص ۱۵۰-۱۵۸ الکلیات الاحمدیه، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴</ref>. | |حضرت علی علیه‌السلام]] به امام جلیل، از [[حسین بن علی (سید الشهدا) | ||
(سید الشهدا)]] علیه‌السلام به مظلوم شهید و از امام رضا علیه‌السلام به [[علی بن موسی (رضا)]] امام اعظم و امام رضا قبلۀ اهل باطن یاد کرده و با ذکر برخی مصائب امام زین‌العابدین و [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی‌کاظم]] علیه‌السلام آنها را صاحب مقام رضا معرفی کرده است<ref>احمد رفاعی، حکم الامام الرفاعی، ج۱، ص۷۶ـ۷۷، به‌اهتمام محمد حسنی مصطفی، حلب ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲</ref><ref>ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۱۶، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴</ref><ref>ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، ج۱ص ۱۵۰-۱۵۸ الکلیات الاحمدیه، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴</ref>. | |||
== نظریۀ وحدت == | == نظریۀ وحدت == | ||
نسخهٔ ۴ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۲۴
| احمد رفاعی | |
|---|---|
 | |
| نام‌های دیگر | احمد بن علی بن احمد، ابن رفاعی |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | 500 ق، ۴۸۵ ش، ۱۱۰۷ م |
| محل تولد | عراق |
| سال درگذشت | 578 ق، ۵۶۱ ش، ۱۱۸۲ م |
| دین | اسلام، صوفیه |
| استادان |
|
| فعالیت‌ها | مؤسس طریقت رفاعیه |
احمد رِفاعی که کنیه‌اش ابوالعباس و معروف به ابن رفاعی، از عرفای شافعی قرن ششم و مؤسس طریقت رفاعیه می‌باشد.
زندگی‌نامه
رفاعی در سال ۵۰۰ یا ۵۱۲ در قریۀ حسن (از توابع شهر واسط در عراق) به‌دنیا آمد[۱][۲]. در کودکی پدرش او را برای فراگیری و حفظ قرآن به عبدالسمیع حربونی سپرد.
اصالت
برخی تذکره‌ها[۳][۴] او را عربی‌الاصل و از قبیله بنی‌رفاعه و برخی دیگر[۵][۶] وی را مغربی‌الاصل معرفی کرده‌اند.
نسب
نسب احمد از جانب پدر به امام موسی کاظم علیه‌السلام می‌رسد و از طرف مادر، انصاری است[۷][۸].
تربیت و کفالت رفاعی بعد از پدر
پس از درگذشت پدر رفاعی در ۵۱۹، منصور بطائحی، دایی رفاعی، تربیت و کفالت او را برعهده گرفت و او را به همراه خانواده‌اش به واسط برد، سپس وی را نزد ابوالفضل علی واسطی، عارف و محدّث و از شیوخ شافعی و دایی دیگرش ابوبکر واسطی فرستاد تا به تحصیل بپردازد[۹][۱۰][۱۱].
استادان
علاوه بر این، رفاعی از بندار بن بختیار واسطی، احمد بن عبداللّه آمدی واسطی، ابوغالب عبداللّه بن منصور، ابوالفتح محمد بن عبدالباقی و محمد بن عبدالسمیع عباسی حدیث شنید[۱۲][۱۳][۱۴]. برخی [۱۵][۱۶] معتقدند رفاعی با عبدالقادر گیلانی ملاقات کرده و از شاگردان او به شمار می‌رفته، اما خود رفاعی در مجلس سال ۵۷۸ در سلسلۀ مشایخ خویش از عبدالقادر نام نبرده است. رفاعی از ابوالفضل واسطی اجازۀ جامع در شریعت و طریقت دریافت کرد و از منصور بطائحی خرقه گرفت[۱۷][۱۸] که گفته ابوالفضل واسطی شیخ صحبت رفاعی و اولین کسی بود که به رفاعی خرقه پوشاند منصور بطائحی، دائی رفاعی، شیخ یک انجمن دینی بود. او احمد رفاعی را مکلف کرد که در روستای ام‌عبیده بماند و به ارشاد مریدان بپردازد.
رهبری انجمن رفاعیه
پس از منصور، احمد رفاعی در رهبری آن انجمن را برعهده گرفت و از آن پس، آن انجمن را رفاعیه نامید[۱۹]. از دیگر اسامی طریقت رفاعیه، احمدیه و بطائحیه است[۲۰][۲۱][۲۲]. سلسله مشایخ طریقت احمد را به چند واسطه به شبلی و جنید و سری‌سقطی و مشایخ پیش از اینان می‌رساند[۲۳]. برخی[۲۴][۲۵] گزارش‌های غلوآمیز درباره تعداد خلفای رفاعی در زمان حیات او نقل کرده‌اند.
شاگردان
از شاگردان رفاعی می‌توان به ابوالفتح واسطی، عبدالسلام قلیبی و عبداللّه بلتاجی اشاره کرد[۲۶][۲۷].
فعالیت تبلیغی
رفاعی نه فقط به ارشاد مریدانش بلکه به ارشاد طبقات گوناگون از جمله خلیفه عصر خویش المستنجد باللّه عباسی نیز همت گماشت[۲۸][۲۹].
عقیده رفاعی درباره ائمه معصومین
رفاعی از ائمه معصومین علیهم‌السلام با احترام خاصی یاد کرده، چنان‌که از [[علی بن ابی طالب |حضرت علی علیه‌السلام]] به امام جلیل، از [[حسین بن علی (سید الشهدا)
(سید الشهدا)]] علیه‌السلام به مظلوم شهید و از امام رضا علیه‌السلام به علی بن موسی (رضا) امام اعظم و امام رضا قبلۀ اهل باطن یاد کرده و با ذکر برخی مصائب امام زین‌العابدین و امام موسی‌کاظم علیه‌السلام آنها را صاحب مقام رضا معرفی کرده است[۳۰][۳۱][۳۲].
نظریۀ وحدت
احمد رفاعی با نظریۀ وحدت وجود به شدت مخالف بود و شطحیات عرفا را نوعی کفر تلقی می‌کرد[۳۳][۳۴] وی مبالغه و بزرگ‌نمایی شخصیت مشایخ را تا آن‌جا که آنها را معصوم انگاشته و واسطۀ بین خدا و بنده قرار دهند مردود می‌شمرد[۳۵].
ویژگی محوری طریقت رفاعیه
اهتمام به شریعت از ویژگی‌های محوری طریقت رفاعیه بوده است.
عقیده رفاعی در کتاب و سنت
رفاعی کتاب و سنّت را دو میزان می‌دانست که همۀ اقوال، افعال و احوال عارف باید با آن سنجیده شود. ازاین‌رو رفاعی هرگونه مخالفت با شریعت را کفر می‌دانست[۳۶][۳۷][۳۸].
آثار
در منابع متأخر[۳۹][۴۰] آثاری را از رفاعی دانسته‌اند که از آن جمله‌اند:
- الاحزاب الرفاعیه؛
- الصراط المستقیم فی تفسیر معانی بسم‌اللّه‌الرحمن‌الرحیم؛
- حالة اهل الحقیقة مع‌اللّه؛
- المجالس الاحمدیة؛
- الروایة؛
- شرح التنبیه فی فروع الفقه الشافعی، در شش مجلد؛
- دیوان قصاید؛
- البهجة فی الفقه؛
- تفسیر سوره قدر؛
- السرالمصون؛
- النظام الخاص لاهل الاختصاص؛
- حِکَم الرفاعی؛
- رحیق الکوثر من کلام الغوث؛
- البرهان؛
- الطریق الی اللّه؛
- العقاید الرفاعیه.
درگذشت
رفاعی در ۵۷۸ ق، در ام‌عبیده درگذشت[۴۱][۴۲] و چون فرزندی نداشت، برادرزاده‌هایش جانشین او شدند[۴۳][۴۴].
کتاب‌های سیره و زندگی‌نامه رفاعی
دربارۀ زندگی و سیره رفاعی و طریقت رفاعیه کتاب‌های متعددی نوشته شده و سامرایی[۴۵] از چهل و شش اثر درباره او نام برده است.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیه الکبری، ج۶، ص۲۴، به اهتمام عبدالفتاح محمدالحلو و محمود محمد طناحی، ۱۳۸۸/ ۱۹۶۸
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۲۱۷، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۱، ص۱۷۱
- ↑ عبدالوهاب شعرانی، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۴۰، بیروت ۱۴۰۸ /۱۹۸۸
- ↑ صلاح‌الدین صفدی، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۹
- ↑ ابن ملقن، طبقات الاولیاء، ج۱، ص۹۴، تحقیق نورالدین شریبه، بیروت. ۱۴۰۶ /۱۹۸۶
- ↑ ابن ملقن، طبقات الاولیاء، ج۱، ص۹۳، تحقیق نورالدین شریبه، بیروت ۱۴۰۶ /۱۹۸۶
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، ج۱، ص۶، بغداد
- ↑ تاریخ الاسلام ذهبی، ج۲۱، ص۷۸
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۲۱۷، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، ج۱، ص۹، بغداد
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، ج۱، ص۸ـ۱۱
- ↑ بوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، ج۱، ص۱۶
- ↑ الکلیات الاحمدیه، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴. یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، ج۱، ص۹ـ۱۰، بغداد
- ↑ نورالدین شطنوفی، بهجه الاسرار و معدن الانوار، ج۱، ص۲۸ـ۲۹، قاهره ۱۴۲۱/۲۰۰۱
- ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، ج۱، ص۱۰۱، نولشکور، ۱۳۸۷/۱۹۲۹
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، ج۱، ص۱۰
- ↑ ترمینگام، ص ۳۷
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۲۱۸ـ۲۱۹، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۱، ص۱۷۱
- ↑ ابوالفدا الحافظ ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت ۱۴۰۷ /۱۹۸۷
- ↑ ابن ملقن، طبقات الاولیاء، ج۱، ص۹۴، تحقیق نورالدین شریبه، بیروت ۱۴۰۶ /۱۹۸۶
- ↑ غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، ج۱، ص۱۰۱، نولشکور، ۱۳۸۷/۱۹۲۹
- ↑ یوسف بن الیاس سرکیس، معجم‌المطبوعات العربیه و المعربه، ج۱، ص۹۴۸، ج ۱، قم ۱۴۱۰
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، ج۱، ص۳۱، بغداد
- ↑ عبدالرئوف مناوی، الکواکب الدریه، ج ۲، ص ۴۳۱؛عبدالرئوف مناوی، الکواکب الدریه، ج ۲، ص۴۴۲ـ۴۴۳،بیروت ۱۹۹۹
- ↑ عبدالرئوف مناوی، الکواکب الدریه، ج ۴، ص ۱۶۶
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۱۹۱، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، ج۱، ص۳۲ـ۳۳، بغداد
- ↑ احمد رفاعی، حکم الامام الرفاعی، ج۱، ص۷۶ـ۷۷، به‌اهتمام محمد حسنی مصطفی، حلب ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۱۶، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، ج۱ص ۱۵۰-۱۵۸ الکلیات الاحمدیه، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ احمد رفاعی، حکم الامام الرفاعی، ج۱ص۱۵، به‌اهتمام محمد حسنی مصطفی، حلب ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۱۲۶، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۱۳۵، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ احمد رفاعی، حکم الامام الرفاعی، ج۱، ص۶۷، به‌اهتمام محمد حسنی مصطفی، حلب ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲
- ↑ ابوالهدیل افندی الصیادی الرفاعی الحسینی، الکلیات الاحمدیه، ج۱، ص۱۲۶، قاهره ۱۴۲۵ /۲۰۰۴
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی ج۱، ص۱۲ حیاته ـ آثاره، بغداد
- ↑ یوسف بن الیاس سرکیس، ج۱، ص۹۴۸، معجم‌المطبوعات العربیه و المعربه، قم۱۴۱۰
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، ج۱، ص۴۴ـ۴۵، بغداد
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱۱، ص۴۹۲
- ↑ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۱، ص۱۷۲
- ↑ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۱، ص۱۷۱
- ↑ صلاح‌الدین صفدی، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۱۹
- ↑ یونس ابراهیم سامرایی، السید احمد الرفاعی حیاته ـ آثاره، بغداد