اتحادیه جهانی فعالان قرآنی

اتحادیه جهانی فعالان قرآنی
مؤسس	مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
مدیر فعلی	محمد حاجی ابوالقاسم دولابی علی (نذیر) احمد سلامی ابوالحسن احمدی شاهرختی لاله افتخاری محمد حسین سعیدیان محمود واعظی نادر طالب زاده محمد راضی بن محمد رجب (مالزی) عقیل منور (اندونزی) محمد منشد النجفی (عراق) محمد امین ساجو (سنگال)
وابستگی به حاکمیت	مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

قَالَ اللَّهُ تعالی شأنه العزیز:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ ^{[آل‌عمران–200]} ‎ قرآن کریم به‌مثابه راهبرد وصول به «امت واحده اسلامی» و میثاق مشترک و میراث متّفَق مسلمانان، نقش و جایگاهی ارجمند در گذار از وضعیت «انقلاب اسلامی» تا تشکیل «امت واحده اسلامی» دارد؛ به­‌گونه‌ای که این فرایند، جز با محوریت قرآن کریم و در بستری ­غیر از فعالیت‌های قرآنی و در گسترۀ بین‌­الملل، تحقق­ ناپذیر می‌­نماید.

یکپارچگی، وحدت و همگرایی صفوف مسلمانان در برابر دشمنان اسلام، همواره از آرمان‌های نخبگان و شخصیت‌های به‌نام جهان اسلام و از اهداف متعالی آموزه‌های وحیانی بوده است؛ چرا که با پرهیز از انشقاق و تفرقه، تسلط بیگانگان بر کشورهای اسلامی غیرممکن می‌گردد.

در این برهه از تاریخ که ملت‌های مسلمان در پرتو حرکت بیداری اسلامی به ضرورت وحدت و انسجام پی‌برده‌اند، ضروری است برای خنثی نمودن ترفندهای تفرقه‌افکنانۀ دشمنان و تجدید عظمت اسلام و مسلمین، احیای مجدد تمدن اسلامی، ارتقاء و کسب اقتدار علمی در جهان اسلام، به‌سوی توحید کلمه که مقصد بزرگ الهی است، حرکت کنیم. بی‌تردید، یکی از راه‌های تحقق این مهم، تأمین، بسط و تعمیق شبکۀ ارتباطات و اطلاعات قرآنی در درون امت اسلامی است.

ترابط بین فعالان و نخبگان قرآنی جهان اسلام با رویکرد تقریب مذاهب اسلامی، یکی از گام‌‌های اساسی در راستای اجرای راهبرد دیپلماسی وحدت و تشکیل امت واحدۀ اسلامی و تحقق تمدن نوین قرآن‌بنیان است؛ امری که همۀ فرقه‌ها و مذاهب اسلامی بر آن اتفاق‌نظر و اهتمام ویژه دارند و بایسته آن است که برنامه‌های تقریبی بر حول آن تدوین و با همیاری و پشتیبانی متولیان امور قرآنی در داخل و خارج کشور جامۀ عمل پوشد.

بدیهی است در ادامۀ این اقدام ارزشمند، شاهد نظام به­ هم ­پیوسته­‌ای متشکل از فعالان، نخبگان و خادمان قرآنی سراسر جهان خواهیم بود؛ به‌گونه‌ای که سازمان‌های متناظر و نیز تجهیزات سخت افزاری و نرم ­افزاری موجود را به منظور استفادۀ بهینه از منابع و فرصت­‌ها و در جهت هم‌افزایی و نیل به اهداف مشترک بین‌­المللی، با یکدیگر در تعامل مستمر قرار دهد.

فصل اول: کلیات

مادۀ اول: تعاریف

1. فعالان قرآنی، صاحب‌نظران و تلاشگران مسلمان در عرصه‌های گوناگون قرآنی (قرائت، حفظ، تفسیر، هنرهای قرآنی و...) هستند که باور به تشکیل امت واحدۀ اسلامی دارند.
2. منظور از "دبیر کل" دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است.
3. منظور از "شورای عالی"، شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است.

ماده دوم: گستره فعالیت

اتحادیه جهانی فعالان قرآنی که در این اساسنامه "اتحادیه" نامیده می‌شود، نهادی است قرآنی که در ابعاد آموزشی، پژوهشی و ترویجی، در گستره جهانی برای تعالی و رشد فزاینده نخبگان و فعالان قرآنی، شامل: مفسران، مؤلفان، مترجمان، حافظان، قاریان، هنرمندان، معلمان، مدیران، استادان، معلمان و مروجان(ناشران، فعالان در حوزه ­های رسانه و اطلاع ­رسانی، نشریات، خبرگزاری­ ها و...) فعالیت می‌کند.

ماده سوم: استقلال شأن

اتحادیه، نهادی مستقل، غیرانتفاعی و غیردولتی است. بدیهی است پشتیبانی مجمع، صرفاً به‌منظور همیاری در راستای اهداف مشترک است و هرگز به‌معنای فائق آمدن نگاه حاکمیتی بر ساز و کار اتحادیه نیست و قطعاً اتحادیه به یک فعالیت اداری تنزل نخواهد کرد.

ماده چهارم: مکان اتحادیه

دبیرخانۀ دائمی اتحادیه، در جمهوری اسلامی ایران و شهر تهران مستقر است.

مادۀ پنجم: شعبه‌های اتحادیه

اتحادیه به منظور بسط فعالیت‌های کمی و کیفی در سراسر جهان فعال خواهد بود. رئیس اتحادیه، شعبه‌های آن را در کشورهای مختلف جهان، پیگیری و محقق می‌سازد.

ماده ششم: زمان فعالیت

فعالیت اتحادیه از زمان تأسیس، نامحدود و انحلال آن منوط به‌درخواست هیئت مؤسس و تأیید دبیرکل است.

تبصره: در صورت انحلال اتحادیه، تمام اموال و حقوق مادی و معنوی آن به مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تعلق می‌گیرد.

فصل دوم: اهدف، راهبردها، وظایف

ماده هفتم: اهدف

1. حرکت در راستای تحقق آرمان قرآنی «امت واحدۀ اسلامی» با محوریت بی‌­بدیل و راهبردی قرآن کریم؛
2. اهتمام به امر وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی، از طریق توسعۀ فرهنگ قرآنی، به‌منظور برپایی تمدن نوین قرآن بنیان؛
3. احیای سنت نبوی تکریم و به‌کارگیری اصحاب قرآن در مناصب بایسته و انعکاس ابعاد بین‌المللی آن؛
4. ظرفیت‌سازی برای شبکۀ فعالان، نخبگان و خادمان قرآنی جهان اسلام، جهت شناساندن قرآن و قرآنیان؛
5. فضاسازی برای ملاک عمل قرار گرفتن چارچوب ­های نظری قرآنی در اجتماع مسلمانان.

ماده هشتم: راهبردها

1. رصد شبکۀ نخبگان و صاحب‌نظران و فعالان قرآنی جهان و برقراری ارتباط با آنها؛
2. آگاهی‌بخشی هدفمند، جهت معرفی اسلام اصیل، برای مقابله با جریان‌های وحدت‌شکن، در تقابل مذاهب اسلامی با یکدیگر؛
3. توانمندسازی افراد و نهادهای قرآنی، جهت هم‌افزایی و بهره‌گیری از ظرفیت آنها؛
4. تبادل اندیشه و ایجاد زمینۀ گفتگو و تضارب آراء با نوآوران و نظریه‌پردازان قرآنی؛
5. بهره‌مندی از اطلاعات و ظرفیت‌های قرآنی مجامع بین‌المللی جهان اسلام، برای همکاری و تعامل فزایندۀ متقابل.
6. برجسته‌سازی موضوع دفاع از قرآن در اجتماعات بین کشورهای اسلامی، مانند: مناسک حج و عمره، اربعین؛
7. ایجاد ساختارهای قرآنی در ساز و کارهای فعلی جهان برای جهانی‌سازی تعالیم قرآنی، مانند: سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو، سازمان همکاری‌ اسلامی و... ؛
8. ایجاد همگرایی در منزوی کردن جریان‌های تکفیری و تندرو و موضوعیت دادن به قرآن، با عنوان محور وحدت بین امت اسلامی؛
9. محوریت بخشیدن به نظام‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی قرآن کریم (صلی‌الله علیه و آله) در مواجهه با نظام‌های عقیدتی بیگانه، از طریق توسعۀ شبکۀ فعالان قرآنی در جهان اسلام.

ماده نهم:وظایف و اقدامات

1. راه‌اندازی پایگاه اطلاعاتی کارآمد، جهت شناسایی نهادها و نخبگان و فعالان قرآنی، در سطح جهان؛
2. ارتباط با مجامع، سازمان‌ها، نهادها و شخصیت‌های مختلف قرآنی جهان اسلام، برای همکاری متقابل؛
3. پیگیری مطالعات هدفمند قرآنی، برای شناخت ظرفیت‌ها و کاستی‌های قرآنی فراروی جهان اسلام و ارائۀ راهکار برای مواجهه با آن؛
4. اجرای پروژه‌های مشترک قرآنی تقریب‌محور، اعم از: تألیف، تدوین، نقد، ترجمه و نشر آثار برگزیدۀ قرآنی، در لایه‌های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی با نهادهای همسو؛
5. بهره‌مندی از فضای اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، رادیو، تلویزیون و رسانه‌های دیجیتال و مکتوب، جهت ارتقای سطح قرآنی کشورها؛
6. ارائۀ آموزش‌ها و خدمات مشاوره‌ای، دانشی و مهارتی به‌جامعۀ قرآنیان ملل اسلامی، برای افزایش توان آنان در موضوعات گوناگون قرآنی؛
7. حضور، حمایت و مشارکت در برگزاری نمایشگاه‌ها، اجلاسیه‌ها و اجتماعات داخلی و خارجی، برای همکاری‌های علمی- ترویجی؛
8. استفاده از ظرفیت‌های: نمایندگی‌های مقام معظم رهبری، وزارت امور خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، جامعه‌المصطفی‌العالمیه، مجمع جهانی اهل البیت و... در کشورهای مختلف جهان؛
9. انعقاد تفاهم‌نامه‌ و قرارداد با مراکز همسو و دعوت به‌مشارکت همه‌جانبه، در برنامه‌های قرآنی؛
10. اعطای جوایز بین‌المللی قرآنی، به‌نخبگان برگزیدۀ قرآنی؛
11. معرفی و شناساندن برگزیدگان قرآنی جهان اسلام با رویکرد تقریبی، به‌منظور الگوسازی در میان گروه­‌های مرجع و تأثیرگذار، فعالان قرآنی و عموم جوامع اسلامی؛
12. تهیۀ عملکرد سالیانۀ اتحادیه و ارائۀ گزارش دوره‌ای به دبیر کل.

فصل سوم: ارکان

ماده دهم: ساختار کلی

1. هیئت مؤسس؛
2. هیئت اجرایی؛
3. رئیس اتحادیه؛
4. مجمع عمومی؛
5. بازرس.

تبصره 1: هیئت مؤسس، پس از تشکیل با عنوان هیئت امنا ادامۀ فعالیت می‌­دهد.

ماده یازدهم: هیئت مؤسس

"هیئت مؤسس اتحادیه" 15 نفر از شخصیت‌های کارآمد جهان اسلام‌اند که با حکم دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب تعیین می‌شوند. بنا به گستردگی و اهمیت و جایگاه مؤثر این اتحادیه، تعداد افراد هیئت مؤسس چنین است:

الف- هشت تن از صاحب‌نظران و نخبگان قرآنی جمهوری اسلامی ایران، حجج اسلام و آقایان: حمید محمدی، محمد حاجی ابوالقاسم دولابی، علی(نذیر) احمد سلامی، ابوالحسن احمدی شاهرختی، محمد حسین سعیدیان، محمود واعظی، نادر طالب زاده و خانم لاله افتخاری.

ب- هفت تن از صاحب‌نظران و نخبگان دیگر کشورها شامل: محمدراضی بن محمدرجب(مالزی)، عقیل منور (اندونزی)، محمد منشد النجفی(عراق)، محمد امین ساجو (سنگال) و سه تن از صاحب‌نظران و فعالان قرآنی دیگر کشورهای اسلامی؛ که متعاقباً معرفی خواهند شد.

ج- اعضای ویژه؛ حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، عبدالله جوادی آملی، جعفر سبحانی، محسن اراکی و سه تن دیگر از جهان اسلام که بعدا معرفی خواهند شد.

حضور و نظارت مستمر چنین بزرگانی در این اتحادیه، موجب برکت فزاینده و غنای مستمر برنامه‌هاست.

از شخصیت‌های خارجی نیز به‌جمع افراد ویژه افزوده می‌گردد.

وظایف هیئت مؤسس

1- پیشنهاد و بررسی اساسنامه، شامل: اهداف، راهبردها، برنامه‌ها و سیاست‌های کلی حاکم بر اتحادیه؛

2- تصویب برنامه‌های چهار سالانۀ اتحادیه؛

3- تعیین اعضای هیئت اجرایی؛

4- شناسایی و معرفی اعضای مجمع عمومی؛

5- حمایت، نظارت و هدایت مستمر نسبت به‌فعالیت‌های دبیرخانۀ اتحادیه.

مادۀ دوازدهم: هیئت اجرایی

هیئت مؤسس از بین خود تعداد 5 نفر را در جایگاه "هیئت اجرایی" و به منظور برنامه‌ریزی‌های اجرایی تعیین می‌نماید.

وظایف:

1- تعیین رئیس اتحادیه؛

2- ارائۀ گزارش عملکرد اتحادیه به‌هیئت مؤسس؛

3- پیشنهاد اصلاح اساسنامه، به‌هیئت مؤسس (در صورت لزوم)؛

4- تصویب ساختار اتحادیه؛

5- تصویب برنامه‌های سالیانه.

مادۀ سیزدهم: رئیس اتحادیه

هیئت اجرایی از بین خود یک نفر را در جایگاه "رئیس اتحادیه" جهت صدور حکم انتصاب، به دبیرکل معرفی می‌کند. رئیس اتحادیه می‌تواند دو نفر را در جایگاه نایب‌رئیس و یک نفر را دبیر جلسات تعیین نماید.

وظایف:

1- طراحی ساختار مناسب دبیرخانه، مبتنی بر شرح وظایف اتحادیه، برای تصویب هیئت اجرایی؛

2- پیشنهاد برنامۀ سالانه به هیئت اجرایی، جهت تصویب؛

3- پیشنهاد برنامۀ چهار سالانه به‌مجمع عمومی؛

4- امضای تفاهم‌نامه‌ها، قراردادها و حضور در مراجع قضایی و داوری (در صورت لزوم)؛

5- ابلاغ مقررات و دستورالعمل‌ها و پیگیری اجرای آنها؛

6- تأسیس جوامع قرآنی تقریب نهاد کشورها و تهیۀ گزارش و نظارت بر عملکرد آنان، جهت ارائه به‌هیئت اجرایی؛

7- پی‌گیری تأمین منابع مالی اتحادیه، وفق مواد 5 و 7 اساسنامۀ مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی؛

8- تهیۀ گزارش عملکرد و تراز مالی اتحادیه، برای ارائه به مجمع عمومی و معاونت اجتماعی مجمع.

مادۀ چهاردهم: مجمع عمومی

هیئت مؤسس با شناسایی حداقل 50 تن از نخبگان قرآنی جهان اسلام (ترجیحاً از بین مدعوین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی)، اعضای مجمع عمومی اتحادیه را تعیین می‌کند. مجمع عمومی، هر چهار سال یک بار تشکیل جلسه می‌دهد.

وظایف:

1- تعیین و برگزاری کارگروه‌های تخصصی با دستور جلسات مشخص؛

2- بررسی و تصویب برنامه‌های چهار سالانۀ اتحادیه؛

3- استماع گزارش عملکرد و تراز مالی اتحادیه؛

4- بحث و بررسی دربارۀ مسائل مهم جهان اسلام.

تبصره: جلسات فوق‌العادۀ مجمع عمومی، بنا به ضرورت و از طریق شبکه‌های اجتماعی برگزار می‌شود.

مادۀ پانزدهم: امور مالی

منابع و هزینه‌های مالی اتحادیه، از طریق پشتیبانی‌های مجمع، کمک‌های صندوق مشارکت توسعۀ فرهنگ قرآنی، حق عضویت اعضا، هدایا، نذورات و سایر منابع مجاز تأمین می‌گردد.

مادۀ شانزدهم: نظارتِ عملکرد

نظارت عالی بر اتحادیه را معاونت امور اجتماعی مجمع برعهده دارد. گزارش عملکرد از طریق دبیر کل به شورای عالی و مجمع عمومی ارائه می‌شود.

مادۀ هفدهم: پروانۀ فعالیت

جامعۀ نخبگان و فعالان قرآنی تقریب نهاد هر کشور، وفق نظام حقوقی آن کشور تأسیس و به ثبت می‌رسد و پروانۀ تأیید صلاحیت آن از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی صادر می‌گردد.

تبصرۀ2: مأموریت و پی‌گیری راهبردهای اتحادیه در هر کشور، بر عهدۀ جامعۀ قرآنیان همان کشور است.

مادۀ هجدهم: بازرس

مجمع عمومی هیئت مؤسس، از بین افراد کاندیدا یک نفر را با عنوان "بازرس" انتخاب می‌کند.

وظایف:

نظارت بر فرایندهای شکل‌گیری و حرکت در جهت تحقق اهداف و اجرای راهبردهای اتحادیه.

این اساسنامه در سه فصل و هجده ماده و دو تبصره، در تاریخ 1398/08/11 به تأیید هیئت مؤسس رسید و قابل استناد برای مجمع عمومی است.