اخوان المسلمین لبنان: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'می کرد' به 'میکرد') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۶۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
= | {{جعبه اطلاعات حزب | ||
| عنوان = اخوانالمسلمین لبنان | |||
| تصویر = اخوان المسلمین لبنان.png | |||
| نام = اخوانالمسلمین لبنان | |||
| تاریخ تأسیس = 1964 م | |||
| مؤسس = | |||
| رهبران = | |||
| اهداف = | |||
}} | |||
'''اخوانالمسلمین''' گروهی [[اهل سنت و جماعت|سنیمذهب]] و دارای تفکرات [[سلفیت|سلفی]] و دموکراسیخواه هستند. اخوانالمسلمین طرفدار [[تقریب (مقاله)|تقریب مذاهب اسلامی]] و از حامیان [[جمهوری اسلامی ایران]] بوده و ضد [[رژیم صهیونیستی|رژیم اسرائیل]] هستند. آنها دارای اصول بیستگانه اعتقادی بوده و معتقدند باید مسائل اعتقادی را فقط از [[قرآن]] و [[سنت پیامبر|سنت]] بدست آورد. جمعیت اخوانالمسلمین، جمود بر مذهب فقهی خاصی ندارند؛ بلکه معتقدند هر کدام از فقهای [[مذاهب اهل سنت|مذاهب اهل سنت]] که فتوایش مستند به کتاب و سنت باشد، لازم الاتباع است گرچه موافق مذهب آنها نباشد. | |||
== سازمان و تشکیلات == | |||
سازماندهی و تشکیلات از عوامل بنیادین حرکت اسلامی معاصر به ویژه در دنیای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] است. [[مسلمان|مسلمانان]] [[اهل سنت و جماعت|سنی]] همواره خود را در پناه خلافت اسلامی آسوده یافتهاند و ضرورتی برای قیام نمیدیدند و بههمین دلیل نهضتهای «دولت اسلامی» بر ضد اصلاحطلبان در تاریخ اسلام سنی، وابسته به کارهای فردی مصلحان بود و آنگونه که باید به سازماندهی و تشکیلات اهمیت نمیدادند و ضرورتی برای آن احساس نمیکردند. با سقوط نظام خلافت و از بین رفتن مشروعیت حکومتها در اذهان، دیگر مواضع اصلاحگرایانه مصلحان کافی به نظر نمیرسید؛ چرا که بنیاد نظام از بین رفته بود و با ظاهرسازی و نقش و نگار نمیشد که ایوان حکومت را مرمت کرد و سر پا نگهداشت. | |||
شاید در میان اهل سنت نخستین کسی که بر ضرورت ایجاد تشکیلات توجه کرد و آن را با مسئله تشکیل نظام اسلامی پیوند داده [[حسن البنا]] بود <ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn1|[1].</ref> نخستین نمایندگان اعزامی اخوانالمسلمین به [[فلسطین]]، [[سوریه]] و [[لبنان]] [[عبدالرحمن الساعاتی]] و [[محمد اسعدالحکیم]] بودند که رهبر تونسی، الْثعالبی نیز آنها را همراهی مینمود. آنها در [[بیت المقدس|بیتالمقدس]]، [[بیروت]] و [[دمشق]] مورد استقبال قرار گرفتند و در طی این دیدارها افراد زیادی به اخوانالمسلمین اعلام وفاداری نمودند. پس از این بازدیدها به دعوت جمعیت مقاصد خیریه در بیروت [[محمد الهادی عطیه]] وکیل دادگستری به نمایندگی از اخوانالمسلمین به بیروت رفت. انجمن [[اخوان المسلمین سوریه]] پس ازانجمن اخوانالمسلمین مصر مهمترین انجمن محسوب میشود. این انجمن آن قدررشد کرد و مورد توجه قرار گرفت که پس ازترور حسن البنا در سال 1949 میلادی و همچنین انحلال انجمن در سال 1954 بیشترین توجه اخوانها به اخوان سوریه و شخص مصطفی السباعی که مهمترین کاندیدای رهبری اخوانالمسلمین محسوب میگردید، جلب شد<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn2|[2].</ref>. | |||
بزرگترین تشکل رسمی اخوانالمسلمین در لبنان '''الجماعة الاسلامیة'''، که از سال 1964 فعالیت خود را در این کشور آغاز کرده است. این جماعت ضمن اینکه اندیشههای اصلاحطلبانه و میانه را مبنا قرار داده، حامی جریان مقاومت لبنان در قبال تجاوزات [[رژیم صهیونیستی]] نیز میباشد. در اوایل دهه پنجاه، جنبش اسلامی در تعدادی از کشورهای عرب رشد نمود و تبدیل به یک روند فکری و سیاسی روشن در عرصه عربی شد. نوشتههای حسن البنا، سید قطب و مصطفی السباعی و کتابهای منتشر شده [[سید ابوالاعلی مودودی|ابوالعلامودودی]] در [[پاکستان]] ونسخههای از [[اخوان المسلمین|اخوانالمسلمین]] مثل مجله الدعوه و المسلمون از مصر و الشهاب ازسوریه و الکفاح الاسلامی از اردن شروع به تشکیل روند فکری وسیاسی اسلامی در مناطق مختلفی از لبنان گردید. پناهندگی مصطفی السباعی (رهبر اخوانالمسلمین سوریه)به لبنان در سال 1952 در زمان سلطنت سرهنگ ادیب شیشکلی در سوریه، برای تبلور این روند در لبنان کمک نمود<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn3|[3].</ref> | |||
هنگام فوران حوادث سال 1958 و همزمان با طبقه بندی ملی و طائفهای تشکیل یک گروه جدید برای پاسخگویی به خواستههای نهضت اسلامی به شکل جامع تحت عنوان '''الجماعة الاسلامیة''' در دستور کار قرار گرفت. یکی از رهبران این گروه دبیر کل بنیانگذار فتحی محمد عنایه معروف به فتحی یکن میباشد<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn4|[4].</ref> افکار اساسی یکن با اندیشه اخوانالمسلمین اشتراک دارد. بعد از ترور [[رفیق بهاءالدین حریری|رفیق حریری]] یکن به ائتلاف مخالفان دولت به رهبری [[حزب الله لبنان|حزبالله]] پیوست. با وجود احترام زیادی که به جایگاه عربستان سعودی میگذارد، به شدت از روش مقاومت و پایداری دفاع میکند. ارتباطات شخصی و دیدارهای متعدد، او را با رهبر تشکیلات [[القاعده]] مرتبط کرده از او دفاع میکند و معتقد است بزرگترین دشمن آمریکاست. حوادث [[11 سپتامبر]] را نفی نمیکند ولی با برخی سیاستهای القاعده به ویژه به عملکرد [[ابومصیب زرقاوی]] در بریدن سر گروگانها و... بسیار مخالف است. | |||
== اهداف، ساختار و چارچوبهای الجماعة الاسلامیة == | |||
میتوان [[الجماعة الاسلامیة]] را با ادبیات آن شناخت. آنها معتقدند که این جماعت، جماعت [[مسلمان|مسلمانان]] نیست بلکه جماعتی از مسلمانان است، همچنین این جماعت گروهی، شخصی نیست و دبیر کل آن خادم گروه است، این جماعت فقط گروهی سیاسی نبوده و نگرانیهایی در جهت فرهنگی, تربیتی و اسلامیدارد<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn5|[5].</ref>. | |||
برخی از اهداف اصلی این جماعت عبارتند از: | |||
# تبلیغ ندای اسلام به مردم در ارتباط با زمانه و مشکلات آن و لزوم پیوند بین مسلمانان در درک [[ایمان]] و عمل. | |||
# آموزش، تریت و حمایت پاسخ دهندگان به ندای اسلام و جذب تودهها به اسلام. برای رویارویی با چالش تمدن غربی و فلسفه الحادی و امواج فساد و هرزه نگاری. | |||
# ایجاد یک جامعه جدید که در آن اسلام تنها معیار اقدامات فردی است. اینها باب و اساس روابط خانوادگی و معاملات بین مردم است. | |||
# تلاش برای جمعآوری آموزههای فرق اسلامی با رجوع به ریشههای اسلام. | |||
# مبارزه با فرقهگرایی نکوهیده <ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn6|[6].</ref>. | |||
البته این اهداف در طول سالیان فعالیت متمادی '''الجماعة الاسلامیة''' در لبنان با توجه به شرایط موجود تغییر، تعدیل و تکمیل شده است. مهمترین زمینههایی که این گروه به آن توجه دارد، بخش خانواده، بخش عضویت، بخش دانشجویان و بخش فرهنگی است. ساختار منحصر به فرد '''الجماعة الاسلامیة''' مانند جنبش [[اخوان المسلمین|اخوان]] منحصر به فرد است. ساختار هرمی '''الجماعة الاسلامیة''' که به جای راس به قاعده، از قاعده به راس میباشد در توسعه وگسترش تفکر این گروه در جامعه لبنان نقش بسزایی داشت. | |||
== الجماعة الاسلامیة و صحنه سیاسی لبنان == | |||
برای محقق دشوار است که تقسیم تاریخی مشخصی برای عملکرد سیاسی '''الجماعة الاسلامة''' لبنان مشخص نماید؛ در صورتی که تاریخ عمل سیاسی در این گروه مسیری تکاملی و مرحلهای پیموده بوده است. ازآنجا که الجماعة الاسلامیة خود را امتداد جنبش [[اخوان المسلمین|اخوانالمسلمین]] و حامل طرحهای سیاسی و دینیاش میداند. این گروه بر اساس ادبیات جامع اخوانی و عملکرد و منافعش در [[لبنان]] بنا شده است. این جماعت در دهه 70 قرن گذشته در سراسر مناطق سنینشین لبنان نفوذ خود را توسعه داد؛ بیشتر توجه [[جماعت اسلامی لبنان]] به موسسات رسمی دینی بود. لذا نمایندگانی را در موسساتی مثل شورای عالی اسلامی و اداره اوقاف منصوب کرد. این جماعت به تدریج وارد فعالیت سیاسی شد به طوری که درسال 1972 اولین نماینده وابسته به جماعت اسلامی وارد پارلمان این شور شد. در جریان جنگهای داخلی لبنان در سال1975جماعت اسلامی لبنان گروه شبه نظامی موسوم به مجاهدین را تشکیل داد تا از مناطق [[طرابلس]]، [[بیروت]] و [[صیدا]] حمایت کند. | |||
پس ازجنگ نیروهای وابسته به جماعت اسلامی لبنان سلاحهای خود را به نیروهای عربی تحویل دادند و مراکز نظامی خود را تعطیل کردند، اما با حمله [[رژیم صهیونیستی|ارتش صهیونیستی]] به لبنان در سال 1982 نیروهای وابسته به جماعت اسلامی مجددا مسلح شدند و تا خروج آخرین نظامی اسرائیلی ازجنوب لبنان به مبارزه خود ادامه دادند. | |||
از آنجایی که این جماعت به جدایی دین از سیاست معتقد نیست و بر این باور است که فعالیتهای سیاسی که در راستای دفاع از حقوق مردم و بر طرف کردن ظلمی از آنان باشد عبادت محسوب میشود. در عرصه سیاسی این کشور حضور فعالی دارد و بعد از ترور [[رفیق بهاءالدین حریری|رفیق حریری]] سیاست اعتدال را میان دو جناح اصلی لبنان یعنی 14 مارس و 8 مارس در پیش گرفت. [[فتحی یکن]] دبیر کل این جماعت شخصیتی نزدیک به [[حزب الله لبنان|حزبالله لبنان]] داشت. | |||
در بیانیه این حزب که در سال 2010 میلادی منتشر شده است بر اساس آخرین تحولات در لبنان چشمانداز سیاسی الجماعة الاسلامیة با توجه به نکات ذیل تبیین گردید: | |||
لغو فرقهگرایی سیاسی واتخاذ یک سیستم انتخاباتی با رضایت نسبی و اتخاذعدم تمرکز اداری. َ | |||
نیاز به حفظ همزیستی اسلامی - مسیحی و کمک به توسعه آن. | |||
ارتباط با احزاب سیاسی, با توجه به قانون همکاری در اموری که در آن توافق دارند. و معاف کردن یکدیگر در اموری که در آن اختلاف نظر دارند. | |||
یکپارچگی لبنان با محیط عربی پیرامونیش و دوراز انتلافها و جناحهای سیاسی منطقهای. | |||
حمایت از مقاومت در تمامی اشکال آن در برابر اشغالگر اسرائیلی. | |||
محوریت مسئله فلسطین در مناقشه اعراب و [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]]<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn7|[7].</ref>. | |||
البته طبق گفته ابراهیم المصری دبیر کل الجماعة الاسلامیة سند چشمانداز سیاسی در حال بازنگری است و به زودی متشر میگردد. به گفته [[ابراهیم المصری]]، اخوانالمسلمین قوانین بینالمللی ندارد و این تصوری غلط بین مردم است، در حقیفت موضعگیری اخوان در سرتاسرعالم عربی به نسبت هر کشور و مصالح جنبشهای اسلامی در آن کشور متفاوت است. اما در خصوص موضوعات مهم و اساسی مثل موضوع فلسطین، مشورتها و تصمیمات مشترکی اخذ میگردد<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn8|[8].</ref>. | |||
بیشتر [[اسلامگرایانی]] که در حال حاظر در منطقه [[خاورمیانه]] روی کار آمدهاند از گرایشات اخوانالمسلمین هستند؛ اما این اخوانالمسلمین با اخوان دو دهه پیش که هنوز آرم مبارزه مسلحانه داشت تفاوت دارد؛ سلاح از آرم اخوانالمسلمین حذف شده است، در اصول اولیه اخوانالمسلمین سعی شده قرائت جدیدی از اسلام را که با دموکراسی و فرایندهای زندگی مدرن باشد در جوامع مختلف ارائه کند<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn9|[9].</ref>. | |||
== الجماعة الاسلامیة و کار رسانهای == | |||
تقریبا سابقه کار رسانهها در '''الجماعة الاسلامیة''' به عمرخود گروه و شاید حتی قبل ازتاسیس گروه بر میگردد. علاوه بر این میدانیم که نسل اول از بنیانگذاران الجماعة با فکر اخوانالمسلمین و ازطریق مجلههای الدعوة، المسلمون و سپس الشهاب السوریة که در طرابلس توزیع میشد آشنا شدند. اولین مجموعه از مجلهها یا نشریات این گروه تحت عنوان الثائر<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn10|[10]</ref>. در سال 1957 منتشر شد. همچنین مجله المجتمع که در ابتدا با مجوز جماعة عباد الرحمن به چاپ میرسید بعد از جدا شدن نسل اول بنیانگذاران '''الجماعة الاسلامیة''' از سال 1958بصورت دوماهنامه به چاپ میرسید. ویرایش، چاپ و توزیع این نشریه در طرابلس انجام میپذیرفت. یکی از کارکنان برجسته این نشریه فتحی یکن مسئول الجماعة بود و او تمامی سرمقالات و نظارت بر نشریه را بر عهده داشت؛ در آن زمان سردبیری مجله المجتمع با ابراهیم المصری <ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn11|[11]</ref> بود. | |||
از | بعد از توقیف مجله المجتمع در سال 1966 مجوز چاپ نشریه الشهاب توسط الجماعة الاسلامیة اخذ گردید. این مجله تا سال 1975 منتشر میشد ولی در آن سال بدلیل جنگ لبنان متوقف گردید. مجله الشهاب فقط یک مجله عادی اسلامی نبود بلکه با تشریح سابقه تاریخی آن میتوان از شرایط [[جهان اسلام]] درآن زمان مطلع شد. مجله الشهاب تنها نشریه وابسته به حرکت اسلامی در جهان بود بدین خاطر افراد برجستهای مثل فتحی یکن، [[شیخ فیصل مولوی]]، [[ابراهیم المصری]]، استاد [[سید ابوالاعلی مودودی|ابوالاعلی مودودی]]، دکتر [[یوسف قرضاوی]] استاد [[یوسف العظم]] و برخی مشاهیر دیگر درآن به نگارش مطالب میپرداختند. این مجله به طور قابل توجهی جنبشی (تشکیلاتی) در ذهن و روح خوانندگان خود کمک نمود. مجله الشهاب ادامه مسیر مجله المجتمع بود با این تفاوت که الشهاب کاملا در اختیار الجماعة الاسلامیة بود و در نشر افکار و نظرات هیچ محدودیت و ملاحظهای نداشت. | ||
== تریبونهای اخوانالمسلمین لبنان == | |||
'''الجماعة الاسلامیة''' علاوه بر نشر مجلهها مختلف در راهاندازی رادیو نیز فعالیت داشته است. آن جمله میتوان به رادیو صدای لبنان آزاد اشاره کرد که در طول انقلاب سال ۱۹۵۸ نقطه عطفی در حوادث آن سالها به شمار میرفت. بعد از توقف رادیوی صدای آزاد لبنان در تاریخ 26/9/1958 مدتی طولانی فعالیتهای رسانهای شنیداری این گروه متوقف ماند. تا راهاندازی رادیو «المجاهدون» در طول [[جنگ]] داخلی [[لبنان]] در سال 1975. | |||
== مرجع == | |||
اخوانالمسلمین لبنان عنوان مقالهای است در زمینه شاخه [[لبنان]] گروه [[اخوانالمسلمین|اخوانالمسلمین]]. د راین مقاله تاریخچه، ساختار و رویکردهای این گروه اسلامگرا توضیحاتی داده شده است<ref>اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn12|[12]</ref>. | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
3 | == منابع == | ||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref1|[1] آقایی، بهمن؛ صقوی، خسرو، اخون المسلمین:تایخ پیدایش، تحولات و فعالیتههای جنبش اخوانالمسلمین در یک قرن اخیر، تهران، شرکت انتشاراتی رسام، 1365ش. | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref2|[2]]] www.ikhwanwiki.com | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref3|[3]]]www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_ الجماعة_ الاسلامیة | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref4|[4] وی از دهه پنجاه قرن بیستم درگیر فعالیتهای '''الجماعة الاسلامیة''' در لبنان شد. او در میان نسل اول از بنیانگذاران جنبش اسلامی در لبنان بود که از دهه پنجاه تحت تاثیر تلاشهای اخوانالمسلمین سوریه و رهبری شیخ مصطفی السباعی سرچشمه گرفت. او بین سالهای 1962 و 1992دبیر کل '''الجماعة الاسلامیة''' شاخه اخوانالمسلمین لبنان شد. او به عنوان یک عضو مجلس نمایندگان در سال 1992 جبهه العمل الاسلامی را در حالی که عضویت در گروه '''الجماعة الاسلامیة''' را حفظ میکرد. تاسیس نمود. او متولی یک ابتکار سیاسی برای خروج از بحران قدرت بین دولت لبنان به ریاست فواد سینیوره و متحدان آن و مخالفان دولت به رهبری سید حسن نصرالله، میشل عون و نبیه بری بود. او در بزرگترین تظاهرات مخالفان در روز جمعه 8 دسامبر 2006 در میدان صلح بیروت خطیب نماز جمعه بود. به نظر میرسد نوشتههای او به سید قطب تمایل داشته. اگرچه عملکرد سیاسی او معتدل توصیف میشود. او احترام مراکز اسلامی و سیاسی لبنان و مراکز بینالمللی عام را به دست آورده و مدافع بهبود روابط میان شیعه و سنی بود. | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref5|[5]]] www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_الجماعة_ الاسلامیة | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref6|] ibid | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref7|[7] برگرفته از سایت www.al-jamaa.org- الرؤیته السیاسیه للجماعة الاسلامیة فی لبنان | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref8|[8] مصاحبه ابراهیم المصری با شبکه المیادین | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref9|[9]]] www.irdiplomacy.ir | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref10|[10] شورشی | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref11|[11] وی متولد سال 1937 در طرابلس لبنان و سومین دبیر کل الجماعة الاسلامیة در لبنان میباشد. او سردبیری مجلههای الامان اللبنانیة، المجتمع و الشهاب را در سالهای مختلف بر عهده داشت. در سال 1978 موسسه اسلامی چاپ، مطبوعات و نشر را تشکیل داد؛ همچنین مجله هفتگی سیاسی الامان را منتشر نمود. ابراهیم المصری از سال2006تا2010 نائب دبیر کل و از ابتدای سال 2010 به جای شیخ فیصل مولوی به عنوان دبیر کل الجماعة الاسلامیة انتخاب شد. | |||
* اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref12|[12] ناصری، جمالالدین؛ برگرفته از مقاله نگاهی به پیشینه جنبش اسلامی در لبنان مطالعه موردی: الجماعة الاسلامیة فی لبنان (اخوانالمسلمین لبنان) در مجله پژوهشهای منطقهای شماره 5، پاییز 1393. | |||
[[رده:جریانها و جنبشها]] | |||
[[رده:اخوان المسلمین]] | |||
[[رده:لبنان]] | |||
[[رده: لبنان | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۵۸
اخوانالمسلمین لبنان | |
---|---|
نام حزب | اخوانالمسلمین لبنان |
تاریخ تأسیس | 1964 م، ۱۳۴۲ ش، ۱۳۸۳ ق |
اخوانالمسلمین گروهی سنیمذهب و دارای تفکرات سلفی و دموکراسیخواه هستند. اخوانالمسلمین طرفدار تقریب مذاهب اسلامی و از حامیان جمهوری اسلامی ایران بوده و ضد رژیم اسرائیل هستند. آنها دارای اصول بیستگانه اعتقادی بوده و معتقدند باید مسائل اعتقادی را فقط از قرآن و سنت بدست آورد. جمعیت اخوانالمسلمین، جمود بر مذهب فقهی خاصی ندارند؛ بلکه معتقدند هر کدام از فقهای مذاهب اهل سنت که فتوایش مستند به کتاب و سنت باشد، لازم الاتباع است گرچه موافق مذهب آنها نباشد.
سازمان و تشکیلات
سازماندهی و تشکیلات از عوامل بنیادین حرکت اسلامی معاصر به ویژه در دنیای اهل سنت است. مسلمانان سنی همواره خود را در پناه خلافت اسلامی آسوده یافتهاند و ضرورتی برای قیام نمیدیدند و بههمین دلیل نهضتهای «دولت اسلامی» بر ضد اصلاحطلبان در تاریخ اسلام سنی، وابسته به کارهای فردی مصلحان بود و آنگونه که باید به سازماندهی و تشکیلات اهمیت نمیدادند و ضرورتی برای آن احساس نمیکردند. با سقوط نظام خلافت و از بین رفتن مشروعیت حکومتها در اذهان، دیگر مواضع اصلاحگرایانه مصلحان کافی به نظر نمیرسید؛ چرا که بنیاد نظام از بین رفته بود و با ظاهرسازی و نقش و نگار نمیشد که ایوان حکومت را مرمت کرد و سر پا نگهداشت.
شاید در میان اهل سنت نخستین کسی که بر ضرورت ایجاد تشکیلات توجه کرد و آن را با مسئله تشکیل نظام اسلامی پیوند داده حسن البنا بود [۱] نخستین نمایندگان اعزامی اخوانالمسلمین به فلسطین، سوریه و لبنان عبدالرحمن الساعاتی و محمد اسعدالحکیم بودند که رهبر تونسی، الْثعالبی نیز آنها را همراهی مینمود. آنها در بیتالمقدس، بیروت و دمشق مورد استقبال قرار گرفتند و در طی این دیدارها افراد زیادی به اخوانالمسلمین اعلام وفاداری نمودند. پس از این بازدیدها به دعوت جمعیت مقاصد خیریه در بیروت محمد الهادی عطیه وکیل دادگستری به نمایندگی از اخوانالمسلمین به بیروت رفت. انجمن اخوان المسلمین سوریه پس ازانجمن اخوانالمسلمین مصر مهمترین انجمن محسوب میشود. این انجمن آن قدررشد کرد و مورد توجه قرار گرفت که پس ازترور حسن البنا در سال 1949 میلادی و همچنین انحلال انجمن در سال 1954 بیشترین توجه اخوانها به اخوان سوریه و شخص مصطفی السباعی که مهمترین کاندیدای رهبری اخوانالمسلمین محسوب میگردید، جلب شد[۲].
بزرگترین تشکل رسمی اخوانالمسلمین در لبنان الجماعة الاسلامیة، که از سال 1964 فعالیت خود را در این کشور آغاز کرده است. این جماعت ضمن اینکه اندیشههای اصلاحطلبانه و میانه را مبنا قرار داده، حامی جریان مقاومت لبنان در قبال تجاوزات رژیم صهیونیستی نیز میباشد. در اوایل دهه پنجاه، جنبش اسلامی در تعدادی از کشورهای عرب رشد نمود و تبدیل به یک روند فکری و سیاسی روشن در عرصه عربی شد. نوشتههای حسن البنا، سید قطب و مصطفی السباعی و کتابهای منتشر شده ابوالعلامودودی در پاکستان ونسخههای از اخوانالمسلمین مثل مجله الدعوه و المسلمون از مصر و الشهاب ازسوریه و الکفاح الاسلامی از اردن شروع به تشکیل روند فکری وسیاسی اسلامی در مناطق مختلفی از لبنان گردید. پناهندگی مصطفی السباعی (رهبر اخوانالمسلمین سوریه)به لبنان در سال 1952 در زمان سلطنت سرهنگ ادیب شیشکلی در سوریه، برای تبلور این روند در لبنان کمک نمود[۳]
هنگام فوران حوادث سال 1958 و همزمان با طبقه بندی ملی و طائفهای تشکیل یک گروه جدید برای پاسخگویی به خواستههای نهضت اسلامی به شکل جامع تحت عنوان الجماعة الاسلامیة در دستور کار قرار گرفت. یکی از رهبران این گروه دبیر کل بنیانگذار فتحی محمد عنایه معروف به فتحی یکن میباشد[۴] افکار اساسی یکن با اندیشه اخوانالمسلمین اشتراک دارد. بعد از ترور رفیق حریری یکن به ائتلاف مخالفان دولت به رهبری حزبالله پیوست. با وجود احترام زیادی که به جایگاه عربستان سعودی میگذارد، به شدت از روش مقاومت و پایداری دفاع میکند. ارتباطات شخصی و دیدارهای متعدد، او را با رهبر تشکیلات القاعده مرتبط کرده از او دفاع میکند و معتقد است بزرگترین دشمن آمریکاست. حوادث 11 سپتامبر را نفی نمیکند ولی با برخی سیاستهای القاعده به ویژه به عملکرد ابومصیب زرقاوی در بریدن سر گروگانها و... بسیار مخالف است.
اهداف، ساختار و چارچوبهای الجماعة الاسلامیة
میتوان الجماعة الاسلامیة را با ادبیات آن شناخت. آنها معتقدند که این جماعت، جماعت مسلمانان نیست بلکه جماعتی از مسلمانان است، همچنین این جماعت گروهی، شخصی نیست و دبیر کل آن خادم گروه است، این جماعت فقط گروهی سیاسی نبوده و نگرانیهایی در جهت فرهنگی, تربیتی و اسلامیدارد[۵].
برخی از اهداف اصلی این جماعت عبارتند از:
- تبلیغ ندای اسلام به مردم در ارتباط با زمانه و مشکلات آن و لزوم پیوند بین مسلمانان در درک ایمان و عمل.
- آموزش، تریت و حمایت پاسخ دهندگان به ندای اسلام و جذب تودهها به اسلام. برای رویارویی با چالش تمدن غربی و فلسفه الحادی و امواج فساد و هرزه نگاری.
- ایجاد یک جامعه جدید که در آن اسلام تنها معیار اقدامات فردی است. اینها باب و اساس روابط خانوادگی و معاملات بین مردم است.
- تلاش برای جمعآوری آموزههای فرق اسلامی با رجوع به ریشههای اسلام.
- مبارزه با فرقهگرایی نکوهیده [۶].
البته این اهداف در طول سالیان فعالیت متمادی الجماعة الاسلامیة در لبنان با توجه به شرایط موجود تغییر، تعدیل و تکمیل شده است. مهمترین زمینههایی که این گروه به آن توجه دارد، بخش خانواده، بخش عضویت، بخش دانشجویان و بخش فرهنگی است. ساختار منحصر به فرد الجماعة الاسلامیة مانند جنبش اخوان منحصر به فرد است. ساختار هرمی الجماعة الاسلامیة که به جای راس به قاعده، از قاعده به راس میباشد در توسعه وگسترش تفکر این گروه در جامعه لبنان نقش بسزایی داشت.
الجماعة الاسلامیة و صحنه سیاسی لبنان
برای محقق دشوار است که تقسیم تاریخی مشخصی برای عملکرد سیاسی الجماعة الاسلامة لبنان مشخص نماید؛ در صورتی که تاریخ عمل سیاسی در این گروه مسیری تکاملی و مرحلهای پیموده بوده است. ازآنجا که الجماعة الاسلامیة خود را امتداد جنبش اخوانالمسلمین و حامل طرحهای سیاسی و دینیاش میداند. این گروه بر اساس ادبیات جامع اخوانی و عملکرد و منافعش در لبنان بنا شده است. این جماعت در دهه 70 قرن گذشته در سراسر مناطق سنینشین لبنان نفوذ خود را توسعه داد؛ بیشتر توجه جماعت اسلامی لبنان به موسسات رسمی دینی بود. لذا نمایندگانی را در موسساتی مثل شورای عالی اسلامی و اداره اوقاف منصوب کرد. این جماعت به تدریج وارد فعالیت سیاسی شد به طوری که درسال 1972 اولین نماینده وابسته به جماعت اسلامی وارد پارلمان این شور شد. در جریان جنگهای داخلی لبنان در سال1975جماعت اسلامی لبنان گروه شبه نظامی موسوم به مجاهدین را تشکیل داد تا از مناطق طرابلس، بیروت و صیدا حمایت کند.
پس ازجنگ نیروهای وابسته به جماعت اسلامی لبنان سلاحهای خود را به نیروهای عربی تحویل دادند و مراکز نظامی خود را تعطیل کردند، اما با حمله ارتش صهیونیستی به لبنان در سال 1982 نیروهای وابسته به جماعت اسلامی مجددا مسلح شدند و تا خروج آخرین نظامی اسرائیلی ازجنوب لبنان به مبارزه خود ادامه دادند.
از آنجایی که این جماعت به جدایی دین از سیاست معتقد نیست و بر این باور است که فعالیتهای سیاسی که در راستای دفاع از حقوق مردم و بر طرف کردن ظلمی از آنان باشد عبادت محسوب میشود. در عرصه سیاسی این کشور حضور فعالی دارد و بعد از ترور رفیق حریری سیاست اعتدال را میان دو جناح اصلی لبنان یعنی 14 مارس و 8 مارس در پیش گرفت. فتحی یکن دبیر کل این جماعت شخصیتی نزدیک به حزبالله لبنان داشت.
در بیانیه این حزب که در سال 2010 میلادی منتشر شده است بر اساس آخرین تحولات در لبنان چشمانداز سیاسی الجماعة الاسلامیة با توجه به نکات ذیل تبیین گردید:
لغو فرقهگرایی سیاسی واتخاذ یک سیستم انتخاباتی با رضایت نسبی و اتخاذعدم تمرکز اداری. َ نیاز به حفظ همزیستی اسلامی - مسیحی و کمک به توسعه آن. ارتباط با احزاب سیاسی, با توجه به قانون همکاری در اموری که در آن توافق دارند. و معاف کردن یکدیگر در اموری که در آن اختلاف نظر دارند. یکپارچگی لبنان با محیط عربی پیرامونیش و دوراز انتلافها و جناحهای سیاسی منطقهای. حمایت از مقاومت در تمامی اشکال آن در برابر اشغالگر اسرائیلی. محوریت مسئله فلسطین در مناقشه اعراب و اسرائیل[۷].
البته طبق گفته ابراهیم المصری دبیر کل الجماعة الاسلامیة سند چشمانداز سیاسی در حال بازنگری است و به زودی متشر میگردد. به گفته ابراهیم المصری، اخوانالمسلمین قوانین بینالمللی ندارد و این تصوری غلط بین مردم است، در حقیفت موضعگیری اخوان در سرتاسرعالم عربی به نسبت هر کشور و مصالح جنبشهای اسلامی در آن کشور متفاوت است. اما در خصوص موضوعات مهم و اساسی مثل موضوع فلسطین، مشورتها و تصمیمات مشترکی اخذ میگردد[۸].
بیشتر اسلامگرایانی که در حال حاظر در منطقه خاورمیانه روی کار آمدهاند از گرایشات اخوانالمسلمین هستند؛ اما این اخوانالمسلمین با اخوان دو دهه پیش که هنوز آرم مبارزه مسلحانه داشت تفاوت دارد؛ سلاح از آرم اخوانالمسلمین حذف شده است، در اصول اولیه اخوانالمسلمین سعی شده قرائت جدیدی از اسلام را که با دموکراسی و فرایندهای زندگی مدرن باشد در جوامع مختلف ارائه کند[۹].
الجماعة الاسلامیة و کار رسانهای
تقریبا سابقه کار رسانهها در الجماعة الاسلامیة به عمرخود گروه و شاید حتی قبل ازتاسیس گروه بر میگردد. علاوه بر این میدانیم که نسل اول از بنیانگذاران الجماعة با فکر اخوانالمسلمین و ازطریق مجلههای الدعوة، المسلمون و سپس الشهاب السوریة که در طرابلس توزیع میشد آشنا شدند. اولین مجموعه از مجلهها یا نشریات این گروه تحت عنوان الثائر[۱۰]. در سال 1957 منتشر شد. همچنین مجله المجتمع که در ابتدا با مجوز جماعة عباد الرحمن به چاپ میرسید بعد از جدا شدن نسل اول بنیانگذاران الجماعة الاسلامیة از سال 1958بصورت دوماهنامه به چاپ میرسید. ویرایش، چاپ و توزیع این نشریه در طرابلس انجام میپذیرفت. یکی از کارکنان برجسته این نشریه فتحی یکن مسئول الجماعة بود و او تمامی سرمقالات و نظارت بر نشریه را بر عهده داشت؛ در آن زمان سردبیری مجله المجتمع با ابراهیم المصری [۱۱] بود.
بعد از توقیف مجله المجتمع در سال 1966 مجوز چاپ نشریه الشهاب توسط الجماعة الاسلامیة اخذ گردید. این مجله تا سال 1975 منتشر میشد ولی در آن سال بدلیل جنگ لبنان متوقف گردید. مجله الشهاب فقط یک مجله عادی اسلامی نبود بلکه با تشریح سابقه تاریخی آن میتوان از شرایط جهان اسلام درآن زمان مطلع شد. مجله الشهاب تنها نشریه وابسته به حرکت اسلامی در جهان بود بدین خاطر افراد برجستهای مثل فتحی یکن، شیخ فیصل مولوی، ابراهیم المصری، استاد ابوالاعلی مودودی، دکتر یوسف قرضاوی استاد یوسف العظم و برخی مشاهیر دیگر درآن به نگارش مطالب میپرداختند. این مجله به طور قابل توجهی جنبشی (تشکیلاتی) در ذهن و روح خوانندگان خود کمک نمود. مجله الشهاب ادامه مسیر مجله المجتمع بود با این تفاوت که الشهاب کاملا در اختیار الجماعة الاسلامیة بود و در نشر افکار و نظرات هیچ محدودیت و ملاحظهای نداشت.
تریبونهای اخوانالمسلمین لبنان
الجماعة الاسلامیة علاوه بر نشر مجلهها مختلف در راهاندازی رادیو نیز فعالیت داشته است. آن جمله میتوان به رادیو صدای لبنان آزاد اشاره کرد که در طول انقلاب سال ۱۹۵۸ نقطه عطفی در حوادث آن سالها به شمار میرفت. بعد از توقف رادیوی صدای آزاد لبنان در تاریخ 26/9/1958 مدتی طولانی فعالیتهای رسانهای شنیداری این گروه متوقف ماند. تا راهاندازی رادیو «المجاهدون» در طول جنگ داخلی لبنان در سال 1975.
مرجع
اخوانالمسلمین لبنان عنوان مقالهای است در زمینه شاخه لبنان گروه اخوانالمسلمین. د راین مقاله تاریخچه، ساختار و رویکردهای این گروه اسلامگرا توضیحاتی داده شده است[۱۲].
پانویس
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn1|[1].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn2|[2].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn3|[3].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn4|[4].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn5|[5].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn6|[6].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn7|[7].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn8|[8].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn9|[9].
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn10|[10]
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn11|[11]
- ↑ اخوانالمسلمین لبنان#%20ftn12|[12]
منابع
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref1|[1] آقایی، بهمن؛ صقوی، خسرو، اخون المسلمین:تایخ پیدایش، تحولات و فعالیتههای جنبش اخوانالمسلمین در یک قرن اخیر، تهران، شرکت انتشاراتی رسام، 1365ش.
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref2|[2]]] www.ikhwanwiki.com
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref3|[3]]]www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_ الجماعة_ الاسلامیة
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref4|[4] وی از دهه پنجاه قرن بیستم درگیر فعالیتهای الجماعة الاسلامیة در لبنان شد. او در میان نسل اول از بنیانگذاران جنبش اسلامی در لبنان بود که از دهه پنجاه تحت تاثیر تلاشهای اخوانالمسلمین سوریه و رهبری شیخ مصطفی السباعی سرچشمه گرفت. او بین سالهای 1962 و 1992دبیر کل الجماعة الاسلامیة شاخه اخوانالمسلمین لبنان شد. او به عنوان یک عضو مجلس نمایندگان در سال 1992 جبهه العمل الاسلامی را در حالی که عضویت در گروه الجماعة الاسلامیة را حفظ میکرد. تاسیس نمود. او متولی یک ابتکار سیاسی برای خروج از بحران قدرت بین دولت لبنان به ریاست فواد سینیوره و متحدان آن و مخالفان دولت به رهبری سید حسن نصرالله، میشل عون و نبیه بری بود. او در بزرگترین تظاهرات مخالفان در روز جمعه 8 دسامبر 2006 در میدان صلح بیروت خطیب نماز جمعه بود. به نظر میرسد نوشتههای او به سید قطب تمایل داشته. اگرچه عملکرد سیاسی او معتدل توصیف میشود. او احترام مراکز اسلامی و سیاسی لبنان و مراکز بینالمللی عام را به دست آورده و مدافع بهبود روابط میان شیعه و سنی بود.
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref5|[5]]] www.ikhwanwiki.com/index.php?title=_فی_لبنان_الجماعة_ الاسلامیة
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref6|] ibid
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref7|[7] برگرفته از سایت www.al-jamaa.org- الرؤیته السیاسیه للجماعة الاسلامیة فی لبنان
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref8|[8] مصاحبه ابراهیم المصری با شبکه المیادین
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref9|[9]]] www.irdiplomacy.ir
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref10|[10] شورشی
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref11|[11] وی متولد سال 1937 در طرابلس لبنان و سومین دبیر کل الجماعة الاسلامیة در لبنان میباشد. او سردبیری مجلههای الامان اللبنانیة، المجتمع و الشهاب را در سالهای مختلف بر عهده داشت. در سال 1978 موسسه اسلامی چاپ، مطبوعات و نشر را تشکیل داد؛ همچنین مجله هفتگی سیاسی الامان را منتشر نمود. ابراهیم المصری از سال2006تا2010 نائب دبیر کل و از ابتدای سال 2010 به جای شیخ فیصل مولوی به عنوان دبیر کل الجماعة الاسلامیة انتخاب شد.
- اخوانالمسلمین لبنان#%20ftnref12|[12] ناصری، جمالالدین؛ برگرفته از مقاله نگاهی به پیشینه جنبش اسلامی در لبنان مطالعه موردی: الجماعة الاسلامیة فی لبنان (اخوانالمسلمین لبنان) در مجله پژوهشهای منطقهای شماره 5، پاییز 1393.