صحرای سینا

صحرای سینا
اطلاعات منطقه
کشور	مصر
مساحت	60 هزار کیلومتر مربع
تعداد جمعیت	۱٬۴۰۰٬۰۰۰
زبان	عربی

صحرای سینا، یا همان شبه‌جزیره سینا به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیکش، نه تنها مورد توجه آمریکا و رژیم صهیونیستی هست، بلکه گروه‌های تکفیری نیز به آن نگاه ویژه‌ای دارند، اگرچه آنها ابزاری بیش برای اجرای اهداف واشنگتن و تل‌آویو در منطقه نیستند. شبه جزیره سینا بخشی از کشور مصر است. شبیه یک مثلث است و به‌عنوان یک پل زمینی بین بخش خاورمیانه آسیا و شمال آفریقا عمل می‌کند. این شبه جزیره از شمال با دریای مدیترانه و از شرق با اسرائیل و نوار غزه همسایه است. در غرب شبه جزیره سینا کانال سوئز قرار دارد که بخش آفریقایی مصر در سراسر آن قرار دارد. سینا از جنوب غربی با خلیج سوئز و از جنوب با دریای سرخ همسایه است. خلیج عقبه در جنوب شرقی با سینا همسایه است. مساحت کل زمین شبه جزیره سینا تقریبا 60 هزار کیلومتر مربع است.

تاریخچه

گفته می‌شود نام "سینا" از یک خدای قمری باستان به نام سین گرفته شده است. ساکنان باستانی سینا «مونیتو» نام داشتند و نام باستانی آن مفکات (به معنی کشور فیروزه) بود و مصریان باستان این صحرا را به این نام می‌خواندند. از دوران دودمان یکم مصر یا پیش از آن، مصریان در دو نقطه از صحرای سینا فیروزه استخراج می‌کردند. دو نقطهٔ نامبرده امروزه با نام‌های عربی وادی مغاره و سرابیط الخادم خوانده می‌شوند. استخراج از این کانسار‌ها هزاران سال ادامه داشت. در زمان‌های قدیم، شبه جزیره سینا را سرزمین فیروزه می‌نامیدند، چرا که فیروزه همراه با مس در آنجا استخراج می‌شد. در واقع مردم در اوایل عصر برنز در جستجوی مواد معدنی ارزشمند به این شبه جزیره مهاجرت می‌کردند. بنابراین، این منطقه به مکانی محبوب برای عملیات معدنکاری باستانی تبدیل شد. این عملیات استخراج معدن سرانجام توجه فراعنه مصر را هم به خود جلب کرد که سینا را در حدود 3000 سال قبل از میلاد تحت کنترل مصر درآوردند. سینا هم‌چنین به عنوان یک مسیر نظامی بین مصر باستان و تمدن‌های قدرتمند هلال حاصلخیز عمل می‌کرد.

مردم شبه جزیره سینا

98٪ ساکنان صحرا سینا بدوی و از قبائل صحرانشین هستند. قبیله «الترابین» بزرگترین قبیله در سینا و نقب به شمار می‌آید و از دیگر قبایل معروف سینا می‌توان به «سوراکه» و «التیاها» و «العزازمة» و «الحویطات» اشاره کرد. یافته‌های باستان شناسی نشان می‌دهد که شبه جزیره سینا از 200 هزار سال پیش محل سکونت انسان‌ها بوده است. بسیاری از مردمان باستانی این شبه جزیره را خانه خود کردند یا حداقل از آن عبور کردند. این انسان‌ها شامل مصریان باستان می‌شود، زیرا سینا در دوران باستان قلمرو فراعنه مصر بود. بنی اسرائیل باستان، طبق کتاب مقدس در راه رسیدن به سرزمین کنعان در اسرائیل کنونی، از بیابان‌های سینا عبور کردند. در متون دینی یهودیت، مسیحیت و اسلام نام چندین گروه مختلف که در شبه جزیره سینا ساکن بودند ذکر شده است. اینها عبارتند از حوری‌ها (مردم کوهستان)، رفائيون (غول‌ها)، پادشاهی ادوم (نوادگان شخصیت کتاب مقدس، عیسو) و عمالقه و مدین که گفته می‌شد کوچ نشینان شبه جزیره عربستان بودند. گروهی از مصریان یونانی شده نیز قرن‌ها در شبه جزیره سینا زندگی می‌کردند.

طور سیناء در قرآن

سوره طور پنجاه و دومین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء ۲۷ جای دارد. در آیه نخست این سوره به «طور» سوگند یاد شده و به‌همین دلیل این سوره را طور نامیده‌اند. گفته شده منظور از طور، کوهی است که در آن به حضرت موسی(علیه السلام) وحی می‌شد. سوره طور کافران را تهدید به عذاب می‌کند و ویژگی‌هایی از آن عذاب را بیان می‌کند. سپس بخشی از نعمت‌های بهشتیان را شرح می‌دهد و منکران نبوت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را توبیخ می‌کند. درباره فضیلت تلاوت سوره طور، از جمله در روایات نقل شده است اگر کسی آن را بخواند، از عذاب جهنم به دور است و در بهشت جای دارد و خیر دنیا و آخرت به او داده می‌شود. طُور سِیناء کوه یا مجموعه‌ای از کوه‌ها در صحرای سینا مصر است که در قرآن و تورات از آن یادشده است. در طور سینا وقایع مختلفی از جمله صحبت کردن خداوند با حضرت موسی(علیه السلام)، میقات چهل‌روزه،‌ (چهل شب) میقات به همراه هفتاد نفر از بنی‌اسرائیل و مرگ موسی(علیه السلام) رخ داده است. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) علت تقدس طور سینا را مواردی از جمله صحبت کردن خداوند با حضرت موسی(علیه السلام)‌ در آن‌جا دانسته است.

مهمترین شهرها

صحرای سینا از جمله قدیمی‌ترین مناطق جهان است‌که نه تنها تمدن‌های بشری را به خود دیده که مهد ادیان نیز بوده است، به گونه‌ای که مورخان تاریخ حیات بشری در این منطقه را به 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح ارجاع می‌دهند. به همین دلیل این منطقه دارای تمدنی دیرینه است.

مهمترین شهرها

1. عریش: (اهمیت منطقه «العریش» در صحرای سینا در رساندن کمک‌ها از طریق مرز رفح به نوار غزه و فلسطین مخصوصاً در زمان‌های جنگ رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان نمود زیادی می‌یابد).
2. طور سینا،
3. بیر العبد،
4. الشیخ زوید،
5. رفح،
6. الحسنة،
7. نخل،
8. رأس سدر،
9. أبو زنیمة،
10. أبو ردیسة،
11. شرم الشیخ: (شرم‌الشیخ شهری ساحلی در نوک جنوبی شبه‌جزیره سینا در مصر میان جبل‌الموسی و دریای سرخ قرار دارد. شرم الشیخ» نیز که تنها نقطه مسکونی سینا است، محل عیش و نوش و تفریح سیاستمداران، هنرپیشگان و ورزشکاران اروپایی است. در این منطقه سالن کنفرانس‌های بین‌المللی مصر قرار دارد که تقریباً تمامی نشست‌های بین‌المللی آفریقا و خاورمیانه در آن انجام می‌شود).
12. طابا است.

موقعیت استراتژیک

شبه جزیره سینا از موقعیت استراتژیک بسیار مهمی برخوردار است. این شبه جزیره از شمال به طول 120 کیلومتر با دریای مدیترانه و از غرب به طول 160 کیلومتر با کانال سوئز و از جنوب غربی به طول 240 کیلومتر با خلیج سوئز و از شرق و جنوبی شرقی به طول 150 کیلومتر با خلیج عقبه هم مرز است. به این ترتیب صحرای سینا 30 درصد از سواحل مصر را به خود اختصاص می‌دهد و حلقه ارتباط آسیا با آفریقا به شمار می‌آید.

نگاه رژیم صهیونیستی

صرف نظر از نگاه دینی و مذهبی صهیونیست‌ها به این منطقه، صحرای سینا به دلیل موقعیت استراتژیکی که دارد، از جمله مناطقی است که همواره مورد توجه غاصبانه رژیم صهیونیستی بوده تا به هر نحو ممکن آن را از مصر جدا کند.

به همین دلیل این منطقه تاکنون دو بار مورد حمله و تعرض رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. بار اول در سال 1956 میلادی(1361ش)، اما با قطعنامه سازمان ملل نظامیان صهیونیست از آن خارج شدند و دیگر بار در سال 1967 میلادی که تا 25 آوریل 1982(1368ش) این منطقه تحت اشغال رژیم صهیونیستی بود تا اینکه در این تاریخ رژیم صهیونیستی با حفظ نیروهای خود در نوار مرزی "طابا" از شبه سینا خارج شد، اما در سال 1989 میلادی این منطقه نیز به موجب رای دادگاه بین‌المللی لاهه از رژیم صهیونیستی باز پس گرفته شد.

جنگ شش روزه

جنگ شش روزه‌ای بین اسرائیل و همسایگان عربش، از جمله مصر رخ داد. در طول این درگیری کوتاه، اسرائیل به شبه جزیره سینا حمله و آن را اشغال کرد. جنگ با تسلط دولت یهود بر کل این شبه جزیره پایان یافت. در سال 1973، مصر تلاش کرد تا سینا را در جنگ یوم کیپور یا جنگ اکتبر بازپس گیرد. جنگ با آتش بسی به پایان رسید که به مصریان اجازه می‌داد کانال سوئز را پس از بسته شدن آن در جنگ 1967 بازگشایی کند. در سال 1979، مصر و اسرائیل یک معاهده صلح منعقد کردند که بر اساس آن اسرائیل در ازای صلح با مصر از شبه جزیره سینا خارج می‌شد. تا سال 1982، اسرائيل عقب نشيني خود را از شبه جزيره كامل كرد و در نتيجه آن را دوباره در اختیار مصر قرار داد.

فعالیت گروه‌های سلفی تکفیری

همان‌طور که گفته شد، شبه جزیره سینا منطقه نزدیکی به سرزمین‌های اشغالی اسرائیل محسوب می‌شود، در نتیجه گروه‌های جهادی از این منطقه به راحتی می‌توانند، دست به عملیات‌های جهادی علیه رژیم صهیونیستی بزنند و این نکته‌ای است که هیچ‌گاه از نظر مسئولان صهیونیستی دور نمانده و به همین دلیل است که از زمان سرنگونی رژیم مبارک به شدت از به اصطلاح نبود امنیت در این منطقه ابراز نگرانی کرده‌ و این نگرانی را به دولت مصر هم بارها گوش زد کرده‌اند.

مخالفت مصر با انتقال مردم غزه به صحرای سینا

«ضیاء رشوان» رئیس سرویس اطلاع‌رسانی مصر در بیانیه‌ای گفت: اشغالگران اسرائیلی زیرساخت‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس و پناهگاه‌های متعلق به سازمان ملل را در نوار غزه به شکل عمدی هدف قرار می‌دهند.

وی افزود: مصر بار دیگر تاسف عمیق خود را نسبت به شکستن آتش‌بس انسانی یک هفته‌ای که به لطف میانجیگری مصر و با همکاری قطر و ایالات متحده آمریکا در نوار غزه حاصل شده بود ابراز و مخالفت خود را با سیاست رژیم صهیونیستی در کوچاندن اجباری مردم غزه به سمت سینا اعلام می‌کند.

به گزارش اسپوتنیک، رشوان تاکید کرد: تلاش‌های اسرائیل برای کوچاندن جمعیت نوار غزه به سمت سینا خط قرمزی است که مصر صرف نظر از نتایج، اجازه عبور از آن را نخواهد داد. زیرا به امنیت ملی و حاکمیت مصر بر تمام قلمرو ملی آن لطمه می‌زند. این امر هم‌چنین منجر به پاکسازی کامل مسئله فلسطین خواهد شد.

این مسئول مصری تصریح کرد: مصر همه ابزارهایی که این کشور را قادر به حفظ سرزمین و امنیت ملی خود می‌نماید در اختیار دارد.

وی بر تداوم همکاری مصر با شرکا برای تسریع در انتقال کمک‌های بشردوستانه و امدادی به نوار غزه و افزایش آن تاکید کرد و گفت، این کشور گذرگاه زمینی رفح را به شکل دائمی برای افراد و کالاها می‌گشاید و هرگونه مانعی در این گذرگاه از سوی طرف اسرائیلی است. قاهره هم‌چنین نهایت تلاش خود را با شرکا برای بازگشت به آتش‌بس در اسرع وقت و برای مدت طولانی‌تری به کار می‌گیرد تا به آتش‌بس فراگیر و پایان کشتار برادران فلسطینی بیانجامد.

رشوان در پایان گفت، رژیم صهیونیستی با بمباران مستمر نوار غزه از شمال به جنوب آن و آغاز تجاوز بی‌سابقه‌ به منطقه خان یونس از طریق بمباران و حملات زمینی شدید، هم‌چنان کل جامعه بین‌المللی را به چالش می‌کشد. این رژیم کل نوار غزه را به میدان جنگ تبدیل کرده بدون اینکه مکانی امن برای شهروندان وجود داشته باشد، تا با این کار فلسطینی‌ها را به ترک سرزمین‌های خود به سمت آنچه «مناطق امن» در جنوب به سمت رفح نامیده می‌شود، وادار کند. در حالی‌که این مناطق فاقد تمام خدمات ضروری برای زندگی، مانند آب، غذا و سرپناه بوده و از بمباران و جنگ در امان نیستند.

جستارهای وابسته

• نوار غزه
• شبه جزیره عربستان
• حضرت موسی(علیه السلام)