احمد بن یعقوب اصفهانی

احمد بن یعقوب اصفهانی
نام کامل	احمد بن یعقوب اصفهانی
نام‌های دیگر	بزرویه
اطلاعات شخصی
سال تولد	280 ق، ۲۷۲ ش‌، ۸۹۳ م
محل تولد	ایران اصفهان
سال درگذشت	354 ق، ۳۴۴ ش‌، ۹۶۵ م
محل درگذشت	عراق بغداد
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابوعبدالله نفطویه نحوی ظاهری ابوجعفر احمد بن علی (علویه) اصفهانی شیعی محمد بن یحیی بن منده اصفهانی حنبلی علی بن رستم اصفهانی
شاگردان	ابوالحسین بن رزقویه حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان
فعالیت‌ها	ادیب، محدث شیعی

احمد بن یعقوب اصفهانی، ادیب و محدث شیعی و معروف به «بزرویه» (به تقدیم زای بر راء)، اصالتاً ایرانی و اهل اصفهان است. بخش عمده‌‏ای از تحصیلات او در اصفهان سپری شد و در آن‌جا نزد اساتید شیعی و سنی، به فراگیری ادبیات و حدیث اشتغال یافت، سپس به بغداد رفت و تا آخر عمر در آن‌جا ماندگار شد.

معرفی اجمالی

احمد بن یعقوب اصفهانی، ادیب و محدث شیعی. معروف به «بزرویه» (به تقدیم زای بر راء). ولادت او با توجه به این‌که وی با یک واسطه از ابن هلال ثقفی (م 283 ق) نقل حدیث کرده است، باید حدود 280 هجری روی داده باشد. تاریخ وفات او به گفته شاگردش ابوعلی بن شاذان در رجب 354 هجری اتفاق افتاده است. وی اصالتاً ایرانی و اهل اصفهان است. بخش عمده‏ای از تحصیلات او در اصفهان سپری شد و در آن‌جا نزد اساتید شیعی و سنی، به فراگیری ادبیات و حدیث اشتغال یافت. سپس به بغداد آمد و مدتی از محضر ابوعبدالله نفطویه نحوی ظاهری (م323ق) بهره برد و آموخته‏‌های ادبی خود را تکمیل کرد. وی در بغداد مسکن داشت و ظاهراً تا آخر عمر در آنجا ماندگار شد. هم‌چنین در اصفهان از استادانی چون «ابوجعفر احمد بن علی (علویه) اصفهانی شیعی»(م320ق)، «محمد بن یحیی بن منده اصفهانی حنبلی»(م301ق)، «علی بن رستم اصفهانی» و دیگران بهره برد و به تدریج در دانش نحو و حدیث تبحر یافت.

از شاگردان او تنها «ابوالحسین بن رزقویه» و «حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان» معروف به «ابوعلی بن شاذان»(339- 425ق) را می‌‏شناسیم که ناقل حدیثی از او درباره اسرار شب معراج است که پیامبر اکرم(صل الله علیه وسلم) آن را برای علی(علیه السلام) بازگو نموده است. درباره تشیع او اگرچه سخن قاطعی نمی‏‌توان گفت، اما در عصر او به دلیل ورود «ابن هلال ثقفی»(م283ق) به اصفهان و ترویج فرهنگ تشیع توسط او، و هم‌چنین پس از ابن‏‌هلال، با روی کار آمدن دولت شیعی آل‏‌بویه، باعث شد تا مردم اصفهان به تدریج گرایشات سنی را رها کرده و به مذهب شیعه رو آورند. چنان‌که شاگردی او نزد احمد بن علویه و هم‌چنین قرار داشتن امامان شیعه در سلسله اسناد حدیثی که از او پیش از این یادآور شدیم، شواهد دیگری بر تشیع او می‌‏تواند بوده باشد. از او اثر تألیفی بر جای نمانده است.

اساتید

اساتید وی:

1. ابوعبدالله نفطویه نحوی ظاهری؛
2. ابوجعفر احمد بن علی (علویه) اصفهانی (شیعه)؛
3. محمد بن یحیی بن منده اصفهانی (حنبلی)؛
4. علی بن رستم اصفهانی می‌باشند.

شاگردان

از شاگردان معروف وی:

• ابوالحسین بن رزقویه
• حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان می‌باشد.

منابع

1. فتح الابواب، ابن طاوس، ص193 به بعد؛
2. بحارالانوار، ج88ص267 حدیث21؛
3. تاریخ بغداد، ج5ص436 شماره 3021؛
4. اکمال الکمال، ج1ص258، باب برزویه و بزرویه و بردزبه؛
5. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص60؛
6. الکنی و الالقاب، ج2ص77.