رمضان: تفاوت میان نسخه‌ها
(←شب قدر) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده: | [[پرونده:Ramadan-29.jpg|بی‌قاب|چپ]] | ||
'''ماه رمضان''' نهمین ماه از ماه‌های [[سال قمری|قمری]] است. [[قرآن|قرآن کریم]] در این ماه بر [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] نازل شده است. در [[شریعت]] اسلام، [[روزه]] در این ماه بر کسانی که توانایی بر انجام آن را دارند [[واجب]] است و این ماه در بین ماه‌های قمری از فضیلت خاص برخوردار است. | '''ماه رمضان''' نهمین ماه از ماه‌های [[سال قمری|قمری]] است. [[قرآن|قرآن کریم]] در این ماه بر [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] نازل شده است. در [[شریعت]] اسلام، [[روزه]] در این ماه بر کسانی که توانایی بر انجام آن را دارند [[واجب]] است و این ماه در بین ماه‌های قمری از فضیلت خاص برخوردار است. | ||
در بین ماه‌های [[سال قمری]]، ماه مبارک رمضان، از قداست و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است چنانکه در دعای مخصوص آن می‌خوانیم: '''«و هذا شهر عظمته و کرمته و شرفته و فضلته علی الشهور ...»'''<ref>اقبال الاعمال؛ ص۲۴.</ref>؛ «و رمضان، ماهی است که او را عظمت و کرامت و شرافت، و فضیلت دادی، نسبت به ماه‌های دیگر». | در بین ماه‌های [[سال قمری]]، ماه مبارک رمضان، از قداست و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است چنانکه در دعای مخصوص آن می‌خوانیم: '''«و هذا شهر عظمته و کرمته و شرفته و فضلته علی الشهور ...»'''<ref>اقبال الاعمال؛ ص۲۴.</ref>؛ «و رمضان، ماهی است که او را عظمت و کرامت و شرافت، و فضیلت دادی، نسبت به ماه‌های دیگر». | ||
رسول خدا می‌فرماید: «اگر کسی در این ماه، یک آیه از [[قرآن]]، تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر | رسول خدا می‌فرماید: «اگر کسی در این ماه، یک آیه از [[قرآن]]، تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان، یک بار [[قرآن]] را ختم کرده باشد»<ref>امالی صدوق؛ ص۹۳.</ref>. از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه‌السلام)]] نیز نقل شده است: «هرکس در ماه رمضان، صدقه‌ای بدهد [[خداوند]] هفتاد نوع، بلا را از او دور می‌کند.»<ref>بحار؛ ج۹۳ ص۳۱۶.</ref>. | ||
[[علی بن | [[علی بن ابی‌طالب|حضرت علی]] از پیامبر خاتم نقل می‌فرماید: «هیچ مؤمنی نیست که ماه رمضان را، به حساب خدا، [[روزه]] بگیرد، مگر آن که خدای تبارک و تعالی، هفت خصلت را برای او لازم گرداند، هرچه [[حرام]] در پیکرش باشد محو و ذوب گرداند. به رحمت خدای عزوجل نزدیک می‌شود. [با روزۀ خویش] خطای پدرش [[حضرت آدم]] [[علی بن ابی طالب|(علیه‌السلام)]] را می‌پوشاند. خداوند لحظات جان دادن را، برای او، آسان کند. از گرسنگی و تشنگی روز [[قیامت]] در امان است. خدای عزوجل از خوراکی‌های لذیذ بهشتی او را نصیب دهد؛ و بالاخره خدای عزوجل، برائت و بیزاری از آتش دوزخ را به او عطا فرماید. [پرسش کننده در این حدیث مفصل، عالم یهودی بود] که عرض کرد راست گفتی ای محمد»<ref>من لایحضر صدوق؛ ج۲ ص۷۴.</ref>. | ||
== رمضان در لغت == | == رمضان در لغت == | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
== فضیلت ماه رمضان == | == فضیلت ماه رمضان == | ||
در بین ماه‌های [[سال قمری|قمری]] ماه رمضان برای [[مسلمان|مسلمانان]] از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ماه رمضان در [[حدیث|روایات]] اسلامی برترین ماه<ref>بحارالانوار؛ ج۹۳، ص۳۴۹.</ref> و ماه خدا<ref>الکافی؛ ج۷، ص۳۷۹.</ref> و ماه میهمانی خدا<ref>مالی شیخ صدوق، ص۹۳.</ref> دانسته شده است. [[شب قدر]] که برترین شب سال است در این ماه قرار دارد<ref>سوره قدر آیات: ۱ تا ۴ .</ref>. و [[قرآن|قرآن کریم]] در این ماه به صورت دفعی بر | در بین ماه‌های [[سال قمری|قمری]] ماه رمضان برای [[مسلمان|مسلمانان]] از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ماه رمضان در [[حدیث|روایات]] اسلامی برترین ماه<ref>بحارالانوار؛ ج۹۳، ص۳۴۹.</ref> و ماه خدا<ref>الکافی؛ ج۷، ص۳۷۹.</ref> و ماه میهمانی خدا<ref>مالی شیخ صدوق، ص۹۳.</ref> دانسته شده است. [[شب قدر]] که برترین شب سال است در این ماه قرار دارد<ref>سوره قدر آیات: ۱ تا ۴ .</ref>. و [[قرآن|قرآن کریم]] در این ماه به صورت دفعی بر رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نازل شده است:{{متن قرآن|شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ ...|سوره = بقره|آیه = 185}}؛ «ماه رمضان، ماهی است که قرآن به‌عنوان راهنمای مردم و نشانه‌های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن، نازل شده است». همچنین در این ماه «روزه» بر مسلمانان واجب شده است {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ|سوره = بقره|آیه = 183}}؛ «ای افرادی که [[ایمان]] آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید». ماه رمضان ماه رحمت، مغفرت و اجابت دعاست. روزهای این ماه بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعات آن بهترین ساعات است. نفس‌های مؤمنان روزه‌دار در این ماه تسبیح خدا و خواب ایشان [[عبادت]] و عملشان مورد قبول خداوند است<ref>امالی شیخ صدوق؛ ص۹۳.</ref> و پاداش آن در این ماه بسیار بیشتر از ماه‌های دیگر است<ref>الکافی؛ ج۷، ص۳۸۱.</ref>. | ||
== نزول قرآن == | ==نزول قرآن== | ||
اولین ویژگی و امتیاز ماه مبارک رمضان، نزول [[قرآن کریم]] بر قلب نازنین [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] برای نجات و هدایت انسان‌ها در این ماه پربرکت است چنانکه خدای سبحان می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ ... |سوره = دخان |آیه = 2 }}؛ «ما قرآن را در شب مبارک فرو فرستادیم». | اولین ویژگی و امتیاز ماه مبارک رمضان، نزول [[قرآن کریم]] بر قلب نازنین [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] برای نجات و هدایت انسان‌ها در این ماه پربرکت است چنانکه خدای سبحان می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ ... |سوره = دخان |آیه = 2 }}؛ «ما قرآن را در شب مبارک فرو فرستادیم». | ||
== شب قدر == | ==شب قدر== | ||
دومین ویژگی که باعث فضیلت ماه مبارک رمضان شده است، قرارگرفتن [[شب قدر]] و تعیین سرنوشت، در این ماه نورانی است. چنانکه در [[سوره قدر]] می‌خوانیم:{{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ * وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ* لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ|سوره = قدر |آیه = 1_3 }}؛ «ما آن قرآن را، در شب قدر، نازل کردیم؛ و تو، چه می‌دانی شب قدر چیست؟ شب قدر در مقام و مرتبه از هزار ماه، بهتر و بالاتر است». ظاهراً مراد از قدر، تقدیر و تعیین و اندازه‌گیری است، خدای تعالی در آن شب، حوادث یک‌سال از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می‌نماید، زندگی و [[مرگ]]، رزق، سعادت و شقاوت و چیز‌هایی از این قبیل را مقدر می‌سازد<ref>تفسیر المیزان ذیل آیه.</ref>. | دومین ویژگی که باعث فضیلت ماه مبارک رمضان شده است، قرارگرفتن [[شب قدر]] و تعیین سرنوشت، در این ماه نورانی است. چنانکه در [[سوره قدر]] می‌خوانیم:{{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ * وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ* لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ|سوره = قدر |آیه = 1_3 }}؛ «ما آن قرآن را، در شب قدر، نازل کردیم؛ و تو، چه می‌دانی شب قدر چیست؟ شب قدر در مقام و مرتبه از هزار ماه، بهتر و بالاتر است». ظاهراً مراد از قدر، تقدیر و تعیین و اندازه‌گیری است، خدای تعالی در آن شب، حوادث یک‌سال از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می‌نماید، زندگی و [[مرگ]]، رزق، سعادت و شقاوت و چیز‌هایی از این قبیل را مقدر می‌سازد<ref>تفسیر المیزان ذیل آیه.</ref>. | ||
== میهمانی و ضیافت الهی == | ==میهمانی و ضیافت الهی== | ||
نزول | [[نزول قرآن]]، وقوع [[شب قدر]]، نزول [[ملائکه]] و [[روح]]، تقدیر سرنوشت و ... هرکدام مائده‌های آسمانی و غذا‌های معنوی است و سبب شده که ماه مبارک رمضان، به‌عنوان ماه ضیافت و میهمانی الهی، نام‌گذاری شود؛ لذا [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] در آستانهٔ ماه مبارک رمضان، این‌گونه می‌فرماید: «ای مردم! ماه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روی آورده است، این ماه، نزد خدا بهترین ماه است و روزهایش، بهترین روزها و شب‌هایش، بهترین شب‌ها، و ساعاتش بهترین ساعات. دراین ماه، شما به میهمانی خدا، دعوت شده‌اید و در زمزه بهره‌مندان از کرامت خداوند، قرارگرفته‌اید. دراین ماه نفس‌های شما، تسبیح خداست، و خواب شما، عبادت است و اعمال شما، پذیرفته، و دعایتان به اجابت می‌رسد»<ref>المصباح کفعمی؛ ص ۳۳۶.</ref>. | ||
[[پرونده:ماه رمضان.jpg|بی‌قاب|وسط]] | |||
== آداب حضور در ضیافت الهی == | ==آداب حضور در ضیافت الهی== | ||
در زندگی دنیا اگر روزی، انسان به میهمانی، دعوت شود، دعوت شدگان با توجه به مقام و موقعیت صاحب خانه و میزبان و با درنظر داشتن میهمانان دیگر، خود را برای شرکت در میهمانی، آماده می‌کنند، اگر صاحب خانه و میزبان، شخصیت معتبر اجتماعی داشته باشد، میهمانان با وقار، هیئت و هیبت خاصی، وارد مجلس شده و در طول جلسه و جریان میهمانی نیز باتوجه به شخصیت میزبان و بزرگان دیگری که در جلسه حضور دارند، در نشست و برخاست، غذا خوردن و صحبت کردن، دقت به خرج می‌دهند تا با حرکات اضافی، صحبت‌های بی مورد و ... باعث مضحکه دیگران قرار نگیرند. | در زندگی دنیا اگر روزی، انسان به میهمانی، دعوت شود، دعوت شدگان با توجه به مقام و موقعیت صاحب خانه و میزبان و با درنظر داشتن میهمانان دیگر، خود را برای شرکت در میهمانی، آماده می‌کنند، اگر صاحب خانه و میزبان، شخصیت معتبر اجتماعی داشته باشد، میهمانان با وقار، هیئت و هیبت خاصی، وارد مجلس شده و در طول جلسه و جریان میهمانی نیز باتوجه به شخصیت میزبان و بزرگان دیگری که در جلسه حضور دارند، در نشست و برخاست، غذا خوردن و صحبت کردن، دقت به خرج می‌دهند تا با حرکات اضافی، صحبت‌های بی مورد و ... باعث مضحکه دیگران قرار نگیرند. | ||
پیامبر خطاب به جابر می‌فرماید: «ای جابر! در ماه رمضان، هر کسی، روز آن را روزه بدارد و جزیی از شبش را به عبادت بپردازد، و شکم و شرمگاه خویش را، پاک نگه دارد، و زبانش را حفظ کند، همان طوری که از این ماه، خارج می‌شود از گناهان خویش خارج می‌شود. جابر عرض کرد: ای رسول خدا! این حدیث، چه زیباست! رسول خدا فرمود: و رعایت شروط آن، چه سخت است!»<ref>کافی؛ ج۴ ص۷۸.</ref>. | پیامبر خطاب به [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر]] می‌فرماید: «ای جابر! در ماه رمضان، هر کسی، روز آن را روزه بدارد و جزیی از شبش را به عبادت بپردازد، و شکم و شرمگاه خویش را، پاک نگه دارد، و زبانش را حفظ کند، همان طوری که از این ماه، خارج می‌شود از گناهان خویش خارج می‌شود. جابر عرض کرد: ای رسول خدا! این حدیث، چه زیباست! رسول خدا فرمود: و رعایت شروط آن، چه سخت است!»<ref>کافی؛ ج۴ ص۷۸.</ref>. | ||
[[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد (علیه‌السلام)]] در دعای خود، هنگام حلول ماه مبارک رمضان، این گونه مناجات می‌کند: «به وسیله روزه این ماه، یاریمان ده؛ تا اندام خود را، از معاصی تو، نگه داریم و آنها را به اعمالی واداریم که خشنودی تو را فراهم می‌آورد، تا با گوش‌هایمان، سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دیدن چیز‌های لهو نشتابیم و دستانمان را به سوی | [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد (علیه‌السلام)]] در دعای خود، هنگام حلول ماه مبارک رمضان، این گونه مناجات می‌کند: «به وسیله روزه این ماه، یاریمان ده؛ تا اندام خود را، از معاصی تو، نگه داریم و آنها را به اعمالی واداریم که خشنودی تو را فراهم می‌آورد، تا با گوش‌هایمان، سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دیدن چیز‌های لهو نشتابیم و دستانمان را به سوی [[حرام]]، نگشاییم و با پاهایمان به سوی آنچه منع شده، ره نسپاریم و با شکم‌هایمان، جز آنچه را، تو [[حلال]] کرده‌ای، در خود جای ندهیم و زبان‌هایمان، جز به آنچه، تو خبر داده‌ای و بیان فرموده‌ای، گویا نشود، و رنج نکشیم، جز برای آنچه به پاداش تو، نزدیک می‌کند و به جا نیاوریم، مگر چیزی را که از کیفر تو، نگه می‌دارد»<ref>صحیفه سجادیه؛ دعای ۴۴.</ref>. | ||
آنچه از مجموع احادیث و روایات به دست می‌آید، این است که انسان روزه‌دار برای بهره‌مند شدن از غفران و رحمت خداوند و استفاده بهتر از ضیافت الهی، علاوه بر خودداری و امساک از خوردن و آشامیدن و دوری از اموری که [[روزه]] را باطل می‌کند، امور دیگری را نیز باید رعایت نماید، تا بتواند در زمره روزه‌داران واقعی قرار گیرد؛ چشم، گوش، زبان، دست و پا و سایر اعضای خود را از ارتکاب به [[گناه]] حفظ کند و در چهارچوب موازین شرعی، از نعمت‌های بزرگ خدا استفاده کند. | آنچه از مجموع احادیث و روایات به دست می‌آید، این است که انسان روزه‌دار برای بهره‌مند شدن از غفران و رحمت خداوند و استفاده بهتر از ضیافت الهی، علاوه بر خودداری و امساک از خوردن و آشامیدن و دوری از اموری که [[روزه]] را باطل می‌کند، امور دیگری را نیز باید رعایت نماید، تا بتواند در زمره روزه‌داران واقعی قرار گیرد؛ چشم، گوش، زبان، دست و پا و سایر اعضای خود را از ارتکاب به [[گناه]] حفظ کند و در چهارچوب موازین شرعی، از نعمت‌های بزرگ خدا استفاده کند. | ||
== جستارهای وابسته == | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[شب قدر]] | *[[شب قدر]] | ||
* [[23 رمضان]] | *[[23 رمضان]] | ||
== پانویس == | *[[قرآن]] | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
{{ | {{تقویم قمری}} | ||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | |||
[[رده:ماه‌های قمری]] | [[رده:ماه‌های قمری]] | ||
[[ur:رمضان]] | [[ur:رمضان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۰
ماه رمضان نهمین ماه از ماه‌های قمری است. قرآن کریم در این ماه بر رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نازل شده است. در شریعت اسلام، روزه در این ماه بر کسانی که توانایی بر انجام آن را دارند واجب است و این ماه در بین ماه‌های قمری از فضیلت خاص برخوردار است. در بین ماه‌های سال قمری، ماه مبارک رمضان، از قداست و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است چنانکه در دعای مخصوص آن می‌خوانیم: «و هذا شهر عظمته و کرمته و شرفته و فضلته علی الشهور ...»[۱]؛ «و رمضان، ماهی است که او را عظمت و کرامت و شرافت، و فضیلت دادی، نسبت به ماه‌های دیگر». رسول خدا می‌فرماید: «اگر کسی در این ماه، یک آیه از قرآن، تلاوت کند، ثوابش مثل کسی است که در غیر ماه رمضان، یک بار قرآن را ختم کرده باشد»[۲]. از امام صادق (علیه‌السلام) نیز نقل شده است: «هرکس در ماه رمضان، صدقه‌ای بدهد خداوند هفتاد نوع، بلا را از او دور می‌کند.»[۳]. حضرت علی از پیامبر خاتم نقل می‌فرماید: «هیچ مؤمنی نیست که ماه رمضان را، به حساب خدا، روزه بگیرد، مگر آن که خدای تبارک و تعالی، هفت خصلت را برای او لازم گرداند، هرچه حرام در پیکرش باشد محو و ذوب گرداند. به رحمت خدای عزوجل نزدیک می‌شود. [با روزۀ خویش] خطای پدرش حضرت آدم (علیه‌السلام) را می‌پوشاند. خداوند لحظات جان دادن را، برای او، آسان کند. از گرسنگی و تشنگی روز قیامت در امان است. خدای عزوجل از خوراکی‌های لذیذ بهشتی او را نصیب دهد؛ و بالاخره خدای عزوجل، برائت و بیزاری از آتش دوزخ را به او عطا فرماید. [پرسش کننده در این حدیث مفصل، عالم یهودی بود] که عرض کرد راست گفتی ای محمد»[۴].
رمضان در لغت
واژه رمضان از ریشۀ «رمض» و به معنای شدت تابش آفتاب بر خاک است. گفته می‌شود علت این تسمیه آن است که عرب ماه‌ها را با زمانی که در آن واقع شوند نام‌گذاری کرده اند و در زمان نام‌گذاری رمضان گرما شدت داشته است[۵]. در برخی روایات رمضان یکی از اسم‌های خداوند دانسته شده است[۶].
فضیلت ماه رمضان
در بین ماه‌های قمری ماه رمضان برای مسلمانان از اهمیت بیشتری بر خوردار است. ماه رمضان در روایات اسلامی برترین ماه[۷] و ماه خدا[۸] و ماه میهمانی خدا[۹] دانسته شده است. شب قدر که برترین شب سال است در این ماه قرار دارد[۱۰]. و قرآن کریم در این ماه به صورت دفعی بر رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نازل شده است:
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ ... [بقره–185] 
؛ «ماه رمضان، ماهی است که قرآن به‌عنوان راهنمای مردم و نشانه‌های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن، نازل شده است». همچنین در این ماه «روزه» بر مسلمانان واجب شده است يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ [بقره–183] ؛ «ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید». ماه رمضان ماه رحمت، مغفرت و اجابت دعاست. روزهای این ماه بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعات آن بهترین ساعات است. نفس‌های مؤمنان روزه‌دار در این ماه تسبیح خدا و خواب ایشان عبادت و عملشان مورد قبول خداوند است[۱۱] و پاداش آن در این ماه بسیار بیشتر از ماه‌های دیگر است[۱۲].
نزول قرآن
اولین ویژگی و امتیاز ماه مبارک رمضان، نزول قرآن کریم بر قلب نازنین پیامبر برای نجات و هدایت انسان‌ها در این ماه پربرکت است چنانکه خدای سبحان می‌فرماید: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ ... [دخان–2] ؛ «ما قرآن را در شب مبارک فرو فرستادیم».
شب قدر
دومین ویژگی که باعث فضیلت ماه مبارک رمضان شده است، قرارگرفتن شب قدر و تعیین سرنوشت، در این ماه نورانی است. چنانکه در سوره قدر می‌خوانیم: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ * وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ* لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ [قدر–1_3] ؛ «ما آن قرآن را، در شب قدر، نازل کردیم؛ و تو، چه می‌دانی شب قدر چیست؟ شب قدر در مقام و مرتبه از هزار ماه، بهتر و بالاتر است». ظاهراً مراد از قدر، تقدیر و تعیین و اندازه‌گیری است، خدای تعالی در آن شب، حوادث یک‌سال از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می‌نماید، زندگی و مرگ، رزق، سعادت و شقاوت و چیز‌هایی از این قبیل را مقدر می‌سازد[۱۳].
میهمانی و ضیافت الهی
نزول قرآن، وقوع شب قدر، نزول ملائکه و روح، تقدیر سرنوشت و ... هرکدام مائده‌های آسمانی و غذا‌های معنوی است و سبب شده که ماه مبارک رمضان، به‌عنوان ماه ضیافت و میهمانی الهی، نام‌گذاری شود؛ لذا رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم) در آستانهٔ ماه مبارک رمضان، این‌گونه می‌فرماید: «ای مردم! ماه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روی آورده است، این ماه، نزد خدا بهترین ماه است و روزهایش، بهترین روزها و شب‌هایش، بهترین شب‌ها، و ساعاتش بهترین ساعات. دراین ماه، شما به میهمانی خدا، دعوت شده‌اید و در زمزه بهره‌مندان از کرامت خداوند، قرارگرفته‌اید. دراین ماه نفس‌های شما، تسبیح خداست، و خواب شما، عبادت است و اعمال شما، پذیرفته، و دعایتان به اجابت می‌رسد»[۱۴].
آداب حضور در ضیافت الهی
در زندگی دنیا اگر روزی، انسان به میهمانی، دعوت شود، دعوت شدگان با توجه به مقام و موقعیت صاحب خانه و میزبان و با درنظر داشتن میهمانان دیگر، خود را برای شرکت در میهمانی، آماده می‌کنند، اگر صاحب خانه و میزبان، شخصیت معتبر اجتماعی داشته باشد، میهمانان با وقار، هیئت و هیبت خاصی، وارد مجلس شده و در طول جلسه و جریان میهمانی نیز باتوجه به شخصیت میزبان و بزرگان دیگری که در جلسه حضور دارند، در نشست و برخاست، غذا خوردن و صحبت کردن، دقت به خرج می‌دهند تا با حرکات اضافی، صحبت‌های بی مورد و ... باعث مضحکه دیگران قرار نگیرند. پیامبر خطاب به جابر می‌فرماید: «ای جابر! در ماه رمضان، هر کسی، روز آن را روزه بدارد و جزیی از شبش را به عبادت بپردازد، و شکم و شرمگاه خویش را، پاک نگه دارد، و زبانش را حفظ کند، همان طوری که از این ماه، خارج می‌شود از گناهان خویش خارج می‌شود. جابر عرض کرد: ای رسول خدا! این حدیث، چه زیباست! رسول خدا فرمود: و رعایت شروط آن، چه سخت است!»[۱۵].
امام سجاد (علیه‌السلام) در دعای خود، هنگام حلول ماه مبارک رمضان، این گونه مناجات می‌کند: «به وسیله روزه این ماه، یاریمان ده؛ تا اندام خود را، از معاصی تو، نگه داریم و آنها را به اعمالی واداریم که خشنودی تو را فراهم می‌آورد، تا با گوش‌هایمان، سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دیدن چیز‌های لهو نشتابیم و دستانمان را به سوی حرام، نگشاییم و با پاهایمان به سوی آنچه منع شده، ره نسپاریم و با شکم‌هایمان، جز آنچه را، تو حلال کرده‌ای، در خود جای ندهیم و زبان‌هایمان، جز به آنچه، تو خبر داده‌ای و بیان فرموده‌ای، گویا نشود، و رنج نکشیم، جز برای آنچه به پاداش تو، نزدیک می‌کند و به جا نیاوریم، مگر چیزی را که از کیفر تو، نگه می‌دارد»[۱۶]. آنچه از مجموع احادیث و روایات به دست می‌آید، این است که انسان روزه‌دار برای بهره‌مند شدن از غفران و رحمت خداوند و استفاده بهتر از ضیافت الهی، علاوه بر خودداری و امساک از خوردن و آشامیدن و دوری از اموری که روزه را باطل می‌کند، امور دیگری را نیز باید رعایت نماید، تا بتواند در زمره روزه‌داران واقعی قرار گیرد؛ چشم، گوش، زبان، دست و پا و سایر اعضای خود را از ارتکاب به گناه حفظ کند و در چهارچوب موازین شرعی، از نعمت‌های بزرگ خدا استفاده کند.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ اقبال الاعمال؛ ص۲۴.
- ↑ امالی صدوق؛ ص۹۳.
- ↑ بحار؛ ج۹۳ ص۳۱۶.
- ↑ من لایحضر صدوق؛ ج۲ ص۷۴.
- ↑ قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲۳.
- ↑ الکافی، ج۷، ص ۳۹۰
- ↑ بحارالانوار؛ ج۹۳، ص۳۴۹.
- ↑ الکافی؛ ج۷، ص۳۷۹.
- ↑ مالی شیخ صدوق، ص۹۳.
- ↑ سوره قدر آیات: ۱ تا ۴ .
- ↑ امالی شیخ صدوق؛ ص۹۳.
- ↑ الکافی؛ ج۷، ص۳۸۱.
- ↑ تفسیر المیزان ذیل آیه.
- ↑ المصباح کفعمی؛ ص ۳۳۶.
- ↑ کافی؛ ج۴ ص۷۸.
- ↑ صحیفه سجادیه؛ دعای ۴۴.
