۸۵٬۸۳۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'فاس' به 'فاس') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
وی تحصیلات مقدماتى و قرائت [[قرآن]] را در زادگاه خود فراگرفت و یک چند در قصر الکبیر نزد فقیه [[محمد السوسى]] و سپس در تطوان نزد استادانى چون [[احمد الرشا]]، [[عبدالکریم بن قرّیش]] و [[محمد ورزازی]] به تحصیل [[فقه]] و [[کلام]] و [[تفسیر]] و علوم ادبى پرداخت. هنگامى که شیخ [[محمد جنوی]] به تطوان آمد، وی ملازم مجلس درس او شد و فقه و [[حدیث]] و سپس مباحثى در [[عرفان]] را از او فراگرفت <ref>ابن عجیبه، الفهرسة، 29-32</ref>. پس از وفات محمد جنوی، ابن عجیبه عازم [[فاس]] شد و در آنجا به مجلس درس [[سیدی محمد التاودی ابن سوده]] پیوست و از او اجازه تدریس و نقل حدیث گرفت. | وی تحصیلات مقدماتى و قرائت [[قرآن]] را در زادگاه خود فراگرفت و یک چند در قصر الکبیر نزد فقیه [[محمد السوسى]] و سپس در تطوان نزد استادانى چون [[احمد الرشا]]، [[عبدالکریم بن قرّیش]] و [[محمد ورزازی]] به تحصیل [[فقه]] و [[کلام]] و [[تفسیر]] و علوم ادبى پرداخت. هنگامى که شیخ [[محمد جنوی]] به تطوان آمد، وی ملازم مجلس درس او شد و فقه و [[حدیث]] و سپس مباحثى در [[عرفان]] را از او فراگرفت <ref>ابن عجیبه، الفهرسة، 29-32</ref>. پس از وفات محمد جنوی، ابن عجیبه عازم [[فاس|فاس]] شد و در آنجا به مجلس درس [[سیدی محمد التاودی ابن سوده]] پیوست و از او اجازه تدریس و نقل حدیث گرفت. | ||
فاس در آن روزگار یکى از مراکز مهم علوم و معارف اسلامى بود و ابن عجیبه در آن شهر با جمعى از دانشمندان بزرگ [[مغرب]] آشنا شد و از چندتن از آنان نیز در تفسیر و حدیث و فقه کسب علم کرد و اجازه روایت گرفت <ref>همان، 35- 38</ref>، ولى چندی بعد به تطوان بازگشت و به تعلیم و تدریس مشغول شد و در این سفر (1208ق/1794م) با عارف مشهور [[سیدی محمد بوزیدی]] (د 1229ق/1814م) آشنا و به [[طریقه]] [[درقاوی]] وارد شد <ref>همان، 32-33</ref>. | |||
==سرگذشت و تحول== | ==سرگذشت و تحول== | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
وی در فهرسة چگونگى تغییر و تحول روحى و باطنى خود را با ذکر جزئیات بیان مى‌کند و عوامل مؤثر در این دگرگونى را باز مى‌گوید <ref>ص 40- 48</ref> و مجاهدتها و ریاضتهای سخت و مساعى و مصائب خود را به تفصیل بر مى‌شمارد <ref>ص 52 -57</ref> و از جمله ماجرای گرفتار شدن خود و برادر و یارانش را در تطوان که به سبب مجاهدت در تبلیغ و ترویج طریقه و به تهمتى ناروا به زندان افتاده بودند، حکایت مى‌کند. | وی در فهرسة چگونگى تغییر و تحول روحى و باطنى خود را با ذکر جزئیات بیان مى‌کند و عوامل مؤثر در این دگرگونى را باز مى‌گوید <ref>ص 40- 48</ref> و مجاهدتها و ریاضتهای سخت و مساعى و مصائب خود را به تفصیل بر مى‌شمارد <ref>ص 52 -57</ref> و از جمله ماجرای گرفتار شدن خود و برادر و یارانش را در تطوان که به سبب مجاهدت در تبلیغ و ترویج طریقه و به تهمتى ناروا به زندان افتاده بودند، حکایت مى‌کند. | ||
با ورود درویشان همراه او به زندان و پیوستن برخى دیگر از صوفیه به آنان، زندان به [[خانقاه]] تبدیل و حلقه‌های ذکر و تلقین تشکیل شد و زندانیان همگى به آنان پیوستند و در خیرات و خوراکیهایى که از بیرون مى‌رسید، با آنان سهیم شدند <ref>ص 57 - 58</ref>. پس از 3 روز ابن عجیبه و یارانش از زندان آزاد شدند و از آنان التزام و تعهد گرفته شد که از ترویج و تبلیغ افکار و روشهای صوفیانه خودداری کنند، ولى پس از چندی این خبر به | با ورود درویشان همراه او به زندان و پیوستن برخى دیگر از صوفیه به آنان، زندان به [[خانقاه]] تبدیل و حلقه‌های ذکر و تلقین تشکیل شد و زندانیان همگى به آنان پیوستند و در خیرات و خوراکیهایى که از بیرون مى‌رسید، با آنان سهیم شدند <ref>ص 57 - 58</ref>. پس از 3 روز ابن عجیبه و یارانش از زندان آزاد شدند و از آنان التزام و تعهد گرفته شد که از ترویج و تبلیغ افکار و روشهای صوفیانه خودداری کنند، ولى پس از چندی این خبر به فاس رسید و مردم آنجا عامل تطوان را به سبب این عمل مورد ملامت و تقبیح قرار دادند و فقیه ادیب [[سیدی سلیمان الحوات]] در قصیده‌ای که در فهرسة نقل شده است، به مذمت مسببان آن پرداخت <ref>ص 57 -60</ref>. | ||
این واقعه که ابن عجیبه از آن به عنوان «امتحان» یاد مى‌کند، به هیچ روی او را از راه و روشى که در پیش گرفته بود، بازنداشت و وی همچنان به دعوت مردم به سوی خدا، تأسیس و تشکیل [[زاویه]] و خانقاه در نقاط مختلف آن ناحیه و تألیف و تصنیف آثار علمى و عرفانى مشغول بود تا سرانجام در [[غماره]] به طاعون مبتلا شد و درگذشت. مقبره او در نزدیکى طنجه، بر بلندیهایى که بر قریه زمیج و نیز بر دریا و صخره‌های [[جبل الطارق]] مشرف است، واقع شده و هر سال در اواخر تابستان درویشان درقاوی در آنجا گرد مى‌آیند و با مراسم خاصى یاد او را گرامى مى‌دارند <ref>نک: میشون، 91. </ref> | این واقعه که ابن عجیبه از آن به عنوان «امتحان» یاد مى‌کند، به هیچ روی او را از راه و روشى که در پیش گرفته بود، بازنداشت و وی همچنان به دعوت مردم به سوی خدا، تأسیس و تشکیل [[زاویه]] و خانقاه در نقاط مختلف آن ناحیه و تألیف و تصنیف آثار علمى و عرفانى مشغول بود تا سرانجام در [[غماره]] به طاعون مبتلا شد و درگذشت. مقبره او در نزدیکى طنجه، بر بلندیهایى که بر قریه زمیج و نیز بر دریا و صخره‌های [[جبل الطارق]] مشرف است، واقع شده و هر سال در اواخر تابستان درویشان درقاوی در آنجا گرد مى‌آیند و با مراسم خاصى یاد او را گرامى مى‌دارند <ref>نک: میشون، 91. </ref> | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
معروف‌ترین آثار او اینهاست: | معروف‌ترین آثار او اینهاست: | ||
#[[البحر المدید]] فى تفسیر القرآن مجید، در 4 جلد. بخشى از آن در [[قاهره]] (1375-1376ق) به چاپ رسیده است. | #[[البحر المدید]] فى تفسیر القرآن مجید، در 4 جلد. بخشى از آن در [[قاهره]] (1375-1376ق) به چاپ رسیده است. | ||
#[[ایقاظ الهمم فى شرح الحکم]]، شرح [[الحکم]] [[ابن عطاءالله سکندری]] است که یک بار در 1331ق در قاهره و بار دیگر در 1961م در همانجا طبع و نشر شده است. این کتاب که ابن عجیبه آن را به درخواست شیخ خود سیدی محمد بوزیدی تصنیف کرده است، نه تنها شامل عقاید و نظریات خود او در مسائل عرفانى است، بلکه یکى از مهم‌ترین منابع درباره اقوال و احوال بزرگان طریقه شاذلیه و درقاویه، چون [[ابوالحسن شاذلى]]، [[احمد یمنى]]، شیخ زروق، العربى و بوزیدی به شمار مى‌آید. | #[[ایقاظ الهمم فى شرح الحکم]]، شرح [[الحکم]] [[ابن عطاءالله سکندری]] است که یک بار در 1331ق در قاهره و بار دیگر در 1961م در همانجا طبع و نشر شده است. این کتاب که ابن عجیبه آن را به درخواست شیخ خود سیدی محمد بوزیدی تصنیف کرده است، نه تنها شامل عقاید و نظریات خود او در مسائل عرفانى است، بلکه یکى از مهم‌ترین منابع درباره اقوال و احوال بزرگان طریقه شاذلیه و درقاویه، چون [[ابوالحسن شاذلى]]، [[احمد یمنى]]، شیخ زروق، العربى و بوزیدی به شمار مى‌آید. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
#ابن عجیبه، ایقاظ الهمم فى شرح الحکم، قاهره، 1331ق/1913م. | #ابن عجیبه، ایقاظ الهمم فى شرح الحکم، قاهره، 1331ق/1913م. | ||
#همو، الفهرسة، به کوشش عبدالحمید صالح حمدان، قاهره، 1990م. | #همو، الفهرسة، به کوشش عبدالحمید صالح حمدان، قاهره، 1990م. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۹: | ||
#وکیل، مختار، [[فهرست المخطوطات المصورة]]، قاهره، 1390ق/1970م. | #وکیل، مختار، [[فهرست المخطوطات المصورة]]، قاهره، 1390ق/1970م. | ||
#Arberry; Michon, J. L., L' autobiographie (Fahrasa) dy soufi marocain A h mad ibn q Ag ] ba, Leiden, 1969; Trimingham, J. Spencer, The Sufi Orders in Islam, Oxford, 1971. | #Arberry; Michon, J. L., L' autobiographie (Fahrasa) dy soufi marocain A h mad ibn q Ag ] ba, Leiden, 1969; Trimingham, J. Spencer, The Sufi Orders in Islam, Oxford, 1971. | ||
[[رده: عالمان اهل سنت]] | [[رده: عالمان اهل سنت]] | ||
[[رده: شخصیت های دینی مراکش]] | [[رده: شخصیت های دینی مراکش]] | ||
<references /> | |||