اخوان المسلمین آلمان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
= پیشینه = | = پیشینه = | ||
شکل‌گیری جریان اخوان در اروپا فضایی سنتی را ترسیم می‌کند. افراد اغلب به صورت جداگانه وارد اروپا شده و شبکه‌ای ارتباطی و متشکل از تابعیت‌های مختلف را ایجاد کرده‌اند. در این شبکه، روابط سببی سیاسی با روابط فردی درهم‌‌آمیخت و برنامه‌ها و اهداف افراد را به یکدیگر نزدیک کرد. فعالیت‌های اخوانالمسلمین در اروپا گسترده شد و از طریق نهادها، مراکز گسترده و منشعب شده افزایش یافت. | شکل‌گیری جریان اخوان در اروپا فضایی سنتی را ترسیم می‌کند. افراد اغلب به صورت جداگانه وارد اروپا شده و شبکه‌ای ارتباطی و متشکل از تابعیت‌های مختلف را ایجاد کرده‌اند. در این شبکه، روابط سببی سیاسی با روابط فردی درهم‌‌آمیخت و برنامه‌ها و اهداف افراد را به یکدیگر نزدیک کرد. فعالیت‌های اخوانالمسلمین در اروپا گسترده شد و از طریق نهادها، مراکز گسترده و منشعب شده افزایش یافت. | ||
'''پترا رامساور''' پژوهشگر اتریشی در کتاب خود با عنوان ''آینده اخوانالمسلمین؛ راهبرد محرمانه بودن و شبکه جهانی آن'' می‌نويسد: | '''پترا رامساور''' پژوهشگر اتریشی در کتاب خود با عنوان ''آینده اخوانالمسلمین؛ راهبرد محرمانه بودن و شبکه جهانی آن'' می‌نويسد: «اخوانالمسلمین در بسیاری از کشورهای جهان شعبه دارد که تعداد آنها به 79 شعبه می‌رسد... نفوذ اخوانی‌ها در اروپا از دهه هفتاد و به صورت مشخص از آلمان و [[مرکز اسلامی مونیخ]] آغاز شد».<br> | ||
طی دهه پنجاه و شصت قرن گذشته، هزاران دانشجوی مسلمان گروه گروه از منطقه غرب آسیا برای تحصیل در دانشگاه‌های آلمان به این کشور سفر کردند؛ ولی بیشتر آنان زمانی زادگاه‌شان را ترک کردند که حملات سرکوب‌گرانه نظام‌های حاکم علیه جماعت‌های اسلامی شدت یافته بود. اخوانالمسلمین در صدر متقاضیان پناهندگی سیاسی در اروپا و آلمان غربی قرار داشت و در آن زمان این کشور به آنان حق اقامت داد. | طی دهه پنجاه و شصت قرن گذشته، هزاران دانشجوی [[مسلمان]] گروه گروه از منطقه غرب آسیا برای تحصیل در دانشگاه‌های آلمان به این کشور سفر کردند؛ ولی بیشتر آنان زمانی زادگاه‌شان را ترک کردند که حملات سرکوب‌گرانه نظام‌های حاکم علیه جماعت‌های اسلامی شدت یافته بود. اخوانالمسلمین در صدر متقاضیان پناهندگی سیاسی در اروپا و آلمان غربی قرار داشت و در آن زمان این کشور به آنان حق اقامت داد. | ||
وضعیت آلمان به صورت مشخص نشان می‌دهد که اخوانی‌ها در این کشور بیش از هر کشور دیگر اروپایی از نفوذ فراوان و پذیرش سیاسی برخوردار شده‌اند؛ تا جایی که تشکل‌های اسلامی در سایر کشورهای اروپایی به صورت گسترده از همتای آلمانی خود الگو می‌گیرند.<br> | وضعیت آلمان به صورت مشخص نشان می‌دهد که اخوانی‌ها در این کشور بیش از هر کشور دیگر اروپایی از نفوذ فراوان و پذیرش سیاسی برخوردار شده‌اند؛ تا جایی که تشکل‌های اسلامی در سایر کشورهای اروپایی به صورت گسترده از همتای آلمانی خود الگو می‌گیرند.<br> | ||
== شروع به فعالیت == | == شروع به فعالیت == | ||
[[سعید رمضان]] دستیار شخصی [[حسن البنا]] مؤسس [[اخوانالمسلمین]] بود. وی در سال 1948، فرماندهی نیروهای داوطلب اخوانی را بر عهده داشت. پيش از ورود به [[آلمان]] ، در سال 1958 به شهر [[ژنو]] در [[سوئيس]] رفت و در یکی از دانشگاه‌های آن در رشته حقوق تحصيل کرد. در آلمان | [[سعید رمضان]] دستیار شخصی [[حسن البنا]] مؤسس [[اخوانالمسلمین]] بود. وی در سال 1948، فرماندهی نیروهای داوطلب اخوانی را بر عهده داشت. پيش از ورود به [[آلمان]] ، در سال 1958 به شهر [[ژنو]] در [[سوئيس]] رفت و در یکی از دانشگاه‌های آن در رشته حقوق تحصيل کرد. در آلمان '''الجمعیة الاسلامیة''' را تأسیس کرد و تا سال 1968 ریاست آن را بر عهده داشت. از سوی دیگر، در تأسیس «انجمن مسلمانان جهان» نیز نقش داشت. این انجمن مبالغ زیادی از [[عربستان سعودی]] دریافت می‌کرد و برای ترویج تفسیری افراطی از اسلام در جهان از آن به کار می‌برد.<br> | ||
پس از | پژوهش‌هایی که به اخوانالمسلمین و تشکل‌های آن در اروپا پرداخته است، نشان می‌دهد که این انجمن توجه مقامات امنیتی [[آمریکا]] را به خود جلب کرده است؛ به‌گونه‌ای که آن را تحت نظارت مستقیم خود قرار دادند؛ زیرا مظنون به تأمین مالی تروریسم بود. در مارس 2002 نیروهای امنیتی آمريکا به دفاتر جماعت در ايالت [[ویرجینیای شمالی]] یورش بردند و به دنبال پرونده‌هایی بودند که ارتباط این جماعت با [[القاعده]]، [[حماس]] و [[جهاد اسلامی فلسطین]] را اثبات می‌کرد. کمیته مالی [[مجلس سنا]] در سال 2004 تحقیقی با موضوع روابط احتمالی میان تشکل‌های غیردولتی و شبکه‌های تأمین مالی تروریسم انجام داد و به عنوان بخشی از تحقیق، پرونده این انجمن را از دستگاه مالیاتی درخواست کرد.<br> | ||
این دو نفر مظنون به انتقال مبالغ هنگفتی به | |||
پس از [[سعید رمضان]]، [[فاضل یازدانی]] پاکستانی‌‌‌تبار برای مدت کوتاهی ریاست انجمن اسلامی را بر عهده گرفت. پس از وی، ریاست انجمن به [[غالب همت]]، واگذار شد. او نیز تحت کنترل سرویس‌های اطلاعاتی بین‌المللی قرار داشت و این سرویس‌ها روابط او و گروه‌های تروریستی را بررسی کردند. همت یکی از مؤسسان [[بانک تقوا]] است؛ بانکی که دستگاه اطلاعاتی [[ایتالیا]] عنوان ''بانک اخوانالمسلمین'' را بر آن اطلاق می‌کند؛ زیرا [[یوسف ندا]] که یکی از مغزهای متفکر مالی اخوانالمسلمین به شمار می‌رود، در مدیریت بانک و شبکه‌ای از شرکت‌ها در [[سوئیس]] ، [[لیختن‌‌اشتاین]] و [[جزاير باهاما]] دست دارد. | |||
این دو (همت و ندا) نفر مظنون به انتقال مبالغ هنگفتی به حساب‌های گروه‌هایی مانند: [[حماس]] و [[جبهه نجات الجزاير]] هستند. از سوی دیگر برای دستیاران ارشد [[اسامه بن‌‌لادن]] سرکرده [[القاعده]] حساب‌های اعتباری محرمانه‌ای باز کردند؛ لذا وزارت خزانه‌‌‌داری آمریکا نام این دو را در فهرست حامیان مالی تروریسم قرار داد.<br> | |||
== موثرترین افراد == | == موثرترین افراد == | ||
بر اساس گزارش¬های سرویس¬های اطلاعات داخلی آلمان، «همت» و «ندا» در میان اعضای تشکیلات «اخوان»، طی دوره-های مشخصی از بیشترین نفوذ برخوردار بودند. انجمن اسلامی آلمان در واقع شاخه¬ای از تشکیلات «اخوانالمسلمین» به شمار می¬رود و از همان ابتدا تحت سیطره مستقیم شاخه مصری «اخوان» قرار داشته است. گزارش¬های اطلاعاتی نشان می-دهد که شبکه «تقوا» از طریق اروپا، به حمایت مالی مراکز و نشریات متعدد اسلامی مانند «رسالة الإخوان» پرداخته است. «رسالة الإخوان» مجله رسمی «اخوانالمسلمین» می¬باشد. | بر اساس گزارش¬های سرویس¬های اطلاعات داخلی آلمان، «همت» و «ندا» در میان اعضای تشکیلات «اخوان»، طی دوره-های مشخصی از بیشترین نفوذ برخوردار بودند. انجمن اسلامی آلمان در واقع شاخه¬ای از تشکیلات «اخوانالمسلمین» به شمار می¬رود و از همان ابتدا تحت سیطره مستقیم شاخه مصری «اخوان» قرار داشته است. گزارش¬های اطلاعاتی نشان می-دهد که شبکه «تقوا» از طریق اروپا، به حمایت مالی مراکز و نشریات متعدد اسلامی مانند «رسالة الإخوان» پرداخته است. «رسالة الإخوان» مجله رسمی «اخوانالمسلمین» می¬باشد. | ||
نسخهٔ ۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۴
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۰:۵۴، ۱۳ فوریه ۲۰۲۲؛
| نام جریان | اخوان المسلمین آلمان |
|---|---|
| سال تاسیس | 2002 میلادی |
| رهبر جریان | سعید رمضان |
| نام جریان | الجمعیة الاسلامیة |
جریان شناسی اخوان المسلمین در آلمان عنوان مقاله‌ای است که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی در موضوع جریان شناسی جهان اسلام به نگارش در آمده است. اخوانالمسلمین یک جنبش فراملی اسلام‌گرای اهل‌سنت است که در بسیاری از کشورهای عربی طرفدار دارد. جنبش اخوانالمسلمین، بزرگ‌ترین جنبش اسلام‌گرا در جهان عرب می‌باشد. اخوان المسلمین گروهی سنی‌‌مذهب و دارای تفکرات سلفی و دموکراسی‌خواه هستند. اخوان المسلمین طرفدار تقریب مذاهب اسلامی و از حامیان جمهوری اسلامی ایران بوده و ضد رژیم اسرائیل هستند. اخوانالمسلمین در بسیاری از کشورهای جهان شعبه دارد که تعداد آنها به 79 شعبه می‌رسداین جریان به اروپا از جمله آلمان هم سرایت کرده است.
پیشینه
شکل‌گیری جریان اخوان در اروپا فضایی سنتی را ترسیم می‌کند. افراد اغلب به صورت جداگانه وارد اروپا شده و شبکه‌ای ارتباطی و متشکل از تابعیت‌های مختلف را ایجاد کرده‌اند. در این شبکه، روابط سببی سیاسی با روابط فردی درهم‌‌آمیخت و برنامه‌ها و اهداف افراد را به یکدیگر نزدیک کرد. فعالیت‌های اخوانالمسلمین در اروپا گسترده شد و از طریق نهادها، مراکز گسترده و منشعب شده افزایش یافت.
پترا رامساور پژوهشگر اتریشی در کتاب خود با عنوان آینده اخوانالمسلمین؛ راهبرد محرمانه بودن و شبکه جهانی آن می‌نويسد: «اخوانالمسلمین در بسیاری از کشورهای جهان شعبه دارد که تعداد آنها به 79 شعبه می‌رسد... نفوذ اخوانی‌ها در اروپا از دهه هفتاد و به صورت مشخص از آلمان و مرکز اسلامی مونیخ آغاز شد».
طی دهه پنجاه و شصت قرن گذشته، هزاران دانشجوی مسلمان گروه گروه از منطقه غرب آسیا برای تحصیل در دانشگاه‌های آلمان به این کشور سفر کردند؛ ولی بیشتر آنان زمانی زادگاه‌شان را ترک کردند که حملات سرکوب‌گرانه نظام‌های حاکم علیه جماعت‌های اسلامی شدت یافته بود. اخوانالمسلمین در صدر متقاضیان پناهندگی سیاسی در اروپا و آلمان غربی قرار داشت و در آن زمان این کشور به آنان حق اقامت داد.
وضعیت آلمان به صورت مشخص نشان می‌دهد که اخوانی‌ها در این کشور بیش از هر کشور دیگر اروپایی از نفوذ فراوان و پذیرش سیاسی برخوردار شده‌اند؛ تا جایی که تشکل‌های اسلامی در سایر کشورهای اروپایی به صورت گسترده از همتای آلمانی خود الگو می‌گیرند.
شروع به فعالیت
سعید رمضان دستیار شخصی حسن البنا مؤسس اخوانالمسلمین بود. وی در سال 1948، فرماندهی نیروهای داوطلب اخوانی را بر عهده داشت. پيش از ورود به آلمان ، در سال 1958 به شهر ژنو در سوئيس رفت و در یکی از دانشگاه‌های آن در رشته حقوق تحصيل کرد. در آلمان الجمعیة الاسلامیة را تأسیس کرد و تا سال 1968 ریاست آن را بر عهده داشت. از سوی دیگر، در تأسیس «انجمن مسلمانان جهان» نیز نقش داشت. این انجمن مبالغ زیادی از عربستان سعودی دریافت می‌کرد و برای ترویج تفسیری افراطی از اسلام در جهان از آن به کار می‌برد.
پژوهش‌هایی که به اخوانالمسلمین و تشکل‌های آن در اروپا پرداخته است، نشان می‌دهد که این انجمن توجه مقامات امنیتی آمریکا را به خود جلب کرده است؛ به‌گونه‌ای که آن را تحت نظارت مستقیم خود قرار دادند؛ زیرا مظنون به تأمین مالی تروریسم بود. در مارس 2002 نیروهای امنیتی آمريکا به دفاتر جماعت در ايالت ویرجینیای شمالی یورش بردند و به دنبال پرونده‌هایی بودند که ارتباط این جماعت با القاعده، حماس و جهاد اسلامی فلسطین را اثبات می‌کرد. کمیته مالی مجلس سنا در سال 2004 تحقیقی با موضوع روابط احتمالی میان تشکل‌های غیردولتی و شبکه‌های تأمین مالی تروریسم انجام داد و به عنوان بخشی از تحقیق، پرونده این انجمن را از دستگاه مالیاتی درخواست کرد.
پس از سعید رمضان، فاضل یازدانی پاکستانی‌‌‌تبار برای مدت کوتاهی ریاست انجمن اسلامی را بر عهده گرفت. پس از وی، ریاست انجمن به غالب همت، واگذار شد. او نیز تحت کنترل سرویس‌های اطلاعاتی بین‌المللی قرار داشت و این سرویس‌ها روابط او و گروه‌های تروریستی را بررسی کردند. همت یکی از مؤسسان بانک تقوا است؛ بانکی که دستگاه اطلاعاتی ایتالیا عنوان بانک اخوانالمسلمین را بر آن اطلاق می‌کند؛ زیرا یوسف ندا که یکی از مغزهای متفکر مالی اخوانالمسلمین به شمار می‌رود، در مدیریت بانک و شبکه‌ای از شرکت‌ها در سوئیس ، لیختن‌‌اشتاین و جزاير باهاما دست دارد.
این دو (همت و ندا) نفر مظنون به انتقال مبالغ هنگفتی به حساب‌های گروه‌هایی مانند: حماس و جبهه نجات الجزاير هستند. از سوی دیگر برای دستیاران ارشد اسامه بن‌‌لادن سرکرده القاعده حساب‌های اعتباری محرمانه‌ای باز کردند؛ لذا وزارت خزانه‌‌‌داری آمریکا نام این دو را در فهرست حامیان مالی تروریسم قرار داد.
موثرترین افراد
بر اساس گزارش¬های سرویس¬های اطلاعات داخلی آلمان، «همت» و «ندا» در میان اعضای تشکیلات «اخوان»، طی دوره-های مشخصی از بیشترین نفوذ برخوردار بودند. انجمن اسلامی آلمان در واقع شاخه¬ای از تشکیلات «اخوانالمسلمین» به شمار می¬رود و از همان ابتدا تحت سیطره مستقیم شاخه مصری «اخوان» قرار داشته است. گزارش¬های اطلاعاتی نشان می-دهد که شبکه «تقوا» از طریق اروپا، به حمایت مالی مراکز و نشریات متعدد اسلامی مانند «رسالة الإخوان» پرداخته است. «رسالة الإخوان» مجله رسمی «اخوانالمسلمین» می¬باشد. رابطه اخوان المسلمین با آلمان به آغاز تشکیل این گروه برمی گردد، جایی که اخوان المسلمین در مصر با مدارس مبلغان آلمانی در مصر در آن زمان مقابله کرد و زمانی که هیتلر کنترل آلمان را به دست گرفت و کشورش را به ورطه جنگ جهانی برد. دوم و شروع تظاهرات در مصر برای استقبال از رومل، از جمله شاه، همانطور که دکتر عاصم الدسوکی می گوید: در مورد کاخ، این کاخ در بسیج احساسات عمومی علیه بریتانیا و حمایت از محور با حمایت اخلاقی پیشرو بود. اما حسن البنا - چنانکه در مجله الشهاب، شماره (2)، سال اول، 1 صفر 1367ق - 14 دسامبر 1947م. حاکمان و مردمان مسلمان به دلیل چندپارگی با وجود اینکه هیتلر مردم خود را متحد کرد، گفت: نازیسم در آلمان و فاشیسم در ایتالیا و موسولینی و هیتلر دست مردم خود را به اتحاد، نظم، ترقی، قدرت و شکوه گرفتند و به زودی این رژیم این دو ملت را در راه حق در داخل و صلابت و اعتبار در خارج گام نهاد و امیدهای جاودانه را در جانها فرستاد و عزم و اراده راکد را زنده کرد و کلمه اختلافات پراکنده را در یک نظام جمع کرد. و یک امام، و اگر یکی از آنها سخن می گفت یا خطبه می گفت، فلک ها می لرزید و روزگار می گذرد، «پیشرو» یا «دوس» می شد، پس چه؟ وقتی خطا کردند، ظلم و ستمشان غالب شد، انحرافشان منحرف شد، سقوط کردند. سقوط کرد، و همه چیز به پایان رسید، و محصولی شد که انگار دیروز نخوانده بود، پس از آن که جهان در جنگ دوم خود میلیون ها گل جوانی، و سنتورها پول و تجهیزات را خرج کرد.
او می بیند که با گذشت روزها و وقوع انقلاب 23 تیر و اختلاف آن با اخوان المسلمین پس از آن، این موضوع باعث شد برخی از شخصیت ها از کشور خارج شوند و کشورهای عربی و اروپایی را ترک کنند و از جمله آنها استاد سعید رمضان بود. که جمال عبدالناصر را از تابعیت مصر محروم کرد. لورنزو ویدینو می‌گوید: وضعیت آلمان به‌ویژه نشان می‌دهد که اخوانالمسلمین بیش از هر جای دیگری در اروپا نفوذ و مقبولیت سیاسی قابل توجهی پیدا کرده است. سازمان های اسلامی در سایر کشورهای اروپایی اکنون آگاهانه از همتایان آلمانی خود الگوبرداری می کنند. در طول دهه‌های 1950 و 1960، هزاران دانشجوی مسلمان خاورمیانه را ترک کردند تا در دانشگاه‌های آلمان تحصیل کنند، نه تنها به دلیل جذب شهرت فنی مؤسسات آلمانی، بلکه به دلیل تمایل آنها برای فرار از رژیم‌های سرکوبگر. رژیم حاکم بر مصر، رژیم جمال عبدالناصر، در تلاش‌های خود برای ریشه‌کن کردن اپوزیسیون اسلام‌گرا بی‌رحمانه بود. در آغاز سال 1954، تعدادی از اعضای اخوان المسلمین مصر را ترک کردند تا از دستگیری یا ترور فرار کنند. خالد دوران در مطالعات خود در مورد جهادگرایی در اروپا می گوید که دولت آلمان غربی تصمیم گرفت روابط دیپلماتیک خود را با کشورهایی که آلمان شرقی کمونیستی را به رسمیت می شناختند قطع کند و زمانی که مصر و سوریه هر دو روابط دیپلماتیک با دولت کمونیستی برقرار کردند، بن تصمیم گرفت میزبان مصر و سوریه باشد. پناهندگان سیاسی جایی که بسیاری از اعضای اخوان المسلمین به آلمان پناه بردند.
پروفسور سعید رمضان یکی از اولین پیشگامان اخوان المسلمین در آلمان به شمار می رود، زیرا در سال 1958 به ژنو نقل مکان کرد و در آنجا در رشته حقوق تحصیل کرد و جامعه اسلامی را در آلمان تأسیس کرد تا اینکه به یکی از سه سازمان اسلامی در آلمان تبدیل شد که ریاست آن را بر عهده داشت. از 1958 تا 1968 آقای سعید رمضان نیز در تأسیس اتحادیه مسلمین جهان مشارکت داشت و تا زمان روی کار آمدن آقای غالب همت از سال 1973 تا 2002 به جای آقای سعید رمضان در ریاست انجمن مسلمانان آلمان-پاکستان (فاضل یزدانی) رسید. و آقای غالب همت - از اتباع سوری - یکی از بنیانگذاران بانک التقوی به همراه دکتر یوسف القرضاوی و یوسف ندا بود. پروفسور غالب باقی ماند تا اینکه پروفسور ابراهیم الزیات به جای او نشست.در آلمان، جامعه اسلامی در آلمان را «شاخه ای از اخوان المسلمین» می نامند. اخوان المسلمین به رهبری سعید رمضان بر ساخت مرکز باشکوه اسلامی مونیخ در سال 1960 میلادی نظارت داشت. مرکز اسلامی مونیخ از بدو تأسیس یکی از مقرهای اخوان المسلمین اروپا بوده است، این مرکز مجله «اسلام» را منتشر می کند و طبق گفته وزیر کشور بادن وورتمبرگ، مجله «اسلام» به خوبی نشان می دهد که چگونه اخوان المسلمین آلمان مفهوم دولت سکولار را رد می کند. مرکز اسلامی مونیخ یکی از مهمترین اعضای جامعه اسلامی در آلمان است که نماینده شاخه اصلی اخوان مصر در آلمان است. با این حال، این انجمن همچنین نمونه بارز روشی است که مسلمانان به قدرت خود در اروپا دست یافتند. این انجمن در طول سال ها رشد چشمگیری داشته است و اکنون با تعداد زیادی از تشکل های اسلامی کشور همکاری می کند. و مراکز اسلامی بیش از 30 شهر آلمان را تحت پوشش خود دارد و قدرت واقعی انجمن امروز در هماهنگی و نظارت بر تعدادی از تشکل های اسلامی جوانان و دانشجویان در آلمان است. توجه به جوانان پس از آن بود که الزیات به ریاست انجمن رسید. او به اهمیت تمرکز بر نسل دوم مسلمانان آلمان پی برد. همچنین با شورای جهانی جوانان مسلمان ارتباط دارد که در سال 1991 کتابی با عنوان دستورات اسلامی منتشر کرد که در آن آمده بود: «فرزندان خود را طوری تربیت کنیم که از یهودیان و ظالمان انتقام بگیرند و بدانند که جوانان ما وقتی به اسلام برگردند و در راه خدا جهاد کنند، فلسطین و اورشلیم را آزاد خواهند کرد». استاد عصام العطار نیز در آلمان اقامت گزید و در سال 1368 شورای اسلامی را در آلمان تأسیس کرد. جامعه اسلامی آلمان نماینده جنبش اخوان المسلمین در آلمان و عضو فدراسیون سازمان های اسلامی در اروپا است.
منابع
- ترجمه اختصاسی سایت الوهابیه.
- کتاب آینده اخوانالمسلمین؛ راهبرد محرمانه بودن و شبکه جهانی آن نوشته «پترا رامساور» پژوهشگر اتریشی.