فصلنامه اندیشه تقریب شماره 7

فصلنامه اندیشه تقریب - شماره هفتم، تابستان 1385

نام مجله	اندیشه تقریب
صاحب امتیاز	مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
زیر نظر	آیت‌الله محمد علی تسخیری
مدیر مسئول	علی‌اصغر اوحدی
شورای سردبیری	سیدحسین هاشمی، عزّالدین رضا نژاد، مرتضی محمدی
مشاوران علمی	عليرضا اعرافى؛ عباس برومند اعلم؛ سيّداحمدرضا حسينى؛ سيّدمنذر حكيم؛ سيّدهادى خسروشاهى؛ محمّدحسن زمانى؛ محمّدرضا غفوريان؛ ناصر قربان‌نيا؛ نجف لک‌زايى؛ محمدهادى يوسفى غروى.
مدیر اجرایی	محمدعلی ملاهاشم
شمارگان	7
سال نشر	سال دوم، تابستان، 1385
زبان	فارسی
ISSN	1735-7101

فصلنامه اندیشه تقریب (شماره هفتم) در دومین سال و با هدف استحكام بخشيدن به وحدت ميان مسلمانان و نيز طرح مباحث انديشه‌اى در زمينه مشكلات و چالش‌هاى فراروى جهان اسلام، در حوزه‌هاى مختلف فقهى، حقوقى، كلامى، فلسفى، تاريخى و ... منتشر شده است. این شماره در فصل تابستان سال 1385 و با اهتمام مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر شده است.

سرمقاله

• موعود اسلام
  

موضوع آغاز سخن این شماره را به مناسبت حلول ماه شعبان و نشر مجله در آستانه ولادت حضرت مهدى(علیه‌السلام)، موعود اسلام قرار دادیم. گرچه تبیین این موضوع و پرداختن مناسب و تفصیلى به آن، در خور سرمقاله نیست، اما یادآورى چند نکته، مورد توجه و عنایت همگان خواهد بود.

• 1ـ آموزه مهدویت در اسلام
  

متون مقدس دین اسلام (کتاب وسنت) به اجمال و تفصیل از آموزه مهدویت سخن گفته است. ظهور شخصى در آخرالزمان براى برپایى قسط و عدل در زمین و حاکمیت دین الهى، از اعتقادات و باور راسخ مسلمانان است. اعتقاد به آمدن مهدى از اهل بیت پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله)، نزد عموم شیعیان هم چون رکنى ایمانى مورد اهتمام بوده و هست؛ تا جایى که گاه شیعه بودن را مساوى با اعتقاد به غیبت مهدى در این روزگار و آمدن شکوهمندش در سرانجام دانسته‌اند. گرچه نمى‌توان گفت آموزه مهدویت در میان اهل سنّت از ضروریات مذهب یا دین به شمار آمده، اما اصول مذهب سنّى و منابع روایى و کلامى آنها، این آموزه را انکار نکرده، بلکه در بسیارى از این آثار از آن یاد کرده‌اند.

• 2ـ مهدى باورى در منابع اهل سنت
  

علاوه بر منابع روایى مهمى هم‌چون سنن ترمزى، سنن ابو داود، مستدرک صحیحین حاکم نیشابورى، مسند ابن حنبل، و سنن ابن ماجه، شمار قابل توجهى از آثار عالمان سنّى را مى‌توان یافت که آموزه مهدویت را پذیرفته و نقل کرده‌اند. گذشته از عالمان صاحب قلم سنى در اعصار گذشته، شمار زیادى از دانشمندان سنّى معاصر نیز درباره آموزه مهدویت قلم زده و سخن به قبول گفته‌اند؛ از جمله: شیخ ناصر الدین البانى، از نویسندگان مجله مجمع علمى عبرى در دمشق، شیخ عبدالمحسن بن حمد العباد، عضو هیئت علمى دانشگاه اسلامى مدینه (یک سخنرانى از او با عنوان عقیدة اهل السنّة و الاثر فی المهدی المنتظر منتشر شده و شیخ عبدالعزیز بن باز، مفتى وقت عربستان، بر آن توضیحاتى از سر قبول افزوده است. از وى هم‌چنین مقاله مفصلى با عنوان الرّد على من کذّب بالاحادیث الصحیحة الواردة فی المهدى در مجله الجامعة الإسلامیة به چاپ رسیده است)، دکتر احمد محمود صبحى، مدرّس فلسفه در دانشکده ادبیات دانشگاه اسکندریه، سعید ایوب، نویسنده و متفکر مصرى، در کتاب عقیدة المسیح الدّجّال فی الادیان، محمد بن احمد بن اسماعیل، نویسنده معاصر در کتاب المهدی حقیقة لاخرافة (وى فهرستى بالغ بر شصت نفر از عالمان گذشته و معاصر را که در قبول عقیده مهدویت سخن گفته یا حدیث نقل کرده‌اند ذکر مى‌کند و در پى آن نیز سى و یک نفر دیگر را که احادیث مربوط به مهدى موعود را ضعیف دانسته‌اند بر مى‌شمارد).
از دیگر معاصران، دکتر محمد بیوى مهران مصرى، استاد دانشکده آداب دانشگاه اسکندریه است. وى نام دوازده کتاب از علماى اهل سنت را که درباره مهدى موعود نوشته‌اند، ذکر مى‌کند و مدعى مى‌شود که آن چه علماى سنى در این باره نوشته‌اند بیش‌تر از شیعیان است. او هم‌چنین، به عنوان شاهدى بر فراگیرى و رسوخ و اصالت آموزه مهدویت، نمونه‌هایى از شعر شاعران را درباره مهدى موعود ذکر مى‌کند.

• 3ـ تبارشناسى حضرت مهدى(علیه‌السلام)

بنابر مطالب پیش گفته، مسلمانان معتقدند پیامبر اعظم(صلى‌الله‌علیه‌وآله) در سخنان متعدّد به ظهور شخصى در آخرالزمان بشارت داده است. وى که موعود اسلام بلکه موعود سایر امم و به عنوان «منجى انسان‌ها» قلمداد شده، در روایات متواتر شیعه اثناعشرى و خبرهاى مستفیض اهل سنت از نسب زیر برخوردار است:
«المهدی هو: ابن الإمام الحسن العسکرى، ابن الإمام على التقی، ابن الإمام محمد التقی، ابن الإمام الرضا، ابن الإمام موسى الکاظم، ابن الإمام جعفر الصادق، ابن الإمام محمد الباقر، ابن الإمام على السجّاد، ابن الإمام الحسین الشهید، ابن الإمام علی امیرالمؤمنین(علیهم‌السلام)[و ابن فاطمة الزهراء بنت الرسول الاعظم(صلى‌الله‌علیه‌وآله)]
این تبارشناسى حضرت مهدى است و باید در طول زمان، هم‌چنان حفظ گردد. سخن ابن حجر عسقلانى (از علماى اهل سنت) در این باره قابل توجه است. وى مى‌گوید:
«بر همه لازم است که نسبت به این نسب شریف اهتمام و غیرت دینى ورزند و آن را به درستى ضبط کنند تا کسى به پیامبر اسلام، جز به حق نسبت داده نشود. همواره نسب‌هاى اهل بیت پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله) در گذر زمان محفوظ است و شخصیت آنان که بدان واسطه از دیگران تشخیص داده مى‌شوند، از دستبرد جاهلان و نااهلان مصون است. خداوند در هر زمانى به افرادى الهام مى‌کند که به تصحیح آن پرداخته، اهتمام به حفظ آن نمایند».
نه تنها تبارشناسى حضرت مهدى(علیه‌السلام) به صورتى که ذکر شد، در منابع متعدّد فریقین آمده، بلکه علاوه بر شیعه اثناعشرى، عدّه‌اى از دانشمندان اهل سنّت، به ولادت حضرت مهدى در نیمه شعبان 255ق. تصریح کرده‌اند. مرحوم محدّث نورى در کتاب کشف الاستار، اسامى ده‌ها نفر از نویسندگان اهل سنت که قایل به این مطلب‌اند را آورده است.
با این توصیف، روایات اندک و ضعیفى که در بعضى از کتاب‌ها نقل شده، مبنى بر آن که مهدى موعود(علیه‌السلام) از فرزندان عباس عموى پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله) است، از جایگاه متقنى برخودار نیست؛ چنان که روایاتى که از نام پدر مهدى به عبدالله تعبیر کرده‌است، داراى ضعف سندى است و این روایات قلیل در برابر کثرت نقل مخالف قابل اعتنا و اعتماد نمى‌باشد.

• 4ـ وظایف مهدى باوران
  

شایسته به نظر مى‌رسد که برخى از وظایف کلى مهدى باوران در عصر قبل از ظهور، به اجمال یادآورى شود:
الف) ضرورت تعمیق پیوندهاى عاطفى ـ دینى با موعود اسلام از راه‌هاى گوناگون؛
ب) تحقق امنیت روانى با تأکید بر انتظار «منجى موعود» و رسیدن به ساحل سبز و امن امید؛
ج) برخوردارى از ویژگى‌هاى سخت منتظران همانند: آراستگى به عدالت و تقوا، آراستگى به بردبارى و پایدارى، بهره‌مندى از دین‌شناسى بنیادین، لزوم اصلاح‌طلبى و ظلم‌ستیزى، تلاش در توسعه فرهنگ مهدویت و...؛ د) مقابله با توطئه‌هاى بیگانگان و استکبار جهانى علیه «مهدى باورى»؛ نمونه‌هایى از این دست توطئه‌ها چنین است: 1ـ دخالت مستقیم و حمایت از پروسه «شخصیت‌پردازى و مهدى‌تراشى مانند جریان مهدى الصومال در آفریقا، جریان میرزا على محمد شیرازى معروف به باب در ایران، میرزا غلام احمد قادیانى در پاکستان، سید محمد جونیورى در هند و محمد بن عبدالله قحطانى در حجاز؛ 2ـ تخریب پایه‌هاى فکرى «مهدى باورى» از طریق ژست‌هاى علمى و به ظاهر شرق شناسى افرادى همانند: فان فلوتن، گلدزیهر یهودى، ولهوسن، پروکیلمن و دونالدس و...؛ 3ـ پرورش و حمایت از خودباختگان سرسپرده در کشورهاى مختلف مانند احمد کسروى، شریعت سنگلجى، سلمان رشدى، و احمد الکاتب و...؛ 4ـ انتشار تبلیغات مسموم رسانه‌اى و ساختن فیلم‌هاى سینمایى و حتى اسباب‌بازى بچه‌ها براى خشن و مشوّه جلوه دادن اسلام و آموزه مهدویت در آخرالزمان؛ 5ـ تحریف اندیشه ناب «مهدویت از طریق ارایه مقالات به ظاهر تحقیقى در کتاب‌هاى معتبر و پرمخاطبى که در گستره جهانى انتشار مى‌یابد، مانند مقالات نشریافته در دایرة المعارف بین‌المللى؛
Encyclopaedia_Britannica,_V14 هـ) طرح علمى مباحث مهدویت در ابعاد اعتقادى، اجتماعى، سیاسى، تاریخى و فرهنگى براى اقشار مختلف جامعه؛
و) آسیب‌شناسى مهدى‌باورى و ارایه راه‌هاى مقابله با آن از سوى فرهیختگان.

مقالات اندیشه‌ای

1. مشکلات جهان اسلام و درمان آن در پرتو جهانی سازی (مقاله)/ آیت‌الله محمد علی تسخیری
2. استراتژی تقریب (مقاله)/ دکتر محمدرضا رضوان طلب
3. نگاهی به جنبش نرم افزاری قرآن کریم در رشته تاریخ و پی آمدهای آن (مقاله)/ سیدمنذر حکیم
4. الگوهای اعتمادساز در روابط بین المللی با تأکید بر کشورهای اسلامی خلیج فارس (مقاله)/ دکتر مرتضی شیرودی
5. نقش عالمان دین در ایجاد همبستگی پیروان مذاهب اسلامی (مقاله)/ محمدحسین فصیحی

پیشگامان تقریب

• أ. سید محسن بن عبدالکریم امین عاملی شقراوی (بلندای استقامت) (مقاله) / رحیم ابوالحسینى
• ب. عبدالمجید سلیم (مرزبان شریعت) (مقاله) رحیم ابوالحسینى

سرزمین‌هاى جهان اسلام

• سودان پهناورترین کشور جهان اسلام (مقاله) / ع.ر ـ امیردهى

گزارشی از یک کتاب

• معرفی دو میراث مکتوب غربیان در نقد دموکراسی (معرفى و نقد کتاب) / دکتر مرتضى شيرودى

اخبار فرهنگی

• بیانیه مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى درباره حملات ددمنشانه صهیونیست‌ها
  

بار دیگر حملات رژیم صهیونیستى در نوار غزه و کشته شدن غیر نظامى‌هاى فلسطین از جمله زنان و کودکان فلسطینى، سند دیگرى از ظلم و جنایت علیه مسلمانان بر صفحه تاریخ به ثبت رساند. امروز اسرائیل با پاى‌بند نبودن به تعهدات خود در خروج از غزه و در اختیار داشتن تجهیزات و بمب‌هاى هسته‌اى، امنیت جهان به ویژه خاورمیانه را به خطر انداخته و نه تنها براى فلسطین بلکه براى جهان نگرانى و مشکل ایجاد کرده‌است.
مقاومت و پایدارى مردم فداکار و حماسه آفرین فلسطین، هوشیارى، یک‌پارچگى، اتحاد، همبستگى مسلمانان و اراده آنان براى دفاع از استقلال، آزادى، تمامیت ارضى و حفظ هویت یک‌پارچه اسلامى و بیدارى جهان اسلام، اجراى اهداف شیطانى و توطئه‌هاى آمریکا و صهیونیست را در پى‌گیرى طرح خاورمیانه بزرگ بى‌اثر و ناکام خواهد ساخت.
امروز وظیفه مسلمانان جهان است که یک دل و یک صدا حمایت خود را از قدس شریف وحکومت منتخب مردم مظلوم فلسطین اعلام نمایند و اعمال خشن و وحشیانه اسرائیل غاصب و سیاست خصمانه حامیان اشغالگران قدس شریف به ویژه شیطان بزرگ را باز گو کنند و پیامدهاى اسف بار رفتار ضد اسلامى و غیر انسانى اسرائیل در ابعاد سیاسى، فرهنگى و اجتماعى را گوشزد نمایند.
مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، ضمن محکوم نمودن اقدامات اخیر رژیم صهیونیستى بر ضد فلسطینیان یادآور مى‌شود که اسرائیل در مورد غزه یک گام جلو آمد، اما چندین گام به عقب برگشت و با حمله ددمنشانه به فلسطینیان تعهدات خود را نقض کرد. این مجمع هم‌چنین از سازمان‌هاى حامى حقوق بشر و در رأس آن‌ها سازمان ملل متحد ونیز سازمان کنفرانس اسلامى و دولت‌هاى مسلمان خواستار پى‌گیرى مجدانه این امر و جلوگیرى از پایمال شدن خون مظلومان است.

• مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى حملات رژیم صهیونیستى به جنوب لبنان را محکوم کرد
  

بار دیگر رژیم غاصب اسرائیل با وحشى‌گرى هر چه تمام‌تر و با زیر پا گذاشتن تعهدات انسانى و بین‌المللى، امنیت جهان و به ویژه خاورمیانه را به خطر انداخته و با حمله وحشیانه از زمین، هوا و دریا به جنوب لبنان و مورد هدف قرار دادن مناطق مسکونى، فرودگاه بین‌المللى بیروت و سایر ساختمان‌ها و مراکز زیربنایى و به شهادت رساندن جمع زیادى از مردم این کشور، نه تنها براى فلسطین و لبنان، بلکه براى جهان ایجاد نگرانى و مشکل نموده‌است.
حمایت آمریکا و غرب و سکوت مرگ بار جهان اسلام و عرب، موجب گستاخى بیش از پیش این رژیم شده‌است که با اقدام‌هاى توسعه طلبانه و حملات نظامى به نوار غزه و جنوب لبنان و در پیش گرفتن سیاست ترور شخصیت‌هاى فلسطینى، خود را در معرض منفورتر شدن در بین جهانیان قرار داده‌است.
امروز اگر اعمال وحشیانه اسرائیل با واکنش سخت و عملى کشورهاى اسلامى روبه رو نشود، این رژیم به ادامه جنایات و اقدام‌هاى ددمنشانه تشویق مى‌شود، به همین جهت جهان اسلام باید با حفظ وحدت و یک‌پارچگى و بسیج همه نیروهاى خود به حمایت گسترده از مردم فلسطین و لبنان بپردازد و بیش از گذشته براى نابودى این رژیم اشغال‌گر تلاش نماید.
مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى با محکوم نمودن این اعمال و ابراز نگرانى شدید از اوضاع بحرانى خاورمیانه در پى تنش‌آفرینى رژیم صهیونیستى در لبنان و غزه، خواستار توقف این وضعیت و عکس‌العمل سریع مجامع بین‌المللى و کشورهاى اسلامى در مقابله با تهاجم رژیم غاصب صهیونیست مى‌باشد.

• برگزارى اولین کنفرانس بین‌المللى «حقوق و مسئولیت‌هاى زن در نظام اسلامى» در تهران
  

نخستین کنفرانس بین‌المللى «حقوق و مسئولیت‌هاى زن در نظام اسلامى» روزهاى 24 و25 تیرماه سال جارى به مدت دو روز و با حضور اندیشمندان و فرهیختگان داخلى و خارجى، در سالن همایش‌هاى بین‌المللى صدا و سیما و به همت مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، مرکز امور زنان و خانواده و شوراى فرهنگى اجتماعى زنان برگزار شد.
گفتنى است درابتداى این کنفرانس پیام دکتر احمدى نژاد، رییس جمهورى اسلامى ایران، قرائت گردید و در مراسم اختتامیه نیز آقاى حداد عادل رییس مجلس شوراى اسلامى سخنرانى نمود.
این کنفرانس با صدور بیانیه زیر به کار خود پایان داد:
1. نظر به اهمیت موضوع، شرکت کنندگان در این اجلاس بر مصوبات بین‌المللى اسلامى در‌این‌باره طبق سندهاى ذیل تأکید مى‌نمایند:
الف: بیانیه اسلامى حقوق بشر؛
ب: بیانیه حقوق زن هشتمین اجلاس کنفرانس سران کشورهاى اسلامى در تهران؛
ج: مصوبات مجمع جهانى فقه اسلامى و از جمله مصوبه شماره 59 (8/17) و ضرورت توجه لازم به آن؛
2. ضرورت ادامه مطالعه بیانیه پیشنهادى از طرف اعضا به منظور:
الف: حصول اطمینان نسبت به احکام صادره در این مورد و میزان انطباق آن با موازین شریعت اسلامى؛
ب: ساختار بیانیه باید ساختارى قانونى و به دور از هر گونه شائبه تکرار و ابهام باشد؛
ج: بیانیه دو مرحله ذیل را مورد توجه قرار دهد:
اول: جایگاه حقوق و مسئولیت عموم زنان از نظر اسلام؛
دوم: جایگاه حقوق و مسئولیت زنان مسلمان از نظر اسلام.
3. به منظور تحقق اهداف کنفرانس در مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى دبیرخانه دائم دایرگردد.
4. در عرصه‌هاى سیاسى کنفرانس خاطر نشان مى‌سازد:
الف: کنفرانس ضمن حمایت کامل خود از مقاومت شجاعانه اسلامى در فلسطین و لبنان، تجاوزهاى ناجوانمردانه صهیونیست‌ها به این دو کشور را شدیداً محکوم نموده و از جامعه جهانى خواستار پایان دادن به این تجاوزها است؛
ب: شرکت کنندگان در کنفرانس، همه اقشار ملت عراق را به وحدت و همدلى و ازبین بردن بهانه حضور دشمن در خاک خود فرا مى‌خواند و خواستار تلاش بیش‌تر آنان براى پایان بخشیدن به اشغال خاک عراق مى‌باشد؛
ج: کنفرانس از حق جمهورى اسلامى ایران براى دست‌یابى به تکنولوژى مسالمت‌آمیز هسته‌اى پشتیبانى مى‌کند؛
د:کنفرانس ضمن حمایت از وحدت و یک‌پارچگى ملت سومالى، نسبت به بازگشت اشغال‌گران هشدار داده و خواهان بازسازى نهادهاى آن کشور مى‌باشد.

• برگزارى هفدهمین اجلاس مجمع بین‌المللى فقه اسلامى در اردن
  

هفدهمین اجلاس مجمع بین‌المللى فقه اسلامى وابسته به سازمان کنفرانس اسلامى به منظور تقویت و ارتباط فکرى میان علماى مسلمان، تبادل آراى مسلمانان و وحدت آن‌ها و ارایه چهره صحیح اسلامى در یک نشست پنج روزه از سوم تا هفتم تیر (24 ژوئن تا 28 ژوئن) و با حضور یک صد تن از فقها و علماى مذاهب فقهى از 44 کشور اسلامى در امان پایتخت اردن برگزار شد.
در این اجلاس، موضوعاتى نظیر «موضع اسلام درباره تندروى و غلو»، «وحدت مذاهب»، «مسایل زنان»، «تروریسم و فتوا» و «شروط و آداب روابط کشورهاى اسلامى با کشورهاى دیگر» در دستور کار بود و از ایران، آیت‌الله تسخیرى دبیرکل مجمع جهانى تقریب، آیت‌الله واعظ زاده خراسانى عضو شوراى عالى مجمع، آیت‌الله جواهرى از اساتید حوزه علمیه قم و حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغى مدیر مرکز تحقیقات قم در این اجلاس حضور داشتند.
به گزارش روابط عمومى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، آیت‌الله تسخیرى با سخنرانى پیرامون «پاى‌بندى مسلمانان به اصول و مقتضیات در خارج از کشورهاى خود» در دومین جلسه علمى اجلاس مجمع فقه اسلامى، گفت: اندیشه ناب اسلامى در اعتدال و میانه روى تبلور یافته که در یک سوى آن جریان سکولار و بى تفاوتى نسبت به اوضاع و سرنوشت امت اسلامى و در سوى دیگر تندروى‌هاى تروریستى قرار گرفته‌است.
دبیرکل مجمع در ادامه ضمن ارایه تعریف تروریسم، گفت: جهاد بر پایه ضوابط اخلاقى و در چارچوب پى گیرى اهداف انسانى تنظیم و تشریح شده و به همین جهت نه تنها از دایره فعالیت‌هاى تروریسم بیرون است بلکه به‌عنوان سدى مقاوم و محکم در برابر تروریسم و خطرات آن به شمار مى‌آید.
وى با بیان اینکه آمریکا با هم‌دستى اسرائیل رهبرى فعالیت‌هاى تروریستى را در جهان در دست دارد، تصریح کرد: آمریکا این نقش را در قالب مبارزه با تروریسم و رهبرى این جریان پى‌گیرى و دنبال مى‌کند. در جلسه دوم، شرکت‌کنندگان بر حق ایران نسبت به برخوردارى از فناورى هسته‌اى تأکید نموده و نتایج آن را براى جهان اسلام سودمند توصیف کردند.
گفتنى است شرکت کنندگان در این اجلاس، در بیانیه پایانى خود به نکات زیر اشاره کردند:
دعوت مسلمانان به توحید کلمه و در پیش گرفتن مواضع واحد و احترام گذاشتن به هم؛
مجال دادن به هر نقد و گفت‌وگوى سازنده میان مذاهب اسلامى؛
ضرورت نشر و تعمیم آگاهى نسبت به اعتدال و میانه روى از هر طریق ممکن و با بهره‌گیرى از تمام نهادهاى فعال در زمینه تقریب مذاهب اسلامى؛
ضرورت شناسایى و فعال سازى ابزارهاى ایجاد وحدت اسلامى در زمینه‌هاى فرهنگى، اجتماعى و اقتصادى؛
ضرورت آموزش فقه وحدت اسلامى در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها؛
تحریم فعالیت‌هاى تروریستى در تمامى اشکال؛
متمایز بودن مقاومت مشروع و متکى بر امور پذیرفته شده از نظر دین، از جرایم تروریستى؛
ضرورت حل مشکل تروریسم از طریق برخورد ریشه‌اى با آن؛
حرمت تکفیر اتباع مذاهب هشت گانه (مذاهب چهارگانه اهل سنت، مذهب جعفرى، مذهب زیدى، مذهب اباضى و ظاهرى)؛
حرمت افتاء بدون فراهم بودن شرایط آن؛
تأسیس مرکز اطلاعاتى در مورد اقلیت‌هاى مسلمان؛
مجاز بودن مشارکت مسلمانان در فعالیت‌هاى اجتماعى، سیاسى و اقتصادى در کشورهاى غیر اسلامى، مشروط به مغایر نبودن آن با ضوابط اسلامى و لطمه نزدن این مشارکت به هویت و شخصیت اسلامى آنان؛
ضرورت پایان دادن به اشغال در عراق؛
محکوم نمودن اعمال تروریستى در عراق و انفجارهایى که انسان‌هاى بى‌گناه را در مساجد و عتبات مقدسه به خاک و خون مى‌کشاند؛
محکوم نمودن تلاش‌هایى که در عراق با هدف برانگیختن اختلافات طایفه‌اى و ایجاد بحران‌هاى مذهبى در حال انجام است؛
دعوت از همه عراقى‌ها براى استقبال از فعالیت‌هاى سیاسى در قالب نهادهاى رسمىِ شکل گرفته از انتخابات اخیر.

• برگزارى کنگره بین‌المللى بزرگداشت علامه سید «عبدالحسین شرف‌الدین» در لبنان
  

کنگره بین‌المللى بزرگداشت علامه سید عبدالحسین شرف‌الدین به مدت سه روز (29ـ27اردیبهشت ماه) و در پنج محور «شرف‌الدین منادى وحدت مسلمانان و ادیان الهى، گفت‌وگو به عنوان روشى براى تعامل با اختلاف، پایه‌هاى اجتهاد و عوامل مؤثر در نزدیک شدن دین‌ها و مذهب‌ها، پایه گذارى تمدنى و اندیشه اجتماعى سیاسى و آبشخور فقه و کلام در مطالعات قرآن و سنت پیامبر» در تالار یونسکو و نیز در تالار همایش‌هاى هتل «ماریوت» بیروت برگزار شد.
سى دین پژوه و نویسنده از کشورهاى مختلف جهان اسلام از جمله ایران، لبنان، عراق، مصر، عربستان، مغرب، افغانستان، بحرین، نیجریه، اندونزى، یمن و استرالیا به طرح آرا، یافته‌ها و پژوهش‌هاى خود پرداختند. هم‌چنین در آیین گشایش این کنگره، پیام مقام‌هاى بلندپایه سیاسى ایران و لبنان درباره اهمیت و ابعاد شخصیت علامه شرف‌الدین و آثار و عملکرد وى خوانده شد.
علامه شرف‌الدین با درایت و دانایى خود پیش از درگذشتش در دهه 1960از امام موسى صدر دعوت کرد تا از ایران به لبنان مهاجرت کند و مسئولیت رهبرى شیعیان این کشور را برعهده گیرد.
این اقدام و انتخاب شایسته شرف‌الدین باعث شد که امام موسى صدر از آن دهه تا زمان ربوده شدنش در لیبى بتواند خدمات بزرگى به مردم لبنان ارایه کند.
علامه شرف‌الدین نزدیک به 40 اثر علمى در موضوع‌هاى مختلف از خویش به جا گذاشته است.
کنگره بین‌المللى علامه شرف‌الدین با تلاش مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامى، مجمع جهانى اهل بیت(علیهم‌السلام)و مجمع جهانى علوم اسلامى برگزار گردید.

• «اسلام هراسى» پدیده‌اى روز‌افزون در اروپا
  

مدیر مسئول روزنامه «بولیتیکن» پدیده اسلام هراسى را مشکلى بزرگ و روزافزون در غرب عنوان کرد.
به گزارش خبر گزارى قرآنى ایران (ایکنا) به نقل از پایگاه اطلاع رسانى «نسیج»، «تورسایدینفان» مدیر مسئول روزنامه «بولیتیکن» دراین باره گفت: امروزه اسلام هراسى در غرب پدیده‌اى مشکل برانگیز براى مسلمانان شده‌است.
وى ضمن بیان این مطلب که انتشار کاریکاتورهاى اهانت آمیز به پیامبر اکرم(صلى‌الله‌علیه‌وآله) مشکل اصلى مسلمان نبوده، افزود: مشکل اصلى، ترس غربى‌ها از اسلام و عدم توانایى مقابله آنان با پدیده اسلام هراسى است.
وى در ادامه تصریح کرد: شیوه برخورد حکومت دانمارک با بحران بى‌حرمتى به پیامبر اکرم(صلى‌الله‌علیه‌وآله)بیان‌گر عدم اهتمام این حکومت به جهان اسلام به ویژه شهروندان مسلمان دانمارکى است. او هم‌چنین ضمن بیان این مطلب که تبلیغات سوء زیادى علیه اسلام مى‌شود، گفت: شیوه برخورد رسانه‌هاى غربى اروپا با مسلمانان نیز بسیار ناپسند است.
وى در ادامه، تنها راه حل مقابله با پدیده اسلام هراسى را وارد کردن فشار به حکومت به منظور پاک سازى اذهان در مورد اسلام عنوان کرد.
قابل ذکر است که دانمارک تنها کشور اروپایى است که در آن حتى یک مسجد براى انجام فرایض دینى مسلمانان وجود ندارد.

• نجف اشرف بزرگ‌ترین دانشگاه جهان اسلام

محققان و مقامات مذهبى و سیاسى عراق براى بزرگداشت مقام آیت‌الله محمد باقر حکیم و نقش شهر نجف اشرف در اعتلاى فرهنگ اسلامى گردهم آمدند.
به گزارش خبرگزارى شبستان به نقل از جعفرى نیوز، با حضور جمعى از مراجع و مسلمانان شیعه، کنفرانسى در شهر نجف اشرف برگزار شد.
در این همایش که به میزبانى اتحادیه شهید محراب عراق برگزار شد علاوه بر بررسى نقش این شهر مقدس در جهان اسلام، مقام شهید محراب آیت‌الله سید محمد باقر حکیم نیز گرامى داشته شد.
در این گردهمایى عنوان شد نجف اشرف با گردآوردن مراجع و محققان برجسته اسلامى در طول تاریخ جایگاه مهمى در جهان اسلام داشته و مى‌توان از آن به عنوان دانشگاه اسلام یاد کرد.
بعد از شهادت آیت‌الله سید محمد باقر حکیم در بمب‌گذارى نماز جمعه، اتحادیه‌اى با نام شهید محراب در عراق تشکیل شد که فعالیت‌هاى خود را به تبلیغ و حفظ آثار و مقام آیت‌الله سید محمد باقر حکیم اختصاص داده است.

• تجلیل از نقش مؤثر عبدالعزیز سعود البابطین در تقریب بین ادباى عرب و فارس
  

دبیرکل مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى در مراسم تجلیل از عبدالعزیز سعود البابطین شاعر و ادیب کویتى که در تاریخ بیست و ششم خرداد انجام شد، ضمن تشکر از تلاش‌هاى بى دریغ وى در زمینه اشاعه و اعتلاى زبان عرب گفت: عبدالعزیز سعود البابطین نقش مؤثرى در معرفى شعراى ایران و زبان و ادبیات فارسى به جهان عرب وتقریب بین ادباى عرب زبان و فارسى داشته است.
به گزارش روابط عمومى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، آیت‌الله تسخیرى دبیرکل مجمع در این مراسم گفت: امید داریم با توسعه و گسترش روابط فرهنگى فیمابین و اهتمام مؤسسه فرهنگى بابطین به ادبیات و ترویج شعر و نو آورى ادبى و تلاش دیگر مؤسسه‌هاى فرهنگى کویت در توسعه روابط میان ملت‌ها، هر چه بیش‌تر با فرهنگ و ادب یک‌دیگر آشنا شویم.
وى با بیان اهتمام جدى جمهورى اسلامى ایران به زبان عربى افزود: زبان عربى در قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران پس از زبان فارسى از اهمیت زیادى بر خورداراست.
عبدالعزیز سعود البابطین مؤسس مرکز علمى و فرهنگى بابطین نیز در این مراسم گفت: مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى نقش مهمى در جلو گیرى از بروز فتنه و آشوب در جهان اسلام دارد.
وى در ادامه تصریح کرد: توطئه‌هایى که امروزه صهیونیسم و غرب از آن حمایت مى‌کنند، خطر بزرگى براى منطقه به شمار مى‌رود و امیدواریم اندیشمندان، سیاست‌مداران و مسئولین این خطر بزرگ را درک نمایند تا ملت‌هاى مسلمان بتوانند در صلح، آرامش و امنیت زندگى کنند.
مؤسسه عبدالعزیز سعود البابطین مرکزى فرهنگى اسلامى است که سالانه با برپایى همایش‌هاى متعدد، سعى در شناساندن و معرفى آثار برتر ادبى شاعران اسلامى نموده و در چاپ و نشر کتب ادبى فعالیت چشم‌گیرى دارد.

• رهبران ادیان جهان، سران کشورهاى صنعتى جهان (G 8) را به پاى‌بندى به ارزش‌هاى دینى دعوت مى‌کنند.
  

نشست مقدماتى رهبران ادیان جهان در روز چهارم و پنجم خرداد ماه به دعوت شوراى عالى روابط ادیان فدراسیون روسیه در مسکو برگزار شد.
به گزارش روابط عمومى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، در این نشست که نمایندگان ادیان جهانى اسلام، مسیحیت، یهود، بوداییسم، هندویسم وکنفوسیوس از 28 کشور جهان حضور داشتند معاون بین‌الملل مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى به نمایندگى از کشورمان حضور یافت.
شرکت کنندگان در این نشست مقدماتى پیش نویس سندى را آماده کردند که قرار است از سوى رهبران ادیان جهان خطاب به سران کشورهاى بزرگ صنعتى جهان (G 8) ارسال و توسط پاتریاک آلکسى دوم رهبر کلیساى ارتدوکس روسیه در اجلاس آنان قرائت گردد.
در پیش نویس نامه رهبران ادیان، ضمن تأکید بر نقش دین و اعتقادات دینى در زندگى بشر و جوامع انسانى، از سران کشورهاى صنعتى خواسته شده است به مسئولیت دینى و ارزش‌هاى اعتقادى در جامعه مدرن امروز توجه نمایند.
در این نامه هم‌چنین سران کشورهاى صنعتى به احترام به مقدسات دینى، حمایت از ارزش‌هاى نظام خانواده، اخلاق فاضله انسانى، محیط زیست، توجه به گفت‌وگوى ادیان و تمدن‌ها دعوت شده و از خطرات تروریسم، تسلیحات کشتار جمعى، جهانى سازى، فقر ومحرومیت، بیمارى‌هاى خطرناک و... بر حذر داشته شده‌اند .
شایان ذکر است سران کشورهاى (G 8)در تیر ماه امسال در سن پترزبورگ براى بررسى مسایل جهانى گردهم آمدند و رهبران ادیان بزرگ جهانى هم دو روز قبل از برگزارى اجلاس (G 8) گردهم آیى بزرگ خویش را برگزار نمودند. آیت‌الله تسخیرى دبیرکل مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى از جمهورى اسلامى ایران در اجلاس رهبران ادیان حضور یافت.
اجلاس کارشناسى و مقدماتى ادیان جهان قصد دارد پیام ادیان جهان را علاوه بر سران کشورهاى صنعتى، براى کوفى عنان دبیرکل سازمان ملل متحدد نیز ارسال نماید.

• برگزارى اجلاس بین‌المللى رهبران ادیان جهان در مسکو
  

اجلاس بین‌المللى رهبران دینى جهان، سیزدهم و چهاردهم تیر ماه با حضور رهبران و نمایندگان دینى عالى رتبه، با دعوت شوراى عالى روابط ادیان فدراسیون و رئیس شوراى مفتیان روسیه در مسکو تشکیل شد. در این اجلاس، موضوعاتى چون حفظ گفت‌وگو میان تمدن‌ها و مقاومت علیه عدم تساهل، تساهل فرهنگ‌ها و ادیان، راه‌هاى تحقق صلح و ایجاد نظام عادلانه جهانى، رویارویى با تهدیدات تروریسم و افراط‌گرایى بررسى گردید.
شرکت کنند گان در این همایش تأکید کردند که وظایف روحانیت نه تنها هدایت و تربیت و رشد فضایل و سجایاى اخلاقى، بلکه تلاش براى جلو گیرى از سوء استفاده از دین به عنوان عامل تزویر و ریا است تا دین قدرت خود را از دست ندهد.
به گزارش روابط عمومى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، رهبران و نمایند گان ادیان از 140 کشور جهان، کثرت گرایى، گفت‌وگو و همکارى میان ادیان را بهترین راه‌حل مشکلات جهانى دانستند.
آن‌ها هم‌چنین انحصارى گرى، نژاد پرستى، تروریسم، دورى از معنویت و افراط‌گرایى را بزرگ‌ترین تهدید جهان امروز اعلام نمودند.
آیت‌الله تسخیرى دبیرکل مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، به عنوان نماینده جهان اسلام، در این همایش گفت: کوتاه‌ترین راه براى حل اختلافات و همکارى‌هاى ادیان، تساهل و تسامح و احترام متقابل است.
وى در این همایش، اعتلاى کلمه حق، عمق بخشیدن به عدالت، افزایش سطح معنویت و معلومات را وظیفه ادیان در جهان معاصر خواند.
دبیرکل مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، تصریح کرد: امام خمینى(رحمة‌الله) دعوت بر عقلانیت، همکارى و گفت‌وگو را سر لوحه تعلیمات خود قرار داده و این‌ها مواردى بود که در نامه معروف وى به رهبر شوروى منعکس شده بود.
احمد بدر الدین حسون مفتى سورى نیز در سخنان خود، بحران معنویت را ریشه همه مشکلات جهانى خواند و گفت : ظلم و ستمى که به مردم عراق و فلسطین مى‌شود با رسالت همه پیامبران مغایرت دارد.
هم‌چنین راویل عین الدین مفتى مسلمان روسیه بى‌عدالتى و فقر را تهدید بشریت خواند. وى گفت: سیاست یکه تازى و تک قطبى بودن جهان از عوامل اصلى مناقشات عراق، فلسطین و افغانستان و بحران تصنعى پیرامون برنامه هسته‌اى ایران است.
عبدالله معتوق وزیر اوقاف و امور اسلامى کویت نیز در این همایش با اشاره به ضرورت تعمیق و تثبیت نقاط مشترک میان ادیان آسمانى، گفت: تقریب میان تمدن‌ها وادیان به منظور اشاعه فرهنگ صلح، محبت و آرامش در جهان، ضرورتى غیر قابل انکار است.
در ادامه این همایش هم‌چنین رهبران ادیان از کشورهاى چین، آلمان، ارمنستان، رومانى و کویت سخنرانى کرده و بر دعوت به ائتلاف و گفت‌وگوى ادیان تأکید نمودند.
قابل ذکر است، چندى پیش ولادیمیر پوتین رئیس جمهورى روسیه، نیز در دیدار با رهبران جوامع دینى آذربایجان، از سیاست ترویج گفت‌وگوى بین ادیان حمایت کرده و تأکید کرده بود که این اجلاس در عصر فعلى براى تقویت ارزش‌هاى اخلاقى و معنوى که در تمام ادیان وجود دارد، بسیار مهم محسوب مى‌شود، از این رو آمادگى خود را براى حمایت از پیشنهاد پاتریاک آلکسى دوم، رهبر روحانى کلیساى ارتدکس روسیه در برگزارى نشست جهانى رهبران دینى در مسکو اعلام کرده بود.

• برگزارى دومین کنفرانس بین‌المللى متفکران واندیشمندان اسلامى در اندونزى
  

دومین اجلاس بین‌المللى «علماى جهان اسلام» باعنوان «احیاى اسلام به عنوان رحمت براى جهانیان» به منظور برپاداشتن عدالت و صلح جهانى و بررسى آینده مسلمانان خاورمیانه و راه‌هاى خروج امت اسلام از بحران‌هاى اخیر، با موضوعات تناقضات جهانى، بى عدالتى و فقر، دین گرایى و حرکت اقتصادى، اجتماعى و آموزشى، به عنوان راه کارهایى براى تحول، به مدت سه روز، از سى‌ام خرداد تا یکم تیر، و با سخنرانى لسیوسیلوبامبانگ یوهویرنو رئیس جمهور اندونزى آغاز به کار کرد.
به گزارش روابط عمومى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، رئیس جمهور اندونزى، در مراسم افتتاحیه این اجلاس و در جمع علما، روحانیون و رهبران برجسته دینى از 45 کشور اسلامى به ویژه از کشورهاى عضو سازمان کنفرانس اسلامى، با تأکید بر همکارى و وحدت بین کشورهاى اسلامى، هم‌گرایى و همبستگى را از اصول اساسى پیشرفت و توسعه کشورهاى اسلامى دانست و نمونه بارز این همکارى را کمک کشورهاى اسلامى در واقعه سونامى و زلزله جنوب شرقى آسیا نام برد.
در ادامه این کنفرانس، بداوى نخست وزیر مالزى، امیر غازى بن محمد نماینده پادشاه اردن و نماینده پاپ رهبر کاتولیک‌هاى جهان نیز سخنرانى کردند.
در این همایش،320 اندیشمند مسلمان شرکت کننده از 53 کشور جهان از حقوق مسلّم کشورهاى اسلامى در استفاده صلح آمیز از انرژى هسته‌اى حمایت کردند و در بیانیه خود با ارایه 37 پیشنهاد براى انعکاس عکس‌العمل علما و اندیشمندان مسلمان در برابر تعرضات متعدد جهانى شدن، رفع بحران‌هاى بین‌المللى، ایجاد قدرت‌هاى اقتصادى و آموزشى و فعال سازى امور با سازمان کنفرانس اسلامى، ریشه‌کنى فقر و پیشرفت آموزشى و اجتماعى و جهت‌گیرى‌هاى آینده، بر حق مسلّم و انکار نشدنى همه کشورها در استفاده از انرژى هسته‌اى براى توسعه تحقیقات، تولید و دیگر مقاصد صلح آمیز تأکید کردند.
تلاش براى پر کردن شکاف میان مکاتب اسلامى به منظور تقویت وحدت مسلمانان، تشویق سازمان‌هاى مدنى در راستاى مشارکت در امور اقتصادى و اجتماعى براى احقاق حقوق جوامع مسلمان و ایجاد نظام پولى مستقل در ICSIبراى همکارى اقتصادى میان کشورهاى مسلمان از بندهاى دیگر مورد تأکید در این بیانیه است.
در آخرین روز این کنفرانس آیت‌الله تسخیرى در کمیته مذهبى این کنفرانس طى سخنانى گفت: در نقاطى از جهان تفاوت‌هاى موجود در شناخت از اسلام به منشأ برخى درگیرى‌ها تبدیل شده است.
دبیرکل مجمع افزود: اسلام روحیه اخوت وبرادرى را در میان مسلمانان آموزش مى‌دهد و انتظار مى‌رود این روحیه سرمایه گران‌بهایى براى ایجاد سعادت، هو شیارى و بیدارى مسلمانان باشد. وى از اینکه تحقق این روحیه با تشتت فرهنگى، مذهبى و دولتى روبه‌رو است ابراز تأسف کرد.
در حاشیه این اجلاس، آیت‌الله تسخیرى با حضور در سمینار همبستگى مذاهب اسلامى در دانشگاه اسلامى شهر باندوگ و مرکز فرهنگى جاکارتا، در جمع زیادى از مسلمانان پیرامون شخصیت حضرت فاطمه(علیها السلام)سخنرانى کرد.

• مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى حمله به مسجد براثا را محکوم کرد.
  

بار دیگر دست پلید و جنایت‌کار آمریکا از آستین تروریست‌هاى وابسته، بیرون آمد و چهره زشت و اغراض شیطانى خود را با انفجار انتحارى در مسجد براثا و کشتار ملت مظلوم و مسلمان در مکان‌هاى مذهبى و دینى عراق به نمایش گذاشت و کینهورزى خود را نسبت به اسلام و امت اسلامى ابراز داشت.
امروز آمریکا و انگلیس تحقق نقشه‌هاى خود را در دخالت در امور عراق به بهانه تشکیل حکومت منتخب عراق و دامن زدن به اختلافات مذهبى مى‌بینند، از این رو بر ملت عراق است که با حفظ هوشیارى، وحدت و حرکت در مسیر مرجعیت آگاه، توطئه‌هاى آنان را خنثى کنند.
مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى با اعلام انزجار شدید و محکوم نمودن این حوادث، اعلام مى‌دارد بهترین راه مقابله اساسى و ریشه‌اى با این گونه حرکات تروریستى، خروج نیروهاى اشغال‌گر از عراق، وحدت گروه‌هاى شیعى و سنى، ایجاد یک نیروى امنیتى قوى و در دست گرفتن حفظ امنیت به طور کامل توسط دولت منتخب ملت عراق است تا آنان بتوانند در آزادى کامل و در سایه اسلام، سرنوشت خود را رقم زنند.
وظیفه همه رهبران، علما و متفکران جهان اسلام است تا تمام توان و امکانات خود را در برابر این گونه دسیسه‌ها به کار گیرند و براى ایجاد وحدت بین مسلمانان از هیچ کوششى فروگذار ننمایند.
این مجمع در پایان تأکید مى‌کند که این قبیل حوادث اسفناک هر گز نمى‌تواند در روند وحدت و تقریب امت اسلامى و ارزش‌هاى والاى آن کوچک‌ترین خدشه و خللى وارد آورد.

• برگزارى کنفرانس بین‌المللى فلسفه تطبیقى «علم و دین: تنوع رویکردهاى فلسفى» در روسیه
  

کنفرانس بین‌المللى فلسفه تطبیقى «علم و دین: تنوع رویکردهاى فلسفى» از نهم تا سیزدهم خرداد در انستیتوى فلسفه آکادمى علوم روسیه برگزار شد.
به گزارش روابط عمومى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، این کنفرانس در بخش‌هایى با عنوان روش‌هاى فلسفى خاور دور، سنت‌هاى هند و فلسفه اسلامى، به بررسى رویکردهاى موجود درباره علم و دین پرداخت. در این نشست اندیشمندانى از کشورهاى ایران، روسیه، آمریکا، انگلیس، فرانسه، لیتوانى و... حضور داشتند.
در بخش فلسفه اسلامى، پروفسور اسمیر نوف معاون انستیتوى فلسفه آکادمى علوم روسیه با موضوع «علم و ادیان: تحلیل ساختارى»، توفیق ابراهیم کارشناس ارشد انستیتوى خاورشناسى آکادمى علوم با موضوع «تعالیم عقلانى در قرآن»، پروفسور نورکربایف رئیس دانشکده علوم انسانى دانشگاه دوستى ملل با موضوع «علم و ایمان در فلسفه غزالى»، خانم پروفسور یفرموا، کارشناس ارشد انستیتو فلسفه آکادمى علوم روسیه با موضوع «وحدت فلسفه و دین در تعالیم ابن رشد» و آیت‌الله تسخیرى دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامى با موضوع «بازگشت به عقلانیت در دین» به ایراد سخن پرداختند.
آیت‌الله تسخیرى در سخنرانى خود با اشاره به ضرورت بازگشت به عقلانیت از دیدگاه فلسفه و دین، به بیان مستنداتى از آیات و روایات اسلامى درباره دعوت به عقل پرداخت.
وى ضمن بر شمردن عقل به عنوان یکى از منابع شناخت در اسلام، به عدم مغایرت برداشت‌هاى عقلانى و وحى اشاره نمود و مطلق انگارى، تعصب، اخبارى گرى، تحجر و جمود فکرى را از موانع عقل شمرد. دبیرکل مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، گفت‌وگوى مذاهب اسلامى و تفاسیر خردگرایانه از تعالیم اسلامى را یگانه راه پیش روى جوامع اسلامى شمرد. وى با تشریح گفت‌وگوى مؤثر میان نخبگان مذاهب اسلامى، این گام را به عنوان گام نخست در مسیر تفاهم متدینین به مذاهب اسلامى دانست و گفت: پس از گفت‌وگوى میان نخبگان علمى و فرهنگى نوبت به سیاست‌مداران و سپس عامه مردم خواهد رسید و این سیرى است که ما به آینده آن بسیار امیدواریم.
آیت‌الله تسخیرى در پایان سخنان خود به سؤالات اندیشمندان حاضر در جلسه در مورد «چگونگى گفت‌وگوى شیعه و سنى در خصوص ختم نبوت»، «مفهوم وحدت وجود فلسفه اسلامى» و... پاسخ گفت.
گفتنى است، دکتر اعوانى رئیس پژوهشکده فلسفه و حکمت ایران نیز که به دعوت رایزنى فرهنگى سفارت جمهورى اسلامى ایران در این کنفرانس شرکت نموده بود، پیرامون «سیر تحول در تعریف و مفهوم علم» سخنرانى کرد.
قابل ذکر است که در حاشیه این کنفرانس، آیت‌الله تسخیرى با پوپف نماینده رئیس جمهور و سفیر فدراسیون روسیه در سازمان کنفرانس اسلامى دیدار و گفت‌وگو کرد.

• برگزارى همایش «ارزش‌هاى انسانى و جوانان مسلمان روسیه» در مسکو
  

همایش «ارزش‌هاى انسانى و جوانان مسلمان روسیه» با حضور اندیشمندان و متفکرانى از کشورهاى ایران، لیبى، کویت، عربستان سعودى، کشورهاى آسیاى میانه و میهمانانى از دفتر ریاست جمهورى روسیه، دولت، رؤسا و شهردار مسکو و سفراى کشورهاى اسلامى با هدف گام برداشتن در مسیر اتحاد حرکت‌هاى جوانان مسلمان و ایجاد یک‌پارچگى جامعه اسلامى روسیه و پیشبرد اهداف متعالى دین مبین اسلام، نهم و دهم خرداد ماه از سوى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، اداره روحانیت مسکو و چند مرکز فرهنگى اسلامى در مسکو برگزار شد.
دبیرکل مجمع در مراسم افتتاحیه این کنفرانس، پس از ابلاغ سلام ریاست جمهورى اسلامى ایران دکتر احمدى‌نژاد به جوانان مسلمان روسیه و شرکت کنندگان در سمینار و تأکید بر این نکته که دنیاى اسلام از غرب آسیب دیده است، در حالى که غرب شعار حقوق بشر سر مى‌دهد، گفت: روسیه پس از فروپاشى اتحاد جماهیر شوروى مى‌تواند به جهان اسلام نزدیک‌تر شود و جوانان در این میان نقش بسیار مؤثرى دارند.
وى در ادامه افزود: بر جوانان مسلمان واجب است با پاى‌بندى بر هویت اسلامى خود در خدمت آینده ملت خود باشند و نقش تمدنى خود را ایفا کنند.
دبیرکل مجمع در این کنفرانس تصریح کرد: تعالیم و آموزش‌ها باید با تربیت عواطف و احساسات همراه باشد، زیرا تأثیر مثبتى بر سلوک و رفتار دارد.
وى در پایان با بیان اینکه توازن و تعادل در تمام ابعاد اسلام وجود دارد، گفت: با تربیت اسلامى جوانان در این جامعه و ارتباط کارى آنان با مفتى و علماى این کشور، آنها مى‌توانند در زمینه‌هاى سیاسى، علمى، اقتصادى و... نقش مؤثرى داشته باشند.
در این مراسم، انصارى سفیر جمهورى اسلامى ایران در مسکو گفت: امروز جهان بیش از هر زمانى نیاز به معنویت دارد و همه ادیان الهى باید تلاش کنند این معنویت را به جهان معرفى کنند. اگر بشریت به سمت معنویت هدایت نشود روز به روز مشکلات جوانان بیش‌تر خواهد شد.
وى خاطر نشان کرد: کشورهاى اسلامى باید در جهت آموزش جوانان سرمایه‌گذارى اساسى نمایند، به ویژه کشورهایى که مسلمانان در آنها در اقلیت هستند.
هم‌چنین راویل عین الدین رئیس شوراى مفتى‌هاى روسیه، با تأکید بر خوددارى از افراط‌گرایى در اسلام گفت: در آینده نزدیک در مسجد جامع مسکو «مرکز اسلام متعادل» آغاز به کار خواهد کرد.
به گفته وى هدف اصلى این نهاد «روشن‌گرى اسلامى متعادل» در مراکز آموزشى روسیه خواهدبود.
. این رهبر مسلمانان روسیه، قوانین کشور در امور مذهبى و موضع رئیس جمهورى روسیه در این مورد را عالى ارزیابى کرد. وى در همین حال به موانعى در مسیر احداث مساجد و تأسیس مراکز آموزشى اسلامى در برخى مناطق روسیه اشاره کرد.
راویل عین الدین این مسئله را خطرناک خواند و گفت: به جاى اینکه مسلمانان در مساجد تحت کنترل ما گرد هم آیند در منازل اجتماع مى‌کنند و به موعظه‌هاى افراد ناشناس گوش مى‌دهند.
وسولد چاپلین سخن‌گوى کلیساى ارتدوکس روس در این همایش از مسلمانان دعوت کرد به اتفاق پیروان سایر مذاهب، با افراط‌گرایى مبارزه کنند.
وى گفت: تمایل به اصلاح جهان از خصوصیات جوانان است اما مربیان باید به آنها در یافتن راه صحیح کمک کنند.
عادل فلاح معاون وزیر اوقاف کویت سخنران دیگر این مراسم بود که بر پیشبرد اهداف متعالى اسلام در بین جوانان مسلمان روسیه و پیروى از اعتدال در آموزش‌ها تأکید کرد.
وى خاطر نشان کرد: دولت کویت ده میلیون دلار براى این منظور اختصاص داده است.
در این مراسم نمایندگان مناطق روسیه و نمایندگان ادیان آسمانى تأکید کردند که افراط و تفریط، لیبرالیسم، پوچ گرایى، گرایش به مواد مخدر و الکل از عوامل تهدید کننده جوانان است که نیاز است با آموزش جوانان به عنوان سرمایه‌هاى جهان اسلام و در پیش گرفتن راه اعتدال، آنان را از این خطرات نجات داد.
در نشست روز اول این کنفرانس، آیت‌الله تسخیرى، در موضوع مسلمانان جوان، آن گونه که اسلام مى‌خواهد» سخنرانى کرد.
دبیرکل مجمع با اشاره به نقش علما و مفتیان در شکل دهى و استوار سازى شخصیت نوجوانان و جوانان مسلمان، بر اصل توازن و تعادل در اعتقادات، اخلاق و سلوک اسلامى تأکید ورزید و با ذکر آیات و روایات متعدد، زیبایى انسان را در بندگى خداوند و حرکت در صراط مستقیم و دورى از معصیت دانست.
وى با یادآورى ابزارهاى تربیتى ـ تشویقى اسلام در متون اسلامى، مرحله جوانى را معادل فصل بهار در طبیعت دانست و افزود: جوانى مرحله‌اى است که تمامى جنبه‌هاى عقیدتى، عاطفى و تربیت آدمى در چارچوبى از خردورزى منطقى و تربیت ریشه‌دار، شکل مى‌گیرد و از این رو اسلام بر این دوره تأکید مى‌کند.
دبیرکل مجمع در پایان گفت: اسلام اهمیت زیادى به تربیت نسل جوان صالح که امانت الهى را به نسل بعد از خود مى‌سپارد و با قدرت و صلابت تمام، اسباب جانشینى خدا را آماده مى‌کند، داده است. در نشست روز اول کنفرانس، مراد مرتازین نائب رئیس شوراى مفتى و رئیس دانشگاه اسلامى مسکو، عادل فلاح معاون وزیر اوقاف کویت، توفیق ابراهیم، دکتراى فلسفه، و لیونید سیوکییانین، دکتراى حقوق، پیرامون «آموزش دینى و هدایت جوانان مسلمان، شکل‌ها و چشم‌اندازها»، سخنرانى کردند.
هم‌چنین روسیه و انتشارات اسلامى، نقش جوانان مسلمان در زندگى اجتماعى و سیاسى روسیه و ویژگى‌هاى قومى و منطقه اى جوانان مسلمان، از موضوعات اصلى مورد بحث شرکت کنندگان در روز دوم اجلاس بود که محمد عبدالغفار الشریف، دبیرکل اوقاف کویت، پیرامون "اسلام: گفت‌وگو با دیگران"، عبدالله نوروللایف، دکتراى فلسفه، پیرامون «تحکیم صلح و آرامش بین پیروان ادیان مختلف و تسامح بین نمایندگان جوان از قومیت‌هاى مختلف»، اکلسى مالاشینکو، دکتراى تاریخ، درباره «ترس از اسلام در روسیه و اثر آن بر جوانان مسلمان»، فرید فارسوف، دکتراى حقوق، پیرامون «سیاست دولت در برابر سازمان‌هاى جوانان مسلمان» و عصام البشیر، دکتراى علوم دینى، پیرامون «ویژگى‌هاى منطقه‌اى براى ترویج اندیشه اعتدال بین مسلمانان» سخنرانى کردند.

• اتحادیه جهانى علماى مسلمان، امت اسلام را به حمایت از مقاومت لبنان و فلسطین فراخواند

اتحادیه جهانى علماى مسلمان، همه کشورهاى عربى و اسلامى را به حمایت از مقاومت لبنان و فلسطین فراخواند.
به گزارش روابط عمومى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، اتحادیه جهانى علماى مسلمان در بیانیه‌اى ضمن تحسین مقاومت قهرمانانه مردم مظلوم فلسطین و لبنان به عنوان اقدامى مشروع و به حق، تأکید کرد: این همان حقى است که توسط اسلام و دیگر آیین‌هاى الهى مقرر گردیده و قطع‌نامه‌هاى سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌هاى بین‌المللى بر آن صحه گذاشته‌اند.
این اتحادیه، امت اسلامى را نسبت به توطئه بزرگى که تلاش مى‌کند مقاومت مردم فلسطین و لبنان را نامشروع جلوه دهد برحذر مى‌دارد.
در بخشى از این بیانیه آمده است: باید با سربازان دشمن که به اسارت گرفته شده‌اند، طبق موافقت‌نامه‌هاى بین‌المللى مربوط به اسرا برخورد کرد.
اتحادیه جهانى علماى مسلمان هم‌چنین از کشورهاى به اصطلاح متمدن مى‌خواهد که برخورد آنها با تجاوز گر و کسانى که در معرض تجاوز قرار گرفته‌اند یکسان نباشد و بدانند شکیبایى ملت‌هاى مقهور و مستضعف چنانچه به درازا بکشد به ناچار منجر به انفجارى خواهد شد که‌تر و خشک را خواهد سوزاند.
اتحادیه جهانى علماى مسلمان، مؤسسه‌اى است که در راه وحدت نیروهاى مسلمان و پیروان مذاهب و جریان‌هاى مختلف و نیز یکسان‌سازى تلاش‌هاى علما و موضع‌گیرى فکرى و عملى آنان در برابر مسایل سرنوشت‌ساز امت بزرگ اسلامى در مقابل چالش‌هاى رویاروى گام بر مى‌دارد.
علامه دکتر یوسف قرضاوى رئیس اتحادیه و آیت‌الله تسخیرى دبیرکل مجمع به عنوان نائب رئیس و عضو هیئت امناى این اتحادیه مى‌باشند.

• موفقیت بى‌نظیر براى مسلمانان بلژیک
  

بیستم مارس یکى از روزهاى تاریخى براى مسلمانان بلژیک به شمار مى‌آید. در این روز، انتخاب شوراى مسلمانان بلژیک با کاندیداتورى 178 نفر و با حضور 69 هزار مسلمان بلژیکى براى تعیین 68 تن برگزار شد که 17 تن از آنها براى انتخابات داخلى دفتر اجرایى معین مى‌شوند. این در حالى است که قانون انتخابات، به نمایندگان مساجد و همه اقلیت‌هاى مسلمان ساکن بلژیک حق کاندیداتورى مى‌دهد.
بلژیک اولین دولت در اروپاى غربى است که اسلام را در سال 1974 میلادى، به رسمیت شناخت. یک ربع قرن پس از به رسمیت شناخته شدن اسلام در بلژیک، مسلمانان این کشور موفقیت دیگرى را به دست آورند و آن تعیین یک هیئت نماینده مسلمان در دولت است که براى مقامات بلژیک یک مسئله مهم به شمار مى‌رود. تعیین هیئت مؤسسان براى مسلمانان اولین تجربه در نوع خود در قاره اروپا محسوب مى‌شود و این تجربه باید در سایر کشورهاى اروپایى گسترش پیدا کند تا به مانند پیروان ادیان دیگر در کشورهاى اروپایى مستقل شده و از هویت اسلامى خود در جامعه حفاظت کرده و با جریان‌ها و طیف‌هاى مختلف فکرى هم‌گام شوند.
انتخابات 1998 میلادى
انتخابات سال 1998 میلادى براى تعیین اعضاى هیئت مؤسسان پس از تصمیم دولت بلژیک در ژوئن 1998 با اعطاى حق انتخاب یک نماینده مسلمان به عنوان سخنگوى مسلمانان در دولت برگزار شد.
این انتخابات در مساجد مراکز اسلامى بلژیک با حضور 70 هزار مسلمان واجد شرایط برگزار گردید.
هیئت مؤسسان 68 عضو دارد که از این تعداد 51 تن غیردائمى و 17 تن دائمى مى‌باشند.
مقام‌هاى بلژیکى وظیفه حمایت از امور عبادى و حفاظت از مساجد، هزینه حقوق ائمه جماعات، آموزش دین اسلام و تدوین قانون ثابت در وزارت آموزش و پرورش براى معلمان دین اسلام را به عهده گرفته‌اند. این در حالى است که قبل از آن، تأمین این امور از طریق کمک‌ها و هزینه‌هاى کشورهاى اسلامى و عربى انجام مى‌شد و این یک دستاورد و موفقیت بزرگ براى مسلمانان این کشور محسوب مى‌شود.
450 هزار مسلمان در این کشور زندگى مى‌کنند که از این تعداد، 25 هزار مراکشى، 130 هزار ترک، 30 هزار آلبانیایى و بقیه داراى تابعیت‌هاى فلسطینى، الجزایرى، تونسى و بوسنیایى هستند و از فعال‌ترین اقلیت‌هاى ساکن در اروپا محسوب مى‌شوند.
290 مسجد در بلژیک ساخته شده و قدیمى‌ترین مرکز تاریخى، مرکز فرهنگ اسلامى در بروکسل وابسته به انجمن جهان اسلام در مکه مکرمه است. این مرکز با کمک‌هاى عربستان سعودى ساخته شده است.
مرکز فرهنگ اسلامى
مرکز فرهنگ اسلامى نقش برجسته‌اى در گسترش بیدارى مسلمانان دارد. طرح ساخت این مرکز در آغاز دهه 60 شروع شد و در سال 1965 به پایان رسید.
این مرکز با هزینه و کمک مقام‌هاى دولتى و کشورهاى دیگر عربى از جمله عربستان سعودى ساخته شده است. طولى نکشید که ساخت مساجد و مراکز اسلامى در بزرگ‌ترین پایتخت‌هاى اروپایى و غیر اروپایى گسترش یافت و انجمن‌ها و شوراهاى دینى نیز بر آنها نظارت نموده و بودجه لازم را در اختیار آنها قرار دادند تا مباداد گروه‌هاى تندرو براى اغراض حزبى و سیاسى خود از دین بهره‌بردارى کنند. در حال حاضر نیز تعدادى از نمایندگان انجمن جهان اسلام (بزرگ‌ترین نماینده اقلیت اسلامى در بلژیک) بر این سازمان‌ها و مراکز اسلامى نظارت دارند.
مرکز فرهنگ اسلامى در بروکسل به خاطر مزایاى ویژه‌اش از مراکز دیگر متمایز شده است. بروکسل مرکز اتحادیه اروپا و مقر کمیساریاى دولتى است. هم‌چنین مرکز و مقر پیمان ناتو، یکى از مهم‌ترین و قوى‌ترین پیمان‌هاى نظامى جهان، به شمار مى‌آید.
از سویى دیگر، بلژیک اولین دولت در اروپاى غربى است که دین اسلام را به رسمیت شناخت و حقوق شهروندى یکسان با دیگر شهروندان مسیحى و یهودى براى مسلمانان قرار داد و راه‌هاى دست‌یابى و مطالبه این حقوق را نیز به روى آنان گشود.
این مرکز نقش تاریخى و سرنوشت سازى را در تحکیم اسلام در سراسر اروپاى غربى ایفا کرده است.
تشویق مسلمانان در کشورهاى دیگر براى رسمى نمودن دین اسلام و تلاش جهت به رسمیت شناختن این دین از سوى دولت‌هاى اروپایى به عنوان دومین دین رسمى بعد ازکاتولیک و پروتستان از جمله فعالیت‌هاى این مرکز به شمار مى‌آید.
فعالیت‌هاى مرکز فرهنگ اسلامى در دو بخش دینى، فرهنگى و اجتماعى است، به طورى که در مناسبت‌هاى مختلف، برنامه‌هایى را براى گسترش اسلام در زمینه فقه، حفظ قرآن کریم، تفسیر براى خردسالان و بزرگسالان مرد و زن برپا مى‌کنند. هم‌چنین پاسخ‌گوى مسایل شرعى مسلمانان نیز هستند.
این مرکز برنامه‌هایى را نیز براى راهنمایى زائران خانه خدا در اداى فریضه حج برگزار مى‌کند و مشکلات و نیازهاى ضرورى اقلیت‌هاى مسلمانان را در جامعه اروپا برطرف مى‌کند.
از سوى دیگر، این مراکز یک مدرسه اسلامى براى آموزش داوطلبان مسلمان و غیر مسلمان به زبان غربى و فرهنگ عربى و اسلامى دارد که هر روز بر مشتاقان فراگیرى اصول دین اسلام و آموزش زبان براى شناخت معجزه‌ها و اسرار پیچیده عقلى افزوده مى‌شود.
این مرکز یک کتابخانه شامل کتاب و منابع اسلامى به زبان عربى، فرانسوى، فنلاندى، ترکیه‌اى و انگلیسى را در خود جاى داده است. هم‌چنین داراى یک سالن گفت‌وگو براى برپایى همایش‌ها، انجمن‌ها و مناظرات فکرى و دینى است.
مرکز فرهنگ اسلامى با توجه به اهمیت تبلیغ فرهنگ، «مؤسسه نشر و چاپ» را در بلژیک تأسیس کرده است. این مؤسسه خدمات تبلیغ و انتشار نشریه‌هایى به زبان فرانسوى و عربى، تولید فیلم‌هاى فرهنگى متنوع با نوارهاى کاست و ویدیویى و انتشار مهم‌ترین اطلاعات در مورد فعال‌ترین مراکز و فعالیت‌هاى مسلمانان را برعهده دارد.
هم‌چنین این مراکز با آغاز دهه هشتاد، رادیویى محلى با نام "صداى انجمن جهان اسلام" در بروکسل تأسیس کرد. این رادیو برنامه‌هاى اسلامى چون تلاوت قرآن کریم، اذان و برخى اطلاعات ضرورى در مورد نماز و روزه را براى مسلمانان بلژیک پخش مى‌کند.
مسلمانان دراروپا موفقیت مرکز فرهنگ اسلامى در بروکسل و به رسمیت شناخته شدن اسلام در بلژیک را عامل و انگیزه‌اى براى تأسیس مراکز و مساجد مختلف در شهرهاى دیگر کشور دانسته‌اند، به طورى که در اواخر دهه هشتاد، مسلمانان با شکوه اسلامى رادر 8 شهر بلژیک به ویژه آنتورپ ساختند.
نمایندگان انجمن جهان اسلام به مساجد بلژیک که حدود 100 مسجد و نمازخانه است، نظارت دارند.
گفتنى است در سال 2005 میلادى بیش از 300 نفر از مردم بلژیک به اسلام گرویده‌اند؛ یعنى تقریباً هر روز یک نفر مسلمانان شده است، که این مسئله در تاریخ بلژیک بى‌سابقه مى‌باشد.

مأخذ شناسی اندیشه تقریب

‌‌أ. آثار منتشر شده توسط مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

• من الظواهر العامة في الاسلام
  

محمدعلى تسخیرى، تهران، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، چاپ اول، 1383، 384 صفحه، وزیرى.
عنوان کتاب، پدیده‌هاى اجتماعى در اسلام است که مؤلف محترم کوشیده است بعضى از پدیده‌هاى اجتماعى را بررسى نموده و آیات و روایات مرتبط با آن را شرح و تفسیر نماید.
نخستین پدیده یا موضوعى که مؤلف به آن پرداخته، مسئله اخلاق و تحقق عدالت و حقوق افراد در جوامع اسلامى است. در بخش دوم کتاب، موضوع همکارى و تعاون و هماهنگى بررسى شده و مؤلف، تعاون را با توجه به آیه شریفه «تعاونوا على البر و التقوى...» به تمام میدان‌هاى انسانى گسترش داده و آن را در بین عده‌اى خاص یا موضوعى خاص محدود نکرده‌است، بلکه معتقد است هر عملى که عنوان برّ و نیکى بر آن جایز باشد میدان تعاون و هماهنگى و انسجام نیز مى‌باشد و آن را امرى فطرى مى‌داند.
سومین موضوع که مؤلف حدود 180 صفحه از کتاب را به آن اختصاص داده است، مسئله تعادل و توازن مى‌باشد. وى در آغاز بحث مقصود خویش از توازن را چنین بیان نموده است: «مقصود از توازن، برابر بودن دو طرف یک موضوع نیست، هم‌چنان که در ابتدا به ذهن متبادر مى‌شود، بلکه توازن آن است که هر چیزى در جاى خویش قرار گیرد» و سپس در دو قسمت از آن بحث نموده است: الف: متوازن و هماهنگ دیدن تمام هستى و آنچه در آن است؛ ب: هماهنگى و توازن در برخورد یک مسلمان با نظام هستى، که در شرح این قسمت، احکام عبادى، سیاسى، اقتصادى و اجتماعى اسلام را هماهنگ و متوازن با هستى دانسته است.
در بخش چهارم، موضوع جهان‌شمولى اسلامى از جهت نظرى و واقعى بحث شده و بیان گردیده که قرآن از جهت نظرى براى بشریت، نظام و دولت واحد و یک رهبر و پیشوا و قانونى که هماهنگ با فطرت او است باور دارد، و از جنبه واقعیت و تحقق خارجى نیز نامه‌هاى پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله) به سران آن روز جهان به عنوان نمونه مطرح شده است.
و در بخش پنجم، موضوع مدارا و نرمش در اسلام بررسى گردیده و به بعضى از شبهات موجود دراین‌باره پاسخ داده شده است.
در پایان نیز مؤلف موضوع امیدوارى را مطرح نموده و بیان مى‌دارد که در باور اسلامى جایى براى یأس و نومیدى وجود ندارد و به امورى که امید را زنده نگه مى‌دارد چون، توکل، توبه، دعا، شفاعت، انتظار و... مى‌پردازد.

• الاقلیات الاسلامیة و علاقاتها بمجتمعاتها
  

محمدعلى تسخیرى، تهران، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، چاپ دوم، 1385، 152 صفحه، رقعى.
اقلیت‌هاى مسلمان، یک سوم مسلمانان جهان را تشکیل مى‌دهند که در سرتاسر جهان در بین پیروان ادیان مذاهب دیگر زندگى مى‌کنند و در حالى که از فرهنگ و تمدن و دستاوردهاى علمى و اقتصادى آنها بهره‌مند مى‌شوند، مشکلات زیادى دارند که در این کتاب سعى شده است مشکلات و خواسته‌هاى آنان بررسى گردد.
کتاب از چند مقاله تشکیل شده است که نویسنده آن را به کنگره‌ها و کنفرانس‌هاى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى ارایه نموده است. در مقاله اول که عنوان آن «نقش سازمان کنفرانس اسلامى در حل مشکلات اقلیت‌هاى مسلمان» مى‌باشد، مشکلات فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى و سیاسى بررسى و در ضمن شرح مشکلات اجتماعى، به مسایلى چون آموزش و پرورش، اختلاط و رسانه‌هاى عمومى نیز پرداخته شده است.
در مقاله دوم که عنوان آن «حمایت حقوقى از اقلیت‌هاى مسلمان در پرتو قوانین کشورهاى اروپایى» است، ضمن تعریف اقلیت در اصطلاح قانون و ذکر تعداد مسلمانان در هر یک از کشورهاى اروپایى ـ که در اکثر کشورها اولین اقلیت مذهبى مى‌باشند ـ مشکلات حقوقى، فرهنگى و اجتماعى مسلمانان در اروپا بررسى شده است و در مقالات بعد به موضوعاتى هم‌چون فرهنگ جهانى و اقلیت‌هاى مسلمان، آنچه که یک مسلمان باید انجام دهد، نقش مسلمانان در احیاى دین در جوامع روسیه و سایر بلاد، وضعیت فرهنگى کشورهاى آفریقایى و وظیفه اقلیت‌هاى مسلمان در مقید بودن به اصول و مقتضیات زمان پرداخته شده و در پایان نیز به چند نمونه از سئوالات اقلیت‌هاى مسلمان و پاسخ آنها اشاره شده است.

• المسلمون في اقطار غیر الاسلامیة
  

عبدالعزیز بن عثمان التویجرى، تهران، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، چاپ اول، 1384، 104 صفحه، رقعى.
عنوان کتاب، «مسلمانان در کشورهاى غیرمسلمان» مى‌باشد که توسط آقاى دکتر عبدالعزیز بن عثمان التویجرى مدیر کل سازمان آموزش علمى و فرهنگى اسلامى «آیسیسکو» نگاشته شده است.
کتاب داراى دو بخش است؛ بخش اول که عنوان آن «نقش انجمن‌ها و مؤسسات اسلامى در ارایه تصویر اسلام» مى‌باشد، با مقدمه‌اى به سه زبان عربى، انگلیسى و فرانسه آغاز شده و ضمن بیان ضرورت معرفى حقایق اسلامى، به خصوص پس از حادثه 11 سپتامبر، و پیراستن آن از خرافات و اباطیلى که دشمن به نام اسلام در صدد گسترش آن است، به مفهوم اقلیت‌هاى اسلامى پرداخته و بیان داشته است که پدیده اقلیت‌هاى مسلمان در دهه اول قرن بیستم شکل گرفته و به تدریج در سرتاسر جهان حتى در بعضى از کشورهایى که در گذشته بسیار نزدیک تحت حکومت‌هاى اسلامى بودند پدیدار گشته است.
موضوع دوم این بخش مربوط به اوضاع اقلیت‌هاى مسلمان و انجمن‌هاى اسلامى در محیط‌هاى مختلف اعم از اروپا و آمریکا و هم‌زیستى آنان با غیر مسلمانان است.
موضوع سوم درباره راه‌هاى استفاده از پشتوانه فرهنگى اسلامى در ارتباط با دیگران و سعى در ارتقا، حفظ و نگه دارى و ضعیف نشدن این پشتوانه در محیط جدید است.
موضوع چهارم به وابستگى مسلمانان به مناطق و کشورهایى که در آن زندگى مى‌نمایند و یا ناگزیرند خود را با محیط سازش داده و با سایر مردم هماهنگ نمایند، پرداخته است.
نقش پشتوانه فرهنگى در حضور اقلیت‌هاى مسلمان، مؤسسات و سازمان‌هاى اسلامى، و ارتباط آنان با یک‌دیگر از موضوعات دیگر بخش اول مى‌باشد.
اما عنوان بخش دوم کتاب «مسلمانان غربى و جهان اسلام» مى‌باشد که در آغاز توضیح مى‌دهد مقصود از مسلمانان غربى، «تمام مسلمانانى مى‌باشند که در کشورهاى غیر اسلامى چه غرب یا شرق زندگى مى‌نمایند» و سپس با مقدمه اى با سه زبان انگلیسى، فرانسوى و عربى به موضوعاتى چون گذشته تاریخى این پدیده که از نیمه اول قرن بیستم آغاز شده، مى‌پردازد و در ادامه به موضوع حضور اسلام در غرب با هجرت مسلمانان به سایر بلاد پرداخته و در پایان، حوزه فعالیت‌هاى اسلامى مسلمانان در جهان غرب را بررسى مى‌نماید.

• لباب النقول فى موافقات جامع الأصول
  

سید محمدحسین جلالى، تهران، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، چاپ اول، 1383، 4 جلد، 1979 صفحه، وزیرى.
این کتاب شامل بررسى و تجزیه و تحلیل احادیث و روایات کتاب «جامع الأصول من احادیث الرسول(صلى‌الله‌علیه‌وآله)» تألیف «امام مجد الدین ابى السعادات المبارک بن محمد الموصلى» معروف به ابن الأثیر الجرزى، ت606ق مى‌باشد.
ابن اثیر الجزرى در این کتاب هزاران حدیث را از کتاب‌هاى شش‌گانه‌اى که نزد اهل‌سنت معتبر مى‌باشد جمع آورى نموده است و از جمله کتاب‌هایى است که با توجه به نگارش قوى آن، نزد اهل سنت از ارزش و اعتبار زیادى برخوردار بوده و جامع تمام کتاب‌هاى حدیثى آنان مى‌باشد.
سعى و تلاش آقاى جلالى آن بوده است که با دقت نظر در یکایک احادیث این کتاب، آنها را با احادیث شیعه تطبیق داده و سپس در کتاب لباب النقول ابتدا متن حدیث جامع الأصول و سپس حدیث موافق آن را از یک کتاب معتبر شیعه نقل نماید که البته بیش‌ترین حدیث موافق ابتدا از کتاب بحارالانوار و بعد وسائل الشیعه و سپس سایر کتاب‌ها مى‌باشد و گاهى نیز چند حدیث موافق براى حدیث جامع الأصول ذکر شده است.
نکته قابل توجّه اینکه در بسیارى از موارد، عین روایت جامع الاصول یا با تغییرى اندک، حدیث موافق آن از منابع شیعه نقل شده است و در بعضى از موارد اسناد آنها نیز یکسان است. نویسنده ضمن بیان مقدمه اى در معرفى مؤلف کتاب و دلایل انتخاب آن براى تحقیق و بررسى، مباحث آن را بر اساس حروف الفبا مرتب کرده است. موضوعات مطرح شده بر اساس حروف الفبا عبارت‌اند از:
حرف الهمزه، الایمان، الاسلام، الاعتصام بکتاب الله و السنه، الامانة، الامر بالمعروف و النهى عن المنکر، الاعتکاف، احیاء الموات، الأیلاء، الأسماء و الکنى الآنیه و الأمل و للأجل؛
حرف الباء: البر، البیع، البخل و ذم المال و البنیان و العمارات؛
حرف التاء: تفسیر القرآن و اسباب نزوله، تلاوة القرآن و قرأته، ترتیب القرآن و تألیفه، التوبه، تعبیر الرؤیا، التفلیس و تمنّى الموت؛
حرف الجیم: الجهاد، الجدال و المراء؛
حرف الحاء: حج و العمرة، الحدود، الحضانة، الحیاء، الحسد و الحرص؛
حرف الخاء: الخلق، الخوف من الله، خلق العلم، الخلافه و الأمارة و الخلع؛
حرف الدال: الدعا، الدیات، الدّین و آداب الوفاء؛
حرف الذال: الذکر، الذبح، ذم الدنیا و ذم اماکن من الارض؛
حرف الراء: الرحمة، الرفق، الرهن و الریا؛
حرف الزاء: الزکاة، الزهد و الفقر، الزینه.
حرف السین: السخاء و الکرم، السفر و آدابه، السبق و الرمي، السئوال و السحر و الکهانه؛
حرف الشین: الشراب، الشرکه و الشعر؛
حرف الصاد: الصلاة، الصوم، الصبر، الصدق، الصدقه، الصلة الرحم، الصحبه، الصداق، الصید و الصفات؛
حرف الضاد: الضیافة و الضمان؛
حرف الطاء: الطهاره، الطعام، الطب و الرقي، الطلاق و الطیره و الفال و الشؤم؛
حرف الظاء: الظهار و کفارته؛
حرف العین: العلم، العفو و المغفره، العتق و التدبیر، العدة و الأستبراء، العاریه، العمرى و الرقى؛
حرف الغین: الغزوات و السرایات و البعوث، الغیرة، الغضب، الغیظ، الغصب، الغیبة و النمیمة، الغناء و اللهو و الغدر؛
حرف الفاء: فضائل و مناقب القرآن و الانبیاء و الأولیاء و الأمکنه و... الفرائض و المواریث و الفتن و الأهواء و الأختلاف؛
حرف القاف: القدر، القناعة، القضاء، القتل، القصاص، القسامه، القراض، القصص و القیامه؛
حرف الکاف: الکسب و المعاش، الکذب، الکبر و العجب و الکبائر؛
حرف اللام: اللباس، اللقطه، اللعان و الحاق الولد، اللقیط، اللهو و اللعب و اللعن و اللب؛
حرف المیم: المواعظ، المزارعة، المدح، المزاح و المداعبه، الموت و المساجد؛
حرف النون: النبوة، النکاح، النذور، النیة، النصح و المشورة، النوم، النفاق و النجوم؛
حرف الهاء: الهجرتین، الهدیه و الهبه؛
حرف الواو: الوصیه، الوعد و الوکاله؛
حرف الیاء: الیمین.
و در جلد چهارم کتاب نیز در چهار فصل احادیث مشترک دیگرى در مسایل اخلاقى بیان شده است.

• اسلام در نگاه غرب
  

دومین شماره مجله «اسلام در نگاه غرب» از سوى مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى و مؤسسه اطلاعات و تحقیقات اسلامى به منظور نقد و بررسى آخرین آثار منتشر شده به زبان انگلیسى درباره اسلام و غرب در اسفند ماه 1384 منتشر گردیده است. در این شماره ابتدا عناوین تعداد پنجاه و نه کتاب از آخرین کتاب‌هاى منتشر شده به زبان انگلیسى معرفى و از میان این فهرست محتویات هشت کتاب به تفصیل بیان گردیده و هفت کتاب نیز مورد نقد و بررسى بیش‌ترى قرار گرفته و در پایان، منابع و مآخذ دست‌رسى به کتاب‌هاى معرفى شده، جهت اطلاع محققان و پژوهشگران محترم ذکر شده است.
عناوین برخى کتاب‌هاى معرفى شده عبارت است از:
فصلى در مکه: روایتى از حج، تنها ماندن در مکه؛ میهمانان خدا: زیارت و سیاست در جهان؛ مکه مکرمه و مدینه منوره؛ حج: زیارت یک آمریکایى در مکه؛ حج: زیارت درونى؛ حج: زیارت مسلمانان در مکه و اماکن مقدسه؛ مسافران وارسته؛ مقصود مقدس: مقالاتى در حاشیه اسلام؛ کمیل اسلام (40 حدیث)؛ عدالت و تذکار: بیان معنویت امام على، پیامبر اکرم و عصر خلفا؛ اسلام: از حضرت آدم تا حضرت خاتم و پس از آن؛ سرچشمه‌ها و پیشرفت‌هاى اولیه شیعه در اسلام؛ على بن ابیطالب(علیه‌السلام): چهارمین خلیفه اسلام؛ اعراب شیعى: مسلمانان فراموش شده؛ اولین سلسله اسلام: خلفاى اموى، على(علیه‌السلام)چهارمین خلیفه اسلام، جانشین محمد(صلى‌الله‌علیه‌وآله)...؛ امام على بن ابیطالب: اولین روشن‌فکر مسلمان؛ اختلاف میان شیعیان و اکثریت محققان مسلمان؛ معرفى شیعه در اسلام؛ امام على(علیه‌السلام): سرچشمه نور، خرد و توانایى؛ على امام المتقین؛ زندگى‌نامه آیت‌الله خمینى؛ در باغ گل‌هاى سرخ شهدا؛ معماى ایران: برخورد بین ایران و آمریکا؛ ایران نوین: ریشه‌ها و نتایج انقلاب؛ تمام مردان شاه؛ آخرین انقلاب عظیم؛ ایجاد حکومتى اسلامى: (امام) خمینى(رحمة‌الله) و ساخت ایرانى جدید، انقلاب غیرمنتظره در ایران؛ اسلام: یک مجموعه چند قسمتى نه یک‌پارچه؛ اقلیت‌هاى مذهبى در ایران و...

ب.سایر آثار منشر شده در زمینه اندیشه تقریب؛

• اهل بیت(علیهم‌السلام) محور وحدت
  

احمد حسین یعقوب، ترجمه عباس جلالى، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، 1384، 600 صفحه، وزیرى.
وحدت امت اسلامى، آرزوى قلبى هر مسلمان راستین و هدف مشترک مؤمنان شرق و غرب گیتى است. کتاب «اهل بیت(علیهم‌السلام)محور وحدت» ترجمه کتاب گران‌سنگ «الخطط السیاسیة لتوحید الامة الاسلامیة» است که محور وحدت را بر آموزه‌هاى اهل‌بیت(علیهم‌السلام)استوار ساخته و در سه بخش کلى ارکان شرعى وحدت امت اسلامى، اختلاف پس از وحدت و ائتلاف، در هم ریختن نظام سیاسى اسلام بعد وفات نبى‌اکرم(صلى‌الله‌علیه‌وآله)، به شرح آن پرداخته است. مهم‌ترین عناوین کتاب عبارت است از:
ماهیت وحدت امت اسلامى، معنى وحدت امت، وحدت امت اسلامى نعمتى الهى، ارکان وحدت امت اسلامى، نظام حقوقى الهى، نقد دیدگاه رسمى پیرامون جمع آورى قرآن، دیدگاه اهل بیت در جمع آورى قرآن، جایگاه سخن رسول اکرم(صلى‌الله‌علیه‌وآله) در نظام حقوقى، شخصیت پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله) از دیدگاه شیعه، نگارش حدیث نبوى، نگارش احادیث نبوى از دیدگاه اهل سنت، امت؛ رکن سوم وحدت، ماهیت اختلاف و خطرهاى آن، گشوده شدن درهاى پراکندگى و اختلاف، اتحاد و همبستگى ره‌آورد قانون‌هاى بشرى، تبدیل احکام خودساخته به اعتقاد، نظام حقوقى الهى در زمان پربرکت پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله)، درهم ریختن نظام سیاسى اسلام، اصلاح و الغاى قانون الهى، پیدایش نظام جاىگزین و...
در صفحات پایانى کتاب نیز فهرست آیات، روایات، اسماى معصومین(علیهم‌السلام)، اشخاص، مکان‌ها و کتاب‌ها ارایه شده است.

• وحدت اسلامى از دیدگاه قرآن و سنت
  

سید محمدباقر حکیم، ترجمه عبدالهادى فقهى‌زاده، تهران، مؤسسه فرهنگى انتشاراتى تبیان، چاپ اول، 1377، 199 صفحه، وزیرى.
این کتاب با نگاه به تحولات معاصر، موضوع وحدت اسلامى را از منظر قرآن و سنت بررسى نموده است. واقع‌نگرى و دردمندى، از ویژگى‌هایى است که در تحلیل‌هاى کتاب به چشم مى‌خورد، چنانچه خواننده خواه ناخواه به پى‌گیرى بیش‌تر مطالب، کشیده مى‌شود. استنادات فراوان قرآنى و روایى، نشانه آگاهى عمیق مؤلف محترم از فرهنگ اسلامى و آشنایى گسترده وى با قرآن و سنت اهل بیت(علیهم‌السلام)است. نویسنده از عناصر مایه دار و مآخذ اصیل تفکر اسلامى بهره بردارى فراوان نموده است. مهم‌ترین موضوعات کتاب، که از یک مقدمه و دو بخش و فصل‌هاى متعدد تشکیل شده، عبارت است از: وحدت اسلامى از جنبه فرهنگ و تمدن، اهمیت وحدت اسلامى، ابزارهاى ضرورى جبهه اسلامى در رویارویى با غرب، انگیزه‌هاى وحدت اسلامى، زمینه‌هاى وحدت اسلامى، وحدت اسلامى از دیدگاه قرآن، فرایند وحدت و اختلاف در تاریخ انسان، فرایند وحدت در جامعه اسلامى، ابزارهاى تحقق وحدت اسلامى، نتایج و پى‌آمدهاى وحدت اسلامى، وحدت اسلامى از دیدگاه سنت، وحدت و اولویت‌هاى دینى، شیوه دست یابى به وحدت اسلامى، فرایند اختلاف و تکثرگرایى، تقریب بین مذاهب اسلامى، اساسى‌ترین هدف تقریب، شناخت علل و اسباب اختلاف، دست‌یابى به تقریب و راه‌کارهاى تقریب.

• میزگرد تقریب بین مذاهب اسلامى در قاهره ـ مصر
  

سید‌هادى خسروشاهى، قم، کلبه شروق، مرکز بررسى‌هاى اسلامى، چاپ اول، 1380، 176 صفحه، رقعى.
حرکت تقریب بین مذاهب اسلامى در دهه چهل میلادى به همت استاد علامه، آیت‌الله شیخ محمدتقى قمى که توسط مرحوم آیت‌الله بروجردى از ایران به قاهره اعزام شده بود با همکارى شخصیت‌هاى بزرگ الازهر و معاریف مصر و بعضى از علماى دیگر بلاد اسلامى در قاهره تشکیل گردید و با انتشار فصل‌نامه وزین و علمى «رسالة الاسلام» در تحکیم اندیشه تقریب و نشر اصول و مبادى همکارى بین مذاهب اسلامى، تلاش جهانى گسترده‌اى آغاز گردید.
در میزگرد تقریب بین مذاهب اسلامى، جمعى از صاحب‌نظران علوم دینى از کشورهاى اسلامى از ساز و کارهاى تفاهم و وحدت بین امت اسلامى بحث کرده‌اند. این نوشتار از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، مؤلف با اشاره به تاریخچه تقریب مذاهب اسلامى در نیم قرن گذشته، به فراز و نشیب‌هاى آن پرداخته و ضرورت احیاى مجدد آن را خاطر نشان ساخته است و با اشاره به اصول مشترک بین مذاهب اسلامى از جمله وحدت دین، وحدت اصول دین و وحدت امت اسلامى و گفت‌وگوى اسلام با سایر ملت‌ها و ادیان، به ضرورت گفت‌وگو با زبان تفاهم بین فرقه‌هاى اسلامى پرداخته و در بخش دوم، قسمتى از سخنان بزرگان دین حاضر در این میزگرد ذکر گردیده که اسامى و موضوعات آن به این قرار است: محدود نکردن مذاهب، لبنان / شیخ محمود فرحات؛ ساز و کارهاى تقریب، ایران / على المؤمن؛ طرح شلتوت ـ قمى، مصر ـ ایران / عبدالله قمى (دبیر دارالتقریب قاهره)؛ مرکز گفتگوى اسلامى / محمود مراد؛ تفاوت قرآن‌ها، مصر / محمود حمدى زقزوق؛ تبلیغات، مسقط ـ عمان / شیخ احمد بن مسعود السیابى؛ تقریب میان پیروان مذاهب اسلامى، مصر / حضرت مفتى (شیخ نصر فرید واصل)؛ فرهنگ تقریب، ایران / محمدعلى تسخیرى؛ اختلاف مذاهب، رحمت الهى، مصر / احمد عمر‌هاشم؛ ضرورت گفت‌وگو!، مصر / محمد سید الطنطاوى

• تجربة الوحدة و التعایش، ضرورة اسلامیة و قیمة حضاریة
  

عبدالعظیم مهتدى بحرانى، قم، مؤسسه عاشورا، چاپ اول، 2003م، 144 صفحه، رقعى، عربى.
این اثر شامل بیان اهمیت و فواید هم‌گرایى، وحدت و هم‌زیستى مسالمت‌آمیز مسلمانان با تأکید بر آموزه‌هاى قرآن است. مؤلف به انگیزه تقریب بین مذاهب، مطالب خود را در دو بخش سامان داده است. در بخش نخست بعد از گزارش از زیان‌هایى که اروپا و جهان غرب از اختلاف و تفرقه دیده است، به بیان دیدگاه‌هاى قرآن و برخى از عالمان اسلامى درباره وحدت و اختلاف و پیامدهاى وحدت مى‌پردازد. حکمت اختلاف و فلسفه کثرت‌گرایى در اسلام، اختلاف و تنوع در خلقت و حکمت آن و تجربه وحدت در سده نخست اسلام به همراه برخى از پرسش‌ها و پاسخ‌ها درباره این مهم، از مطالب اصلى بخش دوم است.

• منادیان تقریب(7)، محمدعلى جناح و اندیشه استقلال مسلمانان
  

سید محمدجواد‌هاشمى، زاهدان، نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در امور اهل سنت سیستان و بلوچستان، معاونت سیاسى و اجتماعى، چاپ اول، 1382، 127 صفحه، رقعى.
شاید آنچنان که در عصر حاضر مرزهاى جهان اسلام آماج حملات فرهنگى و نظامى دشمنان قسم خورده اسلام است، در تاریخ پرفراز و نشیب اسلامى چنین چیزى دیده نشود و بى‌شک امروز جهان اسلام بیش از هر زمان دیگرى نیازمند وحدت و یک‌پارچگى است. در این میان یکى از گام‌هاى عملى در راستاى تقریب میان مسلمانان، آشنایى با اندیشه‌هاى منادیان جهانى تقریب است؛ آن‌هایى که مرزهاى جغرافیایى را درنوردیده و تنها با اندیشیدن به مصالح مسلمین، تلاشى پى‌گیر براى بهبود وضعیت مسلمانان آغاز کرده‌اند.
کتاب حاضر تلاشى است براى آشنا کردن نسل جوان با اندیشه‌ها و افکارى که مى‌تواند در راستاى تحکیم ارتباطات میان جوامع اسلامى مؤثر باشد. نویسنده در این اثر به بررسى افکار محمدعلى جناح و نقش او در استقلال کشورهاى مسلمان به ویژه پاکستان اشاره نموده و سپس با بیان اعمال و رفتار استعمارگران، به خصوص انگلستان، در هندوستان، به فعالیت‌هاى جناح و مبارزه او براى احیاى قانون اساسى و تأسیس دولت پاکستان پرداخته است. جناح از نگاه دیگران، ابهام در سرنوشت کشمیر و جناح و وضعیت کنونى پاکستان، از جمله عناوین مورد بحث در این کتاب است.

• موسوعة الإمام شرف الدین، بیروت، دار المورخ العربى،
  

جمعی از نویسندگان، چاپ اول، 1427 ق، 2006 م.
این موسوعه که به زبان عربى است، با جمع‌آورى تمام آثار مکتوب و باقى مانده از تألیفات ارزشمند علامه آیة الله سید عبد الحسین شرف‌الدین عاملى (1337ـ1290ق)، وتحقیق جدید در مورد مجموعه آثار چاپ شده در ده‌هاى گذشته و برخى از آثارى که تاکنون احیا نشده بود، توسط محققان واحد احیاء التراث دفتر تبلیغات اسلامى طى سال‌هاى (1384 ـ 1380) تهیه شده است. یک جلد از این موسوعه که به قلم سید منذر حکیم نگاشته شده ویژه بررسى و تحلیل تاریخ علامه شرف الدین و زندگى‌نامه او مى‌باشد.
سایر جلدهاى موسوعه به شرح ذیل است:
ج 1. المراجعات؛
ج 2. النص والاجتهاد؛
ج 3. الفصول المهمة و أبو هریره؛
ج 4. شامل کتاب‌هاى کلمة حول الرؤیة، فلسفه المیثاق و الولایة، أجوبة مسائل جار الله الى المجمع العلمي العربي بدمشق، مسائل فقهیة؛
ج 5. الکلمة القرآنی تفضیل الزهراء، المجالس الفاخرة في مآتم العترة الطاهرة؛
ج 6. مجموعة مقالات شرف الدین که دربردارنده 16 مقاله و کتاب است؛
ج 7. بغیة الراغبین في سلسلة آل شرف الدین؛
ج 8. ملحقات بغیة الراغبین؛
ج 9. وثائق، خطبه‌ها، نامه‌ها، اجازه نامه‌ها، تقریض‌ها؛
ج 10. فهارس فنى که توسط آقاى میر عظیمى تنظیم شده‌است.
احیاى این آثار گران‌بها خدمتى بزرگ به جهان اسلام و در بردارنده اصول علمى تقریب میان مذاهب اسلامى مى‌باشد.

چکیده مقاله‌ها

در این بخش از فصلنامه مقالات اندیشه‌ای به زبان عربی و انگلیسی ترجمه شده است.

چکیده مقالات به زبان عربی

• مشاكل العالم الاسلامي و علاجها في ظل العولمة
  

آية الله محمد علي التسخيري
ان العولمة حركة شمولية تواجه البشر، وتحملهم على تغيير مواقفهم، والعالم الاسلامي ليس بمنأى عن اخطار تلك الظاهرة التي ابتكرتها امريكا.
تناول هذا المقال تعريفا اجماليا لظاهرة العولمة لاسيما التعريف الذي طرحه الغرب وعلى رأسها امريكا والمستند الى نفي اي حضارة لا تتسم بالطابع الغربي و فرض الطرح الامريكي على سائر الحضارات بغية بسط نفوذها على العالم، هذا الى جانب البحث في النتائج الوخيمة الذي يفرزه هذا المشروع و العراقيل التي تواجه امريكا والتي تحول دون تحقيق اهدافها نحو الانفراد بعالم احادي القطب، منها على سبيل المثال ادعاء العالم الاسلامي شمولية الاسلام للعالم. وتعتبر مشاكل العالم الاسلامي في مواجهة هذا المشروع السلطوي وسبل علاجها من اهم هواجس الكاتب ولهذا السبب بدأ باستعراض واقع الامة الاسلامية واشار الى الاستراتيجية التي ينبغي على العالم الاسلامي اتباعها على المستوى المحلي و العالمي لمواجهة الاثار المخربة لهذا الهجوم الثقافي الواسع .

المصطلحات الرئيسة: العولمة، العولمة الغربية، عالمية الاسلام، الامة الاسلامية، الاستراتيجية العملية .

• استراتيجية التقريب
  

الدكتور محمد رضا رضوان طلب
لقد دونت مقالات كثيرة حول تقريب المذاهب الاسلامية كضرورة وعقدت مؤتمرات واجتماعات كثيرة في هذا الصدد والتي كان يسودها طابع التاكيد، ويبدو ان الوقت قد حان لغض الطرف عن هذه البداهة والاقدام على خطوات عملية في هذا المسير، هذا المقال الى جانب طرح تعاريف دقيقة لمعاني الاستراتيجية والتقريب كمفهومين اساسيين في هذا المبحث، فقد استعرض ما يقرب عن عشرين منحى عملي لتقريب المذاهب الاسلامية، وفي الختام تبنى حتمية آفاق التقريب والاتحاد بين المذاهب للعالم الاسلامي، وحذر المخالفين والمعاندين من مغبة مواجهة الشمس .

المصطلحات الرئيسة: الاستراتيجية، التقريب، المذاهب الاسلامية، الاهداف، الاختلاف، الوحدة، الفتنة، الشيعة، اهل السنة، الانفراج، التهمة، البراءة، العالم الاسلامي، التشتت.

• نظرة في حركة برمجة القران الكريم لقسم التاريخ ونتائجها
  

السيد منذر الحكيم

ان الحضارة الاسلامية العريقة رهن حركة برمجة القران الكريم للمجتمع الجاهلي الذي كان مهدا لنزوله.
هذا المجتمع تمكن من الوقوف على التحولات والتغيرات التي طرأت على المجتمعات البشرية عبر القاء نظرة فاحصة في اعماق التاريخ، كما تمكن من الاطلاع على التاريخ وفلسفته من خلال الاعتماد على العلوم المستقاة من القران الكريم، ومن هذا الرصيد الدسم انطلق بخطى ثابتة نحو صنع مستقبل مشرق واستطاع في مدة وجيزة للغاية ان يرفع لواء حركة معرفية عظيمة في المجتمع الاسلامي الفتي وقد بزغت العلوم الاسلامية كانعكاس لتلك التحولات وحركة البرمجة العظيمة في فترة لاتتجاوز الثلاثة قرون ويعد نظرة القران نحو العلوم ومنهج التعامل معها من اهم علل حركة البرمجة التي عقدت لها هذه المقالة.

المصطلحات الرئيسة: حركة البرمجيات، القران الكريم، قسم التاريخ .

• قواعد بناء الثقة في العلاقات الدولية مع التاكيد على الدول الاسلامية المطلة على الخليج الفارسي
  

مرتضى شيروي

بذلت في العقود الاخيرة اجراءات عديدة لبناء الثقة والحد من سوء الظن وايجاد علاقات حسنة في المناطق التي يسودها التوتر في العالم، وكانت لهذه الاجراءات نتائج ايجابية في امريكا الشمالية والاتينية واوروبا وافريقية والارجنتين والبرازيل، اما اذا اردنا صياغة قواعد لبناء الثقة في منطقة الخليج الفارسي كجزء من العالم الاسلامي ومن ثم تعميمها الى سائر البلدان الاسلامية فما هي تلك القواعد المثلى الكفيلة بتعزيز الثقة ؟والاجابة عن هذا السؤال يتبناه هذا المقال.

المصطلحات الرئيسة: قواعد بناء الثقة، الخليج الفارسي، السلام، الامن، الاقتصاد، المصادر، منظمة، البيئة، البترول، الحقوق.

• دور علماء الدين في اتحاد اتباع المذاهب الاسلامية
  

محمد حسين فصيحي
لاشك ان الاتحاد بين المسلمين في كل زمان ـ لاسيما في الظروف الراهنة التي يتعرض فيها المسلمين في لبنان وفلسطين لهجمات مسعورة وغير انسانية من قبل العدو الصهيوني بدعم صارخ من امريكا ـ امر ضروري وعقلي وفريضة دينية، فالواجب يحتم على الامة الاسلامية توفير اجواء الاتحاد والاخوة ويبرز على هذا الصعيد دور علماء الدين اكثر من غيرهم.
وقد شدد هذا المقال على ضرورة الاتحاد بين المسلمين والمؤمنين استنادا الى القران والسنة النبوية ثم تناول تعريف المسلم والمؤمن عند الفريقين، وهو:
1 ـ الايمان بالله ووحدانيته
2 ـ التصديق بنبوة ورسالة محمد(صلى‌الله‌عليه‌وآله) وكل ما جاء به
3 ـ الاعتقاد بالمعاد
كما تطرق بايجاز الى المنزلة الرفيعة لعلماء الدين في الثقافة الاسلامية باعتبارهم خلفاء النبي(صلى‌الله‌عليه‌وآله) وامناء الله تعالى.
وفي الختام اشار الى عشرين منحى للاتحاد بين المسلمين منها
1 ـ الابتعاد عن الجمود الفكري ومنع الخرافات والبدع
2 ـ العمل بما ورد في القران والسنة النبوية حول ضرورة الاتحاد
3 ـ الاقتداء باهل بيت النبوة(عليهم‌‍السلام)
4 ـ الكشف عن الحقائق والاحتراز عن التحريف والجعل
5 ـ الاطلاع على عقائد الاخرين

المصطلحات الرئيسة: القران، رسول الله(صلى‌الله‌عليه‌وآله)، علماء الدين، الوحدة الاسلامية، الاتحاد، المذاهب الاسلامية، الاختلاف.

چکیده مقالات به زبان انگلیسی

• Problems of the Islamic world and its cures through globalization
  

By Ayatollah Mohammad Ali Taskhiri

Globalization is an international question affecting everyone's life, sooner or later and compelling them to change their circumstances. The Islamic world, like the others, is exposed to the detriments of this made-in-the-U.S. phenomenon. With a brief definition of globalization, this article addresses the negative consequences of the trend and pays special attention to what America means by globalization, i.e. denial of every civilization other than western's and trial to inculcating the American model of civilization to the other nations in a bit to dominate them. The author also tackles the problems facing the U.S. in materialization of its unilateral goals. Problems such as the Islamic world claiming an Islamic-oriented globe instead of an American version of globalization.
The author strives to address the problems of globalization and defending strategies. To that end, he explains the situation of current Islamic world and indicates preventing ways and what Islamic governments can do to stop globalization and its destructing outcomes.

Keywords: globalization, western globalization, Islamic oriented globe, Islamic world, practical way.

• Strategy for proximity
  

By Dr. Mohammad Reza Rezwan Talab

There have been various articles written, conferences and meetings held to address the issue of proximity of Islamic religions, however; they have all been in theory with no practical steps on the ground. Apparently, it is time to translate the theory into action on the ground for the proximity of religions. The present article is aimed at presenting precise meanings of strategy and proximity as the two basic concepts of this argument and reviewing the goals of proximity. The author gives as many as twenty different practical methods for the proximity of religions.
He believes in inevitability of proximity between Islamic religions and invites the opponents and antagonists to refrain from fighting the sunlight.

Keywords: strategy, proximity, Islamic religions, goals, disagreement, unity, sedition, Shiite, Sunni, removing tension, accusation, exonerate, Islamic world, disunion

By seyed Monzer Hakim

The great Islamic civilization is beholden to the Qoran's software movement which occurred in the former uncivilized Arab society whish was a ground for the revelation of the Qoran.
Through the Quran and attending deeply to the history, the uncivilized past-worshiping society could discover the reason behind developments and evolution of human societies. By the knowledge taken from the Qoran, the then society could get to chronology and the philosophy of history; move towards futurology and future-building and in a short time raised to become the pioneer of a great knowledge movement in the newly established Islamic society.
Islamic sciences are a good sign for this breakthrough and the great software movement which appeared in as little as three century. The Quran's attitude towards knowledge is one of the most important grounds for the software movement and this article strives to address and explain this attitude of the Quran.

Keywords: software movement, the Holy Quran, history.

• Confidence-building measures in international relations insisting on Islamic countries around the Persian Gulf

By Morteza Shirudi

In recent decades many measures have been taken in line with increasing confidence, decreasing distrust and boosting better relations in the regions with large scale of tensions. These measures have borne fruits in South America, Latin America, Europe, Asia, Africa, Argentina and Brazil.
Here the question is if we want to take confidence-building measures in the region of Persian Gulf, as part of the Islamic world, what would be the best exemplar and how shall it be done. This article addresses the question.

Keywords: confidence-building exemplars, Persian Gulf, Peace, Security, Economy, Sources, Organization, Environment, Oil, Sea, Air, Law.

• Role of religious scholars in creating the grounds for unity among the followers of Islamic religions
  

By Mohammad Hussein Fasihi

Since unity of Muslims is a necessity and a religious obligation particularly in today's developments–with the devastating situation of people of Palestine and Lebanon, who are under cruel attacks of Israel, the occupier - the Islamic Ummah is obliged to create a brotherly atmosphere between followers of different Islamic faiths. However, the Islamic scholars are the ones who play the most important roles for the creation of this atmosphere.
Explaining the importance of Muslims unity according to the Quran and sayings of the Prophet, this article presents definition of a Muslim and a pious man.
According to the Shiite and Sunni faith, a Muslim and pious individual is the one who:
1- believes in Allah and His oneness,
2- believes in prophethood and Muhammad (S.A)¨s mission and whatever he has brought with him,
3- believes in Resurrection Day.
After giving the above attributes of a Muslim, the author briefly argues the position of religion scholars in Islamic culture.
Islamic culture attaches great importance to the Islamic scholars and introduces them as the successors of the Prophet and the trustees.
The author explains twenty strategies the scholars apply to prepare the grounds for the unity of all the Muslims, namely
1- Avoiding bigotry and restraining from superstitions and religious innovations.
2- Attending to Quran's recommendations and traditions of the Prophet concerning the importance of unity
3- Following the household of the Prophet, the Ahle bayt
4- Stating the realities and restraining from distorting
5- Raising awareness of each other's beliefs.

Keywords: the Quran, the Holy Prophet, religious scholars, Islamic unity, alliance, Islamic faiths, disagreement.

پانویس

مطالب مندرج در این مدخل بارگذاری شده از فصلنامه اندیشه تقریب، سال دوم، شماره هفتم، تابستان 1385 می‌باشد.