حمله سایبری به حزب‌الله لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| عنوان =حملۀ سایبری به حزب‌الله لبنان | | عنوان =حملۀ سایبری به حزب‌الله لبنان | ||
| تصویر = شهدای سایبری حزب الله.webp | | تصویر = شهدای سایبری حزب الله.webp | ||
| نام رویداد = انفجار | | نام رویداد = انفجار دستگاه‌های ارتباطی بی سیم (پیجر) | ||
| تاریخ رویداد = 1403 ش | | تاریخ رویداد = 1403 ش | ||
| روز رویداد = از روز سه‌شنبه 27 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 17 سپتامبر سال 2024 م | | روز رویداد = از روز سه‌شنبه 27 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 17 سپتامبر سال 2024 م | ||
| مکان رویداد = جنوب لبنان و | | مکان رویداد = جنوب [[لبنان]] و حومۀ جنوبی [[بیروت]] | ||
| عوامل = | | عوامل = | ||
| دلیل اهمیت = عملیات خرابکاری اسرائیل در هدف | | دلیل اهمیت = عملیات خرابکاری اسرائیل در هدف قراردادن نیروهای [[حزب الله لبنان|حزب‌الله لبنان]] | ||
| پیامدها = شهید شدن | | پیامدها = شهید شدن 12 نفر و 3 هزار مجروج تاکنون از اعضای [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] و مردم [[لبنان]] | ||
}} | }} | ||
''' | '''حملۀ سایبری به حزب‌الله لبنان''' در موج اول از طریق انفجار پیجر<ref>«پیجر» که معادل آن در زبان فارسی «پیجو» است.</ref> و در موج دوم با انفجار لپ تاپ ها، بی سیم ها و رادیوها، موبایل‌ها، یکی دیگر از اقدامات جنایتکارانه [[رژیم صهیونیستی]] در هدف قرار دادن نیروهای [[حزب الله لبنان]] و حتی مردم عادی جنوب [[لبنان]] و حومه جنوبی [[بیروت]] است. طی این عملیات خرابکارانه، که از روز سه‌شنبه 27 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 17 سپتامبر سال 2024 م با انفجار پیجرها شروع گردید، ۱2 تن شهید و ۳ هزار مجروح نیز بستری شدند. و در موج دوم، که در روز چهارشنبه ادامه یافت، تعداد شهدا در موج دوم به 20 شهید افزایش یافت. موج سوم این انفجارها، عکس‌العمل حزب‌الله لبنان بود که در اولین واکنش خود به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط اسرائیل، ده‌ها راکت دوربرد فادی-۱ و فادی-۲ را به سمت پایگاه رامات‌دیوید، تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی، و صنایع نظامی رافائل، به عنوان یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی رژیم صهیونیستی، شلیک کردند که از نتایج این اقدام حزب‌الله، علاوه بر تخریب اماکن و تأسیسات امنیتی و اقتصادی، ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان و اعاده موازنه علیه رژیم صهیونیستی بود. | ||
==عملکرد پیجر== | ==موج اول== | ||
پیجرها یا بیپرها که بیشتر در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ | موج اول انفجارها در لبنان، انفجار از طریق پیجرها بود که از روز سه‌شنبه 17 سپتامبر 2024 م، برابر با 27 شهریور 1402 آغاز و در همان روز ادامه یافت. | ||
===عملکرد پیجر=== | |||
== دلایل | پیجرها یا بیپرها که بیشتر در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی، محبوبیت داشتند، دستگاه‌هایی هستند که قادر به دریافت پیام‌های کوتاه و سیگنال‌های فراخوانی از طریق ارتباطات رادیویی بودند. این دستگاه به دلیل سادگی، قابلیت اطمینان و توانایی دریافت پیام‌ها بدون نیاز به پوشش داده‌ای گسترده، به‌ویژه در دورانی که تکنولوژی تلفن همراه هنوز در دسترس عموم قرار نگرفته بود، در میان نهادهای نظامی و نیمه‌نظامی کاربرد داشتند. در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی، پیجرها در شرایطی که دیگر ابزارهای ارتباطی شکست می‌خوردند یا در دسترس نبودند، اغلب توسط نیروهای نظامی استفاده می‌شدند. این دستگاه‌ها می‌توانستند در شرایط جنگی و مناطق دورافتاده که دسترسی به شبکه‌های تلفن همراه محدود است، به خوبی کار کنند. | ||
پیجرها به دلیل ساده بودن و عدم اتصال مستقیم به اینترنت یا شبکه‌های پیشرفته، کمتر قابل ردیابی و شنود هستند. این دستگاه‌ها برخلاف گوشی‌های هوشمند یا رادیوهای پیشرفته، سطح کمتری از سیگنال‌های الکترونیکی تولید می‌کنند که میتواند توسط سیستم‌های شنود یا جاسوسی شناسایی شود. پیجرها قابلیت ارسال پیام‌های ساده را دارند که برای نیازهای فوری و تاکتیکی کافی است. در شرایط جنگی یا عملیاتی، انتقال سریع و امن پیام‌های ساده کافی است. به همین علت مورد استفاده نیروهای حزب‌الله بوده است. هرچند استفاده از این دستگاه در لبنان رایج است و غیر از نیروهای حزب‌الله سایر شهروندان نیز از آن استفاده می‌کنند. | === دلایل استفادۀ اعضای حزب‌الله از پیجر=== | ||
پیجرها به دلیل ساده بودن و عدم اتصال مستقیم به اینترنت یا شبکه‌های پیشرفته، کمتر قابل ردیابی و شنود هستند. این دستگاه‌ها برخلاف گوشی‌های هوشمند یا رادیوهای پیشرفته، سطح کمتری از سیگنال‌های الکترونیکی تولید می‌کنند که میتواند توسط سیستم‌های شنود یا جاسوسی شناسایی شود. پیجرها قابلیت ارسال پیام‌های ساده را دارند که برای نیازهای فوری و تاکتیکی کافی است. در شرایط جنگی یا عملیاتی، انتقال سریع و امن پیام‌های ساده کافی است. به همین علت مورد استفاده نیروهای [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] بوده است. هرچند استفاده از این دستگاه در [[لبنان]] رایج است و غیر از نیروهای حزب‌الله سایر شهروندان نیز از آن استفاده می‌کنند. | |||
==چگونگی انفجار پیجرها== | ===چگونگی انفجار پیجرها=== | ||
برخی ادعا کرده‌اند که در این پیجرها پیش از استفاده و عرضه، تراشه‌ای کار گذاشته شده است. این تراشه از طریق امواج رادیویی ارسال شده از طریق پهپادهای پرتاب شده از سوی رژیم اشغالگر اسرائیل فعال شده و یا خودشان منفجر می‌شوند و یا دمای باتری دستگاه را افزایش داده و باعث انفجار آن شدند. این فرضیه به دلیل ادعای منابع لبنانی بر وارد کردن پیجرهایی جدید برای استفاده، میتواند صحیح باشد. نظریه دیگری را روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال به نقل از شرکت امنیتی لوبک اینترنشنال اعلام کرد که دلیل انفجار دستگاه های ارتباطی در [[لبنان]] به احتمال زیاد نرم افزار مخرب بوده است و این نرم افزار دمای باتری‌ها را افزایش داده است، که منجر به انفجار آنها شد. | |||
بر اساس گزارش بعضی رسانه‌ها نیز، نوع ماده منفجره در این دستگاه‌ها به نام '''«PETN»'''، جاسازی شده که یکی از قوی‌ترین مواد منفجره شناخته شده در جهان است. این ماده حساس به گرما و اصطکاک است که دلیل انفجار آن را توضیح می‌دهد. | |||
[[پرونده:حمله سایبری به حزب الله.jpg|بی‌قاب|راست]] | [[پرونده:حمله سایبری به حزب الله.jpg|بی‌قاب|راست]] | ||
یک منبع امنیتی ارشد [[لبنان]] و یک منبع دیگر به رویترز گفتند که [[موساد|سرویس اطلاعاتی اسرائیل]] (موساد) مقادیر کمی مواد منفجره را در پنج هزار پیجر تایوانی که ماه‌ها پیش توسط حزب‌الله لبنان درخواست شده بود، جاسازی کرد. این منبع امنیتی افزود که [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] درخواست پنج هزار دستگاه ارتباطی تولید شده توسط شرکت تایوانی «Gold Apollo» را داده بود و چندین منبع می‌گویند که آنها در بهار وارد کشور شده‌اند. این منبع امنیتی ارشد لبنانی تصویری از این دستگاه را نشان داد، مدل «AP۹۲۴» که مانند دستگاه‌های پیجر دیگر است که پیام‌های متنی را به صورت بی‌سیم دریافت و نمایش می‌دهد، اما نمی‌تواند تماس تلفنی برقرار کند. | |||
دو منبع آشنا با عملیات حزب‌الله در سال جاری به رویترز گفتند که مبارزان این حزب از این دستگاه‌ها به‌عنوان وسیله‌ای ارتباطی با فناوری پایین در تلاش برای فرار از سیستم‌های ردیابی موقعیت مکانی اسرائیل استفاده می‌کنند. این منبع ارشد لبنانی فاش کرد که این دستگاه‌ها در مرحلۀ تولید توسط سرویس اطلاعاتی اسرائیل اصلاح شده‌اند و افزود: موساد تخته‌ای را به دستگاه‌های حاوی مادۀ منفجره تزریق کرد که رمزی دریافت می‌کند که کشف آن به هر وسیله‌ای حتی با استفاده از هر دستگاه یا اسکنر بسیار دشوار استو. | |||
این منبع اشاره کرد که سه هزار پیجر با دریافت پیام رمزگذاری شده که منجر به فعال شدن مواد منفجره به‌طور همزمان شد، منفجر شدند | |||
یک منبع امنیتی دیگر به رویترز گفت که تا سه گرم مواد منفجره در دستگاه‌های ارتباطی جدید جاسازی شده بود و حزب الله چندین ماه آنها را کشف نکرد<ref>[http://khabaronline.ir/xmG5h ماجرای انفجار پیجرها در لبنان فاش شد/ کار موساد بود؟، خبر آنلاین].</ref>. | |||
===بیشترین مناطق مورد هدف=== | |||
این حادثۀ امنیتی در جنوب [[لبنان]] و حومه‌های جنوبی [[بیروت]] متمرکز بودند؛ اما در واقع هیچ منطقۀ هدف‌گیری شدۀ مشخصی وجود ندارد؛ زیرا افراد آلوده، صرف‌نظر از محل نگهداری‌شان، همه حاملان پیجر بودند. مجروح شدن 4 نفر در [[سوریه]] بر اثر انفجار در خودروی آنها در یک جاده تونلی در پایتخت [[دمشق]] نشان می‌دهد که مجروحان از اعضای [[حزب الله لبنان|حزب الله]] هستند؛ زیرا وسایل ارتباطی آنها منفجر شده است. | |||
===تعداد شهدا و مجروحین=== | |||
فراس الأبیض، وزیر بهداشت [[لبنان]] گفت: تعداد شهدای انفجارهای پیجر در لبنان به 12 نفر از جمله دو کودک افزایش یافته است. | |||
وی توضیح داد که در عرض نیم‌ساعت، بین 2750 تا 2800 مجروح به بیمارستان‌ها رسیدند و تعداد مجروحان جدی به حدود 300 نفر رسید که شامل کودکان و زنان و نه فقط اعضای حزب الله می‌شود. وی افزود: تاکنون 460 عمل جراحی انجام شده که بیشتر آنها در ناحیۀ چشم و صورت بوده است<ref>[https://www.aljazeera.net/news/2024/9/18/%D8%B9%D8%A7%D8%AC%D9%84-%D9%88%D8%B2%D9%8A%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1 ارتفاع حصيلة قتلى تفجيرات البيجر بلبنان إلى 12، الجزیره نت].</ref>. | |||
==موج دوم انفجارها== | |||
این | موج دوم انفجارها در لبنان از روز چهارشنبه 18 سپتامبر 2024 م، برابر با 28 شهریور 1402 آغاز و در همان روز ادامه یافت، دامنه این موج انفجار به دستگاه‌های ارتباطی مانند: موبایل، لپ تاپ ها، بی سیم ها و رادیوها و دستگاه‌های تولید برق خورشیدی در سقف خانه‌ها گسترش یافت و تعداد شهدا به 20 شهید افزایش یافت. شبکه الجزیره مدعی شد که بی‌سیم‌های منفجر شده، صرفا در اختیار نیروهای حزب الله نبوده و بلکه این نوع دستگاه‌ها از جانب اورژانس در جنوب لبنان و همچنین نهادهای مدنی دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت و محل کار یا منازل برخی کارکنان اوژانس منفجر شده که نگرانی‌ها از آسیب‌دیدن غیرنظامی‌ها را در موج دوم انفجارها بیشتر کرده است. روایت‌های غیررسمی نیز حاکی از این بود که به جز بی‌سیم‌ها، لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های ثابت و صفحات خورشیدی نیز در مناطق مختلف لبنان منفجر شده‌اند. همچنین برخی منابع لبنانی نوشته‌اند که حتی دستگاه‌های اثرانگشت و دستگاه‌های حضور و غیاب نیر در این کشور منفجر شده‌اند. خبرنگار شبکه الجزیره در گزارشی از وضعیت کنونی بیروت گفته که فاز دوم انفجارها در بیروت، با عملیات روز گذشته متفاوت است و به نظر می‌رسد که احتمال حمله سایبری نیز وجود دارد<ref>[https://www.faraz.ir/000LCH موج دوم انفجار دستگاه‌های مخابراتی در لبنان؛ بی‌سیم، لپ‌تاپ و پنل خورشیدی!، فراز].</ref>. | ||
==موج سوم انفجارها== | |||
حزب‌الله لبنان در اولین واکنش خود به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط اسرائیل، شامگاه شنبه 31 شهریور، در عملیاتی، تعدادی موشک به سمت پایگاه نظامی و مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در حیفا شلیک کرد. حزب‌الله، در بیانیه‌ای که یکشنبه یکم مهر در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، اعلام کرد، حملات متوالی با ده‌ها موشک فادی 1، فادی 2 و کاتیوشا به مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در شمال شهر حیفا، اولین پاسخ این گروه به حملات اسرائیل از جمله عملیات امنیتی انفجار دستگاه‌های پیجر و بی‌سیم رادیویی و بمباران نشست فرماندهان الرضوان است<ref>[https://www.entekhab.ir/003R9S حزب‌الله لبنان: حملات به حیفا پاسخ اولیه ما به انفجار پیجرها در لبنان است، انتخاب].</ref>. | |||
این | ===هدف قرار دادن پایگاه رامات‌دیوید=== | ||
یکی از مواضعی که در این [[حمله موشکی حزب‌الله به حیفا|عملیات]]، حزب‌الله هدف قرار گرفت پایگاه رامات‌دیوید است. این پایگاه که در منطقه اشغالی ناصریه، در دره جزریل واقع شده است، محل استقرار چندین اسکادران نیروی هوایی رژیم صهیونیستی و جت‌های جنگنده از جمله اسکادران ۱۰۹ «دره» -جت‌های جنگنده F-۱۶، اسکادران ۱۰۵ «اسکورپیون» -جت‌های جنگنده F-۱۶دی باراک، اسکادران ۱۰۱ «فرست فایتر» -جنگنده‌های F-۱۶، بوده و اصلی‌ترین پایگاهی است که نیروهای اشغالگر صهیونیست از آن برای عملیات هوایی در جهت شمال، به سمت لبنان و سوریه استفاده می‌کنند و تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی است. | |||
===هدف قرار دادن صنایع نظامی رافائل=== | |||
شرکت رافائل یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی رژیم صهیونیستی و از صنایع راهبردی آن است. این شرکت در ساخت و تولید تجهیزات جنگی پیشرفته از جمله موشک‌ها تمرکز دارد. موشک شفریر یا پیتون، موشک هوا به هوا و زمین به هوای دربی، موشک ضد تانک اسپایک و سامانه گنبد آهنین تنها بخشی از سلاح‌هایی است که در این شرکت تولید می‌شوند. اهمیت این هدف به گونه‌ای است که سرلشکر ذخیره سابق ژاک ناریا درباره اهداف جدید حملات حزب‌الله لبنان گفت: حزب‌الله بیهوده به این منطقه موشک شلیک نمی‌کند و قصدش این بود شرکت رافائل را هدف قرار دهد. | |||
== | |||
==واکنش‌ها== | ==واکنش‌ها== | ||
===واکنش مقامات لبنان=== | ===واکنش مقامات لبنان=== | ||
آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام لبنانی نوشت که این باور وجود دارد که هدف | آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام لبنانی نوشت که این باور وجود دارد که هدف قراردادن وسایل ارتباطی نتیجۀ حمله اسرائیل است. این روزنامه همچنین به نقل از منابع نزدیک به [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] اعلام کرد که وسایل ارتباطی منفجر شده بخشی از یک محموله جدید و مجهز به باتری‌های لیتیومی بوده و به نظر می‌رسد که در نتیجۀ گرمایش بیش از حد منفجر شده‌اند. | ||
این روزنامه همچنین به نقل از منابع نزدیک به حزب‌الله اعلام کرد که وسایل ارتباطی منفجر شده بخشی از یک محموله جدید و مجهز به باتری‌های لیتیومی بوده و به نظر می‌رسد که در | |||
===واکنش حزب الله=== | ===واکنش حزب الله=== | ||
در | در بیانیۀ [[حزب الله لبنان]] آمده است: حدود ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه بعد از ظهر روز سه‌شنبه تعدادی از دستگاه‌های دریافت پیام '''«پیجر»''' که توسط تعدادی از کارگران واحدها و مؤسسات مختلف حزب‌الله مورد استفاده قرار گرفته بود، به شکل مبهمی منفجر شدند و طی آن یک دختربچه و ۲ برادر ما کشته و تعداد زیادی نیز زخمی شدند. حزب‌الله اضافه کرد: نهادهای ذی‌ربط در حزب‌الله در حال حاضر در حال انجام تحقیقات گسترده امنیتی و علمی برای یافتن دلایل وقوع این انفجارهای همزمان هستند و خدمات پزشکی و بهداشتی نیز در تعدادی از بیمارستان‌های مناطق مختلف لبنان مشغول مداوای مجروحان هستند. در ادامه این بیانیه آمده است: از خداوند متعال برای شهدای راه قدس، رحمت و برای مجروحان شفای عاجل مسألت داریم و از ملت عزیز می‌خواهیم که مراقب شایعات و اخبار نادرست و گمراه کننده برخی طرف‌ها باشند؛ چراکه این اخبار در خدمت جنگ روانی به نفع دشمن [[رژیم صهیونیستی|صهیونیستی]] است. حزب الله در ادامه افزود: ما تاکید می‌کنیم که مقاومت در همۀ سطوح و واحدهای مختلف آن در بالاترین سطح آمادگی برای دفاع از [[لبنان]] و ملت ثابت قدم آن است. | ||
در ادامه این بیانیه آمده است: از خداوند متعال برای شهدای راه قدس، رحمت و برای مجروحان شفای عاجل | |||
حزب الله در ادامه افزود: ما تاکید می‌کنیم که مقاومت در | |||
===واکنش اسرائیل=== | ===واکنش اسرائیل=== | ||
یکی از مقامات ارشد سابق سرویس امنیت داخلی اسرائیل (شین بت) تایید کرد که منفجر کردن دستگاه های ارتباطی صدها نفر از اعضای حزب الله یک نقض امنیتی و اطلاعاتی | یکی از مقامات ارشد سابق سرویس امنیت داخلی [[رژیم صهیونیستی|اسرائیل]] (شین بت) تایید کرد که منفجر کردن دستگاه های ارتباطی صدها نفر از اعضای [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] یک نقض امنیتی و اطلاعاتی بی‌سابقه بوده است. یدیعوت آحارونوت نیز گزارش داد، مشاور [[بنیامین نتانیاهو|نتانیاهو]] دقایقی پس از انتشار توییتی که در آن به مسئولیت اسرائیل در حملات [[بیروت]] اشاره کرده بود، آن را پاک کرد. دفتر نخست‌وزیر [[بنیامین نتانیاهو]] از وزرا خواست تا دربارۀ انفجار دستگاه‌های ارتباطی در [[لبنان]] مصاحبه و اظهار نظر نکنند. | ||
یدیعوت آحارونوت نیز گزارش داد، مشاور نتانیاهو دقایقی پس از انتشار توییتی که در آن به مسئولیت اسرائیل در حملات بیروت اشاره کرده بود، آن را پاک کرد. | |||
دفتر | |||
===واکنش‌های جهانی=== | ===واکنش‌های جهانی=== | ||
====وزارت | ====وزارت خارجۀ ایران==== | ||
در پی حادثه تروریستی | در پی حادثه تروریستی در لبنان، سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجۀ [[جمهوری اسلامی ایران]] در تماس تلفنی با عبدالله بوحبیب وزیر خارجۀ لبنان، اقدام تروریستی [[رژیم صهیونیستی]] در هدف قراردادن شهروندان لبنانی را به شدت محکوم کرد. عراقچی همچنین ضمن عرض تسلیت و اعلام همبستگی با دولت، ملت و خانواده شهدا و مجروحان این حادثه، برای ارائۀ هرگونه کمک و مساعدت برای درمان مجروحان یا انتقال آنها به [[تهران]] اعلام امادگی کرد. رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین با اشاره به مجروح شدن امانی سفیر [[جمهوری اسلامی ایران]] در این حادثه تروریستی، ضمن تشکر از اقدامات درمانی فوری دولت [[لبنان]]، جویای آخرین وضعیت درمان ایشان شد. | ||
عراقچی همچنین ضمن عرض تسلیت و اعلام همبستگی با دولت، ملت و خانواده شهدا و مجروحان این حادثه، برای | |||
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین با اشاره به مجروح شدن امانی سفیر جمهوری اسلامی ایران در این حادثه تروریستی، ضمن تشکر از اقدامات درمانی فوری دولت | |||
====اتحادیه اروپا==== | ====اتحادیه اروپا==== | ||
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا | جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دربارۀ انفجار دستگاه‌های ارتباطی در لبنان گفت: «همیشه خطر عواقب تشدید تنش در لبنان وجود دارد». | ||
====جنبش جهاد اسلامی فلسطین==== | ====جنبش جهاد اسلامی فلسطین==== | ||
جنبش جهاد اسلامی فلسطین در بیانیه‌ای اعلام کرد عملیات جنایتکارانه اشغالگران اسرائیلی با منفجر کردن دستگاه‌های ارتباطی در لبنان، جنایتی جنگی است که منجر به وارد کردن آسیب به تعداد زیادی از غیرنظامیان که در خانه‌های خود در امان بودند، شده است. | [[جنبش جهاد اسلامی فلسطین]] در بیانیه‌ای اعلام کرد عملیات جنایتکارانه اشغالگران اسرائیلی با منفجر کردن دستگاه‌های ارتباطی در لبنان، جنایتی جنگی است که منجر به وارد کردن آسیب به تعداد زیادی از غیرنظامیان که در خانه‌های خود در امان بودند، شده است. جهاد اسلامی افزود: ما اطمینان کامل داریم که [[حزب الله لبنان|حزب‌الله]] میتواند این ضربۀ جنایتکارانه و پیامدهای آن را به سرعت مهار کند و متناسب با ابعاد این جنایت و هدف قراردادن غیرنظامیان، به دشمن پاسخ خواهد داد<ref>[https://fa.alalam.ir/news/6961748/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%AC%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%B1-%D8%B4%D8%AF%D8%9F-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%A8%D9%87-8-%D8%B3%D9%88%D8%A7% چگونه پیجرها در لبنان منفجر شد؟! پاسخ به 8 سوال در خصوص انفجارها در بیروت، شبکه العالم].</ref>. | ||
جهاد اسلامی افزود: ما اطمینان کامل داریم که حزب الله | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۷۷: | خط ۶۹: | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[لبنان]] | * [[لبنان]] | ||
* [[بیروت]] | * [[بیروت]] | ||
* [[حزب الله لبنان | * [[حزب الله لبنان]] | ||
* [[رژیم صهیونیستی]] | |||
* [[جنبش جهاد اسلامی فلسطین]] | |||
* [[حمله موشکی حزب‌الله به حیفا]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
* [https://www.aljazeera.net/news/2024/9/18/%D8%B9%D8%A7%D8%AC%D9%84-%D9%88%D8%B2%D9%8A%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1 | * [https://www.aljazeera.net/news/2024/9/18/%D8%B9%D8%A7%D8%AC%D9%84-%D9%88%D8%B2%D9%8A%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1 ارتفاع حصيلة قتلى تفجيرات البيجر بلبنان إلى 12، الجزیره نت]، تاریخ درج مطلب: 18 سپتامبر 2024 م، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش. | ||
* [https://fa.alalam.ir/news/6961748/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%AC%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%B1-%D8%B4%D8%AF%D8%9F-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%A8%D9%87-8-%D8%B3%D9%88%D8%A7% چگونه پیجرها در لبنان منفجر شد؟! پاسخ به 8 سوال در خصوص انفجارها در بیروت، شبکه العالم] | * [https://fa.alalam.ir/news/6961748/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%AC%D8%B1%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%B1-%D8%B4%D8%AF%D8%9F-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%A8%D9%87-8-%D8%B3%D9%88%D8%A7% چگونه پیجرها در لبنان منفجر شد؟! پاسخ به 8 سوال در خصوص انفجارها در بیروت، شبکه العالم]، تاریخ درج مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش. | ||
* [http://khabaronline.ir/xmG5h ماجرای انفجار پیجرها در لبنان فاش شد/ کار موساد بود؟، خبر آنلاین]، | * [http://khabaronline.ir/xmG5h ماجرای انفجار پیجرها در لبنان فاش شد/ کار موساد بود؟، خبر آنلاین]، تاریخ درج مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش. | ||
[[رده:رویدادها]] | |||
[[رده:حوادث قرن 15 شمسی]] | |||
[[رده:جنایات اسرائیل]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۲
| حملۀ سایبری به حزب‌الله لبنان | |
|---|---|
 | |
| نام رویداد | انفجار دستگاه‌های ارتباطی بی سیم (پیجر) |
| تاریخ رویداد | 1403 ش |
| روز رویداد | از روز سه‌شنبه 27 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 17 سپتامبر سال 2024 م |
| مکان رویداد | جنوب لبنان و حومۀ جنوبی بیروت |
| دلیل اهمیت | عملیات خرابکاری اسرائیل در هدف قراردادن نیروهای حزب‌الله لبنان |
| پیامدها | شهید شدن 12 نفر و 3 هزار مجروج تاکنون از اعضای حزب‌الله و مردم لبنان |
حملۀ سایبری به حزب‌الله لبنان در موج اول از طریق انفجار پیجر[۱] و در موج دوم با انفجار لپ تاپ ها، بی سیم ها و رادیوها، موبایل‌ها، یکی دیگر از اقدامات جنایتکارانه رژیم صهیونیستی در هدف قرار دادن نیروهای حزب الله لبنان و حتی مردم عادی جنوب لبنان و حومه جنوبی بیروت است. طی این عملیات خرابکارانه، که از روز سه‌شنبه 27 شهریورماه سال 1403 ش، برابر با 17 سپتامبر سال 2024 م با انفجار پیجرها شروع گردید، ۱2 تن شهید و ۳ هزار مجروح نیز بستری شدند. و در موج دوم، که در روز چهارشنبه ادامه یافت، تعداد شهدا در موج دوم به 20 شهید افزایش یافت. موج سوم این انفجارها، عکس‌العمل حزب‌الله لبنان بود که در اولین واکنش خود به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط اسرائیل، ده‌ها راکت دوربرد فادی-۱ و فادی-۲ را به سمت پایگاه رامات‌دیوید، تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی، و صنایع نظامی رافائل، به عنوان یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی رژیم صهیونیستی، شلیک کردند که از نتایج این اقدام حزب‌الله، علاوه بر تخریب اماکن و تأسیسات امنیتی و اقتصادی، ناکامی بازگشت شهرک‌نشینان و اعاده موازنه علیه رژیم صهیونیستی بود.
موج اول
موج اول انفجارها در لبنان، انفجار از طریق پیجرها بود که از روز سه‌شنبه 17 سپتامبر 2024 م، برابر با 27 شهریور 1402 آغاز و در همان روز ادامه یافت.
عملکرد پیجر
پیجرها یا بیپرها که بیشتر در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی، محبوبیت داشتند، دستگاه‌هایی هستند که قادر به دریافت پیام‌های کوتاه و سیگنال‌های فراخوانی از طریق ارتباطات رادیویی بودند. این دستگاه به دلیل سادگی، قابلیت اطمینان و توانایی دریافت پیام‌ها بدون نیاز به پوشش داده‌ای گسترده، به‌ویژه در دورانی که تکنولوژی تلفن همراه هنوز در دسترس عموم قرار نگرفته بود، در میان نهادهای نظامی و نیمه‌نظامی کاربرد داشتند. در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی، پیجرها در شرایطی که دیگر ابزارهای ارتباطی شکست می‌خوردند یا در دسترس نبودند، اغلب توسط نیروهای نظامی استفاده می‌شدند. این دستگاه‌ها می‌توانستند در شرایط جنگی و مناطق دورافتاده که دسترسی به شبکه‌های تلفن همراه محدود است، به خوبی کار کنند.
دلایل استفادۀ اعضای حزب‌الله از پیجر
پیجرها به دلیل ساده بودن و عدم اتصال مستقیم به اینترنت یا شبکه‌های پیشرفته، کمتر قابل ردیابی و شنود هستند. این دستگاه‌ها برخلاف گوشی‌های هوشمند یا رادیوهای پیشرفته، سطح کمتری از سیگنال‌های الکترونیکی تولید می‌کنند که میتواند توسط سیستم‌های شنود یا جاسوسی شناسایی شود. پیجرها قابلیت ارسال پیام‌های ساده را دارند که برای نیازهای فوری و تاکتیکی کافی است. در شرایط جنگی یا عملیاتی، انتقال سریع و امن پیام‌های ساده کافی است. به همین علت مورد استفاده نیروهای حزب‌الله بوده است. هرچند استفاده از این دستگاه در لبنان رایج است و غیر از نیروهای حزب‌الله سایر شهروندان نیز از آن استفاده می‌کنند.
چگونگی انفجار پیجرها
برخی ادعا کرده‌اند که در این پیجرها پیش از استفاده و عرضه، تراشه‌ای کار گذاشته شده است. این تراشه از طریق امواج رادیویی ارسال شده از طریق پهپادهای پرتاب شده از سوی رژیم اشغالگر اسرائیل فعال شده و یا خودشان منفجر می‌شوند و یا دمای باتری دستگاه را افزایش داده و باعث انفجار آن شدند. این فرضیه به دلیل ادعای منابع لبنانی بر وارد کردن پیجرهایی جدید برای استفاده، میتواند صحیح باشد. نظریه دیگری را روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال به نقل از شرکت امنیتی لوبک اینترنشنال اعلام کرد که دلیل انفجار دستگاه های ارتباطی در لبنان به احتمال زیاد نرم افزار مخرب بوده است و این نرم افزار دمای باتری‌ها را افزایش داده است، که منجر به انفجار آنها شد. بر اساس گزارش بعضی رسانه‌ها نیز، نوع ماده منفجره در این دستگاه‌ها به نام «PETN»، جاسازی شده که یکی از قوی‌ترین مواد منفجره شناخته شده در جهان است. این ماده حساس به گرما و اصطکاک است که دلیل انفجار آن را توضیح می‌دهد.
یک منبع امنیتی ارشد لبنان و یک منبع دیگر به رویترز گفتند که سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) مقادیر کمی مواد منفجره را در پنج هزار پیجر تایوانی که ماه‌ها پیش توسط حزب‌الله لبنان درخواست شده بود، جاسازی کرد. این منبع امنیتی افزود که حزب‌الله درخواست پنج هزار دستگاه ارتباطی تولید شده توسط شرکت تایوانی «Gold Apollo» را داده بود و چندین منبع می‌گویند که آنها در بهار وارد کشور شده‌اند. این منبع امنیتی ارشد لبنانی تصویری از این دستگاه را نشان داد، مدل «AP۹۲۴» که مانند دستگاه‌های پیجر دیگر است که پیام‌های متنی را به صورت بی‌سیم دریافت و نمایش می‌دهد، اما نمی‌تواند تماس تلفنی برقرار کند.
دو منبع آشنا با عملیات حزب‌الله در سال جاری به رویترز گفتند که مبارزان این حزب از این دستگاه‌ها به‌عنوان وسیله‌ای ارتباطی با فناوری پایین در تلاش برای فرار از سیستم‌های ردیابی موقعیت مکانی اسرائیل استفاده می‌کنند. این منبع ارشد لبنانی فاش کرد که این دستگاه‌ها در مرحلۀ تولید توسط سرویس اطلاعاتی اسرائیل اصلاح شده‌اند و افزود: موساد تخته‌ای را به دستگاه‌های حاوی مادۀ منفجره تزریق کرد که رمزی دریافت می‌کند که کشف آن به هر وسیله‌ای حتی با استفاده از هر دستگاه یا اسکنر بسیار دشوار استو. این منبع اشاره کرد که سه هزار پیجر با دریافت پیام رمزگذاری شده که منجر به فعال شدن مواد منفجره به‌طور همزمان شد، منفجر شدند
یک منبع امنیتی دیگر به رویترز گفت که تا سه گرم مواد منفجره در دستگاه‌های ارتباطی جدید جاسازی شده بود و حزب الله چندین ماه آنها را کشف نکرد[۲].
بیشترین مناطق مورد هدف
این حادثۀ امنیتی در جنوب لبنان و حومه‌های جنوبی بیروت متمرکز بودند؛ اما در واقع هیچ منطقۀ هدف‌گیری شدۀ مشخصی وجود ندارد؛ زیرا افراد آلوده، صرف‌نظر از محل نگهداری‌شان، همه حاملان پیجر بودند. مجروح شدن 4 نفر در سوریه بر اثر انفجار در خودروی آنها در یک جاده تونلی در پایتخت دمشق نشان می‌دهد که مجروحان از اعضای حزب الله هستند؛ زیرا وسایل ارتباطی آنها منفجر شده است.
تعداد شهدا و مجروحین
فراس الأبیض، وزیر بهداشت لبنان گفت: تعداد شهدای انفجارهای پیجر در لبنان به 12 نفر از جمله دو کودک افزایش یافته است. وی توضیح داد که در عرض نیم‌ساعت، بین 2750 تا 2800 مجروح به بیمارستان‌ها رسیدند و تعداد مجروحان جدی به حدود 300 نفر رسید که شامل کودکان و زنان و نه فقط اعضای حزب الله می‌شود. وی افزود: تاکنون 460 عمل جراحی انجام شده که بیشتر آنها در ناحیۀ چشم و صورت بوده است[۳].
موج دوم انفجارها
موج دوم انفجارها در لبنان از روز چهارشنبه 18 سپتامبر 2024 م، برابر با 28 شهریور 1402 آغاز و در همان روز ادامه یافت، دامنه این موج انفجار به دستگاه‌های ارتباطی مانند: موبایل، لپ تاپ ها، بی سیم ها و رادیوها و دستگاه‌های تولید برق خورشیدی در سقف خانه‌ها گسترش یافت و تعداد شهدا به 20 شهید افزایش یافت. شبکه الجزیره مدعی شد که بی‌سیم‌های منفجر شده، صرفا در اختیار نیروهای حزب الله نبوده و بلکه این نوع دستگاه‌ها از جانب اورژانس در جنوب لبنان و همچنین نهادهای مدنی دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت و محل کار یا منازل برخی کارکنان اوژانس منفجر شده که نگرانی‌ها از آسیب‌دیدن غیرنظامی‌ها را در موج دوم انفجارها بیشتر کرده است. روایت‌های غیررسمی نیز حاکی از این بود که به جز بی‌سیم‌ها، لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های ثابت و صفحات خورشیدی نیز در مناطق مختلف لبنان منفجر شده‌اند. همچنین برخی منابع لبنانی نوشته‌اند که حتی دستگاه‌های اثرانگشت و دستگاه‌های حضور و غیاب نیر در این کشور منفجر شده‌اند. خبرنگار شبکه الجزیره در گزارشی از وضعیت کنونی بیروت گفته که فاز دوم انفجارها در بیروت، با عملیات روز گذشته متفاوت است و به نظر می‌رسد که احتمال حمله سایبری نیز وجود دارد[۴].
موج سوم انفجارها
حزب‌الله لبنان در اولین واکنش خود به عملیات انفجار پیجرها و شهادت تعدادی از فرماندهان نیروی الرضوان توسط اسرائیل، شامگاه شنبه 31 شهریور، در عملیاتی، تعدادی موشک به سمت پایگاه نظامی و مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در حیفا شلیک کرد. حزب‌الله، در بیانیه‌ای که یکشنبه یکم مهر در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، اعلام کرد، حملات متوالی با ده‌ها موشک فادی 1، فادی 2 و کاتیوشا به مجتمع صنایع نظامی اسرائیل در شمال شهر حیفا، اولین پاسخ این گروه به حملات اسرائیل از جمله عملیات امنیتی انفجار دستگاه‌های پیجر و بی‌سیم رادیویی و بمباران نشست فرماندهان الرضوان است[۵].
هدف قرار دادن پایگاه رامات‌دیوید
یکی از مواضعی که در این عملیات، حزب‌الله هدف قرار گرفت پایگاه رامات‌دیوید است. این پایگاه که در منطقه اشغالی ناصریه، در دره جزریل واقع شده است، محل استقرار چندین اسکادران نیروی هوایی رژیم صهیونیستی و جت‌های جنگنده از جمله اسکادران ۱۰۹ «دره» -جت‌های جنگنده F-۱۶، اسکادران ۱۰۵ «اسکورپیون» -جت‌های جنگنده F-۱۶دی باراک، اسکادران ۱۰۱ «فرست فایتر» -جنگنده‌های F-۱۶، بوده و اصلی‌ترین پایگاهی است که نیروهای اشغالگر صهیونیست از آن برای عملیات هوایی در جهت شمال، به سمت لبنان و سوریه استفاده می‌کنند و تنها پایگاه هوایی نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در شمال سرزمین‌های اشغالی است.
هدف قرار دادن صنایع نظامی رافائل
شرکت رافائل یکی از سه شرکت بزرگ دفاعی رژیم صهیونیستی و از صنایع راهبردی آن است. این شرکت در ساخت و تولید تجهیزات جنگی پیشرفته از جمله موشک‌ها تمرکز دارد. موشک شفریر یا پیتون، موشک هوا به هوا و زمین به هوای دربی، موشک ضد تانک اسپایک و سامانه گنبد آهنین تنها بخشی از سلاح‌هایی است که در این شرکت تولید می‌شوند. اهمیت این هدف به گونه‌ای است که سرلشکر ذخیره سابق ژاک ناریا درباره اهداف جدید حملات حزب‌الله لبنان گفت: حزب‌الله بیهوده به این منطقه موشک شلیک نمی‌کند و قصدش این بود شرکت رافائل را هدف قرار دهد.
واکنش‌ها
واکنش مقامات لبنان
آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام لبنانی نوشت که این باور وجود دارد که هدف قراردادن وسایل ارتباطی نتیجۀ حمله اسرائیل است. این روزنامه همچنین به نقل از منابع نزدیک به حزب‌الله اعلام کرد که وسایل ارتباطی منفجر شده بخشی از یک محموله جدید و مجهز به باتری‌های لیتیومی بوده و به نظر می‌رسد که در نتیجۀ گرمایش بیش از حد منفجر شده‌اند.
واکنش حزب الله
در بیانیۀ حزب الله لبنان آمده است: حدود ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه بعد از ظهر روز سه‌شنبه تعدادی از دستگاه‌های دریافت پیام «پیجر» که توسط تعدادی از کارگران واحدها و مؤسسات مختلف حزب‌الله مورد استفاده قرار گرفته بود، به شکل مبهمی منفجر شدند و طی آن یک دختربچه و ۲ برادر ما کشته و تعداد زیادی نیز زخمی شدند. حزب‌الله اضافه کرد: نهادهای ذی‌ربط در حزب‌الله در حال حاضر در حال انجام تحقیقات گسترده امنیتی و علمی برای یافتن دلایل وقوع این انفجارهای همزمان هستند و خدمات پزشکی و بهداشتی نیز در تعدادی از بیمارستان‌های مناطق مختلف لبنان مشغول مداوای مجروحان هستند. در ادامه این بیانیه آمده است: از خداوند متعال برای شهدای راه قدس، رحمت و برای مجروحان شفای عاجل مسألت داریم و از ملت عزیز می‌خواهیم که مراقب شایعات و اخبار نادرست و گمراه کننده برخی طرف‌ها باشند؛ چراکه این اخبار در خدمت جنگ روانی به نفع دشمن صهیونیستی است. حزب الله در ادامه افزود: ما تاکید می‌کنیم که مقاومت در همۀ سطوح و واحدهای مختلف آن در بالاترین سطح آمادگی برای دفاع از لبنان و ملت ثابت قدم آن است.
واکنش اسرائیل
یکی از مقامات ارشد سابق سرویس امنیت داخلی اسرائیل (شین بت) تایید کرد که منفجر کردن دستگاه های ارتباطی صدها نفر از اعضای حزب‌الله یک نقض امنیتی و اطلاعاتی بی‌سابقه بوده است. یدیعوت آحارونوت نیز گزارش داد، مشاور نتانیاهو دقایقی پس از انتشار توییتی که در آن به مسئولیت اسرائیل در حملات بیروت اشاره کرده بود، آن را پاک کرد. دفتر نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو از وزرا خواست تا دربارۀ انفجار دستگاه‌های ارتباطی در لبنان مصاحبه و اظهار نظر نکنند.
واکنش‌های جهانی
وزارت خارجۀ ایران
در پی حادثه تروریستی در لبنان، سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران در تماس تلفنی با عبدالله بوحبیب وزیر خارجۀ لبنان، اقدام تروریستی رژیم صهیونیستی در هدف قراردادن شهروندان لبنانی را به شدت محکوم کرد. عراقچی همچنین ضمن عرض تسلیت و اعلام همبستگی با دولت، ملت و خانواده شهدا و مجروحان این حادثه، برای ارائۀ هرگونه کمک و مساعدت برای درمان مجروحان یا انتقال آنها به تهران اعلام امادگی کرد. رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین با اشاره به مجروح شدن امانی سفیر جمهوری اسلامی ایران در این حادثه تروریستی، ضمن تشکر از اقدامات درمانی فوری دولت لبنان، جویای آخرین وضعیت درمان ایشان شد.
اتحادیه اروپا
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دربارۀ انفجار دستگاه‌های ارتباطی در لبنان گفت: «همیشه خطر عواقب تشدید تنش در لبنان وجود دارد».
جنبش جهاد اسلامی فلسطین
جنبش جهاد اسلامی فلسطین در بیانیه‌ای اعلام کرد عملیات جنایتکارانه اشغالگران اسرائیلی با منفجر کردن دستگاه‌های ارتباطی در لبنان، جنایتی جنگی است که منجر به وارد کردن آسیب به تعداد زیادی از غیرنظامیان که در خانه‌های خود در امان بودند، شده است. جهاد اسلامی افزود: ما اطمینان کامل داریم که حزب‌الله میتواند این ضربۀ جنایتکارانه و پیامدهای آن را به سرعت مهار کند و متناسب با ابعاد این جنایت و هدف قراردادن غیرنظامیان، به دشمن پاسخ خواهد داد[۶].
پانویس
- ↑ «پیجر» که معادل آن در زبان فارسی «پیجو» است.
- ↑ ماجرای انفجار پیجرها در لبنان فاش شد/ کار موساد بود؟، خبر آنلاین.
- ↑ ارتفاع حصيلة قتلى تفجيرات البيجر بلبنان إلى 12، الجزیره نت.
- ↑ موج دوم انفجار دستگاه‌های مخابراتی در لبنان؛ بی‌سیم، لپ‌تاپ و پنل خورشیدی!، فراز.
- ↑ حزب‌الله لبنان: حملات به حیفا پاسخ اولیه ما به انفجار پیجرها در لبنان است، انتخاب.
- ↑ چگونه پیجرها در لبنان منفجر شد؟! پاسخ به 8 سوال در خصوص انفجارها در بیروت، شبکه العالم.
جستارهای وابسته
منابع
- ارتفاع حصيلة قتلى تفجيرات البيجر بلبنان إلى 12، الجزیره نت، تاریخ درج مطلب: 18 سپتامبر 2024 م، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش.
- چگونه پیجرها در لبنان منفجر شد؟! پاسخ به 8 سوال در خصوص انفجارها در بیروت، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش.
- ماجرای انفجار پیجرها در لبنان فاش شد/ کار موساد بود؟، خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 27 شهریورماه 1403 ش.