شریعت اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| | | عنوان = شریعت اصفهانی | ||
| | | تصویر = شریعت اصفهانی.jpg | ||
| | | نام = فتح الله بن محمد نمازی غروی شیرازی اصفهانی | ||
| | | نام‌های دیگر = شریعت مدار، شریعت اصفهانی، شیخ الشریعة، آیت‌الله‌العظمی | ||
| | | سال تولد = 1266 قمری | ||
| | | تاریخ تولد = 12 [[ربیع الاول]] | ||
| محل تولد = [[اصفهان]] | |||
| | | سال درگذشت = 1339 قمری | ||
| | | تاریخ درگذشت = هشتم [[ماه ربیع الثانی|ربیع الثانی]] | ||
| | | محل درگذشت = [[نجف]] | ||
| | | استادان = {{فهرست جعبه عمودی |[[میرزا حبیب الله رشتی]] |شیخ محمدحسین فقیه کاظمی |ملا حیدر علی اصفهانی |ملاعبدالجواد خراسانی |ملااحمد سبزواری |ملا محمد صادق تنکابنی |شیخ محمدباقر بن محمدتقی اصفهانی نجفی }} | ||
| | | شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی |سید علی اظهر کجوی (صاحب مجله اصلاح) |سید عبدالهادی بن میرزا اسماعیل شیرازی |شیخ محمد حسن بن محمد مظفر نجفی |سید علی مدد نجفی |[[آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ طهرانی]] }} | ||
| | | دین = [[اسلام]] | ||
| | | مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]] | ||
| | | آثار = {{فهرست جعبه افقی |اناره الحالک فی قرائه ملک و مالک |ابانه المختار فی ارث الزوجه من ثمن العقار |رسالة فی احکام العصیر العنبی |اصاله الصحه، حاشیه فصول }} | ||
| وبگاه = | |||
< | }} | ||
< | '''شیخ فتح‌الله شریعت اصفهانی''' ملقب به <big>شریعت الحق</big> و سپس <big>شیخ الشریعه</big> علاوه بر فضایل علمی، مجتهدی روشن‌بین و متعهد بود و به سرنوشت سیاسی و اجتماعی [[جهان اسلام]] و ترفندهای استعمار وقوف کامل داشت. | ||
اقدامات برجستۀ سیاسی شریعت اصفهانی: تحریم کالاهای فرنگی به جهت استیلای استعمار بر بازار [[مسلمان|مسلمانان]] [[ایران]]؛ تأیید مدارس جدید در [[عراق]] که در آن علوم جدید و زبان خارجه تدریس می‌شد؛ حمایت از مشروطیت ایران؛ صدور هشت فتوای جهاد بر‌ضد استعمارگران ایتالیایی، روسی، انگلیسی و نیز [[متفقین]]؛ انتشار جزوه‌ای به زبان فارسی در ترغیب مسلمانان ایران به [[وحدت]] برای حفظ استقلال کشور؛ حضور در جبهه نبرد با [[انگلیس]] در کنار مجاهدین عراقی؛ همکاری با سایر علمای بزرگ برای زمینه‌سازی مبارزه علیه نیروهای انگلیسی در عراق؛ تأسیس سازمان دینی و... | |||
== ولادت شریعت اصفهانی == | |||
در زمستان سال 1228 ش. (12 [[ربیع الاول]] 1266 ق) در خانه محمد جواد نمازی اصفهانیبه دنیا آمد و در دامان پر مهر مادری مومن که هیچ گاه او را بدون [[وضو]] شیر نمی‌داد و پدری دلسوز که لحظه ای از تربیت فرزندش غافل نمی‌شد، رشد کرد و پس از سپری کردن دوران بازیهای کودکانه راهی کلاس [[قرآن]] و دیگر کتابهای مذهبی شد<ref>اعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی، ج 8، ص 391، آقا بزرگ تهرانی، تولدش را در تاریخ 12 ربیع الثانی 1266 ضبط کرده است. (ر. ک: الذریعه، ج 4، ص 158)</ref>. | |||
== خاندان شریعت اصفهانی == | |||
آیت‌الله شریعت با یکی از نوادگان [[محمد حسین غروی اصفهانی|آیت‌الله شیخ محمد حسین اصفهانی]] مولف کتاب فصول ازدواج کرده بود و حاصل این ازدواج 3 فرزند پسر بود: | |||
# شیخ حسن: وی فرزند بزرگ شیخ الشریعه بود و در [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] نقش بسزایی داشت. | |||
# شیخ مهدی، او تقریرات درس پدرش را به رشته تحریر کشید و کتاب اعلام الاعلام بمولد خیر الانام از اوست. | |||
# شیخ محمد شریعت (1283 – 1357 ق .): وی در [[نجف]] به تکمیل علوم خود پرداخت. در سال 1331 ش. [[سید حسین بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] او را به عنوان نماینده خود راهی [[اصفهان]] کرد. شیخ محمد پس از رحلت آیت‌الله بروجردی [[سید روح الله موسوی خمینی|امام امت (ره)]] را به عنوان مرجع اعلم معرفی کرد که عده‌ای از علمای پاکستان هم به پیروی از ایشان امام را مرجع تقلید اعلم به مردم معرفی کردند<ref>تذکره علمای امامیه پاکستان، ص 313</ref>. | |||
= | == شریعت اصفهانی در حوزه‌های علمیه == | ||
او ابتدا در حوزه علمیه اصفهان به تحصیل مشغول شد. استعداد و پشتکار فتح الله موجب شد که بتواند با سرعت، مقدمات علوم اسلامی را فراگرفته، در درس [[فقه]] و [[اصول]] بزرگان مدارس علمیه زانوی ادب به زمین بزند. با این حال حضور در درس بهترین اساتید حوزه علمیه اصفهان نتوانست تشنگی دانش اندوزی او را فرو نشاند. از این رو راهی حوزه علمیه مشهد مقدس شد. | |||
در | در آن شهر از محضر اساتید برجسته‌ای چون [[آیت‌الله حاج میرزا نصرالله مدرس]]، [[آیت‌الله محمد ابراهیم بروجردی]] و [[سید مرتضی حائری]] بهره فراوان جست تا در ردیف اساتید آن دیار شناخته شد. سپس به سوی اصفهان مراجعت کرد. تا آن زمان نظریات [[مرتضی انصاری|شیخ مرتضی انصاری]] در اصفهان شهرتی نداشت ولی شیخ شریعت به بیان مسلک شیخ مرتضی انصاری همت گماشت<ref>اعیان الشیعه، ج 8، ص 392</ref>. | ||
او در سال 1295 ق. راهی نجف اشرف شد و در محضر مراجع تقلید آن زمان (آیات بزرگوار [[شیخ محمد حسین کاظمی]] و [[میرزا حبیب الله رشتی]]) حاضر شد و خود نیز مجلس درس مهمی تشکیل داد که بسیاری از دانشمندان حوزه علمیه نجف در آن شرکت می‌کردند. | |||
شیخ الشریعه در سال 1313 ق. به شوق معشوق رو به خانه معبود نهاد. او در [[مکه]] به مباحثه و گفتگو با علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] پرداخت به گونه‌ای که آنها از احاطه کامل وی به کتابهای اهل‌سنت در شگفت شدند<ref>علمای معاصرین، ص 124</ref>. | |||
پس از بازگشت از [[حج]] پروانه‌های فضیلت پیرامون آن شمع شریعت گرد آمدند. | |||
در این زمان درس او از مهم‌ترین درسهای نجف به شمار می‌رفت که صدها نفر در آن شرکت می‌کردند. | |||
این درسها عبارت بودند از: | |||
# دروس عالی [[فقه]] و [[اصول]] | |||
# [[رجال]] و [[درآیه]] | |||
# [[تفسیر]] و [[علوم قرآن]] | |||
# [[فلسفه]] و [[کلام]] | |||
# درس خلافیات که در این درس علت اختلاف نظریات و فتواهای فقیه بررسی می‌شد. او بعلاوه خطیبی توانا بود که جمعه‌ها منبر می‌رفت و به موعظه پرداخت. از دیگر امتیازات ایشان اینکه وی به تحصیل طب و ریاضیات همت گماشته و علاوه بر فرمولها و معادلات ریاضی مطالب زیادی درباره علم پزشکی آموخته بود. | |||
== تالیفات شریعت اصفهانی == | |||
برای شیخ الشریعه آثاری چند ذکر شده است: | |||
* انارة الحالک فی قرائة ملک و مالک<ref>حرزالدین، معارف الرجال، ج۲، ص۱۵۶؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۲؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷</ref> | |||
* ابانة المختار فی ارث الزوجة من ثمن العقار<ref>حرزالدین، معارف الرجال، ج۲، ص۱۵۶؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۲؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷</ref> ([[سید محسن امین]] نقل کرده که آخوند خراسانی در حاشیه این کتاب اعتراضاتی را نگاشته بوده که شیخ الشریعه با رساله‌ای به نام «صیانة الابانة» بدان‌ها پاسخ گفته است<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲</ref>. | |||
*رسالة فی احکام العصیر العنبی<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۲</ref> | |||
*اصالة الصحه<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷</ref> | |||
*حاشیه فصول<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷</ref> | |||
*قاعده صدور در حکمت<ref> امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷</ref> | |||
*قاعده ضرر<ref> امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۳</ref> | |||
*افاضة القدیر فی خل العصیر<ref>حرزالدین، معارف الرجال، ج۲، ص۱۵۶؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷</ref> | |||
*قاعده [[طهارت]]<ref> امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۳؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷</ref> | |||
==مجتهد مجاهد== | |||
عراق در [[جنگ جهانی اول]] به تصرف [[انگلستان]] درآمد و شیخ الشریعه ضمن صدور [[فتوا|فتوای]] [[جهاد]] خود به جبهه شتافت و فرماندهی جبهه قرنه را به عهده گرفت. | |||
یکبار که مجتهد مجاهد با کشتی کوچکی به طرف یکی از جبهه ها در حرکت بود. کشتی آنها شکست و نزدیک بود ایشان غرق شود که دیگر مجاهدان وی را نجات دادند. | |||
در | نیروهای مردمی به فرماندهی علما به مدت هیجده ماه در برابر نیروهای عظیم انگلستان مقاومت کردند و اگر پیروزی نهایی متفقین و ضعف شکست [[عثمانی]] و دیگر متحدانش نبود اشغالگران هیچ گاه موفق به اشغال عراق نمی‌شدند<ref>نگاهی به تاریخ …، صادقی تهرانی، ص 16</ref>. | ||
==فوت شریعت اصفهانی== | |||
سرانجام روح پر فتوح آیت‌الله شریعت اصفهانی پس از عمری تلاش در راه اسلام و قرآن در شب یکشنبه هشتم [[ماه ربیع الثانی|ربیع الثانی]] سال 1339 ق. قفس تن را درید و آن نفس مطمئنه به سوی پروردگارش پر کشید و پیکر مطهرش در جوار قبر [[علی بن ابی طالب|امیر مؤمنان(علیه‌السلام)]] به خاک سپرده شد. | |||
در سال 1366 ق. که [[آیت‌الله حاج آقا حسین قمی]] دار فانی را وداع کرد و می‌خواستند او را کنار شیخ الشریعه دفن کنند در هنگام حفر قبر مقداری از قبر شیخ شریعت خراب شد و حاضران با تعجب دیدند جسد آن [[فقیه]] فرزانه هنوز کاملاً تازه است چنانکه گویا روز پیش به خاک سپرده شده است<ref>فتح الله اصفهانی (شیخ الشریعه اصفهانی) - دانشنامه پژوهه | |||
http://pajoohe.ir › فتح-الله-اصفهان... | |||
</ref>. | |||
==پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:عالمان]] | |||
[[رده:عالمان شیعه]] | |||
[[رده:محدثان شیعه]] | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۲
| شریعت اصفهانی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | فتح الله بن محمد نمازی غروی شیرازی اصفهانی |
| نام‌های دیگر | شریعت مدار، شریعت اصفهانی، شیخ الشریعة، آیت‌الله‌العظمی |
| اطلاعات شخصی | |
| روز تولد | 12 ربیع الاول |
| محل تولد | اصفهان |
| روز درگذشت | هشتم ربیع الثانی |
| محل درگذشت | نجف |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان |
|
| شاگردان |
|
| آثار |
|
شیخ فتح‌الله شریعت اصفهانی ملقب به شریعت الحق و سپس شیخ الشریعه علاوه بر فضایل علمی، مجتهدی روشن‌بین و متعهد بود و به سرنوشت سیاسی و اجتماعی جهان اسلام و ترفندهای استعمار وقوف کامل داشت.
اقدامات برجستۀ سیاسی شریعت اصفهانی: تحریم کالاهای فرنگی به جهت استیلای استعمار بر بازار مسلمانان ایران؛ تأیید مدارس جدید در عراق که در آن علوم جدید و زبان خارجه تدریس می‌شد؛ حمایت از مشروطیت ایران؛ صدور هشت فتوای جهاد بر‌ضد استعمارگران ایتالیایی، روسی، انگلیسی و نیز متفقین؛ انتشار جزوه‌ای به زبان فارسی در ترغیب مسلمانان ایران به وحدت برای حفظ استقلال کشور؛ حضور در جبهه نبرد با انگلیس در کنار مجاهدین عراقی؛ همکاری با سایر علمای بزرگ برای زمینه‌سازی مبارزه علیه نیروهای انگلیسی در عراق؛ تأسیس سازمان دینی و...
ولادت شریعت اصفهانی
در زمستان سال 1228 ش. (12 ربیع الاول 1266 ق) در خانه محمد جواد نمازی اصفهانیبه دنیا آمد و در دامان پر مهر مادری مومن که هیچ گاه او را بدون وضو شیر نمی‌داد و پدری دلسوز که لحظه ای از تربیت فرزندش غافل نمی‌شد، رشد کرد و پس از سپری کردن دوران بازیهای کودکانه راهی کلاس قرآن و دیگر کتابهای مذهبی شد[۱].
خاندان شریعت اصفهانی
آیت‌الله شریعت با یکی از نوادگان آیت‌الله شیخ محمد حسین اصفهانی مولف کتاب فصول ازدواج کرده بود و حاصل این ازدواج 3 فرزند پسر بود:
- شیخ حسن: وی فرزند بزرگ شیخ الشریعه بود و در انقلاب نقش بسزایی داشت.
- شیخ مهدی، او تقریرات درس پدرش را به رشته تحریر کشید و کتاب اعلام الاعلام بمولد خیر الانام از اوست.
- شیخ محمد شریعت (1283 – 1357 ق .): وی در نجف به تکمیل علوم خود پرداخت. در سال 1331 ش. آیت‌الله بروجردی او را به عنوان نماینده خود راهی اصفهان کرد. شیخ محمد پس از رحلت آیت‌الله بروجردی امام امت (ره) را به عنوان مرجع اعلم معرفی کرد که عده‌ای از علمای پاکستان هم به پیروی از ایشان امام را مرجع تقلید اعلم به مردم معرفی کردند[۲].
شریعت اصفهانی در حوزه‌های علمیه
او ابتدا در حوزه علمیه اصفهان به تحصیل مشغول شد. استعداد و پشتکار فتح الله موجب شد که بتواند با سرعت، مقدمات علوم اسلامی را فراگرفته، در درس فقه و اصول بزرگان مدارس علمیه زانوی ادب به زمین بزند. با این حال حضور در درس بهترین اساتید حوزه علمیه اصفهان نتوانست تشنگی دانش اندوزی او را فرو نشاند. از این رو راهی حوزه علمیه مشهد مقدس شد.
در آن شهر از محضر اساتید برجسته‌ای چون آیت‌الله حاج میرزا نصرالله مدرس، آیت‌الله محمد ابراهیم بروجردی و سید مرتضی حائری بهره فراوان جست تا در ردیف اساتید آن دیار شناخته شد. سپس به سوی اصفهان مراجعت کرد. تا آن زمان نظریات شیخ مرتضی انصاری در اصفهان شهرتی نداشت ولی شیخ شریعت به بیان مسلک شیخ مرتضی انصاری همت گماشت[۳].
او در سال 1295 ق. راهی نجف اشرف شد و در محضر مراجع تقلید آن زمان (آیات بزرگوار شیخ محمد حسین کاظمی و میرزا حبیب الله رشتی) حاضر شد و خود نیز مجلس درس مهمی تشکیل داد که بسیاری از دانشمندان حوزه علمیه نجف در آن شرکت می‌کردند.
شیخ الشریعه در سال 1313 ق. به شوق معشوق رو به خانه معبود نهاد. او در مکه به مباحثه و گفتگو با علمای اهل‌سنت پرداخت به گونه‌ای که آنها از احاطه کامل وی به کتابهای اهل‌سنت در شگفت شدند[۴]. پس از بازگشت از حج پروانه‌های فضیلت پیرامون آن شمع شریعت گرد آمدند. در این زمان درس او از مهم‌ترین درسهای نجف به شمار می‌رفت که صدها نفر در آن شرکت می‌کردند.
این درسها عبارت بودند از:
- دروس عالی فقه و اصول
- رجال و درآیه
- تفسیر و علوم قرآن
- فلسفه و کلام
- درس خلافیات که در این درس علت اختلاف نظریات و فتواهای فقیه بررسی می‌شد. او بعلاوه خطیبی توانا بود که جمعه‌ها منبر می‌رفت و به موعظه پرداخت. از دیگر امتیازات ایشان اینکه وی به تحصیل طب و ریاضیات همت گماشته و علاوه بر فرمولها و معادلات ریاضی مطالب زیادی درباره علم پزشکی آموخته بود.
تالیفات شریعت اصفهانی
برای شیخ الشریعه آثاری چند ذکر شده است:
- انارة الحالک فی قرائة ملک و مالک[۵]
- ابانة المختار فی ارث الزوجة من ثمن العقار[۶] (سید محسن امین نقل کرده که آخوند خراسانی در حاشیه این کتاب اعتراضاتی را نگاشته بوده که شیخ الشریعه با رساله‌ای به نام «صیانة الابانة» بدان‌ها پاسخ گفته است[۷].
- رسالة فی احکام العصیر العنبی[۸]
- اصالة الصحه[۹]
- حاشیه فصول[۱۰]
- قاعده صدور در حکمت[۱۱]
- قاعده ضرر[۱۲]
- افاضة القدیر فی خل العصیر[۱۳]
- قاعده طهارت[۱۴]
مجتهد مجاهد
عراق در جنگ جهانی اول به تصرف انگلستان درآمد و شیخ الشریعه ضمن صدور فتوای جهاد خود به جبهه شتافت و فرماندهی جبهه قرنه را به عهده گرفت. یکبار که مجتهد مجاهد با کشتی کوچکی به طرف یکی از جبهه ها در حرکت بود. کشتی آنها شکست و نزدیک بود ایشان غرق شود که دیگر مجاهدان وی را نجات دادند.
نیروهای مردمی به فرماندهی علما به مدت هیجده ماه در برابر نیروهای عظیم انگلستان مقاومت کردند و اگر پیروزی نهایی متفقین و ضعف شکست عثمانی و دیگر متحدانش نبود اشغالگران هیچ گاه موفق به اشغال عراق نمی‌شدند[۱۵].
فوت شریعت اصفهانی
سرانجام روح پر فتوح آیت‌الله شریعت اصفهانی پس از عمری تلاش در راه اسلام و قرآن در شب یکشنبه هشتم ربیع الثانی سال 1339 ق. قفس تن را درید و آن نفس مطمئنه به سوی پروردگارش پر کشید و پیکر مطهرش در جوار قبر امیر مؤمنان(علیه‌السلام) به خاک سپرده شد.
در سال 1366 ق. که آیت‌الله حاج آقا حسین قمی دار فانی را وداع کرد و می‌خواستند او را کنار شیخ الشریعه دفن کنند در هنگام حفر قبر مقداری از قبر شیخ شریعت خراب شد و حاضران با تعجب دیدند جسد آن فقیه فرزانه هنوز کاملاً تازه است چنانکه گویا روز پیش به خاک سپرده شده است[۱۶].
پانویس
- ↑ اعیان الشیعه، سید محسن امین عاملی، ج 8، ص 391، آقا بزرگ تهرانی، تولدش را در تاریخ 12 ربیع الثانی 1266 ضبط کرده است. (ر. ک: الذریعه، ج 4، ص 158)
- ↑ تذکره علمای امامیه پاکستان، ص 313
- ↑ اعیان الشیعه، ج 8، ص 392
- ↑ علمای معاصرین، ص 124
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ج۲، ص۱۵۶؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۲؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ج۲، ص۱۵۶؛ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۲؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۲
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۳
- ↑ حرزالدین، معارف الرجال، ج۲، ص۱۵۶؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ج۸، ص۳۹۲؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۸، ص۵۳؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۳، ص۲۰۷
- ↑ نگاهی به تاریخ …، صادقی تهرانی، ص 16
- ↑ فتح الله اصفهانی (شیخ الشریعه اصفهانی) - دانشنامه پژوهه http://pajoohe.ir › فتح-الله-اصفهان...