سید نعمت الله جزایری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{Mbox
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| type  = notice
| عنوان = سید نعمت الله جزایری
| class = ambox-In_use
| تصویر = سید نعمت الله جزایری.jpg
| image = [[File:Ambox clock.svg|48px|alt=|link=]]
| نام = سید نعمت‌الله موسوی جزایری
| css = margin: 1px
| نام‌های دیگر = محدث جزایری، سید جزائری
| text  = این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|[[راهنما:بخجعفر طیار‎‏ ش|بخش]]|{{#switch:{{NAMESPACE}}
| سال تولد =  
| {{ns:0}}      = مقاله
| تاریخ تولد =  
| بحث          = [[راهنما:صفحه بحث|صفحه بحث]]
| محل تولد = [[عراق]]، [[بصره]]، صباغیه
| رده‌بندی      = [[ویکی‌پدیا:رده‌بندی|رده]]
| سال درگذشت = ۱۰۵۰ هجری قمری
| راهنما          = [[راهنما:فهرست|فهرست]]
| تاریخ درگذشت =  
| درگاه        = [[ویکی‌پدیا:درگاه|درگاه]]
| محل درگذشت =  
| الگو      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام الگو|الگو]]
| استادان = {{فهرست جعبه عمودی | [[علامه مجلسی]] | [[شیخ حر عاملی]] | [[محقق سبزواری]] | محقق خوانساری | ...}}
| کاربر          = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه کاربری]]
| شاگردان = {{فهرست جعبه عمودی | ابوالحسن بن محمد زمان بن عنآیت‌الله تستری | ابوالقاسم بن محمد مرعشی شوشتری | عبدالحسین بن خواجه کلبعلی گَرگَری}}
| بحث کاربر      = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه بحث کاربری]]
| دین = [[اسلام]]
| ویکی‌پدیا      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه ویکی‌پدیا]]
| مذهب = [[شیعه]]
| بحث ویکی‌پدیا = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه بحث ویکی‌پدیا]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | الانوار النعمانیة | انیس الوحید | جواهر الغوالی | کشف الاسرار | النور المبین | ریاض الابرار}}
}}}} هم‌اکنون  برای {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|{{{2|مدتی کوتاه}}}|{{{1|مدتی کوتاه}}}}} '''تحت ویرایش عمده''' است. این برچسب برای جلوگیری از [[راهنما:تعارض ویرایشی|تعارض ویرایشی]] اینجا گذاشته شده‌است، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده می‌شود ویرایشی در این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|بخش|صفحه}} انجام ندهید.<br>
| وبگاه =
<small>{{#if:{{{زمان|}}}|این پیام در {{{زمان|}}} اضافه شده است.|}} این صفحه آخرین‌بار در {{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}} ({{کوچک}}ساعت هماهنگ جهانی{{پایان کوچک}}) ({{Time ago|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}) تغییر یافته‌است؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} ویرایش نشده است]، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین می‌کنید.</small>
}}
<includeonly>{{#ifeq:{{{category}}}|no||{{#switch:{{NAMESPACE}}
'''سیّد نعمت‌الله جزایری''' از فقیهان‌، محدثین‌ و ادبای‌ ‌بزرگ [[شیعه]] در اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری است.  
| کاربر
| بحث کاربر = <!-- no category -->
| [[رده:صفحه‌های سخت در دست ویرایش]]}}}}</includeonly>
}}<noinclude>
</noinclude>


<div class="wikiInfo">[[پرونده:سید نعمت الله جزایری.jpg |جایگزین=سید نعمت الله جزایری|سید نعمت الله جزایری]]
'''سید نعمت‌الله جزایری''' از شاگردان [[محمد باقر مجلسی|علامه مجلسی]] و [[محقق خوانساری]] است. در منطقه خوزستان‌ به‌ ویژه‌ شوشتر، مساجد و مدارس دینی متعددی احداث نمود و به تربیت مشتاقان علوم [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیه‌السلام)]] پرداخت. علامه جزایری صاحب آثار متعددی از جمله <big>ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار</big> می‌باشد.
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
!نام
!سید نعمت الله جزایری
|-
|نام کامل
|سید نعمت‌الله موسوی جزایری
|-
|القاب
|محدث جزایری • سید جزائری
|-
|نسب
|سادات جزایری • امام کاظم(ع)
|-
|زادگاه
|عراق • بصره • صباغیه
|-
|نام پدر
|سید عبدالله
|-
|تاریخ تولد
|۱۰۵۰ق
|-
|اساتید
|
علامه مجلسی • شیخ حر عاملی • محقق سبزواری • محقق خوانساری و...
|-
|شاگردان
|
ابوالحسن بن محمد زمان بن عنایت الله تستری • ابوالقاسم بن محمد مرعشی شوشتری • عبدالحسین بن خواجه کلبعلی گَرگَری
|-
|تألیفات
|الانوار النعمانیة • انیس الوحید • جواهر الغوالی • کشف الاسرار • النور المبین •ریاض الابرار
|-
|محل تحصیل
|هویزه، شیراز، اصفهان، عتبات عالیات
|-
|محل زندگی
|اصفهان • شوشتر
|-
|درگذشت
|۱۱۱۲ ه‍.ق
|-
|آرامگاه
|ایران • خرم آباد • پلدختر
|-
|}
</div>


'''سیّد نعمت الله جزایری''' که از [[فقیهان‌]]، [[محدثین‌]] و ادبای‌ ‌بزرگ [[شیعه]] در اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجرى است،‏ در یکی از جزایر پیرامون [[بصره]] (بین [[دجله]] و [[فرات]]) به نام <big>صباغیه</big>، حدود سال ١٠۵٠ قمری دیده به جهان گشود.  
== تولد علامه جزایری ==
صباغیه یکی از جزایر پیرامون بصره، در حدود 1050 ق<ref> نابغه فقه و حدیث، سید محمد جزایری، ص 10</ref>. شاهد تولد نوزادی بود که خانه سید عبدالله را در شادمانی فرو برد. سید عبدالله که از نوادگان [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام کاظم (علیه‌السلام)]] به شمار می‌آمد<ref>تحفه العالم، عبداللطیف بن ابیطالب شوشتری، ص 53</ref> فرزند دلبند خویش را نعمت الله نامید و در نخستین فرصت به مکتب سپرد.


وی‌ سر سلسله ی خاندان‌ مشهور علمی‌ و دینی‌ [[سادات‌ جزایری‌]] بود که‌ سه‌ قرن‌ در منطقه [[خوزستان‌]] به ‌ویژه‌ [[شوشتر]]، خدمات‌ ارزنده ‌ای‌ کردند. پدر او سیّد عبد الله با دوازده واسطه به [[امام موسی کاظم (ع)]] می رسد.
== تحصیلات علامه جزایری ==
نعمت‌الله روزهای کودکی را شتابان پشت سر نهاد و با بهره‌گیری از دانشوران صباغیه، شط بنی‌اسد، حویزه و بصره به یازده سالگی رسید. در این هنگام همراه برادرش سید نجم‌الدین ره‌سپار شیراز شد و به یاری شیخ جعفر بحرانی در مدرسه منصور به اقامت گزید<ref> الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 304 - 307</ref>.  


'''سید نعمت الله جزایری''' از شاگردان [[علامه مجلسی]] و [[محقق خوانسارى]] است. در منطقه خوزستان‌ به‌ ویژه‌ شوشتر، [[مساجد]] و [[مدارس دینی]] متعددی احداث نمود و به تربیت مشتاقان علوم [[اهل بیت(ع)]] پرداخت. [[علامه جزایری]] صاحب آثار متعددی از جمله <big>ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار</big> می باشد.  
تهیدستی بسیار نعمت‌الله، سرانجام وی را از انزوای ویژه روزگار آغازین درس بیرون آورده، به نسخه‌برداری از کتاب‌ها، تصحیح نسخه‌ها و حاشیه‌نویسی کشاند<ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 304 - 307</ref>. فرزند سید عبدالله گاه تا بامداد کار می‌کرد، درس می‌خواند و پس از نماز صبح و مطالعه ویژه بامدادی سر بر کتاب نهاده، لحظه‌ای می‌آرامید. آنگاه تا نیمروز تدریس می‌کرد و پس از نماز ظهر به درس یکی از استادان می‌شتافت<ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 312</ref>.  


=تولد علامه جزایری=
بنابراین نوجوان [[بین النهرین|بین‌النهرین]] گاه چنان در تهیدستی فرو می‌رفت که حتی توان خرید لقمه نانی را نداشت. در چنین موقعیت دشواری چراغ حجره‌اش به سبب بی‌روغنی خاموش می‌ماند و سید نعمت‌الله را در اندوهی جانکاه فرو می‌برد. او برای تحمل گرسنگی توان بسیار داشت ولی هرگز نمی‌توانست به دلیل ناداری درس شامگاهی را ترک کند. بنابراین به مهتاب، خانه دوستان یا مسجد جامع پناه می‌برد<ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 312</ref>.


صباغیه یکی از جزایر پیرامون بصره، در حدود 1050 ق. <ref> نابغه فقه و حدیث، سید محمد جزایری، ص 10</ref> شاهد تولد نوزادی بود که خانه سید عبدالله را در شادمانی فرو برد. سید عبدالله که از نوادگان امام کاظم (ع) به شمار می آمد <ref>تحفه العالم، عبد اللطیف بن ابیطالب شوشتری، ص 53</ref> فرزند دلبند خویش را نعمت الله نامید و در نخستین فرصت به مکتب سپرد.
سرانجام پیام‌های پیوسته پدر، نعمت‌الله را به سمت صباغیه ره‌سپار ساخت. پدر و مادر، که برای دیدار فرزند روز‌شماری می‌کردند برای آنکه او را در روستا ماندگار سازند مراسم ازدواج بر پا داشتند و پیوند سید نعمت‌الله با دختر عمویش را جشن گرفتند.


=تحصیلات علامه جزایری=
بیست روز پس از ازدواج در حالی که سید اندیشه شیراز را - دست کم برای مدتی - از خود دور ساخته بود، [[زیارت]] یکی از دانشوران جزایر و گفتار ارزنده وی اشتیاق مدرسه را در دل او بیدار ساخت. به گونه‌ای که در همان محفل تصمیم به ادامه درس گرفت و چون از خانه آن دانشمند بیرون آمد بی آنکه کسی را آگاه سازد ره‌سپار شیراز شد<ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 308 - 310</ref>.


نعمت الله روزهای کودکی را شتابان پشت سر نهاد و با بهره گیری از دانشوران صباغیه، [[شط بنی اسد]]، حویزه و بصره به یازده سالگی رسید. در این هنگام همراه برادرش [[سید نجم الدین]] رهسپار [[شیراز]] شد و به یاری [[شیخ جعفر بحرانی]] در [[مدرسه منصور]] به اقامت گزید. <ref> الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 304 - 307</ref>  
ولی این بار اقامت در مدرسه منصوریه دیری نپایید. پس از مدتی خبر درگذشت پدر وی را در اندوه فرو برد <ref>نابغه فقه و حدیث، ص 125</ref> و اندکی بعد دست حوادث مدرسه را به آتش کشید<ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4،ص 145</ref>.


تهیدستی بسیار نعمت الله، سرانجام وی را از انزوای ویژه روزگار آغازین درس بیرون آورده، به نسخه برداری از کتابها، تصحیح نسخه ها و حاشیه نویسی کشاند. <ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 304 - 307</ref> فرزند سید عبدالله گاه تا بامداد کار می کرد، درس می خواند و پس از [[نماز صبح]] و مطالعه ویژه بامدادی سر بر کتاب نهاده، لحظه ای می آرامید. آنگاه تا نیمروز تدریس می کرد و پس از [[نماز ظهر]] به درس یکی از استادان می شتافت. <ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 312</ref>  
نابغه فقه و [[حدیث]]، ص 125 سید نعمت‌الله با خاطره استادان بزرگ شیراز: شیخ جعفر بحرانی (متوفای 1091 ق.) ابراهیم بن ملاصدرا، شاه ابوالولی بن شاه تقی الدین شیرازی، سید هشام بن حسین احسابی، <ref>نابغه فقه و حدیث، ص 129</ref> شیخ صالح بن عبدالکریم کزکزانی(متوفای 1098 ق.) <ref>نابغه فقه و حدیث، ص 129</ref> راه [[اصفهان]] را پیش گرفت.


 
== شاگردان علامه جزایری ==
بنابراین نوجوان بین النهرین گاه چنان در تهیدستی فرو می رفت که حتی توان خرید لقمه نانی را نداشت. در چنین موقعیت دشواری چراغ [[حجره]] اش به سبب بی روغنی خاموش می ماند و سید نعمت الله را در اندوهی جانکاه فرو می برد. او برای تحمل گرسنگی توان بسیار داشت ولی هرگز نمی توانست به دلیل ناداری درس شامگاهی را ترک کند. بنابراین به مهتاب، خانه دوستان یا [[مسجد جامع]] پناه می برد. <ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 312</ref>
سید نعمت‌الله موسوی جزایری شاگردان بسیاری تریبت کرد که هر یک در گوشه‌ای از جهان اسلام به هدایت مردم و تدریس علوم [[اهل بیت]] پرداختند:
 
سرانجام پیامهای پیوسته پدر، نعمت الله را به سمت صباغیه رهسپار ساخت. پدر و مادر، که برای دیدار فرزند روز شماری می کردند برای آنکه او را در روستا ماندگار سازند مراسم ازدواج بر پا داشتند و پیوند سید نعمت الله با دختر عمویش را جشن گرفتند.
 
بیست روز پس از ازدواج در حالی که سید اندیشه شیراز را - دست کم برای مدتی - از خود دور ساخته بود، [[زیارت]] یکی از دانشوران جزایر و گفتار ارزنده وی اشتیاق مدرسه را در دل او بیدار ساخت. به گونه ای که در همان محفل تصمیم به ادامه درس گرفت و چون از خانه آن دانشمند بیرون آمد بی آنکه کسی را آگاه سازد رهسپار شیراز شد. <ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 308 - 310</ref>
 
ولی این بار اقامت در مدرسه منصوریه دیری نپایید. پس از مدتی خبر درگذشت پدر وی را در اندوه فرو برد <ref>نابغه فقه و حدیث، ص 125</ref> و اندکی بعد دست حوادث مدرسه را به آتش کشید. <ref>الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4،ص 145</ref>
 
نابغه فقه و حدیث، ص 125 سید نعمت الله با خاطره استادان بزرگ شیراز: شیخ جعفر بحرانی (متوفای 1091 ق.) [[ابراهیم بن ملاصدرا]]، [[شاه ابوالولی بن شاه تقی الدین شیرازی]]، [[سید هشام بن حسین احسابی]]، <ref>نابغه فقه و حدیث، ص 129</ref> شیخ صالح بن عبد الکریم کزکزانی(متوفای 1098 ق.) <ref>نابغه فقه و حدیث، ص 129</ref> راه [[اصفهان]] را پیش گرفت.
 
=شاگردان علامه جزایری=
 
سید نعمت‌الله موسوی جزایری شاگردان بسیاری تریبت کرد که هر یک در گوشه‌ای از [[جهان اسلام]] به هدایت مردم و تدریس علوم [[اهل بیت]] پرداختند:


# ابوالقاسم بن محمد مرعشی شوشتری
# ابوالقاسم بن محمد مرعشی شوشتری
#
# ابوالحسن شوشتری
# ابوالحسن شوشتری
#
# شیخ علی بن حسین جامعی عاملی
# شیخ علی بن حسین جامعی عاملی
#
# فتح‌الله بن علوان الکعبی الدورقی
# فتح‌الله بن علوان الکعبی الدورقی
#
# قاضی محمدتقی شوشتری
# قاضی محمدتقی شوشتری
#
# شیخ محمد الضبیری
# شیخ محمد الضبیری
#
# شیخ محمد علم‌الهدی کاشانی
# شیخ محمد علم‌الهدی کاشانی
#
# شیخ محمد نجار شوشتری
# شیخ محمد نجار شوشتری
#
# محمود بن میرعلی میمندی<ref>کشف الاسرار، ج ۱، ص ۶۸، ۱۰۳</ref>.
# محمود بن میرعلی میمندی. <ref>کشف الاسرار، ج ۱، ص ۶۸، ۱۰۳</ref>


=تألیفات و آثار علمی جزایری=
=تألیفات و آثار علمی جزایری=


سید نعمت‌الله جزایری کتاب‌های گرانبهایی که فراتر از <big>۵۵ عنوان</big> است، از خود به یادگار نهاد. از جمله آنها کتابهای زیر را می توان نام برد:
سید نعمت‌الله جزایری کتاب‌های گران‌بهایی که فراتر از<big>۵۵ عنوان</big> است، از خود به یادگار نهاد. از جمله آنها کتاب‌های زیر را می‌توان نام برد:
 
# الانوار النعمانیه فی بیان معرفة النشأة الانسانیه
# انیس الفرید فی شرح التوحید
# تحفة الاسرار فی الجمع بین الاخبار
# الجواهر الغوالی فی شرح عوالی اللئالی
# ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار
# زهر الربیع
# الغایة القصوی
# عقود المرجان فی تفسیر القرآن
# مشکلات المسائل
# منبع الحیاة فی اعتبار قول المجتهدین من الاموات
# نوادر الاخبار
# النور المبین فی قصص الانبیاء والمرسلین (قصص الانبیاء)
# هدیة المبین و تحفة الراغبین
* و ده‌ها اثر دیگری که به صورت حاشیه و شرح نوشته شده است<ref>چکیده‌ای از زندگانی سید جزایری، ص ۱۶، ۷۷</ref>.


* الانوار النعمانیه فی بیان معرفة النشأة الانسانیه
== در گذشت علامه جزایری ==
*
مرجع 62 ساله جنوب آنگاه که به سمت [[خوزستان]] ادامه مسیر می‌داد به شدت بیمار شد کاروانیان چون به جایدر (منزل‌گاهی نزدیک پلدختر) رسیدند سید را فرو آوردند تا لختی بیاساید<ref>نابغه فقه و حدیث، ص 225</ref>، لیکن در این وادی بیماری شدت یافت و سرانجام در شب جمعه 22 [[شوال]] 1112 ق<ref>فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص 81</ref>. دیدگانی که به برکت خاک [[مقبره]] [[ائمه|امامان معصوم(علیه‌السلام)]] فروغی آسمانی یافته بود، برای همیشه بسته شد.
* انیس الفرید فی شرح التوحید
*
* تحفة الاسرار فی الجمع بین الاخبار
*
* الجواهر الغوالی فی شرح عوالی اللئالی
*
* ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار
*
* زهر الربیع
*
* الغایة القصوی
*
* عقود المرجان فی تفسیر القرآن
*
* مشکلات المسائل
*
* منبع الحیاة فی اعتبار قول المجتهدین من الاموات
*
* نوادر الاخبار
*
* النور المبین فی قصص الانبیاء والمرسلین (قصص الانبیاء)
*
* هدیة المبین و تحفة الراغبین
*
* و ده‌ها اثر دیگری که به صورت حاشیه و شرح نوشته شده است. <ref>چکیده‌ای از زندگانی سید جزایری، ص ۱۶، ۷۷</ref>
*
=در گذشت علامه جزایری=


مرجع 62 ساله جنوب آنگاه که به سمت [[خوزستان]] ادامه مسیر می داد به شدت بیمار شد کاروانیان چون به جایدر (منزلگاهی نزدیک [[پلدختر]]) رسیدند سید را فرو آوردند تا لختی بیاساید، <ref>نابغه فقه و حدیث، ص 225</ref> لیکن در این وادی بیماری شدت یافت و سرانجام در شب جمعه 22 شوال 1112 ق. <ref>فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص 81</ref> دیدگانی که به برکت خاک [[مقبره]] [[امامان معصوم (ع)]] فروغی آسمانی یافته بود، برای همیشه بسته شد.
مسافران پاکدل شوشتری پیکر پاک مرجع‌شان را غریبانه در جایدر به خاک سپردند. نیکان آن سامان، که قدر گوهر رخشان جزایر را می‌دانستند، بر آرامگاهش ساختمانی سراسر عشق و اخلاص بنیاد نهادند و برای تامین مخارج قاریان و خدمت‌گزاران حرمش موقوفاتی در نظر گرفتند<ref>کشف الاسرار، ج 1، ص 442 - 445</ref>.


مسافران پاکدل شوشتری پیکر پاک مرجعشان را غریبانه در جایدر به خاک سپردند. نیکان آن سامان، که قدر گوهر رخشان جزایر را می دانستند، بر آرامگاهش ساختمانی سراسر عشق و اخلاص بنیاد نهادند و برای تامین مخارج [[قاریان]] و خدمتگزاران حرمش [[موقوفاتی]] در نظر گرفتند. <ref>کشف الاسرار، ج 1، ص 442 - 445</ref>
== پانویس ==
{{پانویس}}


=پانویس=
{{علمای اسلام}}
{{پانویس|3}}


[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
[[رده:فقیهان شیعه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۴۵

سید نعمت الله جزایری
سید نعمت الله جزایری.jpg
نام کاملسید نعمت‌الله موسوی جزایری
نام‌های دیگرمحدث جزایری، سید جزائری
اطلاعات شخصی
محل تولدعراق، بصره، صباغیه
دیناسلام، شیعه
استادان
شاگردان
  • ابوالحسن بن محمد زمان بن عنآیت‌الله تستری
  • ابوالقاسم بن محمد مرعشی شوشتری
  • عبدالحسین بن خواجه کلبعلی گَرگَری
آثار
  • الانوار النعمانیة
  • انیس الوحید
  • جواهر الغوالی
  • کشف الاسرار
  • النور المبین
  • ریاض الابرار

سیّد نعمت‌الله جزایری از فقیهان‌، محدثین‌ و ادبای‌ ‌بزرگ شیعه در اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری است.

سید نعمت‌الله جزایری از شاگردان علامه مجلسی و محقق خوانساری است. در منطقه خوزستان‌ به‌ ویژه‌ شوشتر، مساجد و مدارس دینی متعددی احداث نمود و به تربیت مشتاقان علوم اهل‌بیت (علیه‌السلام) پرداخت. علامه جزایری صاحب آثار متعددی از جمله ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار می‌باشد.

تولد علامه جزایری

صباغیه یکی از جزایر پیرامون بصره، در حدود 1050 ق[۱]. شاهد تولد نوزادی بود که خانه سید عبدالله را در شادمانی فرو برد. سید عبدالله که از نوادگان امام کاظم (علیه‌السلام) به شمار می‌آمد[۲] فرزند دلبند خویش را نعمت الله نامید و در نخستین فرصت به مکتب سپرد.

تحصیلات علامه جزایری

نعمت‌الله روزهای کودکی را شتابان پشت سر نهاد و با بهره‌گیری از دانشوران صباغیه، شط بنی‌اسد، حویزه و بصره به یازده سالگی رسید. در این هنگام همراه برادرش سید نجم‌الدین ره‌سپار شیراز شد و به یاری شیخ جعفر بحرانی در مدرسه منصور به اقامت گزید[۳].

تهیدستی بسیار نعمت‌الله، سرانجام وی را از انزوای ویژه روزگار آغازین درس بیرون آورده، به نسخه‌برداری از کتاب‌ها، تصحیح نسخه‌ها و حاشیه‌نویسی کشاند[۴]. فرزند سید عبدالله گاه تا بامداد کار می‌کرد، درس می‌خواند و پس از نماز صبح و مطالعه ویژه بامدادی سر بر کتاب نهاده، لحظه‌ای می‌آرامید. آنگاه تا نیمروز تدریس می‌کرد و پس از نماز ظهر به درس یکی از استادان می‌شتافت[۵].

بنابراین نوجوان بین‌النهرین گاه چنان در تهیدستی فرو می‌رفت که حتی توان خرید لقمه نانی را نداشت. در چنین موقعیت دشواری چراغ حجره‌اش به سبب بی‌روغنی خاموش می‌ماند و سید نعمت‌الله را در اندوهی جانکاه فرو می‌برد. او برای تحمل گرسنگی توان بسیار داشت ولی هرگز نمی‌توانست به دلیل ناداری درس شامگاهی را ترک کند. بنابراین به مهتاب، خانه دوستان یا مسجد جامع پناه می‌برد[۶].

سرانجام پیام‌های پیوسته پدر، نعمت‌الله را به سمت صباغیه ره‌سپار ساخت. پدر و مادر، که برای دیدار فرزند روز‌شماری می‌کردند برای آنکه او را در روستا ماندگار سازند مراسم ازدواج بر پا داشتند و پیوند سید نعمت‌الله با دختر عمویش را جشن گرفتند.

بیست روز پس از ازدواج در حالی که سید اندیشه شیراز را - دست کم برای مدتی - از خود دور ساخته بود، زیارت یکی از دانشوران جزایر و گفتار ارزنده وی اشتیاق مدرسه را در دل او بیدار ساخت. به گونه‌ای که در همان محفل تصمیم به ادامه درس گرفت و چون از خانه آن دانشمند بیرون آمد بی آنکه کسی را آگاه سازد ره‌سپار شیراز شد[۷].

ولی این بار اقامت در مدرسه منصوریه دیری نپایید. پس از مدتی خبر درگذشت پدر وی را در اندوه فرو برد [۸] و اندکی بعد دست حوادث مدرسه را به آتش کشید[۹].

نابغه فقه و حدیث، ص 125 سید نعمت‌الله با خاطره استادان بزرگ شیراز: شیخ جعفر بحرانی (متوفای 1091 ق.) ابراهیم بن ملاصدرا، شاه ابوالولی بن شاه تقی الدین شیرازی، سید هشام بن حسین احسابی، [۱۰] شیخ صالح بن عبدالکریم کزکزانی(متوفای 1098 ق.) [۱۱] راه اصفهان را پیش گرفت.

شاگردان علامه جزایری

سید نعمت‌الله موسوی جزایری شاگردان بسیاری تریبت کرد که هر یک در گوشه‌ای از جهان اسلام به هدایت مردم و تدریس علوم اهل بیت پرداختند:

  1. ابوالقاسم بن محمد مرعشی شوشتری
  2. ابوالحسن شوشتری
  3. شیخ علی بن حسین جامعی عاملی
  4. فتح‌الله بن علوان الکعبی الدورقی
  5. قاضی محمدتقی شوشتری
  6. شیخ محمد الضبیری
  7. شیخ محمد علم‌الهدی کاشانی
  8. شیخ محمد نجار شوشتری
  9. محمود بن میرعلی میمندی[۱۲].

تألیفات و آثار علمی جزایری

سید نعمت‌الله جزایری کتاب‌های گران‌بهایی که فراتر از۵۵ عنوان است، از خود به یادگار نهاد. از جمله آنها کتاب‌های زیر را می‌توان نام برد:

  1. الانوار النعمانیه فی بیان معرفة النشأة الانسانیه
  2. انیس الفرید فی شرح التوحید
  3. تحفة الاسرار فی الجمع بین الاخبار
  4. الجواهر الغوالی فی شرح عوالی اللئالی
  5. ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار
  6. زهر الربیع
  7. الغایة القصوی
  8. عقود المرجان فی تفسیر القرآن
  9. مشکلات المسائل
  10. منبع الحیاة فی اعتبار قول المجتهدین من الاموات
  11. نوادر الاخبار
  12. النور المبین فی قصص الانبیاء والمرسلین (قصص الانبیاء)
  13. هدیة المبین و تحفة الراغبین
  • و ده‌ها اثر دیگری که به صورت حاشیه و شرح نوشته شده است[۱۳].

در گذشت علامه جزایری

مرجع 62 ساله جنوب آنگاه که به سمت خوزستان ادامه مسیر می‌داد به شدت بیمار شد کاروانیان چون به جایدر (منزل‌گاهی نزدیک پلدختر) رسیدند سید را فرو آوردند تا لختی بیاساید[۱۴]، لیکن در این وادی بیماری شدت یافت و سرانجام در شب جمعه 22 شوال 1112 ق[۱۵]. دیدگانی که به برکت خاک مقبره امامان معصوم(علیه‌السلام) فروغی آسمانی یافته بود، برای همیشه بسته شد.

مسافران پاکدل شوشتری پیکر پاک مرجع‌شان را غریبانه در جایدر به خاک سپردند. نیکان آن سامان، که قدر گوهر رخشان جزایر را می‌دانستند، بر آرامگاهش ساختمانی سراسر عشق و اخلاص بنیاد نهادند و برای تامین مخارج قاریان و خدمت‌گزاران حرمش موقوفاتی در نظر گرفتند[۱۶].

پانویس

  1. نابغه فقه و حدیث، سید محمد جزایری، ص 10
  2. تحفه العالم، عبداللطیف بن ابیطالب شوشتری، ص 53
  3. الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 304 - 307
  4. الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 304 - 307
  5. الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 312
  6. الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 312
  7. الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4، ص 308 - 310
  8. نابغه فقه و حدیث، ص 125
  9. الانوار النعمانیة، فی بیان معرفة النشاة الانسانیة، سید نعمت الله جزایری، ج 4،ص 145
  10. نابغه فقه و حدیث، ص 129
  11. نابغه فقه و حدیث، ص 129
  12. کشف الاسرار، ج ۱، ص ۶۸، ۱۰۳
  13. چکیده‌ای از زندگانی سید جزایری، ص ۱۶، ۷۷
  14. نابغه فقه و حدیث، ص 225
  15. فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص 81
  16. کشف الاسرار، ج 1، ص 442 - 445