شعبان: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{Mbox
[[پرونده:ماه شعبان المعظم.jpg|بی‌قاب|چپ]]
| type  = notice
'''شعبان''' یا '''«شَعبان المُعَظّم»''' هشتمین ماه تقویم [[سال قمری|هجری قمری]] است. شعبان ماه رحمت و لطف الهی و فرصتی برای شست‌ و شوی دل از زنگارهای هواپرستی و دنیازدگی و یکی از عزیزترین ماه‌های اسلامی و منسوب به پیامبر است.  [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|حضرت محمد (صلی‌الله عليه وآله وسلم)]] در مورد فضیلت ماه شعبان فرمود: «شعبان ماه شریفی است و ماه من است و حاملین عرش آن‌ را بزرگ می‌دارند و قدرش را می‌شناسند.» وقایع تاریخی متعددی نیز در این ماه روی داده که مهمترین آنها ولادت [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (علیه‌السلام)]]، در روز [[3 شعبان|سوم]] و ولادت [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام علی بن الحسین (علیه‌السلام)]]، در روز پنجم و ولادت [[حجت بن حسن (مهدی)|امام مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه الشريف)]]، در روز [[نیمه شعبان]] و ولادت [[حضرت ابوالفضل (ع)|حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام)]]،  در روز [[4 شعبان|چهارم]] و ولادت [[علی بن حسین (علی اکبر)|حضرت علی اکبر (علیه‌السلام)]]، در روز یازدهم  است.
| class = ambox-In_use
| image = [[File:Ambox clock.svg|48px|alt=|link=]]
| css = margin: 1px
| text = این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|[[راهنما:بخجعفر طیار‎‏ ش|بخش]]|{{#switch:{{NAMESPACE}}
| {{ns:0}}      = مقاله
| بحث          = [[راهنما:صفحه بحث|صفحه بحث]]
| رده‌بندی      = [[ویکی‌پدیا:رده‌بندی|رده]]
| راهنما          = [[راهنما:فهرست|فهرست]]
| درگاه        = [[ویکی‌پدیا:درگاه|درگاه]]
| الگو      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام الگو|الگو]]
| کاربر          = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه کاربری]]
| بحث کاربر      = [[ویکی‌پدیا:صفحه‌های کاربری|صفحه بحث کاربری]]
| ویکی‌پدیا      = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه ویکی‌پدیا]]
| بحث ویکی‌پدیا = [[ویکی‌پدیا:فضای نام ویکی‌پدیا|صفحه بحث ویکی‌پدیا]]
}}}} هم‌اکنون  برای {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|{{{2|مدتی کوتاه}}}|{{{1|مدتی کوتاه}}}}} '''تحت ویرایش عمده''' است. این برچسب برای جلوگیری از [[راهنما:تعارض ویرایشی|تعارض ویرایشی]] اینجا گذاشته شده‌است، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده می‌شود ویرایشی در این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|بخش|صفحه}} انجام ندهید.<br>
<small>{{#if:{{{زمان|}}}|این پیام در {{{زمان|}}} اضافه شده است.|}} این صفحه آخرین‌بار در {{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}} ({{کوچک}}ساعت هماهنگ جهانی{{پایان کوچک}}) ({{Time ago|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}) تغییر یافته‌است؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} ویرایش نشده استاین الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین می‌کنید.</small>
<includeonly>{{#ifeq:{{{category}}}|no||{{#switch:{{NAMESPACE}}
| کاربر
| بحث کاربر = <!-- no category -->
| [[رده:صفحه‌های سخت در دست ویرایش]]}}}}</includeonly>
}}<noinclude>
</noinclude>


<div class="wikiInfo">[[پرونده:شعبان.jpg |جایگزین=شعبان|شعبان]]
== معانی ماه شعبان ==
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
این نام از آن جهت است‌ که مردم در این ماه به گروه‌های متعدد تقسیم شده و بر سر آب‌های خویش و برای غارت می‌رفته‌اند و '''شعبان''' و '''انشعاب''' از یک ریشه به معنای دسته دسته شدن است<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 172، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق</ref>.
!نام
 
!شعبان
== وجه تسمیه ماه شعبان ==
در لغت به یک نحوه و در [[حدیث|روایات]] به نحوه دیگری ذکر شده است، مثلاً در [[لسان العرب (کتاب)|لسان العرب]] گفته شده است: «و شعبان اسم للشهر، سمی بذلک تشعبهم فیه ای تفرقهم فی طلب المیاه و قیل فی الغارات و قال ثعلب: قال بعضهم انما سمی شعبان شعبان لانه شعب ای ظهر بین شهری [[رمضان]] و [[رجب]]<ref>لسان العرب، ابن منظور، ج ۱، ص ۵۰۲، ناشر: دارالاحیاء التراث العربی</ref>».
 
شعبان از ریشه شعب است و از آنجا که در این ماه روزی [[مؤمن|مؤمنان]] و حسنه در آن منشعب و بسیار می‌گردد، این ماه شعبان نام گرفت. شعبان یکی از ماه‌های قمری است و آن را شعبان نامیده‎اند چون مردم در این ماه برای طلب آب متفرق و پراکنده می‎شدند و در کتاب الغارات هم گفته شده همچنین ثعلب هم گفته است که: «برخی می‎گویند شعبان را شعبان نامیده‎اند چون بین دو [[رجب|ماه رجب]] و [[رمضان]] واقع شده است». در کتاب [[تاج‌ العروس (کتاب)|تاج‌ العروس]] هم قریب به همین الفاظ و همین معانی را برای ماه شعبان و وجه تسمیه‌اش ذکر کرده است<ref>تاج العروس، زبیدی، ج ۱، ص ۳۲۰، ناشر: مکتبة الحیاة بیروت</ref>.
 
=== وجه تسمیه شعبان در روایات شریفه ===
# [[شیخ عباس قمی]] در [[مفاتیح‌الجنان]] در ابتدای اعمال شعبان المعظم روایتی را از [[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین]] ذکر فرموده است که در آن هست: «ای تازه کارها! امروز غره شعبان کریم است، نامیده است او را پروردگار ما شعبان به جهت پراکنده شدن خیرات [در آن] ... و جلوه داده [[شیطان|ابلیس]] شعبه‎‌های شرور خود را ...»<ref> مفاتیح‌الجنان، شیخ عباس قمی(ره)، ص ۲۶۵، انتشارات بینش، تابستان ۷۶</ref>.
# قال [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول الله (صلی‌الله عليه وآله وسلم)]] وقد تذاکر اصحابه عند فضائل شعبان، فقال صلی الله علیه وآله وسلم انما سمی شعبان لانه یتشعب فیه ارزاق المؤمنین<ref> اقبال الاعمال، سیدبن طاووس(ره)، ج ۳، ص ۲۹۲، ناشر: مکتب الاعلام الاسلامی</ref>؛ [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم)]] در حالی که اصحاب‌شان دربارۀ فضائل ماه شعبان گفت و گو می‌کردند فرمودند: «ماه شعبان، شعبان نامیده شده است؛ زیرا در آن روزی‌های [[مؤمنین]] تقسیم می‎شود».
# روی زیاد بن میمون ان النبی صلی الله علیه وآله قال: «انما سمی شعبان لانه یشعب فیه خیر کثیر لرمضان و شهر رمضان سمی بذلک لانه یرمض الذنوب»<ref>بحارالانوار، علامه محمد باقر مجلسی(ره)، ج ۵۵، ص ۳۴۱، ناشر: مؤسسه الوفاء، بیروت</ref>؛ زیاد بن میمون می‎گوید پیغمبر خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) فرمودند: «ماه شعبان را به این نام نامیده‎اند؛ زیرا از این ماه خیر زیادی به [[رمضان]] سرازیر می‌شود و [[رمضان|ماه رمضان]] هم رمضان نامیده شده است، زیرا [[گناه|گناهان]] را می‌‎ریزد».
 
== فضیلت ماه شعبان از نگاه احادیث و روایات ==
[[پرونده:شعبان المعظم.jpg|بی‌قاب|راست]]
رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) فرمودند: «ان رجب شهر الله، و شعبان شهری و شهر رمضان شهر امتی»<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۸۰</ref>؛ رجب ماه [[خدا]] و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است. همچنین فرمودند: «شعبان شهری، رحم اللّه من أعاننی علی شهری»<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰،ص ۴۹۷</ref>. شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسی که مرا در ماه من یاری کند. و نیز در حدیثی دیگر پیامبر می‌فرماید: «ماه شعبان ماهی است که اعمال انسان‌ها بالا می‌رود در حالیکه مردم از آن غفلت می‌کنند»<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰،ص ۵۰۲</ref>. همین‌طور از [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیه‌السلام)]] گزارش شده که فرمودند: «ماه شعبان ماه رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) است».
 
== اعیاد ماه شعبان ==
در این ماه وقایع شیرینی برای دوستداران [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیه‌السلام)]] اتفاق افتاد. سوم این ماه که مصادف با میلاد سید الاتقیاء، [[حسین بن علی (سید الشهدا)|ابا‌عبدالله (علیه‌السلام)]] در سال 4 قمری، بوده و در چهارمین روز این ماه و در سال 22 قمری، میلاد مسعود [[حضرت ابوالفضل (ع)|حضرت اباالفضل العباس (علیه‌السلام)]] و مولود مبارک پنجمین روز این ماه و در سال 38 قمری، [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سیدالساجدین (علیه‌السلام)]] بوده است. و نور عین اباعبدالله (علیه‌السلام) وجود نازنین [[علی بن الحسین (علی اکبر)|حضرت علی اکبر (علیه‌السلام)]] در روز یازدهم این ماه به دنیا آمد. مهم‌ترین حادثه در [[نیمه شعبان|نیمه]] این ماه شریف، اتفاق افتاد و آن میلاد مسعود امام دوازدهم [[حجت بن حسن (مهدی)|حضرت مهدی موعود (عجل‌الله تعالی فرجه)]] است.
 
باید در این شب خوشحال بود<ref>امام رضا(علیه‌السلام): «ان سرّک ان تکون معنا فی‌الدرجات العلی من الجنان فافرح لفرحنا و احزن لحزننا»؛ اگر دوست داری که با ما در درجات عالیه بهشتی باشی، در خوشحالی ما خوشحال و در حزن ما محزون باش، بحارالانوار، ج101، ص103؛ ج44، ص286</ref>. اما ضمن ابراز این شادی، نباید مرتکب مسائلی شد که [[حجت بن حسن (مهدی)|امام زمان (عجل‌الله تعالی فرجه)]] از آن راضی نیستند بلکه باید به دنبال اعمالی باشیم که رضایت آن بزرگوار را به همراه داشته باشد.
 
== اعمال ماه شعبان ==
در کتاب [[مفاتیح الجنان|مفاتیح‌الجنان]] در بخش اعمال ماه شعبان اعمال زیر ذکر شده است:
 
{| class="wikitable" style="background:#F0F5FF; font-size:90%; border:9px;"
| style="background:#E6D9CC; text-align:center; font-size:120%; font-weight:bold;" |
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:120%; font-weight:bold;" |اعمال ماه شعبان
|-
|-
|نامهای دیگر
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |اعمال مشترک
|شعبان یا شَعبان المُعَظّم
|{{فهرست ستونی}}
* [[روزه]] گرفتن
* [[صلوات]] فرستادن
* [[صدقه]] دادن
* خواندن [[مناجات شعبانیه]]
* هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» گفته شود.
* هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لااِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَیُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ» گفته شود.
* در کل این ماه هزار بار ذکر «لا اِلهَ اِلا اللهُ وَلا نَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» گفته شود
* در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت [[نماز]] اقامه شود؛ که در هر رکعت بعد از حمد، صد مرتبه [[سوره توحید]] و بعد از سلام صد بار [[صلوات]] فرستاده شود.
* هنگام ظهر و [[نیمه شب]]، [[صلوات شعبانیه]] که از [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد(علیه‌السلام)]] روایت شده، خوانده شود:
{{پایان}}
{{نقل قول تاشو
|عنوان=صلوات شعبانیه
|اَللّهُمََّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِکَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ اَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِی اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَامَنُ مَنْ رَکِبَها وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ وَالْمُتَاَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَاللاّزِمُ لَهُمْ لاحِقٌ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصینِ وَ غِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکینِ وَ مَلْجَاءِ الْهارِبینَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلوةً کَثیرَةً تَکُونُ لَهُمْ رِضاً وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَداَّءً وَ قَضاَّءً بِحَوْلٍ مِنْکَ وَ قُوَّةٍ یا رَبَّ الْعالَمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الاْبْرارِ الاْخْیارِ الَّذینَ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَ وِلایَتَهُمْ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبی بِطاعَتِکَ وَلا تُخْزِنی بِمَعْصِیَتِکَ وَارْزُقْنی مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ بِما وَسَّعْتَ عَلَیَّ مِنْ فَضْلِکَ وَ نَشَرْتَ عَلَیَّ مِنْ عَدْلِکَ وَ اَحْیَیْتَنی تَحْتَ ظِلِّکَ وَ هذا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبانُ الَّذی حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ الَّذی کانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّمَ یَدْاَبُ فی صِیامِهِ وَ قِیامِهِ فی لَیالیهِ وَ اَیّامِهِ بُخُوعاً لَکَ فی اِکْرامِهِ وَاِعْظامِهِ اِلی مَحَلِّ حِمامِهِ. اَللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَی الاِْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ وَ نَیْلِ الشَّفاعَةِ لَدَیْهِ اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لی شَفیعاً مُشَفَّعاً وَ طَریقاً اِلَیْکَ مَهیَعاً وَاجْعَلْنی لَهُ مُتَّبِعاً حَتّی اَلْقاکَ یَوْمَ الْقِیمَةِ عَنّی راضِیاً وَ عَنْ ذُنُوبی غاضِیاً قَدْ اَوْجَبْتَ لی مِنْکَ الرَّحْمَةَ وَالرِّضْوانَ وَ اَنْزَلْتَنی دارَ الْقَرارِ وَ مَحَلَّ الاْخْیارِ.
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
|-
|-
|دعاها
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |شب اول
|مناجات شعبانیه • صلوات شعبانیه
|
* خواندن دوازده رکعت [[نماز]] که در هر رکعت [[سوره حمد|حمد]] یک مرتبه و یازده مرتبه [[سوره توحید|توحید]]
|-
|-
|احکام شرعی
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |روز اول
|سفارش بسیار بر روزه
|
* [[روزه]] گرفتن
|-
|-
|مناسبت‌ها و وقایع
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |روز سوم
|ولادت امام حسین(ع) • امام سجاد(ع) • امام مهدی(عج) • حضرت عباس(ع) • علی اکبر(ع)
|{{فهرست ستونی}}
* روزه گرفتن
* خواندن دعای «'''اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْمَوْلُودِ فی هذَا الْیَوْمِ'''»:
{{نقل قول تاشو
|عنوان=
|اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْمَوْلُودِ فی هذَا الْیَوْمِ الْمَوْعُودِ بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اْستِهْلالِهِ وَ وِلادَتِهِ بَکَتْهُ السَّماَّء ُوَ مَنْ فیها وَالاْرْضُ وَ مَنْ عَلَیْها وَ لَمّا یَُطَاْ لابَتَیْها قَتیلِ الْعَبْرَةِ وَ سَیِّدِ الاُْسْرَةِ الْمَمْدُودِ بِالنُّصْرَةِ یَوْمَ الْکَرَّةِ الْمُعَوَّضِ مِنْ قَتْلِهِ اَنَّ الاْئِمَّةَ مِنْ نَسْلِهِ وَالشِّفاَّءَ فی تُرْبَتِهِ والْفَوْزَ مَعَهُ فی اَوْبَتِهِ والاْوصِیاَّءَ مِنْ عِتْرَتِهِ بَعْدَ قاَّئِمِهِمْ وَ غَیْبَتِهِ حَتّی یُدْرِکُوا الاْوْتارَ وَ یَثْاَروُا الثّارَ وَ یُرْضُوا الْجَبّارَ وَ یَکُونُوا خَیْرَ اَنْصارٍ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِمْ مَعَ اْختِلافِ اللیلِ وَالنَّهارِ. اَللّهُمَّ فَبِحَقِّهِمْ اِلَیْکَ اَتَوَسَّلُ وَ اَسْئَلُ سُؤالَ مُقْتَرِفٍ مُعْتَرِفٍ مُسیَّئٍ اِلی نَفْسِهِ مِمَّا فَرَّطَ فی یَوْمِهِ وَ اَمْسِهِ یَسْئَلُکَ الْعِصْمَةَ اِلی مَحَلِّ رَمْسِهِ. اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ وَاحْشُرْنا فی زُمْرَتِهِ وَ بَوِّئْنا مَعَهُ دارَ الْکَرامَةِ وَ مَحَلَّ الاِقامَةِ. اَللّهُمَّ وَ کَما اَکْرَمْتَنا بِمَعْرِفَتِهِ فَاَکْرِمْنا بِزُلْفَتِهِ وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُ وَ سابِقَتَهُ وَاجْعَلْنا مِمَّنْ یُسَلِّمُ لاِمْرِهِ وَ یُکْثِرُ الصَّلوةَ عَلَیْهِ عِنْدَ ذِکْرِهِ وَ عَلی جَمیعِ اَوْصِیاَّئِهِ وَ اَهْلِ اَصْفِیاَّئِهِ الْمَمْدُودین مِنْکَ بِالْعَدَدِ الاِْثْنَیْ عَشَرَ النُّجُومِ الزُّهَرِ وَالْحُجَجِ عَلی جَمیعِ الْبَشَرِ. اَللّهُمَّ وَهَبْ لَنا فی هذَا الْیَوْمِ خَیْرَ مَوْهِبَةٍ وَ اَنْجِحْ لَنا فیهِ کُلَّ طَلِبَةٍ کَما وَ هَبْتَ الْحُسَیْنَ لِمُحَمَّدٍ جَدِّهِ وَ عاذَ فُطْرُسُ بِمَهْدِهِ فَنَحْنُ عائِذُونَ بِقَبْرِهِ مِنْ بَعْدِهِ نَشْهَدُ تُرْبَتَهُ وَننْتَظِرُ اَوْبَتَهُ آمینَ رَبَّ الْعالَمینَ.
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
* خواندن دعای «'''اَللّهُمَّ اَنْتَ مُتَعالِی الْمَکانِ'''»:
{{نقل قول تاشو
|عنوان=
|اَللّهُمَّ اَنْتَ مُتَعالِی الْمَکانِ عَظیمُ الْجَبَرُوتِ شَدیدُ الِمحالِ غَنِی َُّعنِ الْخَلایِقِ عَریضُ الْکِبْرِیاَّءِ قادِرٌ عَلی ما تَشاَّءُ قَریبُ الرَّحْمَةِ صادِقُ الْوَعْدِ سابِغُ النِّعْمَةِ حَسَنُ الْبَلاَّءِ قَریبٌ إذا دُعیتَ مُحیطٌ بِما خَلَقْتَ قابِلُ التَّوبَةِ لِمَنْ تابَ اِلَیْکَ قادِرٌ عَلی ما اَرَدْتَ وَ مُدْرِکٌ ما طَلَبْتَ وَ شَکُورٌ اِذا شُکِرْتَ وَ ذَکُورٌ اِذا ذُکِرْتَ اَدْعُوکَ مُحْتاجاً وَ اَرْغَبُ اِلَیْکَ فَقیراً وَ اَفْزَعُ اِلَیْکَ خاَّئِفاً وَ اَبْکی اِلَیْکَ مَکْرُوباً وَ اَسْتَعینُ بِکَ ضَعیفاً وَ اَتوَکَّلُ عَلَیْکَ کافِیاً اُحْکُمْ بَیْنَنا وَ بَیْنَ قَوْمِنا (بِالْحَقِّ) فَاِنَّهُمْ غَرُّونا وَ خَدَعُونا وَ خَذَلُونا وَ غَدَرُوابِنا وَ قَتَلُونا و نَحْنُعِتْرَةُ نَبِیِّکَ وَ وَُلَْدُ حَبیبِکَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللهِ الَّذِی اصطَفَیْتَهُ بِالرِّسالَةِ وَائْتَمَنْتَهُ عَلی وَحْیِکَ فَاجْعَلْ لَنا مِنْ اَمْرِنا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
{{پایان}}
|-
|-
|سنت‌های عرفی
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |شب سیزدهم
|برگزاری گسترده جشن‌های نیمه شعبان
|
* خواندن دو رکعت [[نماز]] که در هر رکعت [[سوره حمد|حمد]]، [[سوره یس|یس]]، [[سوره تبارک|تَبارَک المُلْک]] و [[سوره توحید|توحید]] خوانده شود.
|-
|-
|ماه قبل
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |شب پانزدهم
|ماه رجب
|{{فهرست ستونی}}
* [[غسل]] کردن
* شب‏ زنده‏ داری به [[نماز]] و دعا و [[استغفار]]
* خواندن [[دعای کمیل]]
* [[زیارت امام حسین (علیه‌السلام)]] که برترین اعمال این شب است(خواندن زیارتنامه زیر یا [[زیارت رجبیه امام حسین(علیه‌السلام)|زیارت کتاب اقبال الاعمال]]).
{{نقل قول تاشو
|عنوان=زیارت اول و نیمه رجب و نیمه شعبان
|اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ [السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْمُرْسَلِینَ‏] السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَلِیَّ اللهِ وَ ابْنَ وَلِیِّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا صَفِیَّ اللهِ وَ ابْنَ صَفِیِّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حُجَّةَ اللهِ وَ ابْنَ حُجَّتِهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حَبِیبَ اللهِ وَ ابْنَ حَبِیبِهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا سَفِیرَ اللهِ وَ ابْنَ سَفِیرِهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خَازِنَ الْکِتَابِ الْمَسْطُورِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الزَّبُورِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَمِینَ الرَّحْمَنِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا شَرِیکَ الْقُرْآنِ،{{سخ}}اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَا عَمُودَ الدِّینِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا بَابَ حِکْمَةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ [السَّلامُ عَلَیْکَ یَا بَابَ حِطَّةٍ الَّذِی مَنْ دَخَلَهُ کَانَ مِنَ الْآمِنِینَ‏] السَّلامُ عَلَیْکَ یَا عَیْبَةَ عِلْمِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْضِعَ سِرِّ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ثَارَ اللهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ السَّلامُ عَلَیْکَ وَ عَلَی الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِکَ وَ أَنَاخَتْ بِرَحْلِکَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِیبَةُ وَ جَلَّتِ الرَّزِیَّةُ بِکَ عَلَیْنَا وَ عَلَی جَمِیعِ أَهْلِ الْإِسْلامِ فَلَعَنَ اللهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقَامِکُمْ وَ أَزَالَتْکُمْ عَنْ مَرَاتِبِکُمُ الَّتِی رَتَّبَکُمُ اللهُ فِیهَا،{{سخ}}بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ أَشْهَدُ لَقَدِ اقْشَعَرَّتْ لِدِمَائِکُمْ أَظِلَّةُ الْعَرْشِ مَعَ أَظِلَّةِ الْخَلائِقِ وَ بَکَتْکُمُ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ سُکَّانُ الْجِنَانِ وَ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ صَلَّی اللهُ عَلَیْکَ عَدَدَ مَا فِی عِلْمِ اللهِ لَبَّیْکَ دَاعِیَ اللهِ إِنْ کَانَ لَمْ یُجِبْکَ بَدَنِی عِنْدَ اسْتِغَاثَتِکَ وَ لِسَانِی عِنْدَ اسْتِنْصَارِکَ فَقَدْ أَجَابَکَ قَلْبِی وَ سَمْعِی وَ بَصَرِی سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ کَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولا أَشْهَدُ أَنَّکَ طُهْرٌ طَاهِرٌ مُطَهَّرٌ مِنْ طُهْرٍ طَاهِرٍ مُطَهَّرٍ طَهُرْتَ وَ طَهُرَتْ بِکَ الْبِلادُ وَ طَهُرَتْ أَرْضٌ أَنْتَ بِهَا [فِیهَا] وَ طَهُرَ حَرَمُکَ أَشْهَدُ أَنَّکَ [قَدْ] أَمَرْتَ بِالْقِسْطِ وَ الْعَدْلِ وَ دَعَوْتَ إِلَیْهِمَا وَ أَنَّکَ صَادِقٌ صِدِّیقٌ،{{سخ}}صَدَقْتَ فِیمَا دَعَوْتَ إِلَیْهِ وَ أَنَّکَ ثَارُ اللهِ فِی الْأَرْضِ وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَ عَنِ اللهِ وَ عَنْ جَدِّکَ رَسُولِ اللهِ وَ عَنْ أَبِیکَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ عَنْ أَخِیکَ الْحَسَنِ وَ نَصَحْتَ وَ جَاهَدْتَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ عَبَدْتَهُ مُخْلِصا حَتَّی أَتَاکَ الْیَقِینُ فَجَزَاکَ اللهُ خَیْرَ جَزَاءِ السَّابِقِینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَیْکَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ صَلِّ عَلَی الْحُسَیْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِیدِ الرَّشِیدِ قَتِیلِ الْعَبَرَاتِ وَ أَسِیرِ الْکُرُبَاتِ صَلاةً نَامِیَةً زَاکِیَةً مُبَارَکَةً یَصْعَدُ أَوَّلُهَا وَ لایَنْفَدُ آخِرُهَا أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَوْلادِ أَنْبِیَائِکَ الْمُرْسَلِینَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ.{{سخ}}'''زیارت حضرت علی اکبر(علیه‌السلام)'''{{سخ}}السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ الطَّیِّبُ الزَّکِیُّ الْحَبِیبُ الْمُقَرَّبُ وَ ابْنَ رَیْحَانَةِ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ شَهِیدٍ مُحْتَسِبٍ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ مَا أَکْرَمَ مَقَامَکَ وَ أَشْرَفَ مُنْقَلَبَکَ أَشْهَدُ لَقَدْ شَکَرَ اللهُ سَعْیَکَ وَ أَجْزَلَ ثَوَابَکَ وَ أَلْحَقَکَ بِالذِّرْوَةِ الْعَالِیَةِ حَیْثُ الشَّرَفُ کُلُّ الشَّرَفِ [وَ فِی الْغُرَفِ السَّامِیَةِ] کَمَا مَنَّ عَلَیْکَ مِنْ قَبْلُ وَ جَعَلَکَ مِنْ أَهْلِ الْبَیْتِ الَّذِینَ أَذْهَبَ اللهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیرا صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ وَ رِضْوَانُهُ فَاشْفَعْ أَیُّهَا السَّیِّدُ الطَّاهِرُ إِلَی رَبِّکَ فِی حَطِّ الْأَثْقَالِ عَنْ ظَهْرِی وَ تَخْفِیفِهَا عَنِّی وَ ارْحَمْ ذُلِّی وَ خُضُوعِی لَکَ وَ لِلسَّیِّدِ أَبِیکَ صَلَّی اللهُ عَلَیْکُمَا.{{سخ}}زَادَ اللهُ فِی شَرَفِکُمْ فِی الْآخِرَةِ کَمَا شَرَّفَکُمْ فِی الدُّنْیَا وَ أَسْعَدَکُمْ کَمَا أَسْعَدَ بِکُمْ وَ أَشْهَدُ أَنَّکُمْ أَعْلامُ الدِّینِ وَ نُجُومُ الْعَالَمِینَ وَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ.{{سخ}}'''زیارت شهدا'''{{سخ}}اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ یَا أَنْصَارَ اللهِ وَ أَنْصَارَ رَسُولِهِ وَ أَنْصَارَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ أَنْصَارَ فَاطِمَةَ وَ أَنْصَارَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ أَنْصَارَ الْإِسْلامِ أَشْهَدُ [أَنَّکُمْ‏] لَقَدْ نَصَحْتُمْ لِلَّهِ وَ جَاهَدْتُمْ فِی سَبِیلِهِ فَجَزَاکُمُ اللهُ عَنِ [مِنَ‏] الْإِسْلامِ وَ أَهْلِهِ أَفْضَلَ الْجَزَاءِ فُزْتُمْ وَ اللهِ فَوْزا عَظِیما یَا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَکُمْ فَأَفُوزَ فَوْزا عَظِیما أَشْهَدُ أَنَّکُمْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّکُمْ تُرْزَقُونَ أَشْهَدُ أَنَّکُمُ الشُّهَدَاءُ وَ السُّعَدَاءُ وَ أَنَّکُمْ الْفَائِزُونَ فِی دَرَجَاتِ الْعُلَی وَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
* هر یک از ذکرهای «'''سبحان اللّه'''» و «'''الحمد للّه'''» و «'''اللّه اکبر'''» و «'''لا اله الاّ اللّه'''» را صد مرتبه بگوید
* دو رکعت بعد از نماز عشاء با کیفیتی خاص و چهار رکعت، در هر رکعت بعد از [[سوره حمد|حمد]] و صد بار [[سوره توحید]] و دعایی مخصوص در پایان نمازها<ref>[http://www.erfan.ir/farsi/mafatih105 فضیلت و اعمال شب نیمه شعبان]</ref>
* دعای «'''اللهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْیَتِکَ'''»:
{{نقل قول تاشو
|عنوان=
|اَللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْیَتِکَ مَا یَحُولُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِکَ وَ مِنْ طَاعَتِکَ مَا تُبَلِّغُنَا بِهِ رِضْوَانَکَ وَ مِنَ الْیَقِینِ مَا یَهُونُ عَلَیْنَا بِهِ مُصِیبَاتُ الدُّنْیَا اللهُمَّ أَمْتِعْنَا بِأَسْمَاعِنَا وَ أَبْصَارِنَا وَ قُوَّتِنَا مَا أَحْیَیْتَنَا وَ اجْعَلْهُ الْوَارِثَ مِنَّا وَ اجْعَلْ ثَارَنَا عَلَی مَنْ ظَلَمَنَا وَ انْصُرْنَا عَلَی مَنْ عَادَانَا وَ لاتَجْعَلْ مُصِیبَتَنَا فِی دِینِنَا وَ لاتَجْعَلِ الدُّنْیَا أَکْبَرَ هَمِّنَا وَ لامَبْلَغَ عِلْمِنَا وَ لاتُسَلِّطْ عَلَیْنَا مَنْ لایَرْحَمُنَا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
* دعای «'''اللهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنَا وَ مَوْلُودِهَا'''»:
{{نقل قول تاشو
|عنوان=
|اللهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنَا [هَذِهِ‏] وَ مَوْلُودِهَا وَ حُجَّتِکَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتِی قَرَنْتَ إِلَی فَضْلِهَا فَضْلا فَتَمَّتْ کَلِمَتُکَ صِدْقا وَ عَدْلا لامُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِکَ وَ لامُعَقِّبَ لِآیَاتِکَ نُورُکَ الْمُتَأَلِّقُ وَ ضِیَاؤُکَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فِی طَخْیَاءِ الدَّیْجُورِ الْغَائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ کَرُمَ مَحْتِدُهُ وَ الْمَلائِکَةُ شُهَّدُهُ وَ اللهُ نَاصِرُهُ وَ مُؤَیِّدُهُ إِذَا آنَ مِیعَادُهُ وَ الْمَلائِکَةُ [فَالْمَلائِکَةُ] أَمْدَادُهُ سَیْفُ اللهِ الَّذِی لایَنْبُو وَ نُورُهُ الَّذِی لایَخْبُو وَ ذُو الْحِلْمِ الَّذِی لایَصْبُو مَدَارُ الدَّهْرِ وَ نَوَامِیسُ الْعَصْرِ وَ وُلاةُ الْأَمْرِ وَ الْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ مَا یَتَنَزَّلُ [یَنْزِلُ‏] فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ،{{سخ}}وَ أَصْحَابُ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ تَرَاجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلاةُ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ اللهُمَّ فَصَلِّ عَلَی خَاتِمِهِمْ وَ قَائِمِهِمْ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوَالِمِهِمْ اللهُمَّ وَ أَدْرِکْ بِنَا أَیَّامَهُ وَ ظُهُورَهُ وَ قِیَامَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَنْصَارِهِ وَ اقْرِنْ ثَارَنَا بِثَارِهِ وَ اکْتُبْنَا فِی أَعْوَانِهِ وَ خُلَصَائِهِ وَ أَحْیِنَا فِی دَوْلَتِهِ نَاعِمِینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غَانِمِینَ وَ بِحَقِّهِ قَائِمِینَ وَ مِنَ السُّوءِ سَالِمِینَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَوَاتُهُ عَلَی [وَ صَلَّی اللهُ عَلَی‏] سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ الصَّادِقِینَ وَ عِتْرَتِهِ النَّاطِقِینَ وَ الْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ وَ احْکُمْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ یَا أَحْکَمَ الْحَاکِمِینَ
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
* دعای «'''أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ'''»:
{{نقل قول تاشو
|عنوان=
|أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ الْبَدِی‏ءُ الْبَدِیعُ لَکَ الْجَلالُ وَ لَکَ الْفَضْلُ وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ لَکَ الْمَنُّ وَ لَکَ الْجُودُ وَ لَکَ الْکَرَمُ وَ لَکَ الْأَمْرُ وَ لَکَ الْمَجْدُ وَ لَکَ الشُّکْرُ وَحْدَکَ لاشَرِیکَ لَکَ یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوا أَحَدٌ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی فَإِنَّکَ فِی هَذِهِ اللیْلَةِ کُلَّ أَمْرٍ حَکِیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشَاءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنِی وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْقَائِلِینَ النَّاطِقِینَ وَ اسْئَلُوا اللهَ مِنْ فَضْلِهِ فَمِنْ فَضْلِکَ أَسْأَلُ وَ إِیَّاکَ قَصَدْتُ وَ ابْنَ نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ وَ لَکَ رَجَوْتُ فَارْحَمْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
* دعای «'''إِلَهِی تَعَرَّضَ لَکَ فِی هَذَا اللیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ'''»:
{{نقل قول تاشو
|عنوان=
|إِلَهِی تَعَرَّضَ لَکَ فِی هَذَا اللیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ وَ قَصَدَکَ الْقَاصِدُونَ وَ أَمَّلَ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ الطَّالِبُونَ وَ لَکَ فِی هَذَا اللیْلِ نَفَحَاتٌ وَ جَوَائِزُ وَ عَطَایَا وَ مَوَاهِبُ تَمُنُّ بِهَا عَلَی مَنْ تَشَاءُ مِنْ عِبَادِکَ وَ تَمْنَعُهَا مَنْ لَمْ تَسْبِقْ لَهُ الْعِنَایَةُ مِنْکَ وَ هَا أَنَا ذَا عُبَیْدُکَ الْفَقِیرُ إِلَیْکَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ فَإِنْ کُنْتَ یَا مَوْلایَ تَفَضَّلْتَ فِی هَذِهِ اللیْلَةِ عَلَی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ وَ عُدْتَ عَلَیْهِ بِعَائِدَةٍ مِنْ عَطْفِکَ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْخَیِّرِینَ الْفَاضِلِینَ وَ جُدْ عَلَیَّ بِطَوْلِکَ وَ مَعْرُوفِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما إِنَّ اللهَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ اللهُمَّ إِنِّی أَدْعُوکَ کَمَا أَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لِی کَمَا وَعَدْتَ إِنَّکَ لاتُخْلِفُ الْمِیعَادَ.
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
{{پایان}}
|-
|-
|ماه بعد
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |سه روز آخر
|ماه رمضان
|{{فهرست ستونی}}
* روزه گرفتن
* در روزهای پایانی این ماه، این دعا را زیاد بخواند: «'''اللهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِیمَا مَضَی مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ'''»: خدایا اگر در آنچه از ماه شعبان گذشت ما را نیامرزیدی، پس در آن مقدار که از آن باقی مانده است ما را بیامرز.
|-
| style="background:#FFF0E3; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |شب آخر
|
* دعای شب آخر:
 
{{نقل قول تاشو
|عنوان=
|اَللّهُمَّ اِنَّ هذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ الَّذی اُنْزِلَ فیهِ الْقُرآنُ وَ جُعِلَ هُدیً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ فَسَلِّمْنا فیهِ وَ سَلِّمْهُ لَنا وَ تَسَلَّمْهُ مِنّا فی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عافِیَةٍ یا مَنْ اَخَذَ الْقَلیلَ وَ شَکَرَ الْکَثیرَ اِقْبَلْ مِنِّی الْیَسیرَ اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ اَنْ تَجْعَلَ لی اِلی کُلِّ خَیْرٍ سَبیلاً وَ مِنْ کُلِّ ما لاتُحِبُّ مانِعاً یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ یا مَنْ عَفا عَنّی وَ عَمّا خَلَوْتُ بِهِ مِنَ السَّیِّئاتِ یا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْنی بِارْتِکابِ الْمَعاصی عَفْوَکَ عَفْوَکَ عَفْوَکَ یاکَریمُ اِلهی وَ عَظْتَنی فَلَمْ اَتَّعِظْ وَ زَجَرْتَنی عَنْ مَحارِمِکَ فلَمْ اَنْزَجِرْ فَما عُذْری فَاعْفُ عَنّی یا کَریمُ عَفْوَکَ عَفْوَکَ اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ الرّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَالْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسابِ عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبدِکَ فَلْیَحْسُنِ التَّجاوُزُ مِنْ عِنْدِکَ یااَهْلَ التَّقْوی وَ یا اَهْلَ الْمَغْفِرَةِ عَفْوَکَ عَفْوَکَ اَللّهُمَّ اِنّی عَبْدُکَ بْنُ عَبْدِکَ بْنُ اَمَتِکَ ضَعیْفٌ فَقیرٌ اِلی رَحْمَتِکَ وَ اَنْتَ مُنْزِلُ الْغِنی والْبَرَکَةِ عَلَی الْعِبادِ قاهِرٌ مُقْتَدِرٌ اَحْصَیْتَ اَعمالَهُمْ وَ قَسَمْتَ اَرْزاقَهُمْ وَ جَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَةً اَلْسِنَتُهُمْ وَ اَلْوانُهُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ وَ لایَعْلَمُ الْعِبادُ عِلْمَکَ وَ لایَقْدِرُ الْعِبادُ قَدْرَکَ وَکُلُّنا فَقیرٌ اِلی رَحْمَتِکَ فَلا تَصْرِفْ عَنّی وَجْهَکَ وَاجْعَلْنی مِنْ صالِحی خَلْقِکَ فِی الْعَمَلِ وَالاْمَلِ وَالْقَضاَّءِ وَالْقَدَرِ اَللّهُمَّ اَبْقِنی خَیْرَ الْبَقاَّءِ وَ اَفْنِنی خَیْرَ الْفَناَّءِ عَلی مُوالاةِ اَوْلِیاَّئِکَ وَ مُعاداةِ اَعْداَّئِکَ وَ الرَّغْبَةِ اِلَیْکَ وَ الرَّهْبَةِ مِنْکَ وَالْخُشُوعِ وَالْوَفاءِ وَالتَّسْلیمِ لَکَ وَالتَّصْدیقِ بِکِتابِکَ وَاتِّباعِ سُنَّةِ رَسُولِکَ اَللّهُمَّ ما کانَ فی قَلْبی مِنْ شَکٍّ اَوْ رَیْبَةٍ اَوْ جُحُودٍ اَوْ قُنُوطٍ اَوْ فَرَحٍ اَوْ بَذَخٍ اَوْ بَطَرٍ اَوْ خُیَلاَّءَ اَوْ رِیاَّءٍ اَوْ سُمْعَةٍ اَوْ شِقاقٍ اَوْ نِفاقٍ اَوْ کُفْرٍ اَوْ فُسُوقٍ اَوْ عِصْیانٍ اَوْ عَظَمَةٍ اَوْ شَیءٍ لاتُحِبُّ فَاَسْئَلُکَ یا رَبِّ اَنْ تُبَدِّلَنی مَکانَهُ ایماناً بِوَعْدِکَ وَ وَفآءً بِعَهْدِکَ وَ رِضاً بِقَضاَّئِکَ وَ زُهْداً فِی الدُّنْیا وَ رَغْبَةً فیما عِنْدَکَ وَ اَثَرَةً وَ طُمَاْنینَةً وَ تَوْبَةً نَصُوحاً اَسْئَلُکَ ذلِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ اِلهی اَنْتَ مِنْ حِلْمِکَ تُعْصی وَ مِنْ کَرَمِکَ وَ جُودِکَ تُطاعُ فَکَانَّکَ لَمْ تُعْصَ وَ اَنَا وَ مَنْ لَمْ یَعْصِکَ سُکّانُ اَرْضِکَ فَکُنْ عَلَیْنا بِالْفَضْلِ جَواداً وَ بِالْخَیْرِ عَوّاداً یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَ صَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ صَلوةً داَّئِمَةً لاتُحْصی وَ لاتُعَدُّ وَ لایَقْدِرُقَدْرَها غَیْرُکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
|خط آخر=
|عرض= 100
| تراز=وسط
|رنگ حاشیه=EEEDEF
}}
{{پایان}}
|-
|-
|}
|}
</div>
بسیاری از مسلمانان، آخرین روز این ماه را به عنوان [[یوم الشک]] [[روزه]] می‌گیرند.
 
== جستارهای وابسته ==
* [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)]]
* [[حسین بن علی (سید الشهدا)]]
* [[علی بن الحسین (زین العابدین)]]
* [[حجت بن الحسن (مهدی)]]
* [[عباس بن علی]]
* [[نیمه شعبان]]
* [[شب برات]]


== پانویس ==
{{پانویس}}


=پانویس=
[[ur:شعبان]]
{{پانویس|2}}


[[رده:اصلاحات اسلامی]]
{{تقویم قمری}}
[[رده: ماه های قمری]]
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]
[[رده:]]
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]
[[رده:ماه‌های قمری]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۴۵

ماه شعبان المعظم.jpg

شعبان یا «شَعبان المُعَظّم» هشتمین ماه تقویم هجری قمری است. شعبان ماه رحمت و لطف الهی و فرصتی برای شست‌ و شوی دل از زنگارهای هواپرستی و دنیازدگی و یکی از عزیزترین ماه‌های اسلامی و منسوب به پیامبر است. حضرت محمد (صلی‌الله عليه وآله وسلم) در مورد فضیلت ماه شعبان فرمود: «شعبان ماه شریفی است و ماه من است و حاملین عرش آن‌ را بزرگ می‌دارند و قدرش را می‌شناسند.» وقایع تاریخی متعددی نیز در این ماه روی داده که مهمترین آنها ولادت امام حسین (علیه‌السلام)، در روز سوم و ولادت امام علی بن الحسین (علیه‌السلام)، در روز پنجم و ولادت امام مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه الشريف)، در روز نیمه شعبان و ولادت حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام)، در روز چهارم و ولادت حضرت علی اکبر (علیه‌السلام)، در روز یازدهم است.

معانی ماه شعبان

این نام از آن جهت است‌ که مردم در این ماه به گروه‌های متعدد تقسیم شده و بر سر آب‌های خویش و برای غارت می‌رفته‌اند و شعبان و انشعاب از یک ریشه به معنای دسته دسته شدن است[۱].

وجه تسمیه ماه شعبان

در لغت به یک نحوه و در روایات به نحوه دیگری ذکر شده است، مثلاً در لسان العرب گفته شده است: «و شعبان اسم للشهر، سمی بذلک تشعبهم فیه ای تفرقهم فی طلب المیاه و قیل فی الغارات و قال ثعلب: قال بعضهم انما سمی شعبان شعبان لانه شعب ای ظهر بین شهری رمضان و رجب[۲]».

شعبان از ریشه شعب است و از آنجا که در این ماه روزی مؤمنان و حسنه در آن منشعب و بسیار می‌گردد، این ماه شعبان نام گرفت. شعبان یکی از ماه‌های قمری است و آن را شعبان نامیده‎اند چون مردم در این ماه برای طلب آب متفرق و پراکنده می‎شدند و در کتاب الغارات هم گفته شده همچنین ثعلب هم گفته است که: «برخی می‎گویند شعبان را شعبان نامیده‎اند چون بین دو ماه رجب و رمضان واقع شده است». در کتاب تاج‌ العروس هم قریب به همین الفاظ و همین معانی را برای ماه شعبان و وجه تسمیه‌اش ذکر کرده است[۳].

وجه تسمیه شعبان در روایات شریفه

  1. شیخ عباس قمی در مفاتیح‌الجنان در ابتدای اعمال شعبان المعظم روایتی را از امیرالمؤمنین ذکر فرموده است که در آن هست: «ای تازه کارها! امروز غره شعبان کریم است، نامیده است او را پروردگار ما شعبان به جهت پراکنده شدن خیرات [در آن] ... و جلوه داده ابلیس شعبه‎‌های شرور خود را ...»[۴].
  2. قال رسول الله (صلی‌الله عليه وآله وسلم) وقد تذاکر اصحابه عند فضائل شعبان، فقال صلی الله علیه وآله وسلم انما سمی شعبان لانه یتشعب فیه ارزاق المؤمنین[۵]؛ رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) در حالی که اصحاب‌شان دربارۀ فضائل ماه شعبان گفت و گو می‌کردند فرمودند: «ماه شعبان، شعبان نامیده شده است؛ زیرا در آن روزی‌های مؤمنین تقسیم می‎شود».
  3. روی زیاد بن میمون ان النبی صلی الله علیه وآله قال: «انما سمی شعبان لانه یشعب فیه خیر کثیر لرمضان و شهر رمضان سمی بذلک لانه یرمض الذنوب»[۶]؛ زیاد بن میمون می‎گوید پیغمبر خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) فرمودند: «ماه شعبان را به این نام نامیده‎اند؛ زیرا از این ماه خیر زیادی به رمضان سرازیر می‌شود و ماه رمضان هم رمضان نامیده شده است، زیرا گناهان را می‌‎ریزد».

فضیلت ماه شعبان از نگاه احادیث و روایات

شعبان المعظم.jpg

رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) فرمودند: «ان رجب شهر الله، و شعبان شهری و شهر رمضان شهر امتی»[۷]؛ رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است. همچنین فرمودند: «شعبان شهری، رحم اللّه من أعاننی علی شهری»[۸]. شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسی که مرا در ماه من یاری کند. و نیز در حدیثی دیگر پیامبر می‌فرماید: «ماه شعبان ماهی است که اعمال انسان‌ها بالا می‌رود در حالیکه مردم از آن غفلت می‌کنند»[۹]. همین‌طور از امام علی (علیه‌السلام) گزارش شده که فرمودند: «ماه شعبان ماه رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) است».

اعیاد ماه شعبان

در این ماه وقایع شیرینی برای دوستداران اهل‌بیت (علیه‌السلام) اتفاق افتاد. سوم این ماه که مصادف با میلاد سید الاتقیاء، ابا‌عبدالله (علیه‌السلام) در سال 4 قمری، بوده و در چهارمین روز این ماه و در سال 22 قمری، میلاد مسعود حضرت اباالفضل العباس (علیه‌السلام) و مولود مبارک پنجمین روز این ماه و در سال 38 قمری، امام سیدالساجدین (علیه‌السلام) بوده است. و نور عین اباعبدالله (علیه‌السلام) وجود نازنین حضرت علی اکبر (علیه‌السلام) در روز یازدهم این ماه به دنیا آمد. مهم‌ترین حادثه در نیمه این ماه شریف، اتفاق افتاد و آن میلاد مسعود امام دوازدهم حضرت مهدی موعود (عجل‌الله تعالی فرجه) است.

باید در این شب خوشحال بود[۱۰]. اما ضمن ابراز این شادی، نباید مرتکب مسائلی شد که امام زمان (عجل‌الله تعالی فرجه) از آن راضی نیستند بلکه باید به دنبال اعمالی باشیم که رضایت آن بزرگوار را به همراه داشته باشد.

اعمال ماه شعبان

در کتاب مفاتیح‌الجنان در بخش اعمال ماه شعبان اعمال زیر ذکر شده است:

اعمال ماه شعبان
اعمال مشترک
  • روزه گرفتن
  • صلوات فرستادن
  • صدقه دادن
  • خواندن مناجات شعبانیه
  • هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» گفته شود.
  • هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لااِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَیُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ» گفته شود.
  • در کل این ماه هزار بار ذکر «لا اِلهَ اِلا اللهُ وَلا نَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» گفته شود
  • در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت نماز اقامه شود؛ که در هر رکعت بعد از حمد، صد مرتبه سوره توحید و بعد از سلام صد بار صلوات فرستاده شود.
  • هنگام ظهر و نیمه شب، صلوات شعبانیه که از امام سجاد(علیه‌السلام) روایت شده، خوانده شود:

الگو:نقل قول تاشو

شب اول
  • خواندن دوازده رکعت نماز که در هر رکعت حمد یک مرتبه و یازده مرتبه توحید
روز اول
روز سوم
  • روزه گرفتن
  • خواندن دعای «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْمَوْلُودِ فی هذَا الْیَوْمِ»:

الگو:نقل قول تاشو

  • خواندن دعای «اَللّهُمَّ اَنْتَ مُتَعالِی الْمَکانِ»:

الگو:نقل قول تاشو

شب سیزدهم
شب پانزدهم

الگو:نقل قول تاشو

  • هر یک از ذکرهای «سبحان اللّه» و «الحمد للّه» و «اللّه اکبر» و «لا اله الاّ اللّه» را صد مرتبه بگوید
  • دو رکعت بعد از نماز عشاء با کیفیتی خاص و چهار رکعت، در هر رکعت بعد از حمد و صد بار سوره توحید و دعایی مخصوص در پایان نمازها[۱۱]
  • دعای «اللهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْیَتِکَ»:

الگو:نقل قول تاشو

  • دعای «اللهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنَا وَ مَوْلُودِهَا»:

الگو:نقل قول تاشو

  • دعای «أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ»:

الگو:نقل قول تاشو

  • دعای «إِلَهِی تَعَرَّضَ لَکَ فِی هَذَا اللیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ»:

الگو:نقل قول تاشو

سه روز آخر
  • روزه گرفتن
  • در روزهای پایانی این ماه، این دعا را زیاد بخواند: «اللهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِیمَا مَضَی مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ»: خدایا اگر در آنچه از ماه شعبان گذشت ما را نیامرزیدی، پس در آن مقدار که از آن باقی مانده است ما را بیامرز.
شب آخر
  • دعای شب آخر:

الگو:نقل قول تاشو

بسیاری از مسلمانان، آخرین روز این ماه را به عنوان یوم الشک روزه می‌گیرند.

جستارهای وابسته

پانویس

  1. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 172، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق
  2. لسان العرب، ابن منظور، ج ۱، ص ۵۰۲، ناشر: دارالاحیاء التراث العربی
  3. تاج العروس، زبیدی، ج ۱، ص ۳۲۰، ناشر: مکتبة الحیاة بیروت
  4. مفاتیح‌الجنان، شیخ عباس قمی(ره)، ص ۲۶۵، انتشارات بینش، تابستان ۷۶
  5. اقبال الاعمال، سیدبن طاووس(ره)، ج ۳، ص ۲۹۲، ناشر: مکتب الاعلام الاسلامی
  6. بحارالانوار، علامه محمد باقر مجلسی(ره)، ج ۵۵، ص ۳۴۱، ناشر: مؤسسه الوفاء، بیروت
  7. وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۸۰
  8. وسائل الشیعه، ج ۱۰،ص ۴۹۷
  9. وسائل الشیعه، ج ۱۰،ص ۵۰۲
  10. امام رضا(علیه‌السلام): «ان سرّک ان تکون معنا فی‌الدرجات العلی من الجنان فافرح لفرحنا و احزن لحزننا»؛ اگر دوست داری که با ما در درجات عالیه بهشتی باشی، در خوشحالی ما خوشحال و در حزن ما محزون باش، بحارالانوار، ج101، ص103؛ ج44، ص286
  11. فضیلت و اعمال شب نیمه شعبان