۸۷٬۵۶۷
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده: قرآن شناسی' به ' ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
</div> | </div> | ||
'''سوره آل عمران''' که ۲۰۰ آیه دارد و در سال سوم [[هجرت]] در [[مدینه]] نازل شده است از [[توحید]] و مقاومت در برابر دشمنان و مردم | '''سوره آل عمران''' که ۲۰۰ آیه دارد و در سال سوم [[هجرت]] در [[مدینه]] نازل شده است از [[توحید]] و مقاومت در برابر دشمنان و مردم شناسی و در رابطه با [[جنگ بدر]] و [[احد]] و زندگی [[مسلمین]] در آن فراز و نشیبها، سخن میگوید. در بخشی هم ولادت [[حضرت مریم]] و [[حضرت عیسی|حضرت عیسی]] و [[نصاری|نصاری]] و مجادله با [[اهل کتاب]] مطرح است و از شیوههای عمل مخالفان و مخالفتهای [[یهودیان]] هم سخن به میان آمده است و در کل بشارتی برای [[اصحاب]] [[پیامبر]] است. | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
سیری در زندگی [[مریم]] و [[حضرت عیسی|عیسی]]؛ مبارزهای منطقی با [[یهود]] و [[مسیحیت]]؛ حقایقی در مورد جهان و عوامل انحراف از حق؛ عبرت آموزی از شکستها و پیروزیها<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 3، ص 21.</ref>. | |||
=اسامی دیگر سوره= | =اسامی دیگر سوره= | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
*بیان حقیقت دربارۀ جهان بزرگ؛ | *بیان حقیقت دربارۀ جهان بزرگ؛ | ||
*بیان عوامل انحراف مردم از معرفت حق و عمل به آن؛ | *بیان عوامل انحراف مردم از معرفت حق و عمل به آن؛ | ||
*بیان | *بیان گویایی از زندگی مریم و تولد عیسی(ع) و برخی پیامبران دیگر؛ | ||
*مبارزۀ | *مبارزۀ منطقی با [[یهودیان]]، [[مسیحیان]] و [[مشركان|مشرکان]]؛ | ||
*بیان | *بیان آموزههای تربیتی پیروزی و شکست در جنگ بدر و احد<ref>تفسیر قرآن مهر، ج3، ص 24.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
محورهای اصلی بحثهای سوره آل عمران، موارد زیر است: | |||
*بخش | *بخش مهمی از آن از توحید و صفات [[خداوند]] و [[معاد]] و معارف اسلامی بحث میکند؛ | ||
*بخش | *بخش دیگری پیرامون [[جهاد]] و دستورات مهم و ظریفی در این زمینه و همچنین درسهای عبرتی که در دو غزوه مهم اسلامی (بدر و احد) بود سخن میگوید، و همچنین شرح امدادهای الهی نسبت به [[مؤمنان]] و حیات جاویدان شهیدان راه خدا؛ | ||
*در | *در قسمتی از این سوره، به یک سلسله احکام اسلامی در زمینه لزوم [[وحدت]] صفوف [[مسلمین]] و [[خانه كعبه|خانه کعبه]] و فریضه [[حج]] و [[امر به معروف و نهی از منکر|امر به معروف و نهی از منکر]] و [[تولی|تولی]] و [[تبرّی|تبری]] (دوستی با دوستان حق و دشمنی با دشمنان حق) و مساله امانت، و انفاق در راه خدا و ترک [[دروغ]] و مقاومت و پایمردی در مقابل دشمن و صبر و شکیبایی در مقابل مشکلات و آزمایشهای مختلف الهی و ذکر خداوند در هر حال، اشارات پر معنایی شده است؛ | ||
* | *برای تکمیل این بحثها، بخشی از تاریخ انبیاء از جمله: [[آدم]] و [[نوح]] و [[ابراهیم]] و [[موسى|موسی]] و [[حضرت عیسی|عیسی]] و سایر انبیاء علیهمالسلام و داستان مریم علیهاالسلام و مقامات این زن بزرگ و توطئههای پیروان متمرد حضرت موسی و عیسی علیهماالسلام در برابر [[اسلام]] نیز ذکر شده است. | ||
*مطالب سوره آل عمران چنان به هم مربوط و هماهنگ است که | *مطالب سوره آل عمران چنان به هم مربوط و هماهنگ است که گویی همۀ آنها یک جا نازل شده است<ref>تفسیر نمونه، ج2، ص 408</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
==امان برای گذشتن از پل دوزخ== | ==امان برای گذشتن از پل دوزخ== | ||
[[ابیبنكعب|ابی بنکعب]] از رسولاکرم(ص) نقل کرده است که فرمود: «هر کس سوره آل عمران را بخواند خداوند به هر آیه | [[ابیبنكعب|ابی بنکعب]] از رسولاکرم(ص) نقل کرده است که فرمود: «هر کس سوره آل عمران را بخواند خداوند به هر آیه ای امانی برای گذشت از پل [[دوزخ]] به او عطا میکند». | ||
==درود فرشتگان== | ==درود فرشتگان== | ||
[[ابن عباس|ابنعباس]] میگوید: پیامبر(ص) فرمود: «هر که سوره آل عمران را در [[روز جمعه]] بخواند تا | [[ابن عباس|ابنعباس]] میگوید: پیامبر(ص) فرمود: «هر که سوره آل عمران را در [[روز جمعه]] بخواند تا وقتی که خورشید غروب کند خدا و [[فرشتگان]] برای او درود میفرستند». | ||
==نور و سایه در قیامت== | ==نور و سایه در قیامت== | ||
بریده میگوید: [[محمد (ص) خاتم الانبیاء| | بریده میگوید: [[محمد (ص) خاتم الانبیاء|نبی اکرم(ص)]] فرمود: «[[سوره بقره]] و سوره آل عمران را یاد بگیرید زیرا آنها دو نور هستند و در [[روز قیامت]] برای کسی که آنها را بداند مانند دو ابر یا دو پرده یا دو صف از پرندگان بر او سایه میاندازند<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج3، ص 222</ref>». | ||
==تاثیر در باروری== | ==تاثیر در باروری== | ||
در روایتی پیامبر اکرم(ص) فرمودهاند اگر سوره آل عمران به زعفران نوشته شود و | در روایتی پیامبر اکرم(ص) فرمودهاند اگر سوره آل عمران به زعفران نوشته شود و زنی که حمل بر نمیدارد با خود همراه کند به اذن خداوند حامله گردد و اگر آنرا بر درخت یا نخلی ببندند میوه آن درخت بسیار شود و اگر شخصی که معیشت او به سختی میگذرد با زعفران بنویسد و همراه خود کند خداوند او را گشایشی دهد و روزی او را برساند<ref>تفسیر جامع، ج1، ص 406</ref>. | ||
=محل و زمان نزول= | =محل و زمان نزول= | ||
سوره آل عمران در [[مدینه]] بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج3، ص 222</ref>. | سوره آل عمران در [[مدینه]] بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج3، ص 222</ref>. | ||
از آن جا که سوره آل عمران بعد از [[سوره انفال]] و | از آن جا که سوره آل عمران بعد از [[سوره انفال]] و قضایای جنگ «بدر» و «احد» و «حمراءالاسد» و قبل از [[سوره احزاب]] (و [[جنگ احزاب]] که در سال پنجم اتفاق افتاد<ref>ر. ك مقاصد و اهداف قرآن، ص 57</ref>) فرود آمده، میتوان گفت که این سوره حدود سال چهارم هجری نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج3، ص23</ref>. | ||
=فضای نزول= | =فضای نزول= | ||
خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
نزول سوره آلعمران در سال چهارم هجری و پس از سوره انفال در هنگامی بود که پیش از آن حکومت پیامبر(ص) به خاطر تشریع قوانین و مقررات جامعه اسلامی و پیروزی در جنگ بدر، تا حدودی استقرار یافته و مسلمانان را در موقعیت ممتازی قرار داده بود. همین امر هشداری جدی برای دشمنان اسلام به حساب میآمد<ref>الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج 5، ص 9</ref>. | نزول سوره آلعمران در سال چهارم هجری و پس از سوره انفال در هنگامی بود که پیش از آن حکومت پیامبر(ص) به خاطر تشریع قوانین و مقررات جامعه اسلامی و پیروزی در جنگ بدر، تا حدودی استقرار یافته و مسلمانان را در موقعیت ممتازی قرار داده بود. همین امر هشداری جدی برای دشمنان اسلام به حساب میآمد<ref>الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج 5، ص 9</ref>. | ||
از سویی شکست مسلمانان در جنگ احد، دشمنان اسلام از یهودیان، مسیحیان و مشرکان را نسبت به مقابله با اسلام بیباکتر کرد و هر کدام به گونه | از سویی شکست مسلمانان در جنگ احد، دشمنان اسلام از یهودیان، مسیحیان و مشرکان را نسبت به مقابله با اسلام بیباکتر کرد و هر کدام به گونه ای در صدد خاموش کردن نور اسلام برآمدند. پس از این شکست عبرتآموز، [[قریش]] و دیگر احزاب مشرک عرب به یک صف درآمدند تا ضربه نهایی را (در [[خندق]]) فرود آورند. اهل کتاب، از یهودیان متن جزیره گرفته تا مسیحیان حاشیه آن، هماهنگ شدند تا با احتجاجها و جدالها و تشکیکها، ضربهای فکری و روحی به مسلمانان بزنند<ref>پرتوى از قرآن، ج 5، ص6</ref>، و از طرف دیگر دو امپراتوری بزرگِ آن زمان، یعنی [[ایران]] و [[روم]] نیز نسبت به حکومت نوپای اسلام حساس شده بودند<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص6</ref>. | ||
این مطالب همگی بیانگر این معناست که این سوره در زمانی نازل شده است که مردم از یهودی و مسیحی و مشرک همه بر علیه اسلام قیام کرده بودند و مسلمانان به شدت در حال دفاع از حوزه دین بودند و | این مطالب همگی بیانگر این معناست که این سوره در زمانی نازل شده است که مردم از یهودی و مسیحی و مشرک همه بر علیه اسلام قیام کرده بودند و مسلمانان به شدت در حال دفاع از حوزه دین بودند و لحظهای امنیت نداشتند. از این رو باید همه توان خود را برای مقابله با آنان بسیج میکردند<ref>همان</ref>. در این هنگام سوره مبارکه آلعمران نازل شد و راه مقابله با دشمنان را به مؤمنان یادآور شد. با توجه به فضای نزول سوره آلعمران، میتوان «بیان راهکارهای ایجاد و تقویت انسجام درونی جامعه دینی و کسب آمادگی لازم برای مقابله با دشمنان نظامی و فرهنگی» را مقصود و غرض اصلی سوره دانست. این مقصود را بسیاری از مفسران برگزیدهاند و آن را با عبارتهای مختلف بیان کردهاند<ref>الموسوعة القرآنیة، خصائصالسور، ج 2، ص23؛ مواهبالرحمان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص5 ؛ تفسیر أحسنالحدیث، ج 2، ص3.</ref>. | ||
= | =ویژگی= | ||
سوره آل عمران با حروف مقطعه شروع شده است و یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) میباشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی | سوره آل عمران با حروف مقطعه شروع شده است و یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) میباشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سورههای بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال میگویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس میدانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول سعید بن جبیر میباشد)<ref>المحرر الوجیز فى تفسیر الكتاب العزیز، ج 3، ص 373 ، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref> | ||
روایت از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به | روایت از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سورههای مئین را به جای انجیل و سورههای مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34</ref>. | ||
این احتمال | این احتمال خیلی به ذهن نزدیک میرسد که سوره آل عمران همه اش یکباره نازل شده باشد، برای اینکه آیاتش که دویست آیه است ظهوری روشن در بهم پیوستگی و انسجام دارد، و از اول تا به آخر متناسب با هم است، و پیداست که همه اغراض آنها بهم مربوط است<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج 3، ص: 4</ref>. | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||
{{پانویس| | {{پانویس|2}} | ||
[[رده: قرآن]] | |||
[[رده: سورههای قرآن]] | [[رده: سورههای قرآن]] |