زبیر بن عوام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
|- | |- | ||
|حضور در جنگ‌ها | |حضور در جنگ‌ها | ||
|اکثر غزوات [[پیامبر(صلی الله علیه)]] | |اکثر غزوات [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] | ||
|- | |- | ||
|دلیل شهرت | |دلیل شهرت | ||
|حضور در [[جنگ جمل]] بر ضد [[امام علی(علیه السلام)]] | |حضور در [[جنگ جمل]] بر ضد [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیه السلام)]] | ||
|- | |- | ||
|دیگر فعالیت‌ها | |دیگر فعالیت‌ها | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''زبیر بن عوام اسدی'''، پسر عمّه [[رسول خدا (صلی الله علیه)]]، از [[اصحاب]] رسول خدا (صلی الله علیه) و یکی از [[عشره مبشره]] از دیدگاه [[اهل سنت]] بود. از نخستین گروندگان به [[اسلام]] و از [[مهاجران]] به [[حبشه]] است. در جریان [[سقیفه]]، حکم شورای سقیفه را نپذیرفت و از خلافت [[امام علی (علیه السلام)]] دفاع کرد. زبیر از اعضاء شورای شش نفره بود و به نفع | '''زبیر بن عوام اسدی'''، پسر عمّه [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]]، از [[اصحاب]] رسول خدا (صلی الله علیه) و یکی از [[عشره مبشره]] از دیدگاه [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] بود. از نخستین گروندگان به [[اسلام]] و از [[مهاجران]] به [[حبشه]] است. در جریان [[سقیفه]]، حکم شورای سقیفه را نپذیرفت و از [[خلیفه|خلافت]] [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیه السلام)]] دفاع کرد. زبیر از اعضاء شورای شش نفره بود و به نفع امام علی(علیه السلام) رأی داد. در ماجرای شورش بر علیه [[عثمان]] و قتل وی نقش مؤثری داشت. از خلافت امام علی (علیه السلام) دفاع کرد ولی چندی بعد به همراه [[طلحه]]، در مقابل امام علی (علیه السلام) ایستاد و [[جنگ جمل]] را به راه انداخت. | ||
== زبیر کیست == | == زبیر کیست == | ||
زبیر بن عوام با کنیه ابوعبدالله، برادرزاده [[حضرت خدیجه]] <ref>المقدسی٬ البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة٬ ج۵ ٬ ص ۸۳</ref> است. پدرش عوّام (برادر حضرت خدیجه) در [[جنگ فجار]] کشته شد. <ref>ابن قتیبه دینوری، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۹</ref> مادرش صفیه دختر [[عبدالمطلب]] یعنی عمه [[حضرت محمد(صلی الله علیه)]] و [[حضرت علی(علیه السلام)]] بود. <ref>مقدسی، البدء والتاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۸۳</ref> برخی [[آل زبیر]] را مصری‌تبار دانسته و انتساب ایشان به خاندان اصیل قریش را نمی‌پذیرند، این گروه به روایتی استناد می‌کنند که بر اساس آن خویلد بن اسد در سفر [[مصر]]، عوام را با خود به [[مکه]] آورد و در واقع عوام پسرخوانده اوست. <ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۶۷</ref> زبیر با اسماء دختر [[ابوبکر]] ازدواج کرد. <ref>سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۲۱۷، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیة، ط الأولی، ۱۳۸۲/۱۹۶۲.</ref> | زبیر بن عوام با کنیه ابوعبدالله، برادرزاده [[حضرت خدیجه]] <ref>المقدسی٬ البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة٬ ج۵ ٬ ص ۸۳</ref> است. پدرش عوّام (برادر حضرت خدیجه) در [[جنگ فجار]] کشته شد. <ref>ابن قتیبه دینوری، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۹</ref> مادرش صفیه دختر [[عبدالمطلب]] یعنی عمه [[حضرت محمد (ص)|حضرت محمد(صلی الله علیه)]] و [[علی بن ابی طالب|حضرت علی(علیه السلام)]] بود. <ref>مقدسی، البدء والتاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۸۳</ref> برخی [[آل زبیر]] را مصری‌تبار دانسته و انتساب ایشان به خاندان اصیل قریش را نمی‌پذیرند، این گروه به روایتی استناد می‌کنند که بر اساس آن خویلد بن اسد در سفر [[مصر]]، عوام را با خود به [[مکه]] آورد و در واقع عوام پسرخوانده اوست. <ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۶۷</ref> زبیر با اسماء دختر [[ابوبکر]] ازدواج کرد. <ref>سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۲۱۷، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیة، ط الأولی، ۱۳۸۲/۱۹۶۲.</ref> | ||
== مسلمان شدن زبیر == | == مسلمان شدن زبیر == | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
== کشته شدن زبیر == | == کشته شدن زبیر == | ||
در [[کتاب طبقات الکبری]] آمده است: بعد از آنکه [[علی(علیه السلام)]] [[حدیث]] [[پیامبر(صلی الله علیه)]] را به یاد زبیر آورد؛ آن حدیثی که پیامبر(صلی الله علیه) به زبیر فرموده بود: «ای زبیر، تو به زودی با علی(علیه السلام) پیکار می کنی، درحالی که تو بر او ستمگری». | در [[کتاب طبقات الکبری]] آمده است: بعد از آنکه [[علی بن ابی طالب|علی(علیه السلام)]] [[حدیث]] [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] را به یاد زبیر آورد؛ آن حدیثی که پیامبر(صلی الله علیه) به زبیر فرموده بود: «ای زبیر، تو به زودی با علی(علیه السلام) پیکار می کنی، درحالی که تو بر او ستمگری». | ||
زبیر صحنه جنگ را ترک کرد و به قصد مدینه فرار کرد. <ref>دانش نامه امیرالمؤمنین (علیه السلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمد محمدی ری شهری، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، 1386، ج5،ص 167</ref> | زبیر صحنه جنگ را ترک کرد و به قصد مدینه فرار کرد. <ref>دانش نامه امیرالمؤمنین (علیه السلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمد محمدی ری شهری، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، 1386، ج5،ص 167</ref> | ||
پس از کناره‌گیری زبیر، عَمرو بن جُرموز، با چند تن از یارانش، به تعقیب او پرداخت و در جایی به نام وادی السِّباع او را غافلگیرانه کشت. <ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۵۱۱</ref> وی سپس نزد [[حضرت علی]] رفت و به دربان گفت، برای قاتل زبیر اجازه ورود بگیر. حضرت فرمود: اجازه بده وارد شود و مژده آتش [[جهنم]] را به او بده. <ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۴</ref> پیامبر(صلی الله علیه) نیز درباره قاتل زبیر فرموده بود: جایگاه قاتل زبیر آتش است. <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۸، ص۴۲۱</ref> | پس از کناره‌گیری زبیر، عَمرو بن جُرموز، با چند تن از یارانش، به تعقیب او پرداخت و در جایی به نام وادی السِّباع او را غافلگیرانه کشت. <ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۵۱۱</ref> وی سپس نزد [[حضرت علی]] رفت و به دربان گفت، برای قاتل زبیر اجازه ورود بگیر. حضرت فرمود: اجازه بده وارد شود و مژده آتش [[جهنم]] را به او بده. <ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۴</ref> پیامبر(صلی الله علیه) نیز درباره قاتل زبیر فرموده بود: جایگاه قاتل زبیر آتش است. <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۸، ص۴۲۱</ref> | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
== ساخت مسجد و بنا بر روی قبر == | == ساخت مسجد و بنا بر روی قبر == | ||
[[ابن جوزی حنبلی]] در تاریخ خود می‌نویسد: «در سال ۳۸۶ ه.ق اهالی [[بصره]] پس از وقوع اتفاقاتی، بر روی قبر زبیر مسجد و [[گنبد]] و [[بارگاه]] ساختند و اموال زیادی را [[وقف]] آنجا کردند». <ref>ابن جوزی، المنتظم فی تواریخ الملوک و الامم، ج ۱۴، ص۳۸۳</ref> | [[ابن جوزی |ابن جوزی حنبلی]] در تاریخ خود می‌نویسد: «در سال ۳۸۶ ه.ق اهالی [[بصره]] پس از وقوع اتفاقاتی، بر روی قبر زبیر مسجد و [[گنبد]] و [[بارگاه]] ساختند و اموال زیادی را [[وقف]] آنجا کردند». <ref>ابن جوزی، المنتظم فی تواریخ الملوک و الامم، ج ۱۴، ص۳۸۳</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۷
| نام | زبیر بن عوام |
|---|---|
| نام کامل | زُبیر بن عَوّام قرشی اسدی |
| کنیه | ابوعبدالله |
| زادگاه | مکه |
| زمان اسلام آوردن | جزء نخستین گروندگان • پس از ابوبکر |
| حضور در جنگ‌ها | اکثر غزوات پیامبر(صلی الله علیه) |
| دلیل شهرت | حضور در جنگ جمل بر ضد امام علی(علیه السلام) |
| دیگر فعالیت‌ها | مخالفت با شورای سقیفه • خلفای سه گانه عضو شورای شش نفره • رأی به خلافت امام علی(علیه السلام) • مشارکت در قتل عثمان •
از سران جنگ جمل علیه امام علی(علیه السلام) |
| نحوه درگذشت | به دست عَمرو بن جُرموز |
| درگذشت | در جنگ جمل (۳۶ ق) |
زبیر بن عوام اسدی، پسر عمّه رسول خدا(صلی الله علیه)، از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه) و یکی از عشره مبشره از دیدگاه اهل‌سنت بود. از نخستین گروندگان به اسلام و از مهاجران به حبشه است. در جریان سقیفه، حکم شورای سقیفه را نپذیرفت و از خلافت امام علی(علیه السلام) دفاع کرد. زبیر از اعضاء شورای شش نفره بود و به نفع امام علی(علیه السلام) رأی داد. در ماجرای شورش بر علیه عثمان و قتل وی نقش مؤثری داشت. از خلافت امام علی (علیه السلام) دفاع کرد ولی چندی بعد به همراه طلحه، در مقابل امام علی (علیه السلام) ایستاد و جنگ جمل را به راه انداخت.
زبیر کیست
زبیر بن عوام با کنیه ابوعبدالله، برادرزاده حضرت خدیجه [۱] است. پدرش عوّام (برادر حضرت خدیجه) در جنگ فجار کشته شد. [۲] مادرش صفیه دختر عبدالمطلب یعنی عمه حضرت محمد(صلی الله علیه) و حضرت علی(علیه السلام) بود. [۳] برخی آل زبیر را مصری‌تبار دانسته و انتساب ایشان به خاندان اصیل قریش را نمی‌پذیرند، این گروه به روایتی استناد می‌کنند که بر اساس آن خویلد بن اسد در سفر مصر، عوام را با خود به مکه آورد و در واقع عوام پسرخوانده اوست. [۴] زبیر با اسماء دختر ابوبکر ازدواج کرد. [۵]
مسلمان شدن زبیر
منابع تاریخی، اسلام زبیر را بعد از مسلمان شدن ابوبکر نوشته‌اند، بعضی گفته‌اند وی در آن هنگام ۸ ساله بوده است. [۶] اما بعضی دیگر از مورخان وی را در آن هنگام نوجوانی ۱۵ ساله دانسته‌اند. [۷] [۸] در گزارشی عنوان شده که وی با حضرت علی (علیه السلام) هم‌سن بوده است. [۹] در این صورت نمی‌تواند در سن هشت‌سالگی اسلام آورده باشد و به نظر همان ۱۵ سالگی درست می‌نماید. زبیر را پنجمین یا ششمین گرونده به اسلام می‌دانند. [۱۰]
زبیر در زمان پیامبر =
قبل از هجرت
اخبار زیادی درباره زبیر قبل از هجرت وجود ندارد جز اینکه وی جزو مهاجرین به حبشه به شمار آمده است. [۱۱] هنگامی که زبیر و دیگر مهاجرین به حبشه، در آنجا به سر می‌بردند، شایع شد که قریش به اسلام گرویده‌اند، بدین جهت بعضی از مهاجرین از جمله زبیر به مکه بازگشتند. [۱۲]
پیمان برادری
یکی از اقداماتی که پیامبر(صلی الله علیه) پس از هجرت به مدینه، انجام داد برقراری عقد اخوت بین مسلمانان بود، در آن هنگام، بین زبیر و عبدالله بن مسعود پیمان برادری بسته شد. [۱۳] در روایتی دیگر، پیمان برادری میان زبیر و سَلَمَه بن سَلامَه بن وَقش یاد شده است. [۱۴]
حضور در غزوهها
حضور زبیر در جنگ بدر، [۱۵] احد و فتح مکه گزارش شده است. [۱۶]
کشته شدن زبیر
در کتاب طبقات الکبری آمده است: بعد از آنکه علی(علیه السلام) حدیث پیامبر(صلی الله علیه) را به یاد زبیر آورد؛ آن حدیثی که پیامبر(صلی الله علیه) به زبیر فرموده بود: «ای زبیر، تو به زودی با علی(علیه السلام) پیکار می کنی، درحالی که تو بر او ستمگری». زبیر صحنه جنگ را ترک کرد و به قصد مدینه فرار کرد. [۱۷] پس از کناره‌گیری زبیر، عَمرو بن جُرموز، با چند تن از یارانش، به تعقیب او پرداخت و در جایی به نام وادی السِّباع او را غافلگیرانه کشت. [۱۸] وی سپس نزد حضرت علی رفت و به دربان گفت، برای قاتل زبیر اجازه ورود بگیر. حضرت فرمود: اجازه بده وارد شود و مژده آتش جهنم را به او بده. [۱۹] پیامبر(صلی الله علیه) نیز درباره قاتل زبیر فرموده بود: جایگاه قاتل زبیر آتش است. [۲۰]
امام از کشته شدن زبیر اظهار ناخشنودی کرد و چون شمشیر وی را دید، با یادآوری دلیری‌های زبیر در جنگ‌های صدر اسلام فرمود: این شمشیر بار‌ها اندوه را از چهره رسول خدا زدود. [۲۱]
ساخت مسجد و بنا بر روی قبر
ابن جوزی حنبلی در تاریخ خود می‌نویسد: «در سال ۳۸۶ ه.ق اهالی بصره پس از وقوع اتفاقاتی، بر روی قبر زبیر مسجد و گنبد و بارگاه ساختند و اموال زیادی را وقف آنجا کردند». [۲۲]
پانویس
- ↑ المقدسی٬ البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة٬ ج۵ ٬ ص ۸۳
- ↑ ابن قتیبه دینوری، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۹
- ↑ مقدسی، البدء والتاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۸۳
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۶۷
- ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۲۱۷، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیة، ط الأولی، ۱۳۸۲/۱۹۶۲.
- ↑ مقدسی، ابو نصر بن مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۵، ص۸۳
- ↑ ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبدالله بن محمد (م ۴۶۳)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۵۱۰، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲
- ↑ ابن اثیر، علی، اسدالغابه، ج۲، ص۹۸
- ↑ ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبدالله بن محمد (م ۴۶۳)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۵۱۱، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
- ↑ ابن سعد بغدادی، محمد، طبقات الکبری، ج۳، ص۷۵
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص ۴۱۵
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص ۴۱۵
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۷۵
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۳
- ↑ سمعانی، الأنساب، ج۱، ص ۲۱۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص ۷۷
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص ۷۷
- ↑ دانش نامه امیرالمؤمنین (علیه السلام) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمد محمدی ری شهری، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، 1386، ج5،ص 167
- ↑ طبری، تاریخ، ج۴، ص۵۱۱
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۵۴
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۸، ص۴۲۱
- ↑ ابن سعد، طبقات کبری، ج۳، ص ۷۸
- ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تواریخ الملوک و الامم، ج ۱۴، ص۳۸۳