بهره

بُهره طایف ه‏اى از «اسماعیلیه مستعلویه» هستند كه در یمن و غرب هندوستان زندگى مى‏ كنند و پیروان آن مذهب بیشتر هندى الاصل اند.

معنای لغوی بهره

كلمه «بُهره » در زبان گجراتى به معنای بازرگان است. اسماعیلیان گجرات به این دلیل بهره نام دارند که در اصل تجارت پیشه بوده‌اند. بعضى گفته‏ اند بهره یا بوهرا اسماعیلیانى هستند كه از بلاد عرب و مصر و یمن به هندوستان مهاجرت كردند و در سال 460 هجرى در آن كشور ساکن شدند.

مکان کنونی بهره ها

هم اکنون‌این فرقه اجتماعی در گجرات، بمبئی و هند مرکزی و نیز پاکستان ساکن‌اند و در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضور دارند.

تاریخچه

اسماعیل فرزند بزرگ امام صادق(ع) در زمان حیات ‌پدر از دنیا رفته و به فرمان ایشان تجهیز و به خاک سپرده شد. قبر اسماعیل هم اکنون در قبرستان بقیع در مدینه منوّره قرار دارد. پس از فوت اسماعیل، امام جعفر صادق(ع) فرزند خود «موسی» را به عنوان امام بعد از خود به مردم معرفی کردند. با این حال گروهی از یاران امام صادق(ع) با این انتصاب مخالفت نموده و بر امامت اسماعیل پای‌ فشردند. گروهی از آنان حتی منکر مرگ اسماعیل شدند و مرگ او را تقیـه‌ای بـرای مصـونیـت از سـوء قصـد دشمنان دانستنـد. ایـن‌ انشعـابیـون سپـس محمـد پسـر اسـمـاعیل را امام بعدی دانستند و با عدم قبول امامت موسی کاظم(ع) رسماً از سایر شیعیان جدا شدند. پس از مرگ محمد اسماعیلیه به‌‌طور پراکنده تبلیغاتی را انجام می‌دادند تا سرانجام با روی کار آمـدن حـکومت فاطمیان‌ مصر، این فرقه بسیار قدرت مند شده و مبلّغانی را به سراسر مملکت اسلامی آن زمـان، اعـزام نمود. پس از مرگ المستنصر، هـشـتـمـیـن خلیفه فاطمی و امام اسماعیلی‌ها، اختلافی بین اسماعیلیان بروز نمود.وی دارای دو پسر بود كه نام یكى نزار و نام دیگرى مستعلى بود. گروهی از اسماعیلیان، نزار‌ ‌پسر بزرگ وی را رهبر اسماعیلیه‌ها دانستند و گروه دیگر، مستعلی فرزند کوچک وی را نزار جوانى برومند بود و به ولایت عهدى مستنصر برگزیده شد، در طرف دیگر مستعلى با حمایت بدر الجمالى امیر الجیوش، به خلافت رسید. نزار به اسكندریه گریخت و بعد از دستگیری به قتل رسید. پس از آن، «اسماعیلیه» ایران به طرفدارى از نزار فرقه ‏اى به نام «نزاریه» تشكیل دادند كه حسن صباح و جانشینان او و «آغاخانیه» از این طایفه‏ اند و پیروان مستعلی‌‌ ‌به «مستعلیون» معروف شدند که بــاقـی مـانـده آنـان که در یمن و هند هستند، امـروزه بـه «بهره» موسوم‌اند. نقل شده است که اولین پیشوا و امام بهره، عاده عبد اللّه یمنى بود و به نشر دعوت خود در هند پرداخت. پس از وى شخصی به نام محمد على در سال 532 هجرى قمری وارد هند شد وی تا سال 1297 میلادى تحت حمایت مهاراجگان هندوى گجرات بود. در آن سال حاکمان گجرات به اطاعت پادشاهان دهلى در آمدند و مردم «بهره» مورد جفاى سلاطین مسلمان سنى گجرات قرار گرفتند. اما پیشواى این فرقه در یمن مى‏ زیست و بهره عشریه و زكات خود را به او مى ‏پرداختند تا این كه یوسف بن سلیمان از یمن به هند مهاجرت كرد و در (سدهپور) جاى گرفت. پس از درگذشت پیشواى ایشان، داوود بن عجب شاه پیشوا شد. مردم «بهره» گجرات داوود بن قطب را به پیشوایى برگزیدند ولى «بهره» یمن با او بیعت نكردند و مردى به نام سلیمان را به امامت برگزیدند كه خود را جانشین داوود بن عجب شاه مى ‏دانست.این فرقه «سلیمانیه» نام گرفتند. سپس سلیمان به گجرات آمد و در احمدآباد درگذشت و قبر وى مورد زیارت پیروان آن طایفه است. تعداد «داوودیه» از «سلیمانیه» بیشتر است و شمار ایشان بر صد و چهل هزار نفر مى ‏رسد و ملّایان و پیشوایان ایشان از قرن هجدهم تاكنون در شهر سورات اقامت دارند.امّا «داوودیه» به دو طایفه تقسیم شدند، یكى «بهره علییه» و دیگری بهره «ناكوشیه». فرقه اخیر تحت تأثیر عقاید هندویى، خوردن گوشت را از گناهان مى‏شمارند. امّا فرقه دیگر از بهره، «جعفریه» نام دارند كه از نسل «بهره» داوودى هستند و ایشان در عهد مظفر شاهى كه از سال 1407 تا 1411 بر گجرات حكومت مى‏كرد به مذهب سنت و جماعت گرائیدند.

کتاب های بهره

«بهره» كتاب هاى دینى خود را که به دو زبان عربی و گجراتی است، مانند اسرار حفظ مى ‏كنند. البته درباره «بهره» كتاب مهمّى به نام «الترجمه الظاهریه لفرقه بهرة الباهرة» وجود دارد كه نسخه خطى آن در كتابخانه بمبئى شعبه انجمن آسیایى پادشاهى لندن یافت مى ‏شود. این كتاب ذیل عنوان:.sarohoB eht Fo yrotsiH yradnegelA توسط: irevohJ. M. K به زبان انگلیسى ترجمه شده است.

جمعیت بهره

آمار «بهره» مسلمان هند در 1901 میلادى صد و چهل و شش هزار و دویست و پنجاه و پنج تن بودند كه یكصد و هجده هزار و سیصد و هفت از ایشان در بمبى سكنى داشتند. «بهره» به دو گروه بزرگ كه تاجر و شیعه مذهب و دیگرى كشاورز و سنى مذهب اند، تقسیم مى ‏شوند. بعضى از بهره‏ هاى سنى بندر گجرات، در بیرمانى (برمه) به تجارت مشغول اند و گروه ثروت مندى را تشكیل مى ‏دهند. اكثریت «بهره» بدون شك از اصل هندو هستند كه اجداد ایشان بدین مذهب «اسماعیلى» گرائیدند.

عقاید محوری بهره ها

با توجه به این‌که بهره‌ها از فرقه اسماعیلیه بوده و به‌ طور طبیعی از اعتقادات عامه آنان برخوردارند، اما در عین حال به عقایدی اختصاص پای بندند که اساسی‌ ترین آن ها عبارت است از: 1. خدا واحد است. 2. قرآن، کتاب دینی شیعیان بهره است و کلیه این فرقه‌ها باید در فراگیری مفاهیم آن بکوشند؛ هرچند تنها داعیان و معدودی از بزرگان مذهبی به باطن قرآن آگاهی دارند. 3. حضرت محمد(ص) پیامبر خدا و حضرت علی(ع) وصی و شریک‌ او است و همواره جانشین پیامبر اکرم(ص) به شمار می‌رود. 4. امـامـان، مـکمل پیامبران هستند؛ با این تفاوت که پیامبران مبلّغان شرایع ظاهری و امامان مبلّغان شرایع باطنی اسلام‌‌اند. 5. نسل شیعیان فعلی از حضرت علی(ع) نشأت می‌گیرد که بعد از پیامبر خدا(ص) دارای بالاترین درجه تقدیس و احترام‌ است‌. 6. پس از حضرت علی(ع) که مقامی بالاتر از امام دارد و «اساس» خوانده می‌شود، سایر امامان بـهـره داوودی عـبارت اند از: امام حسن، اامام حـسـیــن‌‌، امـام زیـن‌الـعـابـدیـن‌‌، امـام محمدباقر‌، امام جعفرصادق‌‌، اسماعیل‌، محمـد بـن اسمـاعیـل‌، عبـداللـه‌، احمد، حسین (مستـور)، مهـدی عبیـداللـه‌، القـائـم بـامر الله‌، المنصور بالله‌، المعز لدین الله‌، العزیز بالله‌، الحاکم بامر الله‌، الظاهر لاعزاز دین ‌الله‌، المستنصر بالله‌، المستعلـی بـالله‌، الآ‌مر باحکام ‌الله‌‌ ‌و ابوالقاسم الطیب‌. ‌بهـره‌هـا سلسلـه خلفـای فـاطمـی را تـا الآمر باحکام ‌الله‌‌ ‌به عنوان امام قبول دارند، ولی چهار خلیفه بعد از او، الحافظ لدین ‌الله، الضافر بامر الله، الفائز بالله و العاضد لدین ‌الله‌‌ ‌را امام نمی‌دانند. امام بیست‌ و‌ یکم آن ها طیب‌، بنا به عقیده بهره‌ها از نظر غایب‌ شده است. 7. مقام اسماعیل‌‌ ‌از سایر امامان بالاتر است؛ چون هر امام هفتمی مقام والاتری نسبت به شش امام قبلی دارد. 8. از تمام پیامبران گناه صادر شده است؛ چون آنان مراتبی که مستحق آن نبوده‌اند از خداوند متعال درخواست کرده‌اند، ولی‌ حضرت علی(ع) و امامان نسل او هیچ‌ گاه گناه نکرده‌اند؛ چون هیچ وقت از خداوند آنچه را که لایق آن نبوده‌اند، نخواسته‌اند. 9. ابلیس مرده است، ولی هر کس با امام زمان خود مخالفت کند، ابلیس است. 10. اگر امامی مرتکب فواحش یا محرمات شود، باز در مقام امامت باقی خواهد ماند. 11. آغاز ظهور امامان از شهر مدینه بوده است و طی سال‌های ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی این مکتب در قاهره (مبدأ مذهب و فرهنگ فاطمیه) ادامه یافته است. 12. به تمامی امامان از ۲۱ به بعد، دستور داده شده است به‌طور مخفی و دور از اجتماع زندگی کنند. 13. از امام بیست‌و‌یکم به بعد، نمایندگان ائمه که داعـی مطلق نامیده می‌شوند، به عنوان راهبر و راهنمـا از طـرف ائمه برای‌ امت اسلام منصوب شده‌اند.