سبعیه: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «سبعيه يكى از القاب «اسماعيليه» است. ==تاریخچه== نام اسماعيليه در آغاز مبارك...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سبعیه''' یكى از القاب «[[اسماعیلیه]]» است. | |||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
نام | نام اسماعیلیه در آغاز مباركیه بود. آنان بعد از [[امام جعفر صادق|امام جعفر صادق (ع)]] به امامت پسرش اسماعیل قایل شده و تعداد امامان را به هفت نفر رسانیدند. ولى پس از اسماعیل، این فرقه رشته امامت را به محمد بن اسماعیل و دیگر ائمه خود كشانیدند. فرقه سبعیه را اسماعیلیه خالص نیز می خوانند. این فرقه مرگ اسماعیل را انكار كرده گفتند این نیرنگى بود كه پدرش ساخته و از بیم مردم او را پنهان كرده بود و معتقد بودند كه اسماعیل نمرده و نخواهد مرد تا كار مردم را سر و سامان دهد، زیرا پدرش به امامت او اشاره و پیروان خود را پای بند ولایت او کرده است. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 226</ref> <ref>نوبختی، فرق الشيعة، ترجمه و تحقيق محمد جواد مشكور، تهران، نشر مركز انتشارات علمى و فرهنگى، ص 67 و 69. | ||
</ref> | </ref> | ||
==وجه تسمیه== | ==وجه تسمیه== | ||
توجیهات گوناگونی مبنی بر انتخاب نام سبعیه شده است که در ذیل به آن اشاره می شود. | توجیهات گوناگونی مبنی بر انتخاب نام سبعیه شده است که در ذیل به آن اشاره می شود. | ||
این فرقه را از آن جهت سبعیه می نامند که در باب شمار ائمه به هفت دور | این فرقه را از آن جهت سبعیه می نامند که در باب شمار ائمه به هفت دور قایل بودند و امام هفتم را آخر ادوار مى دانستند.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 226</ref>اسماعیلیه در عقاید خود که متکی بر فلسفیات است به عدد هفت اهمیتی ویژه می دهند. این اهمیت از ابتدای ظهور اسماعیلیه موجود بوده است. <ref>فخر رازی، اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، ص109 | ||
</ref> <ref>ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص100</ref> <ref>دیلمی محمد بن حسن، قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة، ص34</ref> و یا نوشته اند که سبعیه عنوان عمومی فرقه هایی از شیعه است که تعداد امامان خویش را منحصر به هفت امام می دانسته اند. (هفت امامی) و یا در باب شمار ائمه، به مراتب و ادوار هفت گانه قائل بوده اند. سبعیه در واقع از القاب اسماعیلیه و فرقه های منسوب به آن ها است، که یا مانند اسماعیلیه خالص، امامت را بعد از امام جعفر صادق (علیه السلام) به پسرش اسماعیل ختم می کنند و او را بر خلاف آنچه گفته می شود که در عهد حیات پدر وفات یافته است، حی و باقی و قائم می شمارند و یا مانند سایر فرقه های اسماعیلیه (مثلاًً مبارکیه ) امامت را بعد از اسماعیل حق پسرش محمد بن اسماعیل می دانند. غالب فرقه های سبعیه که بعد از اسماعیل به محمد بن اسماعیل گرویده اند معتقد شده اند به این که امامت در حقیقت به اسماعیل که امام هفتم است ختم می شود، و بعد از وی و در نوبت محمد بن اسماعیل، مرتبه امامت به مرتبه قائمیت ارتقاء می یابد. <ref>مصاحب غلامحسین، دائرة المعارف فارسی، ج1، ص1258.</ref> گروهی نیـز سبعیه را لقبی بـرای اسماعیلیه دانسته اند کـه با ایـن لقب از اثنی عشریه جـدا و متفـاوت باشند. <ref>یحیی الامین شریف، معجم فِرَق الاسلامیة، ص133</ref> سبعیه برای عدد هفت نوعی جایگاه و مرتبه خاص و در عین حال نوعی خاصیت و تأثیر قدسی قائل بوده اند. عدد هفت از دیرباز مورد توجه اقوام مختلف جهان بوده است و اغلب در امور ایزدی و نیک و گاه در مورد اهریمنی و شرّ به کار می رفته است. وجود بعضی عوامل طبیعی مانند تعداد سیاره های مکشوف جهان باستان و همچنین رنگ های اصلی، مؤید رجحان و جنبه ماوراءالطبیعی این عدد گردیده است. این عدد در مذاهب و تاریخ جهان، در تصوف و در سنن و آداب اهمیت زیاد داشته است. <ref>لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا</ref> سبعیه می گفتند: همان گونه که طبقات آسمان و زمین و تعداد اندام های انسان هفت است، تعداد ائمه نیز هفت خواهد بود. همچنین این فرقه به هفت ستاره جرمانی، هفت جزیره ایمانی، هفت درجه مؤمنین، هفت ناطق و هفت صامت (یا اساس) قائل بوده اند و در حقیقت به سبب توقف در هفت و مخصوصاً به علت اهمیتی که به عدد هفت می داده اند، به نام سبعیه خوانده شده اند. <ref>مصاحب غلامحسین، دائرة المعارف فارسی، ج1، ص1258</ref> | </ref> <ref>ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص100</ref> <ref>دیلمی محمد بن حسن، قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة، ص34</ref> و یا نوشته اند که سبعیه عنوان عمومی فرقه هایی از شیعه است که تعداد امامان خویش را منحصر به هفت امام می دانسته اند. (هفت امامی) و یا در باب شمار ائمه، به مراتب و ادوار هفت گانه قائل بوده اند. سبعیه در واقع از القاب اسماعیلیه و فرقه های منسوب به آن ها است، که یا مانند اسماعیلیه خالص، امامت را بعد از امام جعفر صادق (علیه السلام) به پسرش اسماعیل ختم می کنند و او را بر خلاف آنچه گفته می شود که در عهد حیات پدر وفات یافته است، حی و باقی و قائم می شمارند و یا مانند سایر فرقه های اسماعیلیه (مثلاًً مبارکیه ) امامت را بعد از اسماعیل حق پسرش محمد بن اسماعیل می دانند. غالب فرقه های سبعیه که بعد از اسماعیل به محمد بن اسماعیل گرویده اند معتقد شده اند به این که امامت در حقیقت به اسماعیل که امام هفتم است ختم می شود، و بعد از وی و در نوبت محمد بن اسماعیل، مرتبه امامت به مرتبه قائمیت ارتقاء می یابد. <ref>مصاحب غلامحسین، دائرة المعارف فارسی، ج1، ص1258.</ref> گروهی نیـز سبعیه را لقبی بـرای اسماعیلیه دانسته اند کـه با ایـن لقب از اثنی عشریه جـدا و متفـاوت باشند. <ref>یحیی الامین شریف، معجم فِرَق الاسلامیة، ص133</ref> سبعیه برای عدد هفت نوعی جایگاه و مرتبه خاص و در عین حال نوعی خاصیت و تأثیر قدسی قائل بوده اند. عدد هفت از دیرباز مورد توجه اقوام مختلف جهان بوده است و اغلب در امور ایزدی و نیک و گاه در مورد اهریمنی و شرّ به کار می رفته است. وجود بعضی عوامل طبیعی مانند تعداد سیاره های مکشوف جهان باستان و همچنین رنگ های اصلی، مؤید رجحان و جنبه ماوراءالطبیعی این عدد گردیده است. این عدد در مذاهب و تاریخ جهان، در تصوف و در سنن و آداب اهمیت زیاد داشته است. <ref>لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا</ref> سبعیه می گفتند: همان گونه که طبقات آسمان و زمین و تعداد اندام های انسان هفت است، تعداد ائمه نیز هفت خواهد بود. همچنین این فرقه به هفت ستاره جرمانی، هفت جزیره ایمانی، هفت درجه مؤمنین، هفت ناطق و هفت صامت (یا اساس) قائل بوده اند و در حقیقت به سبب توقف در هفت و مخصوصاً به علت اهمیتی که به عدد هفت می داده اند، به نام سبعیه خوانده شده اند. <ref>مصاحب غلامحسین، دائرة المعارف فارسی، ج1، ص1258</ref> | ||
==القاب مختلف اسماعیلیان== | ==القاب مختلف اسماعیلیان== | ||
اسماعیلیان با القاب گوناگونی معرفی شده اند. اسماعیلیه را به دلیل آن که به باطن کتاب قائل می باشند، باطنیه؛ به دلیل آن که به حمدان قرمط منسوب هستند، قرامطه، به دلیل آن که محرمات را مباح می دانند، حرمیه و به سبب آن که به هفت شریعت معتقدند ـ شرایع آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، محمد و مهدی ـ سبعیه نامیده می شوند. ایشان معتقدند در هر زمان هفت نفر می باشند که باید به ایشان اقتدا کرد. نام دیگر ایشان بابکیه است چرا که گروهی از ایشان از بابک خرّمی پیروی کردند. ایشان هم چنین به محمّره نیز ملقب هستند چرا که در روزگار بابک لباس سرخ می پوشیدند.<ref>خوانساری محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج8، ص64</ref> | اسماعیلیان با القاب گوناگونی معرفی شده اند. اسماعیلیه را به دلیل آن که به باطن کتاب قائل می باشند، باطنیه؛ به دلیل آن که به حمدان قرمط منسوب هستند، قرامطه، به دلیل آن که محرمات را مباح می دانند، حرمیه و به سبب آن که به هفت شریعت معتقدند ـ شرایع آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، محمد و مهدی ـ سبعیه نامیده می شوند. ایشان معتقدند در هر زمان هفت نفر می باشند که باید به ایشان اقتدا کرد. نام دیگر ایشان بابکیه است چرا که گروهی از ایشان از بابک خرّمی پیروی کردند. ایشان هم چنین به محمّره نیز ملقب هستند چرا که در روزگار بابک لباس سرخ می پوشیدند.<ref>خوانساری محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج8، ص64</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۷: | ||
[[رده: کلام ]] | [[رده: کلام ]] | ||
[[رده: مذاهب کلامی ]] | [[رده: مذاهب کلامی ]] | ||
<references /> | |||
نسخهٔ ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۹
سبعیه یكى از القاب «اسماعیلیه» است.
تاریخچه
نام اسماعیلیه در آغاز مباركیه بود. آنان بعد از امام جعفر صادق (ع) به امامت پسرش اسماعیل قایل شده و تعداد امامان را به هفت نفر رسانیدند. ولى پس از اسماعیل، این فرقه رشته امامت را به محمد بن اسماعیل و دیگر ائمه خود كشانیدند. فرقه سبعیه را اسماعیلیه خالص نیز می خوانند. این فرقه مرگ اسماعیل را انكار كرده گفتند این نیرنگى بود كه پدرش ساخته و از بیم مردم او را پنهان كرده بود و معتقد بودند كه اسماعیل نمرده و نخواهد مرد تا كار مردم را سر و سامان دهد، زیرا پدرش به امامت او اشاره و پیروان خود را پای بند ولایت او کرده است. [۱] [۲]
وجه تسمیه
توجیهات گوناگونی مبنی بر انتخاب نام سبعیه شده است که در ذیل به آن اشاره می شود. این فرقه را از آن جهت سبعیه می نامند که در باب شمار ائمه به هفت دور قایل بودند و امام هفتم را آخر ادوار مى دانستند.[۳]اسماعیلیه در عقاید خود که متکی بر فلسفیات است به عدد هفت اهمیتی ویژه می دهند. این اهمیت از ابتدای ظهور اسماعیلیه موجود بوده است. [۴] [۵] [۶] و یا نوشته اند که سبعیه عنوان عمومی فرقه هایی از شیعه است که تعداد امامان خویش را منحصر به هفت امام می دانسته اند. (هفت امامی) و یا در باب شمار ائمه، به مراتب و ادوار هفت گانه قائل بوده اند. سبعیه در واقع از القاب اسماعیلیه و فرقه های منسوب به آن ها است، که یا مانند اسماعیلیه خالص، امامت را بعد از امام جعفر صادق (علیه السلام) به پسرش اسماعیل ختم می کنند و او را بر خلاف آنچه گفته می شود که در عهد حیات پدر وفات یافته است، حی و باقی و قائم می شمارند و یا مانند سایر فرقه های اسماعیلیه (مثلاًً مبارکیه ) امامت را بعد از اسماعیل حق پسرش محمد بن اسماعیل می دانند. غالب فرقه های سبعیه که بعد از اسماعیل به محمد بن اسماعیل گرویده اند معتقد شده اند به این که امامت در حقیقت به اسماعیل که امام هفتم است ختم می شود، و بعد از وی و در نوبت محمد بن اسماعیل، مرتبه امامت به مرتبه قائمیت ارتقاء می یابد. [۷] گروهی نیـز سبعیه را لقبی بـرای اسماعیلیه دانسته اند کـه با ایـن لقب از اثنی عشریه جـدا و متفـاوت باشند. [۸] سبعیه برای عدد هفت نوعی جایگاه و مرتبه خاص و در عین حال نوعی خاصیت و تأثیر قدسی قائل بوده اند. عدد هفت از دیرباز مورد توجه اقوام مختلف جهان بوده است و اغلب در امور ایزدی و نیک و گاه در مورد اهریمنی و شرّ به کار می رفته است. وجود بعضی عوامل طبیعی مانند تعداد سیاره های مکشوف جهان باستان و همچنین رنگ های اصلی، مؤید رجحان و جنبه ماوراءالطبیعی این عدد گردیده است. این عدد در مذاهب و تاریخ جهان، در تصوف و در سنن و آداب اهمیت زیاد داشته است. [۹] سبعیه می گفتند: همان گونه که طبقات آسمان و زمین و تعداد اندام های انسان هفت است، تعداد ائمه نیز هفت خواهد بود. همچنین این فرقه به هفت ستاره جرمانی، هفت جزیره ایمانی، هفت درجه مؤمنین، هفت ناطق و هفت صامت (یا اساس) قائل بوده اند و در حقیقت به سبب توقف در هفت و مخصوصاً به علت اهمیتی که به عدد هفت می داده اند، به نام سبعیه خوانده شده اند. [۱۰]
القاب مختلف اسماعیلیان
اسماعیلیان با القاب گوناگونی معرفی شده اند. اسماعیلیه را به دلیل آن که به باطن کتاب قائل می باشند، باطنیه؛ به دلیل آن که به حمدان قرمط منسوب هستند، قرامطه، به دلیل آن که محرمات را مباح می دانند، حرمیه و به سبب آن که به هفت شریعت معتقدند ـ شرایع آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، محمد و مهدی ـ سبعیه نامیده می شوند. ایشان معتقدند در هر زمان هفت نفر می باشند که باید به ایشان اقتدا کرد. نام دیگر ایشان بابکیه است چرا که گروهی از ایشان از بابک خرّمی پیروی کردند. ایشان هم چنین به محمّره نیز ملقب هستند چرا که در روزگار بابک لباس سرخ می پوشیدند.[۱۱]
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 226
- ↑ نوبختی، فرق الشيعة، ترجمه و تحقيق محمد جواد مشكور، تهران، نشر مركز انتشارات علمى و فرهنگى، ص 67 و 69.
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 226
- ↑ فخر رازی، اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، ص109
- ↑ ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ص100
- ↑ دیلمی محمد بن حسن، قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة، ص34
- ↑ مصاحب غلامحسین، دائرة المعارف فارسی، ج1، ص1258.
- ↑ یحیی الامین شریف، معجم فِرَق الاسلامیة، ص133
- ↑ لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا
- ↑ مصاحب غلامحسین، دائرة المعارف فارسی، ج1، ص1258
- ↑ خوانساری محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج8، ص64