شیبانیه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده: کلام ' به ' ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''شیبانیه''' از فرقه‌های منشعب شده از [[خوارج]] هستند که پیروان شیبان بن | '''شیبانیه''' از فرقه‌های منشعب شده از [[خوارج]] هستند که پیروان شیبان بن سلمه‌اند. نام دیگر فرقه را سیانیه دانسته‌اند. | ||
==موسس== | ==موسس== | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
شیبان بن سلمه در زمان ابومسلم خراسانی خروج کرد و به یاری او شتافت، در نتیجه خوارج از او تبری جستند، اما پس از آن که شیبان کشته شد، عده ای از خوارج ادعا کردند که او پیش از مرگ توبه کرده است. ثعالبه که شیبان پیش از مرگ از جمله ایشان بود، این ادعا را قبول نکردند. در مقابل، کسانی قائل به توبه و پذیرش آن شدند. این گروه شیبانیه نامیده می‌شوند. | شیبان بن سلمه در زمان ابومسلم خراسانی خروج کرد و به یاری او شتافت، در نتیجه خوارج از او تبری جستند، اما پس از آن که شیبان کشته شد، عده ای از خوارج ادعا کردند که او پیش از مرگ توبه کرده است. ثعالبه که شیبان پیش از مرگ از جمله ایشان بود، این ادعا را قبول نکردند. در مقابل، کسانی قائل به توبه و پذیرش آن شدند. این گروه شیبانیه نامیده می‌شوند. | ||
<ref>شهفور اسفراینی، التبصیر فی الدین، ص57</ref> | <ref>شهفور اسفراینی، التبصیر فی الدین، ص57</ref> <ref>سید علی جرجانی، تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، ص106</ref> <ref>نشوان حمیری، الحور العین ص172</ref> <ref>عبدالقاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص118</ref> <ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج2، ص220</ref> <ref>اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ج1، ص180</ref> <ref>شهرستانی عبدالکریم، الملل و النحل، ج1، ص119</ref> <ref>حمد بن علی مقریزی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج2، ص</ref> <ref>شمس الدین محمد آملی، نفائس الفنون فی عرایس العیون، ج2، ص274 | ||
</ref> | </ref> | ||
==اعتقادات== | ==اعتقادات== | ||
شیبانیه از فرق منشعب شده از ثعالبه یاد شده‌اند. ثعالبه نیز خود از انشعابات عجارده بودند. بیشتر طرفداران این فرقه را از قبیله وائل تشکیل می‌دادند. اهم اعتقادات آنان، جبر و عدم اختیار در افعال انسان بوده است. آنان در صفات خدا قایل به تشیبه هستند. همین عقیده سبب شد تا سایر فرق اهل سنت و خوارج این گروه را تکفیر کنند. <ref>ر.ک. دانش نامه جهان اسلام، نشر بنیاد دایره المعارف اسلامی، ج 1 ص 5460</ref> | شیبانیه از فرق منشعب شده از ثعالبه یاد شده‌اند. ثعالبه نیز خود از انشعابات عجارده بودند. بیشتر طرفداران این فرقه را از قبیله وائل تشکیل می‌دادند. اهم اعتقادات آنان، جبر و عدم اختیار در افعال انسان بوده است. آنان در صفات خدا قایل به تشیبه هستند. همین عقیده سبب شد تا سایر فرق اهل سنت و خوارج این گروه را تکفیر کنند. <ref>ر.ک. دانش نامه جهان اسلام، نشر بنیاد دایره المعارف اسلامی، ج 1 ص 5460</ref> | ||
از دیگر اعتقادات آنان، جواز امامت زنان و خروج بر پادشاه ستمگر است.<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 266</ref> | از دیگر اعتقادات آنان، جواز امامت زنان و خروج بر پادشاه ستمگر است.<ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 266</ref> | ||
این | این فرقه نخستین گروهی هستند که قائل به تشبیه خداوند به مخلوقات شدند و این قول توسط ایشان احداث شده است.<ref>شهفور اسفراینی، التبصیر فی الدین، ص57</ref> <ref>سید علی جرجانی، تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، ص106</ref> <ref>نشوان حمیری، الحور العین ص172</ref> <ref>عبدالقاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص118</ref> <ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج2، ص220</ref> <ref>اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ج1، ص180</ref> <ref>شهرستانی عبدالکریم، الملل و النحل، ج1، ص119</ref> <ref>احمد بن علی مقریزی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج2، ص355</ref> <ref>شمس الدین محمد آملی، نفائس الفنون فی عرایس العیون، ج2، ص274</ref> | ||
به همین جهت دیگر «ثعالبه» و اهل سنت بلکه همه خوارج حکم کفر او را صادر کردند و | به همین جهت دیگر «ثعالبه» و اهل سنت بلکه همه خوارج حکم کفر او را صادر کردند و وی را برای یاری با ابومسلم کافر شمردند. کسانی که از ثعالبه او را کافر شمردند، «زیادیه» یاران زیاد بن عبدالرحمن بودند. شیبانیه معتقد بودند که شیبان از گناهان خود توبه کرد، ولی «زیادیه» گفتند که گناهان او ستم‌های وی به مردم است که با توبه از میان نمی‌رود، زیرا همان‌سان که ابومسلم را در جنگ با امویان یاری کرد، وی را در نبرد با «ثعالبه» مساعدت نمود. شیبانیه خلافت زنان و امامت ایشان را جایز و خروج بر پادشاه ستمگر را روا می‌شمرند. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامى، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص266</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۸
شیبانیه از فرقه‌های منشعب شده از خوارج هستند که پیروان شیبان بن سلمه‌اند. نام دیگر فرقه را سیانیه دانسته‌اند.
موسس
موسس فرقه شخصی به نام شیبان بن سلمه از رهبران فرقه خوارج بود که در اواخر دوران امویان در خراسان این فرقه را بنا نهاد. وی از قبیله سدوس بوده و به قبیله بکر بن وائل تعلق داشته است. به وی نسب حروری نیز داده شده است. از تاریخ زندگانی وی اطلاعات دقیقی در دست نیست اما آورده‌اند که او پس از شکست از مروان بن محمد به فارس و سپس به کرمان گریخت و از آنجا به سیستان و در نهایت به خراسان آمد. او در ابتدا از پیروان فرقه ثعالبه بود و در اواخر دهه ۱۲۰ هجری قمری در خراسان ادعای خلافت و امامت کرد. [۱]
تاریخچه
شیبان بن سلمه در زمان ابومسلم خراسانی خروج کرد و به یاری او شتافت، در نتیجه خوارج از او تبری جستند، اما پس از آن که شیبان کشته شد، عده ای از خوارج ادعا کردند که او پیش از مرگ توبه کرده است. ثعالبه که شیبان پیش از مرگ از جمله ایشان بود، این ادعا را قبول نکردند. در مقابل، کسانی قائل به توبه و پذیرش آن شدند. این گروه شیبانیه نامیده می‌شوند. [۲] [۳] [۴] [۵] [۶] [۷] [۸] [۹] [۱۰]
اعتقادات
شیبانیه از فرق منشعب شده از ثعالبه یاد شده‌اند. ثعالبه نیز خود از انشعابات عجارده بودند. بیشتر طرفداران این فرقه را از قبیله وائل تشکیل می‌دادند. اهم اعتقادات آنان، جبر و عدم اختیار در افعال انسان بوده است. آنان در صفات خدا قایل به تشیبه هستند. همین عقیده سبب شد تا سایر فرق اهل سنت و خوارج این گروه را تکفیر کنند. [۱۱] از دیگر اعتقادات آنان، جواز امامت زنان و خروج بر پادشاه ستمگر است.[۱۲] این فرقه نخستین گروهی هستند که قائل به تشبیه خداوند به مخلوقات شدند و این قول توسط ایشان احداث شده است.[۱۳] [۱۴] [۱۵] [۱۶] [۱۷] [۱۸] [۱۹] [۲۰] [۲۱] به همین جهت دیگر «ثعالبه» و اهل سنت بلکه همه خوارج حکم کفر او را صادر کردند و وی را برای یاری با ابومسلم کافر شمردند. کسانی که از ثعالبه او را کافر شمردند، «زیادیه» یاران زیاد بن عبدالرحمن بودند. شیبانیه معتقد بودند که شیبان از گناهان خود توبه کرد، ولی «زیادیه» گفتند که گناهان او ستم‌های وی به مردم است که با توبه از میان نمی‌رود، زیرا همان‌سان که ابومسلم را در جنگ با امویان یاری کرد، وی را در نبرد با «ثعالبه» مساعدت نمود. شیبانیه خلافت زنان و امامت ایشان را جایز و خروج بر پادشاه ستمگر را روا می‌شمرند. [۲۲]
پانویس
- ↑ ر. ک. دانش نامه جهان اسلام و دانش نامه بزرگ اسلامی
- ↑ شهفور اسفراینی، التبصیر فی الدین، ص57
- ↑ سید علی جرجانی، تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، ص106
- ↑ نشوان حمیری، الحور العین ص172
- ↑ عبدالقاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص118
- ↑ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج2، ص220
- ↑ اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ج1، ص180
- ↑ شهرستانی عبدالکریم، الملل و النحل، ج1، ص119
- ↑ حمد بن علی مقریزی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج2، ص
- ↑ شمس الدین محمد آملی، نفائس الفنون فی عرایس العیون، ج2، ص274
- ↑ ر.ک. دانش نامه جهان اسلام، نشر بنیاد دایره المعارف اسلامی، ج 1 ص 5460
- ↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 266
- ↑ شهفور اسفراینی، التبصیر فی الدین، ص57
- ↑ سید علی جرجانی، تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، ص106
- ↑ نشوان حمیری، الحور العین ص172
- ↑ عبدالقاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص118
- ↑ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج2، ص220
- ↑ اشعری ابوالحسن، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ج1، ص180
- ↑ شهرستانی عبدالکریم، الملل و النحل، ج1، ص119
- ↑ احمد بن علی مقریزی، المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، ج2، ص355
- ↑ شمس الدین محمد آملی، نفائس الفنون فی عرایس العیون، ج2، ص274
- ↑ محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامى، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص266