الرسالة الفقهیة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (←شروح کتاب) |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== سبب نوشتن کتاب == | == سبب نوشتن کتاب == | ||
'''ابن ابی زید''' در‌این‌باره خطاب به شیخ محرز می گوید: «از من خواستی که یک جمله مختصر از واجبات امور دینی را که زبان‌ها بیان می‌کنند و دل‌ها ایمان می‌آورند و اعضا انجام می‌دهند و [[روایات]] مربوط به تکلیف تصدیقات و زائدات و خواسته‌های آن و پاره‌ای از آداب آن و جملاتی از مبانی [[فقه]] و فنون آن بر مکتب امام [[مالک بن انس]] و روش ایشان و آنچه که موجب تسهیل آن می‌شود. مسیر چه پیچیده‌تر از آن بود از تعبیر متقدم و شرح علما...». انگیزه پیشنهاد شیخ محرز همان بود که ابن ابی زید نیز در سخنان خود به او اشاره کرد: «...همانطور که می خواستم آن را به فرزندان بیاموزم، همانطور که شما حروف [[قرآن]] را به آنها می‌آموزید تا به قلب آنها پیش برود. شناخت [[دین]] خدا و احکام آن، پس من به شما پاسخ دادم که به آن امید داشتم، و آن از علم دین خدا یا دعوت به آن است». | '''ابن ابی زید''' در‌این‌باره خطاب به شیخ محرز می گوید: «از من خواستی که یک جمله مختصر از واجبات امور دینی را که زبان‌ها بیان می‌کنند و دل‌ها ایمان می‌آورند و اعضا انجام می‌دهند و [[روایات]] مربوط به تکلیف تصدیقات و زائدات و خواسته‌های آن و پاره‌ای از آداب آن و جملاتی از مبانی [[فقه]] و فنون آن بر مکتب امام [[مالک بن انس]] و روش ایشان و آنچه که موجب تسهیل آن می‌شود. مسیر چه پیچیده‌تر از آن بود از تعبیر متقدم و شرح علما...». انگیزه پیشنهاد شیخ محرز همان بود که ابن ابی زید نیز در سخنان خود به او اشاره کرد: «...همانطور که می خواستم آن را به فرزندان بیاموزم، همانطور که شما حروف [[قرآن]] را به آنها می‌آموزید تا به قلب آنها پیش برود. شناخت [[دین]] خدا و احکام آن، پس من به شما پاسخ دادم که به آن امید داشتم، و آن از علم دین خدا یا دعوت به آن است». | ||
==ماهیت رساله== | == ماهیت رساله == | ||
این رساله به گواه سخنان ابن ابی زید در بالا، کتاب تعلیم است، یعنی کتاب درسی به بیان امروزی. نویسنده نیز در پایان نوشته این مطلب را تأیید می‌کند و می‌گوید: «به آنچه شرط کردیم آن را در این کتاب خود بیاوریم که ان شاء الله کسانی که از خردسالان می‌خواهند آن را بیاموزند سود می‌بخشد. و کسانی که از بزرگسالان به آن نیاز دارند، و در آن چیزی است که جاهلان را به سوی آن سوق می‌دهد، او بداند که دین خود را به چه عقیده‌ای می‌داند و به واجبات خود عمل می‌کند و بسیاری از اصول، امیال و اخلاق را درک می‌کند». | این رساله به گواه سخنان ابن ابی زید در بالا، کتاب تعلیم است، یعنی کتاب درسی به بیان امروزی. نویسنده نیز در پایان نوشته این مطلب را تأیید می‌کند و می‌گوید: «به آنچه شرط کردیم آن را در این کتاب خود بیاوریم که ان شاء الله کسانی که از خردسالان می‌خواهند آن را بیاموزند سود می‌بخشد. و کسانی که از بزرگسالان به آن نیاز دارند، و در آن چیزی است که جاهلان را به سوی آن سوق می‌دهد، او بداند که دین خود را به چه عقیده‌ای می‌داند و به واجبات خود عمل می‌کند و بسیاری از اصول، امیال و اخلاق را درک می‌کند». | ||
==مطالب== | == مطالب == | ||
* الف. عقایدی که قیروانی فصل کاملی را به او اختصاص داده است به نام: باب آنچه لسان می‌گویند و ایمان به دل‌ها یک تکلیف برای امور دینی است. | * الف. عقایدی که قیروانی فصل کاملی را به او اختصاص داده است به نام: باب آنچه لسان می‌گویند و ایمان به دل‌ها یک تکلیف برای امور دینی است. | ||
* ب . مسائل فقهی ترتیب ابن ابی زید در چهل و چهار باب غیر از باب عقائد از جمله ابواب مربوط به ارکان دین مانند: [[نماز]] و [[زکات]] و [[حج]] و [[روزه]] و احکام مربوطه و ابواب مربوط به. [[جهاد]]، [[ایمان]] و [[نذر]]، [[نکاح]] و آنچه پس از آن، [[بیع]] و [[وصیت]]... و سایر ابواب مربوطه. | * ب. مسائل فقهی ترتیب ابن ابی زید در چهل و چهار باب غیر از باب عقائد از جمله ابواب مربوط به ارکان دین مانند: [[نماز]] و [[زکات]] و [[حج]] و [[روزه]] و احکام مربوطه و ابواب مربوط به. [[جهاد]]، [[ایمان]] و [[نذر]]، [[نکاح]] و آنچه پس از آن، [[بیع]] و [[وصیت]]... و سایر ابواب مربوطه. | ||
==شروح کتاب== | == شروح کتاب == | ||
این کتاب شروح زیادی دارد از جمله: | این کتاب شروح زیادی دارد از جمله: | ||
#شرح لالقاضی عبدالوهاب. | # شرح لالقاضی عبدالوهاب. | ||
#شرح الأفقهسی، عبدالله بن مقداد بن إسماعیل القاضی. | # شرح الأفقهسی، عبدالله بن مقداد بن إسماعیل القاضی. | ||
#شرح قاسم بن عیسى بن ناجی القیروانی. | # شرح قاسم بن عیسى بن ناجی القیروانی. | ||
#شرح القلشانی أحمد بن محمد بن عبدالله، أبوالعباس. | # شرح القلشانی أحمد بن محمد بن عبدالله، أبوالعباس. | ||
#شرح زروق أحمد بن أحمد بن محمد البرنسی. | # شرح زروق أحمد بن أحمد بن محمد البرنسی. | ||
#شرح المنوفی أبی الحسن علی بن محمد المنوفی العدوی الشاذلی. | # شرح المنوفی أبی الحسن علی بن محمد المنوفی العدوی الشاذلی. | ||
==شروح معاصرین== | == شروح معاصرین == | ||
# شرح للنفراوی المالکی، أحمد بن غنیم بن سالم. | # شرح للنفراوی المالکی، أحمد بن غنیم بن سالم. | ||
# | # الثمر الدانی فی تقریب المعانی. | ||
# | # شرح للشیخ عبدالمجید الشرنوبی الأزهری المالکی. | ||
# | # شرح لأحمد بن محمد الصدیق الغماری. | ||
==منبع== | == منبع == | ||
*فهرست و مقدمهٔ کتاب الرسالة الفقهیة. | * فهرست و مقدمهٔ کتاب الرسالة الفقهیة. | ||
[[رده:کتاب‌ها]] | [[رده:کتاب‌ها]] | ||
[[رده:کتاب‌های اهل‌سنت]] | [[رده:کتاب‌های اهل‌سنت]] | ||
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۳۲
| نام نویسنده | ابومحمد عبدالله بن ابی زید القیروانی |
|---|---|
| موضوع | فقه |
| زبان کتاب | عربى |
| ناشر | دارالکتب العلمیه |
| سال نشر | 1433 قمری |
| تعداد جلد | تک جلدی |
| مکان چاپ | مصر، قاهره |
«الرسالة الفقهیة» رسالهٔ مختصری در فقه مالکی است و آن را امام ابومحمد عبدالله بن ابی زید القیروانی که ملقب به مالک الصغیر و شیخ مالکیه بود، به پیشنهاد شاگردش شیخ محرز بن خلف البکری تونسی نوشته شده است.
سبب نوشتن کتاب
ابن ابی زید در‌این‌باره خطاب به شیخ محرز می گوید: «از من خواستی که یک جمله مختصر از واجبات امور دینی را که زبان‌ها بیان می‌کنند و دل‌ها ایمان می‌آورند و اعضا انجام می‌دهند و روایات مربوط به تکلیف تصدیقات و زائدات و خواسته‌های آن و پاره‌ای از آداب آن و جملاتی از مبانی فقه و فنون آن بر مکتب امام مالک بن انس و روش ایشان و آنچه که موجب تسهیل آن می‌شود. مسیر چه پیچیده‌تر از آن بود از تعبیر متقدم و شرح علما...». انگیزه پیشنهاد شیخ محرز همان بود که ابن ابی زید نیز در سخنان خود به او اشاره کرد: «...همانطور که می خواستم آن را به فرزندان بیاموزم، همانطور که شما حروف قرآن را به آنها می‌آموزید تا به قلب آنها پیش برود. شناخت دین خدا و احکام آن، پس من به شما پاسخ دادم که به آن امید داشتم، و آن از علم دین خدا یا دعوت به آن است».
ماهیت رساله
این رساله به گواه سخنان ابن ابی زید در بالا، کتاب تعلیم است، یعنی کتاب درسی به بیان امروزی. نویسنده نیز در پایان نوشته این مطلب را تأیید می‌کند و می‌گوید: «به آنچه شرط کردیم آن را در این کتاب خود بیاوریم که ان شاء الله کسانی که از خردسالان می‌خواهند آن را بیاموزند سود می‌بخشد. و کسانی که از بزرگسالان به آن نیاز دارند، و در آن چیزی است که جاهلان را به سوی آن سوق می‌دهد، او بداند که دین خود را به چه عقیده‌ای می‌داند و به واجبات خود عمل می‌کند و بسیاری از اصول، امیال و اخلاق را درک می‌کند».
مطالب
- الف. عقایدی که قیروانی فصل کاملی را به او اختصاص داده است به نام: باب آنچه لسان می‌گویند و ایمان به دل‌ها یک تکلیف برای امور دینی است.
- ب. مسائل فقهی ترتیب ابن ابی زید در چهل و چهار باب غیر از باب عقائد از جمله ابواب مربوط به ارکان دین مانند: نماز و زکات و حج و روزه و احکام مربوطه و ابواب مربوط به. جهاد، ایمان و نذر، نکاح و آنچه پس از آن، بیع و وصیت... و سایر ابواب مربوطه.
شروح کتاب
این کتاب شروح زیادی دارد از جمله:
- شرح لالقاضی عبدالوهاب.
- شرح الأفقهسی، عبدالله بن مقداد بن إسماعیل القاضی.
- شرح قاسم بن عیسى بن ناجی القیروانی.
- شرح القلشانی أحمد بن محمد بن عبدالله، أبوالعباس.
- شرح زروق أحمد بن أحمد بن محمد البرنسی.
- شرح المنوفی أبی الحسن علی بن محمد المنوفی العدوی الشاذلی.
شروح معاصرین
- شرح للنفراوی المالکی، أحمد بن غنیم بن سالم.
- الثمر الدانی فی تقریب المعانی.
- شرح للشیخ عبدالمجید الشرنوبی الأزهری المالکی.
- شرح لأحمد بن محمد الصدیق الغماری.
منبع
- فهرست و مقدمهٔ کتاب الرسالة الفقهیة.