ابراهیم بن احمد بن محمد طبری

ابراهیم بن احمد بن محمد طبری
نام کامل	ابراهیم بن احمد بن محمد طبری
نام‌های دیگر	شیخ الشهود، تیزون
اطلاعات شخصی
محل تولد	بغداد
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابو منذر نُصَیر بن یوسف هاشم‌ بن عبدالعزیز
شاگردان	احمد بن جعفر بن سلم عمر بن محمد بن سیف
آثار	المقصور و الممدو تحبیر التیسیر
فعالیت‌ها	عالم علم نحو

اَحمد بن مُحمّد طَبَری از علمای علم نحو بغداد در قرن چهارم قمری بود. او نزد ابو منذر، نُصَیر بن یوسف و هاشم‌ بن عبدالعزیز شاگردی کرد. در علوم حدیث و قرائت مهارت داشت و شاگردانی را در این دو علم تربیت کرد. آراء او در قرائت در کتاب تحبیر التیسیر آمده است.

معرفی طبری

ابراهیم بن احمد بن محمد طبری ابواسحاق مقری طبری معروف به تیزون. فقیه، قاری قرآن، ادیب و محدث شیعی که به ظاهر مذهب مالکی را اظهار می‏‌کرده است. وی در بغداد به سال 324هجری دیده به جهان گشود از لقب «طبری» که به او و پدرش نسبت داده می‏‌شود بر می‏‌آید که وی اصالتاً ایرانی و اهل طبرستان بوده است، اما هیچ‌گاه در آن‌جا اقامت نداشته است. وی در بغداد پرورش یافت و در محله شیعه ‏نشین «کرخ» سکونت داشت. در آن‌جا نزد اساتید عصر خود به استماع حدیث پرداخت و به تدریج در فقه نیز تبحر یافت.

استادان طبری

در بغداد با عبدالله بن حسین بن محمد فارسی هم‏‌بحث بود و با هم در گزارش کتاب مقاتل الطالبیین مشارکت داشتند. وی هم‌چنین از مصاحبان ابوعمرو زاهد مطرز معروف به غلام ثعلب بود و نزد او دانش فراوانی آموخته است. پدرش احمد بن محمد طبری از راویان حدیث و استاد تلعکبری در بغداد بود که در قرائت قرآن نیز دستی توانا داشت. وی علم قرائت و بخشی از فنون ضبط احادیث را از پدرش فرا گرفته است. وی با این‌که خود در علم قرائت زبان‌زد دیگران بود اما نزد قاری معروف ابوبکر احمدبن علی بن یزداد احتراماً هفت جزء قرآن را فرا گرفت و وی را بر خود مقدم می‌‏داشت. از اساتید معروف او ابوالفرج اصفهانی است.

شاگردان

از شاگردان او می‌توان ابوعبدالله علوی شجری صاحب کتاب التعازی و ابوالحسن محمد بن حسین بن موسی معروف به سید رضی را نام برد. سید رضی در سنین کودکی قرائت قرآن را نزد او فرا گرفته است. همچنین محمدبن جریر بن رستم طبری شیعی که خود معاصر شیخ طوسی و نجاشی بوده، احادیث و گزارشات فراوانی در کتاب دلائل الامامه از او نقل کرده است.

آثار

از تألیفات او کتاب المناقب است که در فضیلت امیرالمؤمنین و اهل‏‌بیت نوشته شده است.

شغل قضاوت

وی به دلیل آشنایی‏‌اش با فقه شیعه و اهل‏‌سنت. مدتی مقام قضاوت داشته است اما در هیچ‌‏یک از منابع، روشن نیست که در کجا و چه سالی مشغول قضاوت بوده است. به گفته خطیب بغدادی وی شیخ الشهود بغداد در حوزه قضاوت بوده است. یعنی قاضیانی که تازه‌ وارد بغداد می‌‏شدند و نسبت به اوضاع شهر و مردم آن ناآشنا بودند، از او به خاطر عدالت و راستگویی‏‌اش استفسار می‏‌کردند و سخن او را به عنوان «شاهد» در دادگاه حجت می‌‏دانستند. به گفته معاصر او ابوالقاسم تنوخی کبیر وی هم‌چنین در شهرهای: بصره، آبله، واسط، اهواز، عسکر مکرم، شوشتر، کوفه، مکه و مدینه نیز شناخته شده بود و از شاهدان دادگاه بوده است، از این‏‌رو وی را «شیخ الشهود» لقب داده‌‏اند.

درگذشت

وفات او به گفته ذهبی و دیگران، در 393هجری در زادگاهش روی داده است.

منابع

1. تاریخ بغداد، ج5ص81 شماره 2443، و ج6صص16 و19 شماره 3047 و3053؛
2. تذکره الحفاظ، ج3ص1026؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص1؛
4. مشایخ الثقات،
5. عرفانیان، ص37.