ابراهیم بن احمد بن محمد طبری

نام	ابراهیم بن احمد بن محمد طبری
زاده	324هجری • بغداد
درگذشت	393هجری • بغداد
استادان	ابو منذر • نُصَیر بن یوسف • هاشم‌ بن عبدالعزیز
شاگردان	احمد بن جعفر بن سلم • عمر بن محمد بن سیف • احمد بن محمد بن عثمان‌القطان • بکار بن احمد زکریا بن عیسی• عبدالواحد‌ بن عمر
آثار	المقصور و الممدود • المذکر و المؤنث صورة‌الهمز • النحو • التصریف • تحبیر التیسیر
دین و مذهب	اسلام • تشیع

اَحمد بن مُحمّد طَبَری از علمای علم نحو بغداد در قرن چهارم قمری بود. او نزد ابو منذر، نُصَیر بن یوسف و هاشم‌ بن عبدالعزیز شاگردی کرد. در علم حدیث و قرائت مهارت داشت و شاگردانی را در این دو علم تربیت کرد. آراء او در قرائت در کتاب تحبیر التیسیر آمده است.

معرفی طبری

ابراهیم بن احمد بن محمد طبری، (324- 393ق) ابواسحاق مقری طبری معروف به تیزون. فقیه، قاری قرآن، ادیب و محدث شیعی كه به ظاهر مذهب مالكی را اظهار می‏كرده است. وی در بغداد به سال 324هجری دیده به جهان گشود از لقب «طبری» كه به او و پدرش نسبت داده می‏شود بر می‏‌آید كه وی اصالتاً ایرانی و اهل طبرستان بوده است، اما هیچگاه در آنجا اقامت نداشته است. وی در بغداد پرورش یافت و در محله شیعه ‏نشین «كرخ» سكونت داشت. در آنجا نزد اساتید عصر خود به استماع حدیث پرداخت و به تدریج در فقه نیز تبحر یافت.

استادان طبری

در بغداد با عبدالله بن حسین بن محمد فارسی هم‏بحث بود و با هم در گزارش كتاب مقاتل الطالبیین مشاركت داشتند. وی همچنین از مصاحبان ابوعمرو زاهد مطرز(م345ق) معروف به غلام ثعلب بود و نزد او دانش فراوانی آموخته است. پدرش احمد بن محمد طبری از راویان حدیث و استاد تلعكبری(م385ق) در بغداد بود كه در قرائت قرآن نیز دستی توانا داشت. وی علم قرائت و بخشی از فنون ضبط احادیث را از پدرش فرا گرفته است. وی با اینكه خود در علم قرائت زبانزد دیگران بود اما نزد قاری معروف ابوبكر احمدبن علی بن یزداد احتراماً هفت جزء قرآن را فرا گرفت و وی را بر خود مقدم می‏داشت. از اساتید معروف او ابوالفرج اصفهانی(م356ق) است.

شاگردان

از شاگردان او می‏توان ابوعبدالله علوی شجری صاحب كتاب التعازی و ابوالحسن محمد بن حسین بن موسی معروف به سید رضی(م406ق) را نام برد. سید رضی در سنین كودكی قرائت قرآن را نزد او فرا گرفته است. همچنین محمدبن جریر بن رستم طبری شیعی كه خود معاصر شیخ طوسی(م460ق) و نجاشی(م450ق) بوده، احادیث و گزارشات فراوانی در كتاب دلائل الامامه از او نقل كرده است.

آثار

از تألیفات او كتاب المناقب است كه در فضیلت امیرالمؤمنین و اهل‏‌بیت نوشته شده است.

شغل قضاوت

وی به دلیل آشنایی‏اش با فقه شیعه و اهل‏ سنت. مدتی مقام قضاوت داشته است اما در هیچ‏یك از منابع، روشن نیست كه در كجا و چه سالی مشغول قضاوت بوده است. به گفته خطیب بغدادی وی شیخ الشهود بغداد در حوزه قضاوت بوده است. یعنی قاضیانی كه تازه وارد بغداد می‌‏شدند و نسبت به اوضاع شهر و مردم آن ناآشنا بودند، از او به خاطر عدالت و راستگویی‏اش استفسار می‏كردند و سخن او را به عنوان «شاهد» در دادگاه حجت می‏دانستند. به گفته معاصر او ابوالقاسم تنوخی كبیر(م342ق) وی همچنین در شهرهای: بصره، آبله، واسط، اهواز، عسكر مكرم، شوشتر، كوفه، مكه و مدینه نیز شناخته شده بود و از شاهدان دادگاه بوده است، از این‏رو وی را «شیخ الشهود» لقب داده‏اند.

درگذشت

وفات او به گفته ذهبی و دیگران، در 393هجری در زادگاهش روی داده است.

منابع

1. تاریخ بغداد، ج5ص81 شماره 2443، و ج6صص16 و19 شماره 3047 و3053؛
2. تذكره الحفاظ، ج3ص1026؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص1؛
4. مشایخ الثقات،
5. عرفانیان، ص37.