محمود خلیل الحصری
| نام | محمود خلیل الحصری |
|---|---|
| تاریخ‌ولادت | ۱۷ سپتامبر ۱۹۱۷ میلادی |
| محل ولادت | روستای شبراالنمله شهر طنطا استان الغربیۀ مصر |
| تاریخ وفات | ۲۴ نوامبر ۱۹۸۰ میلادی |
| ملیت | مصری |
| شهرت | قاری قرآن |
| مذهب | اهل تسنن |
محمود خلیل الحصری (متولد ۱۷ سپتامبر ۱۹۱۷) قاری قرآن مشهور مصری بود. وی از قاریان مشهور و پرآوازه‌ای بود که خداوند متعال صدای زیبایی به وی ارزانی داشته بود، او دنیا را با حلاوت صدای دلنشین خود عطرآگین کرد، به گونه‌ای که نخستین قاری مصری بود که تلاوت زیبایش از بلندگوهای حرم مکی و مدنی پخش شد و همچنین، نخستین قاری بود که در کنگرۀ آمریکا و کاخ سفید تلاوت کرد.
زندگی‌نامه
محمود خلیل الحصری، از مشاهیر قرائت مصر بود که در ۱۷ سپتامبر ۱۹۱۷ میلادی در روستای «شبرا النمله» از توابع شهر «طنطا» واقع در استان «غربیۀ» مصر دیده به جهان گشود. به سبب اینکه پدرش حصیر باف بود حصری نام گرفت. پدرش در چهار سالگی او را به یکی از مکتب‌خانه‌های سنتی آموزش قرآن فرستاد تا کلام وحی را در آنجا حفظ کند. مرحوم الحصری در ۸ سالگی موفق شد که حفظ قرآن را به پایان ببرد و در ۱۲ سالگی به مرکز دینی شهر طنطا پیوست. بعد از مدتی وارد دانشگاه الازهر قاهره شد و قرائات ده‌گانه قرآن را در آن جا آموخت. الحصری پس از کسب مدرک علم قرائات، به پژوهش در حوزۀ علوم قرآنی روی آورد و با صوت زیبا و ادای خوبی که داشت در سال ۱۹۴۴ میلادی در آزمون تلاوت رادیو قرآن مصر شرکت کرد و توانست مقام نخست این آزمون را از آن خود کند. او در انتخاباتی که در سال ۱۹۴۴ میلادی برای شناسایی بهترین قاری قرآن در رادیو مصر برگزار شد از بین ۲۰۰ نفر قاری رتبۀ نخست را کسب کرد. نخستین بار، وی قرآن را به صورت ترتیل قرائت و بر روی نوار کاست ضبط کرد. این قاری مصری در سال ۱۹۶۸ میلادی در جایگاه رئیس اتحادیۀ قاریان جهان اسلام انتخاب شد. مرحوم الحصری در سال ۱۹۵۰ میلادی به‌عنوان قاری مسجدالأحمدی در شهر طنطا انتخاب شد و از آنجا به مسجد الحسین (علیه‌السلام) قاهره ملحق شد. مرحوم حصری همچنین، نخستین کسی بود که مصحف صوتی را با ترتیل به روایت حفص از عاصم در سال ۱۹۶۱ میلادی ضبط کرد و تأسیس اتحادیۀ قاریان قرآن و راه‌اندازی مراکز آموزش حفظ قرآن در همۀ شهرها و روستاهای مصر را خواستار شد، وی همچنین اقدام به تأسیس یک مسجد و مرکز آموزش حفظ قرآن در قاهره کرد.
القاب
این قاری نامدار مصری را به خاطر کثرت سفرهایش به کشورهای مختلف جهان برای قرائت، «سفیر قرآن» می‌خوانند، به طوری که گفته شده است در یکی از سفرهای وی به مالزی، مسلمانان و دوستداران شیخ حصری، خودروی حامل وی را بر روی شانه‌های خود قرار دادند. شیخ الحصری یکی از بزرگان عرصه تلاوت قرآن بود، به گونه‌ای که در طول بیست سال به عنوان «شیخ القراء مصر» شناخته می‌شد و برخی صوت او را لحنی از الحان آسمانی توصیف کرده‌اند. این قاری نامدار مصری قرآن را به روایت‌های مختلفی تلاوت و ضبط کرده که از جمله آنها می‌توان به روایت حفص از عاصم، ورش از نافع، روایت قالون از نافع و الدوری از ابی عمرو البصری اشاره کرد. وی در صدر نخستین کسانی قرار داشت که برای تلاوت به خارج از مصر دعوت شد و در مقر سازمان ملل متحد، قصر پادشاهی لندن، کاخ سفید و کنگره آمریکا قرآن تلاوت کرده است. وی به کشورهای بسیاری از جمله روسیه، چین، سوئیس و کانادا سفر کرد.
افتخارات
کسب مدال درجه یک علوم و فنون: مرحوم حصری همچنین در روز بزرگداشت علم در مصر در سال ۱۹۶۷ میلادی توانست، مدال درجۀ یک دولتی علوم و فنون را از آن خود کند. هفته‌نامۀ «الیوم الجدید» مصر به مناسبت یکصدمین سالروز ولادت شیخ محمود خلیل حصری، گفت‌وگویی با شماری از قراء و دست‌اندرکاران قرآنی مصر انجام داده است که در این گفت‌وگو «حسن سلیمان»، رئیس رادیو قرآن مصر در ارتباط با تلاوت زیبای مرحوم حصری اظهار کرد: خداوند به شیخ حصری صوتی زیبا بخشیده بود. او خود را وقف قرائت و قرآن کرد و نخستین قاری بود که در سال ۱۹۶۴ میلادی قرآن را با ترتیل در رادیو قرآن تلاوت کرد. وی در ارتباط با تفاوت شیخ حصری با قراء چهارگانه «عبدالباسط عبدالصمد، محمود علی البنا، محمد صدیق منشاوی و مصطفى إسماعیل» گفت: هریک از این قاریان سبک خاصی در قرائت داشتند، اما مرحوم حصری توانست با صوت زیبای خود مخارج حروف را بسیار ماهرانه ادا کند که به این «علم دلالت»(معناشناسی) می‌گویند.
آثار علمی
شیخ حصری علاوه بر این که یک از مشاهیر قرائت بود، در حوزه علوم قرآنی نیز تألیفاتی داشت که از مهم‌ترین کتاب‌های وی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- أحکام قراءة القرآن الکریم،
- القراءات العشر من الشاطبیة والدرة؛
- معالم الاهتداء إلى معرفة الوقف والابتداء؛
- الفتح الکبیر فی الاستعاذه والتکبیر؛
- أحسن الأثر فی تاریخ القراء الأربعة عشر؛
- مع القرآن الکریم؛
- قراءة ورش عن نافع المدنی؛
- قراءة الدوری عن أبى عمرو البصری؛
- النهج الجدید فی علم التجوید؛
- رحلاتی فی الإسلام.
درگذشت
محمود خلیل الحصری، سرانجام در شب دوشنبه ۲۴ نوامبر سال ۱۹۸۰ میلادی در ۶۳ سالگی در مسافرتی که به کشور کویت داشت، دیده از جهان فروبست.