سید قیام‌الدین غازی
| نام | سید قیام الدین غازی |
|---|---|
| متولد | 1952 میلادی |
| درگذشت | 1398 شمسی |
| محل تولد | شهروخش تاجیکستان |
| شهرت | ایشان قیام الدین |
| شغل | رهبر نهضت اسلامی تاجیکستان |
سید قیام الدین غازی معروف به «ایشان قیام الدین» رهبر و موسس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان بود.
قیام الدین غازی
قیام الدین غازی در سال ۱۹۵۲ و در خانواده ای مشهور از «ایشان های» مقیم منطقة قاضی ملک در وادی وخش تاجیکستان به دنیا آمده است. نام وی نخستین بار در گردهمایی ها و تجمعات پاییز ۱۹۹۱ در مرکز شهر دوشنبه بر سر زبان ها افتاد. ایشان قیام الدین با سخنرانی های پر شورش، بلافاصله به یکی از نخستین رهبران تجمعات سال ۱۹۹۲ تبدیل شد. طی تجمعات و دیدارهای سال ۱۹۹۲ در کنار قاری محم دجان و رحیم نورالله بیک‌اف، مردم تاجیکستان به ایشان قیام الدین عنوان «ژنرال مردمی» را اعطا کرده بودند.
تاسیس نهضت اسلامی تاجیکستان در سال ۱۹۷۲ میلادی، برگزاری بزرگ‌ترین تظاهرات در سال ۱۹۸۶ میلادی علیه دولت ضد دین کمونیسم، عضویت در مجمع علمای اسلامی افغانستان در دهه ۹۰ میلادی، عضویت در کمیسیون آشتی ملی در سال ۱۹۹۷ برخی از فعالیت‌های سیاسی سید قیام الدین غازی است. فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و دینی وی موجب شد که بارها دستگیر و حتی شکنجه شود که اولین دستگیری او به سال ۱۹۷۹ میلادی بر می گردد. در سال ۲۰۰۶ میلادی پس از درگذشت نوری و باتوجه به فشار سیاسی دولت به ظاهر از فعالیت‌های سیاسی کنار رفت، ولی به تربیت شاگردان، تبلیغ و نشر اسلام و تالیف مشغول بود.
پس از پیروزی جبهه تحت حمایت دولت تاجیکستان در جنگ داخلی، ایشان قیام الدین و برخی از پیروانش به افغانستان مهاجرت کردند. در اتحاد نیروهای مخالفین (مقابل نیروهای دولت) که جمعی از اسلام گرایان، ملی‌گرایان و لیبرال های تاجیک بودند، ایشان قیام الدین مسئول جمع آوری کمک برای پناهندگان را بر عهده داشت و از این رو، وی سفرهای زیادی به ایران و کشورهای عرب و مسلمان منطقه برای جمع‌آوری کمک، داشت. پس از توافق صلح میان اتحاد مخالفین و دولت، ایشان قیام‌الدین در سال ۲۰۰۰ برای مداوای فرزند خردسالش که به گفته وی دچار بیماری فلج پا شده بود، به ایران سفر می کند.
امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان که مدتی است جذب دلارهای نفتی سعودی ها شده و طی سال‌های اخیر برخی پرونده سازی ها ضد جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار داده است، بعد از بازداشت قیام الدین مدعی شده بود که ایشان با جیب های پر از دلار کشور دوست ما، مذهب شیعه را قبول کرده و با سفارش ساختار اطلاعاتی این کشور، علیه ملت تاجیک اقدام کرده است! این در حالی بود که بعد از اعلام ممنوعیت فعالیت حزب نهضت اسلامی در تاجیکستان که این اقدام هم بر خلاف رویکردهای دموکراتیک و آزادی بیان بوده و بدون هیچ وجهه قانونی انجام شد، قیام الدین غازی هیچ فعالیت سیاسی نداشته و در روسیه مشغول به کار بوده است.
دستگیری غازی و واکنش‌های سیاسی و رسانه‌ای
شهید قیام الدین غازی در آذر سال ۱۳۹۶ در فرودگاه «پولکوا» سنت پترزبورگ روسیه بازداشت و به تاجیکستان منتقل شد. وی در خرداد ۱۳۹۷ در بازداشتگاه شماره یک شهر دوشنبه در دادگاهی بدون حضور خبرنگاران و پشت درهای بسته، به اتهام خیانت به وطن، تلاش برای براندازی نظام سیاسی و برانگیختن اختلافات مذهبی، ملی و نژادی به ۲۵ سال زندان محکوم شد[۱].
ترور
سرانجام این عالم تاجیکستانی از سوی عناصر وابسته به داعش در شامگاه یکشنبه 29 اردیبهشت 1398 شمسی ترور شد. لازم به ذکر است که سر ایشان پس از انتقال از سوی پزشک قانونی تاجیکستان به پیکرشان دوخته و از سوی دولت این کشور بدون آنکه به خانواده‌اش خبری دهند، به صورت مخفیانه دفن شد [۲].