علی ارباش

علی ارباش
نام کامل	علی ارباش
نام‌های دیگر	پروفسور علی ارباش
اطلاعات شخصی
سال تولد	1961 م، ۱۳۳۹ ش‌، ۱۳۸۰ ق
دین	اسلام، تسنن
آثار	تکرار در قرآن
فعالیت‌ها	رئیس سازمان دیانت ترکیه رئیس دانشگاه یالووا استاد دانشکدۀ الهیات دانشگاه صقاریه معاون دانشکده الهیات دانشگاه صقاریه ...

علی ارباش در سال 1961 میلادی (1340 شمسی) در روستای یشیل‌یورت در ناحیه قَبادوز استان اوردو ترکیه به دنیا آمد. وی در سال 1984 م، از مدرسه امام خطیب صقاریه فارغ‌التحصیل شد و از تاریخ 17 سپتامبر 2017 م، به دنبال بازنشستگی محمد گورمز به سمت ریاست سازمان دیانت ترکیه منصوب شد. برخی وی را درصدد جانشینی اردوغان دانسته‌اند.

تحصیلات

وی تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان روستای یشیل‌یورت به پایان رساند. و در سال 1984 م، از مدرسه امام خطیب صقاریه فارغ‌التحصیل شد ارباش در سال 1987 م، پایان‌نامۀ خود را با عنوان «تکرار در قرآن» دفاع و مدرک کارشناسی ارشد خود را در گروه تفسیر دانشکده الهیات دانشگاه مرمره اخذ کرد همچنین وی در سال 1993 م، با دفاع از پایان‌نامه با عنوان «ایمان به فرشتگان در ادیان الهی» در گروه تاریخ ادیان موفق به اخذ مدرک دکترا شد. ارباش پس از اتمام کارشناسی ارشد و دکترای خود در دانشگاه مرمره به‌عنوان استادیار در دانشکده الهیات دانشگاه ساکاریا به تدریس تاریخ ادیان پرداخت. وی در سال 1998 م، به درجۀ دانشیاری و در سال 2004 م،نیز به درجه پروفسوری دست یافت.

او از سال 2006 تا 2011 م، جزو هیئت رئیسه دانشگاه ساکاریا بوده و در سال 2011 م، به مدیریت کل خدمات آموزشی سازمان امور دینی تعیین شد. وی از ماه ژوئن 2023 م، نیز به‌عنوان رئیس دانشگاه یالووا انتخاب شده بود. ایشان ما بین سال‌های 1988 و 1990 م، در دوره‌های تخصصی که برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری در مرکز آموزشی استانبول هاسکی برگزار شد شرکت کرد. و در سال 1993 م، به‌عنوان استاد وابسته به دانشکدۀ الهیات دانشگاه صقاریه، گروه تاریخ ادیان منصوب شد. او در سال 1994 م، به مدت دو ماه در کتابخانۀ مرکز جورج پمپیدو و دانشگاه سوربن پاریس مطالعات پژوهشی در مورد تاریخ ادیان و الهیات انجام داده و در سال تحصیلی 1996-1997، به‌عنوان استاد میهمان در دانشگاه علوم انسانی استراسبورگ تحقیقات و مطالعات خود را انجام داد.

فعالیت‌ها

او در آغاز سال تحصیلی 1997-1998 م، به ترکیه بازگشت و در نوامبر 1998 م، دانشیار و در ژانویه 2004 م، به مرتبۀ استادی رسید. وی بین سال‌های 1993 تا 2006 م، ریاست گروه تاریخ ادیان و همزمان به‌عنوان رئیس علوم فلسفه و کلام مشغول به فعالیت بود. پروفسور علی ارباش به مدت پنج سال بین سال‌های 1997 تا 2002 م، معاون رئیس دانشکده الهیات دانشگاه صقاریه و بین سال‌های 2006 تا 2011 م، به مدت دو دوره رئیس همان دانشگاه منصوب شده است. ایشان در تاریخ 8 ژوئیه 2017 به‌عنوان رئیس دانشگاه یالوفه منصوب شد.

فعالیت‌ها در سازمان دیانت

ارباش بین سال های 1982 تا 1993 م، به‌عنوان کارمند مذهبی در مساجد مختلف وابسته به دفتر مفتی استانبول دیانت خدمت کرده و در سال 1390 م، به سمت اداره کل خدمات آموزشی دیانت منصوب شده بود. او در تاریخ 17 سپتامبر 2017 م، در پی بازنشستگی محمد گورمز به سمت ریاست دیانت منصوب شد. او مقالات متعدد در داخل و خارج از کشور منتشر و چندین مقاله در سمینارها و کنفرانس‌های بین‌المللی و داخلی ارائه کرده است، او به زبان عربی و فرانسوی به خوبی صحبت می‌کند.

تجلیل از حافظان قرآن در «توقات» ترکیه

پس از تلاوت آیاتی چند از قرآن کریم در ابتدای مراسم، علی ارباش سخنرانی خود را آغاز و با اشاره به این حدیث شریف نبوی: «خَيرُكُم من تعلَّمَ القرآن وعلَّمَهُ»؛ بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و آن را تعلیم می‌دهد. تصریح کردشما نیز در اینجا قرآن را آموخته‌اید و به دیگران هم خواهید آموخت.

وی خاطرنشان کرد: در مساجد ترکیه دوره‌های حفظ و روخوانی قرآن کریم برای هر شهروندی که مایل به فراگیری آن است از سن ۴ سالگی تا ۸۰ و ۹۰ سالگی در دسترس است.

او با اشاره به اینکه هم‌اکنون در مقاطع راهنمایی و دبیرستان یک درس اختیاری قرآن کریم نیز وجود دارد تأکید کرد: این فرصتی است که فرزندان و دانش‌آموزان ما در بهترین سن ممکن قرآن را فراگیرند.

اولین سخنان نماز جمعه جنجالی

سخنان علی ارباش در اولین مراسم نماز جمعه در مسجد ایاصوفیه در استانبول که از آن به‌عنوان یک دعای منفی علیه آتاترک بنیانگذار جمهوری نوین ترکیه تفسیر شد، جنجال تازه‌ای را در فضای سیاسی، فرهنگی و رسانه‌ای این کشور رقم زد، تا جایی که حتی ارتش نیز هر چند تلویحی و غیر مستقیم، واکنشی داشت که نشان از دلخوری نظامیان این کشور داشت. او به‌طور غیر مستقیم کمال آتاتورک را خطاب قرار داد و گفت: سلطان فاتح، مسجد ایاصوفیه را به ترکیه بخشید، به شرط اینکه تا قیام قیامت مسجد بماند و لعنت بر کسی که این شرط را نقض کرد.

همین یک واژه «لعنت» کافی بود تا موجی از مخالفت‌ها و جانب‌داری‌ها در صدر رسانه‌های ترکیه‌ای قرار گیرد؛ از چپ‌های قدیمی تا لائیک‌های جدید و حتی قوم‌گراها که برخی از آنها هم متحد فعلی دولت اردوغان به حساب می‌آیند، همگی وارد این معرکه جدید شدند.

تعطیلی نمازجماعت و جمعه به دلیل بیماری کرونا

پروفسور علی ارباش، رئیس سازمان امور دینی ترکیه در یک نشست خبر راجع به تدابیر اتخاذ شده برای مقابله با ویروس کرونا اظهار کرد: تعلیق موقت برگزاری نمازهای جماعت و جمعه در مساجد ترکیه ضروری است.

وی در ادامه همچنین گفت: «مساجد برای ادای نماز فرادا به روی نمازگزاران باز خواهد بود. تمام کسانی برای ادای حج عمره به عربستان سعودی رفته بودند، به کشورمان بازگشته‌اند».

فعالیت سیاسی

سفر به ایران

ایشان در سال 2018 م به ایران سفر کرد. وی در سفر به تهران با ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سید علی قاضی عسکر، نماینده رهبر ایران در امور حج و زیارت، محسن اراکی، رئیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ایران و محمدعلی تسخیری، دبيركل سابق آن دیدار کرد.

او با بیان اینکه اسلام هراسی که در دنیا به وجود آمده است مسلمانان را آزار می‌دهد، اظهار داشت: بر این باور هستم که باید با اسلام هراسی از طرف دشمنان و کسانی که این دین را نمی‌شناسند مبارزه کنیم. درباره این می‌توانیم اوراق و مدارک را به اشتراک بگذاریم و در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر کنیم. وی همچنین فعالیت بالای میسونری‌ها را یکی از چالش‌های پیش روی جهان اسلام دانست و گفت: از دهه 1950 تا به الان تعداد مسیحیان نسبت به مسلمانان پنج برابر شده و دلیل آن هم فعالیت مبلغان مسیحی است. فعالیت آنها در کشورهای مسلمان به ویژه کشورهای آسیای مرکزی و حوزۀ قفقاز بسیار است.

برخی آرا و نظریه‌ها

پراکندگی جوامع اسلامی، عاملی مهم در ادامه اشغال فلسطین

وی در واکنش به طرح الحاق کرانه باختری از سوی رژیم صهیونیستی تاکید کرد که اشغالگران قدس به این دلیل جرأت اشغال را یافته‌اند که جوامع اسلامی را پراکنده و ضعیف می‌بینند.

خبرگزاری «آناتولی» به نقل از بیانیه امروز (یکشنبه) سازمان امور دینی ترکیه گزارش داد که ارباش در «نشست همبستگی با بیت المقدس» که به صورت آنلاین برگزار شد، اعلام کرد: همه بدانند که مبارزه ما تا آزادی کامل قدس ادامه خواهد داشت... . وی همچنین افزود: کسانی که فلسطین و بیت المقدس را اشغال کرده و جهان را به جنگ و آشفتگی کشانده‌اند، به هیچ یک از ارزش‌ها نظیر قانون، انصاف، وجدان، دمکراسی و حقوق بشر اهمیت نمی‌دهند. تنها راه حل این وضعیت اتحاد مسلمانان است.

همکاری‌های هم افزا با جمهوری اسلامی ایران

ایشان بر همکاری بیشتر نهادهای دینی فرهنگی دو کشور تاکید کرد و افزود: ما به‌عنوان مسلمان ممکن است در برخی موارد اختلافات داشته باشیم اما باید از آن به عنوان مزیت و فرصت استفاده کنیم و در مقابل دشمنان اسلام بایستیم.

پروفسور ارباش مسأله قدس را نیز یکی دیگر از مسائل مهم در دنیای اسلام دانست و گفت: موضوع قدس همواره باید زنده بماند. بعد از اقدام آمریکا در تغییر سفارتخانه این کشور به قدس، ما فعالیت‌های بیشتری درباره آگاهی بخشیدن درباره موضوع قدس داریم. فلسطین مهم ترین مسأله مسلمانان است. دو کشور باید تلاش مضاعف کنیم تا قدس را در جهان بشناسانیم. ما درباره این موضوع دیدارهای زیادی برگزار می‌کنیم.ارباش در دیدار از امور حج و زیارت بر توسعه همکاری‌ها در حوزه خدمات آموزشی، اقتصادی و بهداشتی تاکید کرد.

او دربارۀ دلایل همکاری دو کشور در حوزۀ حج گفت: ترکیه و ایران بیشترین تعداد حجاج را بعد از اندونزی به حج می‌فرستند. ما تجربیات زیادی داریم. برای انجام حج بهتر و با کیفیت‌تر و تجربیات را در اختیار یکدیگر قرار می‌دهیم.

وی با بیان اینکه حج کنگره تمامی مسلمانان جهان است، ادامه داد: ما باید تجارب را به اشتراک بگذاریم تا حج محلی برای صلح و وحدت باشد.

علی ارباش، رئیس سازمان امور دینی ترکیه در دیدار با محسن اراکی، رئیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ایران و محمدعلی تسخیری، دبيركل سابق آن در هتل آزادی تهران، تروریسم، اسلام‌هراسی، فقر، جنگ و جهالت را از جمله مشکلات جهان اسلام و مسلمانان دانست.

ارباش در ادامه همچنین تاکید کرد: دو کشور می‌توانند کارهای بسیاری برای رفع معضلات جهان اسلام انجام دهند. آنچه بر عهدۀ ماست، تلاش برای از بین بردن این موانع با صبر و ارادۀ قوی است.

وی با تاکید بر ضرورت مسئولیت پذیری علمای دو کشور دوست و برادر در رفع معضلات جهان اسلام گفت: قدرت‌های صهیونیستی و امپریالیستی برای رسیدن به اهداف خود در منطقه از گسترش روابط دوستانه میان ترکیه و ایران ناراحت و نگران هستند.

علی ارباش در ادامه اضافه کرد: این قدرت‌ها به دنبال برجسته‌كردن مسائل اختلافاتی میان شيعيان و اهل‌تسنن هستند لذا باید به‌عنوان اندیشمندان دو کشور در جلوگیری از این توطئه‌ها و دامن زدن اختلافات تمام تلاش خود را به کار گیرم.

رئیس سازمان امور دینی ترکیه در پایان بر اهمیت نقش علما در مقابله با خون‌ریزی در کشورهای اسلامی تاکید و تصریح کرد: از هر قطره خونی که در سرزمین‌های اسلامی از جمله سوریه ریخته می شود، ما به‌عنوان علما مسئول هستیم. از اینکه سرزمین فلسطین هنوز هم زیر اشغال قرار دارد هم ما مسئول هستیم. برای حل این مشکلات باید بیشتر تلاش کنیم.

دیدار با رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی

به گزارش قم نیوز حجت‌الاسلام سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در سفری به کشور جمهوری ترکیه با دکتر علی ارباش رئیس سازمان دیانت ترکیه دیدار و گفت‌وگو کرد.

دکتر علی ارباش رئیس سازمان دیانت ترکیه در ابتدای این دیدار ضمن خوش‌آمدگویی و ابراز خوشحالی از این دیدار گفت: با دوستانی از ایران همچون آیت‌الله اراکی، آیت‌الله قمی، آیت‌الله قاضی‌عسکر و دکتر ابراهیمی ترکمانی تا کنون دیدارهای مفیدی داشته‌ام که امیدوارم این مذاکرات تبدیل به تفاهم‌نامه شود.

در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن ابراز خوشحالی از این دیدار گفت: من به ترکیه بسیار علاقه دارم و مدت طولانی در قم تاریخ عثمانی و ترکیه جدید را تدریس کرده‌ام. بنده بیش از پنجاه بار از ترکیه دیدار کرده‌ام و آخرین دیدارم ماه قبل از مناطق شرقی ترکیه بوده است. روابط من با ترکیه بسیار فعال است و ما مؤسسه‌ای به نام مدرسه اسلامی هنر داریم که در آن مدرسه نیز ارتباطات خوبی بین ایران و ترکیه برقرار است.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه سلام رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای و حجت‌الاسلام و المسلمین قمی نماینده رهبر انقلاب در امور بین‌الملل را به دکتر علی ارباش ابلاغ کرد و گفت:‌ پیش از این مقرر بود کمیته‌ای از سوی دو طرف در سطوح بالا برای همکاری‌های عمیق تشکیل شود که امیدواریم این کمیته به زودی شروع به کار کند.

محکوم کردن یورش مهندسان اسرائیلی به مسجد الاقصی

علی ارباش رئیس سازمان دیانت ترکیه در رابطه با یورش مهندسان اسرائیلی به مسجد الاقصی اظهار داشت، در اصل این اقدامات را برای ویران کردن مسجد الاقصی انجام می‌دهند. می‌خواهند با فعالیت‌های حفاری، طرح خائنانه مورد‌‌بحث را عملی کنند. حمله به مسجد الاقصی و طرح‌های خائنانه را بشدت تلعین می‌کنم.

براساس اطلاعیه سازمان دیانت ترکیه، ارباش بعنوان واکنش به یورش یک اکیپ متشکل از مهندسان اسرائیلی به مسجد الاقصی با حمایت پلیس این کشور، در اجلاس آنلاین اتحادیه عالمان دینی فلسطین با شرکت نمایندگان 70 کشور شرکت جست.

ارباش طی سخنانی در اجلاس با اشاره براینکه، آنها می‌خواهند که پیوند مسجد الاقصی با گذشته را قطع کنند، اظهار داشت، در اصل این اقدامات را برای ویران کردن مسجد الاقصی انجام می‌دهند. می‌خواهند با فعالیت‌های حفاری، طرح خائنانه مورد‌‌بحث را عملی کنند. حمله به مسجد الاقصی و طرح‌های خائنانه را بشدت تلعین می‌کنم.

تهدید به اقدام قضائی بر علیه قرآن سوزی

رئیس سازمان امور دینی ترکیه در خصوص آتش زدن قرآن کریم در مقابل سفارت ترکیه در استکهلم اعلام کرد، در قالب مراجعه به دادگاه‌ها تحت رهبری کارپردازان و مراکز مشاوره خود در 120 کشور اقدام خواهیم کرد.

جستارهای وابسته

سازمان دیانت ترکیه