محکمه اولی

محکمه اولى یا داورى خواهان نخست؛ اوّلین فرقه از خوارج اند که از فرمان حضرت على (ع) سرباز زدند.

وجه تسمیه

نشوان الحمیرى مى‌نویسد: آنان را از این جهت محکمه خواندند که تحکیم را در جنگ صفین انکار کردند و گفتند: لا حکم الّا للّه. البته برخی از منابع، محکمه را «حکمیه» خوانده‌اند و می‌گویند که آنان کسانى بودند که در جنگ صفین بر حضرت على (ع) شوریده و گفتند که حکمى جز حکم خدا نیست و حکمى نیز براى مردمان نمى‌‏باشد.

تاریخچه

نوشته‌اند نخستین کسى که از محکمه اولی از فرمان امام سرباز زد، عروة بن حدیر برادر مرداس خارجى بود. برخى یزید بن عاصم محاربى را نام بردند و می‌گویند که در جنگ صفین چون موافقت دو لشکر را بر داورى میان حضرت على (ع) و معاویه اعلام کردند، مردى‏ ربیعى از بنى یشکر که در جنگ از همراهان حضرت على (ع) بود بر لشکر معاویه تاخت و تعدادی از نفرات لشکر را کشت و سپس به طرف یاران امام هجوم آورد و مردی از آنان را از پای درآورد و با فریاد بلند گفت که بدانید: من على (ع) و معاویه را از خلافت برداشتم و از حکم هر دوى ایشان بیزارى مى‏‌جویم. این را گفت و دوباره بر یاران حضرت على (ع) تاخت تا آن که کشته شد.

رهبران فرقه

رهبران اولیه این فرقه، افرادی چون عروة بن حدیر و یزید بن عاصم محاربی بوده‌اند که در جریان جنگ صفین، مقابل امام علی(ع) قرار گرفته به او اعتراض کردند و سپس از خوارج شدند.