نعمانیه

نعمانیه‏ از فرق شیعه و پیرو «ابوجعفر محمد بن نعمان احول» معروف به مؤمن الطاق ‏اند.

تاریخچه

نوشته‌اند که وی از چهرهای معروف شیعه امامیه كوفه و از یاران امام صادق (علیه السلام) بود. شیخ طوسی او را گاهی از یاران امام جعفر صادق (ع) و گاهی از اصحاب امام موسی كاظم (ع) شمرده است و می‌گوید که مخالفانش او را شیطان الطاق لقب داده‌اند. وی در طاق محامل در كوفه دكان داشت و شیخ طوسی و نجاشی از وی كتب بسیاری را روایت كرده‏‌اند. ابوالحسن اشعری از این فرقه به عنوان شیطانیه نام می‌برد و می‌نویسد: آنها پنداشتند كه خدای عالم در نفس خود جاهل نیست لكن عالم به اشیاء است و آنها را تقدیر و اراده می‌كند و پیش از آن كه آنها را تقدیر و اراده كند علم به آنها نداشته است. عبدالقاهر بغدادی می‏‌نویسد مؤمن الطاق رشته امامت را از علی (ع) به فرزندش موسی بن جعفر (ع) كشانید و از «قطعیه» بود.

اعتقادات

مومن الطاق معتقد بود که حركات همان افعال آفریدگان است زیرا خداوند به آنها امر به فعل كرده است و نیز گفتند که معارف همه اضطراری است. شهرستانی نقل می‌کند که مؤمن الطاق می‌گفت که خداوند نوری از نورها به صورت آدمی است.

آثار

نعمان دارای آثار مختلفی بود او کتاب به نام افعل و لا تفعل نوشته و در آن کتاب می‌گوید فرقه‌‏های بزرگ عالم به چهار گروه تقسیم می‌شوند 1. قدریه 2. خوارج3.عامه(سفیان) 4. شیعه نام دیگر کتاب‌های نعمان از قرار زیر است. کتاب الاحتجاج فی امامه امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) کتاب بر رد خوارج. مناظرات با ابی‌حنیفه و مرجئه. کتاب الامامه. کتاب المعرفه. کتاب الرد علی المعتزله فی امامه المفضول. کتاب الجمل فی امر طلحه و الزبیر و عائشه. کتاب اثبات الوصیه.