حماریه (معتزله)
حماریه از فرق «معتزله» بودند که در عسکر‌مکرم (از نواحی شوشتر خوزستان) زندگی می‌کردند.
موسس فرقه
پایه‌گذار این فرقه دقیقاً مشخص نیست؛ ولی ظاهرا این فرقه به مروان بن محمد ملقب به مروان‌حمار آخرین خلیفه بنی‌امیه منسوب است. محمد‌بن‌اسحاق‌الندیم در «الفهرست ص 338» نوشته است که: مروان‌بن‌محمد، زندیق و شاگرد جعد‌بن‌درهم- نقش بزرگی در ایجاد این فرقه داشته است.[۱] البته می‌توان گفت که افرادی چون سلیمان‌ضمیری و خالد‌بن‌عبدالله نیز در تاسیس این فرقه نقش داشتند.
تاریخچه
در منابع مورد دسترس مذاهب‌اسلامی، فقط به بیان نام این فرقه بدون اشاره به‌دلیل آن، اکتفا شده است.[۲]. با این‌حال، اشخاصی چون شهرستانی ، ابن حزم و ابن جوزی در آثار خود نامی از این فرقه نیاوردند.
اعتقادات
حماریه نیز چون دیگر فرقه‌ها دارای اعتقادات مختلفی بودند. از جمله به تناسخ اعتقاد داشتند و این اعتقاد را از احمد‌بن‌خابط (خابطیه) و نیز عباد‌بن‌سلیمان‌الضمری فراگرفتند و گفتند خداوند بعضی از افراد را مسخ کرده و به شکل میمون و خوک در‌آورده و آنان پس از مسخ صورت آدم درآمدند. علاوه باور داشتند که اگر مقداری گوشت را در خاک دفن کنند و آن گوشت به کرم تبدیل شود، کرم‌هایی که به‌وجود می‌آید، آفریننده‌اش انسان است نه خداوند! [۳] [۴] [۵][۶]
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان‌قدس‌رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 165
- ↑ مقریزی تقی‌الدین، الخطط، جلد 2 صفحه 347
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 165 با ویرایش و اصلاح عبارات.
- ↑ بغدادی عبدالقاهر، مختصر کتاب الفرق بین الفرق، اختصار عبدالرزاق بن رزق الله بن ابی بکر بن خلف الرسعنی، به اهتمام فیلیپ حتی، چاپ مصر، سال 1924 میلادی، ص 167
- ↑ بغدادی عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، به اهتمام محمد زاهد بن حسن الکوثری، چاپ قاهره، سال 1948 میلادی، ص 142
- ↑ اسفرایینی شهفور، التبصیر فی الدین، تحقیق شیخ محمد زاهد بن الحسن الکوثری، چاپ قاهره، سال 1940 میلادی، ص 82