سوره یونس

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۵:۲۱، ۵ سپتامبر ۲۰۲۲؛

نام	سوره یونس
شماره سوره	۱۰
ترتیب نزول	۵۱
جزء	۱۱
مکی/مدنی	مکی
تعداد آیات	۱۰۹
تعداد کلمات	۱۸۴۴
تعداد حروف	۷۵۹۳

سوره یونس به داستان حضرت یونس اشاره شده است. بدین جهت این سوره برگرفته از نام مبارک این پیامبر بزرگ خداست. این سوره مکی است و به ترتیب مصحف دهمین و به ترتیب نزول پنجاه ویکمین سوره قرآن است. چهارمین سوره از سوره‌های بیست و نه گانه‌ای است که با حروف مقطعه [=الر] آغاز می‌شوند. تعداد کلمات آن ۱۸۴۴ کلمه و تعداد حروف آن ۷۵۹۳ حرف است. از لحاظ حجم و کمیت یکی از سوره‌های متوسط است که حدود دو سوم جزء قرآن را دربر دارد و اولین سوه از سوره‌های مئون است.

يونس

يونس‌بن‌متی پيامبر قوم بنی اسرائيل در شهر نينوا، نام مباركش چهار بار در قرآن مجيد ذكر شده است و نيز با لفظ ذاالنون و صاحب‌الحوت از او ياد شده است.

مفهوم کلی سوره

• خداشناسى از طريق هستى شناسى ؛
• معادشناسى و پيامبرشناسى ؛
• پندآموزى از تاريخ ملت ها.

علت نام‌گذاری

«سوره یونس»؛ نامگذاری یونس به سبب داستان يونس پيامبر است كه در آيۀ نودوهشت اين سوره آمده است.

تعداد آيات و کلمات و حروف

سوره يونس صدونه آيه دارد.

سوره يونس هزاروهشتصدوسى‌ودو كلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

سوره يونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

اهدا ف سوره يونس؛ بيان چند محور اساسى دربارۀ مسائل عقيدتی در موضوعات ذيل مي باشد:

• توحيد و بيان شواهد وجود خدا و مظاهر قدرت او در هستى؛
• معاد؛
• نبوت؛
• پندآموزى و عبرت گيرى از تاريخ ملت ها و پيامبران گذشته.

محتوا و موضوعات

سوره يونس كه از سوره هاى مكى است، و به گفته بعضى از مفسران بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود نازل شده است همانند بسيارى از سوره هاى مكى روى چند مساله اصولى و زير بنائى تكيه مى كند، كه از همه مهمتر مساله مبدء و معاد است.

منتها نخست از مساله وحى و مقام پيامبر سخن مى گويد، سپس به نشانه هايى از عظمت آفرينش كه نشانه عظمت خدا است مى پردازد، بعد، مردم را به ناپايدارى زندگى مادى دنيا و لزوم توجه به سراى آخرت و آمادگى براى آن از طريق ايمان و عمل صالح متوجه مى سازد. و به تناسب همين مسائل قسمت‌هاى مختلفى از زندگى پيامبران بزرگ از جمله نوح و موسى و يونس را بازگو مى كند و به همين مناسبت نام سوره يونس بر آن گذارده شده است.

و باز براى تاييد مباحث فوق، سخن از لجاجت و سرسختى بت‌پرستان به ميان مى آورد، و حضور و شهود خدا را در همه جا براى آنها ترسيم مى كند، و مخصوصا براى اثبات اين مساله از اعماق فطرت آنان كه به هنگام مشكلات آشكار مى شود و به ياد خداى واحد يكتا مى افتند، كمك مى گيرد.

و بالآخره براى تكميل بحثهاى مذکور در هر مورد مناسبى از بشارت و انذار، بشارت به نعمتهاى بى‌پايان الهى براى صالحان و انذار و بيم دادن طاغيان و گردنكشان، استفاده مى كند.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابى‌بن‌كعب از رسول خدا روايت كرده كه فرمود: هر كس سوره يونس را بخواند ده حسنه خدا به او عطا مي‌كند به شماره هر كس كه يونس پيغمبر را تصديق كرده و يا تكذيب نموده، و به شماره هر كس كه همراه فرعون غرق شده است.

و از امام صادق روايت شده كه فرمود: هر كه سوره يونس را در هر دو ماه يا سه ماه (يك بار) بخواند ترس آنكه وى از جاهلان باشد براى او نيست، و در روز قيامت از مقربان خواهد بود.

محل نزول

بيشتر مفسران گفته اند كه سوره يونس در مكه نازل شده ولى ابن عباس و قتاده گويند: سه آيه آن يعنى از آيه «فَإِنْ كُنْتَ فِی شَكٍّ ...» تا سه آيه، در مدينه و ما بقى در مكه نازل گرديد. و ابن مبارك گويد: جز آيه «وَ مِنْهُمْ مَنْ يُؤْمِنُ بِهِ ...» كه در شأن يهود نازل شد ما بقى آن مكى است.

زمان و فضای نزول

سوره يونس بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود، يا سوره معارج فرود آمده است؛ بنابراين سوره يونس حدود يك سال قبل از هجرت نازل شده است.

سوره يونس در مکه نازل شده است زيرا که محتوای اصلی اين سوره ناظر به اصول دين يعنی توحيد، نبوت و معاد است، مشکل اساسی مردم مکه هم همين اصول دين بود، و فروع دين در سور مدنی تدوين مي‌‌شود چنانکه مسئله جهاد و حکومت و امثال اينها در مدينه ترسيم شده است. چون اين سوره مشتمل بر مسائل اعتقادی و اصول دين است و فروع دين را دربرندارد به مشکلات مردم مکه در مسائل اعتقادی مي‌‌پردازد.

ويژگي

در ترتيب فعلى قرآن، سوره يونس اولين سوره اى است كه به نام يكى از پيامبران خدا نام گذارى شده و از سوره هايى است كه با حروف مقطعه شروع مى شود.

سوره يونس از سور رائيات است(سوره های يونس و هود و يوسف و إبراهيم و حجر را رائيات يا راآت می نامند.)

ابن مردويه از انس روايت کرده است که پيامبر صلی الله عليه و آله فرمودند:«خداوند از رائيات تا طواسين را به جای انجيل به من عطا کرده است.» (رائيات سوره هايی هستند که با «الر» و طواسين سوره هايی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده اند)

همچنين بنا بر قول برخی از مفسران اين سوره يکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می گويند ولی برخی ديگر هفتمی را يونس می دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نيست (اين قول سعيد بن جبير می باشد).

روايت از رسول خدا نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.