سید ساجد علی نقوی
| سید ساجد علی نقوی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | سید ساجد علی نقوی |
| نام‌های دیگر | قائد ملت |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | 1940 م، ۱۳۱۸ ش، ۱۳۵۸ ق |
| محل تولد | پاکستان |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان | |
| شاگردان |
|
| آثار |
|
| فعالیت‌ها | موسسه هیات علمای امامیه |
| وبگاه | jafariapress |
سید ساجد علی نقوی رهبر کنونی شیعیان پاکستان و نمایندۀ ولی‌فقیه و عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت (علیهم‌السلام) می‌باشد. او بعد از شهید عارف حسینی از جانب امام خمینی و بعد از وی از جانب رهبر ایران آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به سمت نمایندگی ولی فقیه در کشور پاکستان منصوب گردید. ساجد علی نقوی یکی از منادیان وحدت اسلامی در جهان اسلام و پاکستان شناخته می شود و نام وی در فهرست ۵۰۰ شخصیت تأثیرگذار مسلمان دنیا قرار دارد. وی دانش آموخته حوزه‌های علمیه قم و نجف است. و از این دو حوزه کسب فیض نموده است. سید ساجد علی نقوی بعد از شهادت سید عارف حسین الحسینی رهبری شیعیان این کشور را به دست گرفت. وی در زمینه‌های آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی فعالیتهای زیادی داشته است. وی توانسته است که نهادهای زیادی برای ایجاد وحدت بین مسلمانان به ویژه بین مسلمانان پاکستان به وجود بیاورد.
زندگی‌نامه
سید ساجد علی نقوی در یکم ژوئن سال ۱۹۴۰میلادی در ملهو والی از توابع اَتَک ایالت پنجاب پاکستان به دنیا آمد[۱]. نام وی در فهرست ۵۰۰ شخصیت تأثیرگذار مسلمان دنیا قرار دارد.او بعد از شهید عارف حسینی از جانب مرحوم سید روح الله موسوی خمینی و بعد از وی از جانب رهبر ایران سید علی خامنه‌ای به سمت نمایندگی ولی فقیه در کشور پاکستان منصوب گردید[۲].
تحصیلات
تحصیلات دینی را در مولتان، در مدرسه مخزن العلوم جعفریه شروع کرد[۳]. دروس نظامیه را نیز در همین مکان به پایان رسانید[۴]. از استادان وی، سید گلاب شاه و محمد حسین قابل ذکر هستند[۵]. سید ساجد علی نقوی در سال ۱۹۵۸تا ۱۹۷۰میلادی در همین مدرسه به تدریس علوم اهل بیت(ع) مشغول بود[۶].
نجف اشرف
وی در سال 1970م برای ادامه تحصیلات بیشتر، به نجف اشرف عزیمت کرد و تا 1975م به تحصیل علم پرداخت. استادان او از این قرار بوده اند: ۱-حجت‌الاسلام مدرس افغانی ۲-آیت‌الله شیخ جواد تبریزی ۳-آیت‌الله سید محمد باقر صدر ۴- آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی ۵- امام خمینی[۷].
قم
هنگامی که حزب بعث عراق علمای شیعه را از عراق اخراج کرد، وی در سال ۱۹۷۵م به قم آمد و در درس خارج آیۀ الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی شرکت کرد و پس از اتمام تحصیلاتش، در قم و نجف به کار تدریس مشغول شد، سید افتخار حسین نقوی و غلام رسول عرفانی از شاگردان او بوده اند [۸].
عزیمت به پاکستان
در سال 1978م به روالپندی بازگشت و در مدرسه آیۀ الله حکیم، مدرس اعلا شد و از زمان وردوش، این مدرسه رونق و جان تازه ای گرفت. او مؤسسۀ هیأت علمای امامیه را بینان نهاد و همین هیأت، در سال ۱۹۸۰م در اسلام آباد گردهمایی شیعه را تشکیل داد و بدین وسیله بینش و احساس سیاسی شیعیان را بالا برد[۹].
ایشان علاوه بر فعالیت در عرصه سیاست و اجتماع، در زمینه پژوهش و تحقیق فعال می باشد بخاطر همین انگیزه و علاقه به تحقیق بود باوجود دل مشغولی‌ها کتاب لمحۀ فقیه عن دستور الجهموریه الاسلامیه نوشتۀ امام باقر الصدر الشهید رحمۀ الله علیه را به زبان اردو ترجمه کرد که از طرف دفتر تبلیغات اسلام آباد به چاپ رسید[۱۰].
رهبری شیعیان پاکستان
شیعیان پاکستان دوره‌های مختلفی را پشت سر گذاشتند و رهبری سید ساجد علی نقوی از سال 1988 با رهبری سید ساجد علی نقوی (معاون اول و مشاور سیاسی سید عارف حسین الحسینی ۴سپتامبر ۱۹۸۸ آغاز شد[۱۱]. تفاوت اساسی دوره سوم با دوره دوم، در رویكرد كلان نهضت جعفریه نسبت به مسائل كشور بود. دوره دوم دوره آرمان‌گرایی بود كه رهبر نهضت به مبارزه انقلابی با نفوذ آمریكا و استبداد داخلی می‌پرداخت و برای برقراری حكومت اسلامی در پاكستان تلاش می‌كرد [۱۲].
همبستگی ملی
اما در دوره سوم در این رویكرد تجدید نظر شد و نهضت راهبردی واقع‌گرایانه و تا حدودی عمل‌گرایانه را در پیش گرفت. او برای فرونشاندن درگیریهای فرقه‌ای، اقداماتی انجام داد و كوشید مناسبات سازمان‌یافته‌ای با احزاب اسلامی اهل سنت، مانند جماعت اسلامی، جمعیت علمای پاكستان و جمعیت اهل حدیث پاکستان برقرار كند. وزیر مذهبی فدرال، عبدالستار نیازی، برای وحدت گروه‌های شیعه و اهل سنت دیوبندی، بَریلَوی و اهل حدیث، كمیته اتحاد بین‌المسلمین را، با عضویت 30 تن از علمای مذاهب اسلامی، تشكیل داد كه آنان در مهر ۱۳۷۰/ سپتامبر ۱۹۹۴، مجموعه‌ای را با عنوان ضابطه اخلاق تدوین و تصویب كردند و سران نهضت نیز آن را امضا نمودند[۱۳] .در ضابطه اخلاق، فرقه‌گرایی در كشور محكوم و پیروی از شیوه‌هایی برای حل مناقشات به گروهها توصیه شده است[۱۴].
نهضت در اوایل ۱۹۹۵ گام دیگری برای وحدت میان مذاهب اسلامی برداشت كه به تشكیل شورای همبستگی ملی پاکستان (ملی یكجهتی كونسل) ۲۴مارس همان سال انجامید. در این شورا، گروه‌های اسلامی نهضت جعفریه، جماعت اسلامی، جمعیت العلمای اسلام گروه فضل الرحمان و سمیع الحق، جمعیت العلمای پاكستان، گروه نیازی، تحریك منهاج القرآن و جمعیت اهل حدیث شركت داشتند [۱۵]. هدف از تشكیل این اتحاد، پایان دادن به درگیریهای مذهبی و منزوی كردن سپاه صحابه و فشار آوردن به آن گروه‌های وهابی در مصر برای توقف عملیات خشونت بار آن بود؛ اما، این اتحاد نتوانست به درگیریهای فرقه احمدیه پایان دهد. ۲۷ ژوئن ۲۰۰۱، شش حزب اسلامی، با عنوان مجلس متحده عمل، در اسلام‌آباد متحد شدند. هدف از این اتحاد، برقراری نظام جمهوری واقعی اسلامی اعلام شده بود[۱۶].
فعالیت‌ها
فعالیتهای عمده نهضت جعفریه در دوران رهبری سید ساجد علی نقوی در دهه ۱۳۷۰ ش/۱۹۹۰ عمدتاً در دو بخش متمركز شده بود:
فعالیتهای آموزشی و رفاهی
- اسلامك ایمپلایز (سازمان شاغلان اسلامی)، متشكل از متخصصان و كارشناسان تمام رشته‌ها و شعبه‌ها مانند شعبه استادان، شعبه نوجوانان، شعبه دانشجویان و شعبه پزشكان. هدف این سازمان آموزش افراد برای كاریابی، ایجاد اشتغال و مبارزه با فقر و بیكاری بود[۱۷].
- جعفریه ترست (بنیاد جعفری)، كه در ۱۳۶۹ش/۱۹۹۰ با اهداف آموزشی، تبلیغی و رفاهی تشكیل شد. این مؤسسه در زمینه آموزش، از دوازده مدرسه جدید حمایت مالی كرد و در زمینه امور رفاهی، ۹۵ طرح كوچك پل‌سازی، سدسازی، انحراف آب، كانال‌كشی، حفر چاه، لوله‌كشی، جاده‌سازی و مانند آن را به انجام رساند[۱۸].
- پاكستان ایجوكیشنل كونسل (شورای آموزشی پاكستان). این نهاد با هدف توسعه آموزش و رشد مهارتهای جدید در میان شیعیان، به ویژه در مناطق محروم، در ۱۱ خرداد ۱۳۷۵/ اول ژوئن ۱۹۹۶در اسلام‌آباد تشكیل شد و ۲۶ باب مدرسه و مركز آموزشی را در پنجاب، بلتستان، سرحد، گِلگِت و كویته تحت پوشش قرار داد[۱۹].
فعالیت های سیاسی و حقوقی
با هدف فرونشاندن درگیریها و التهابات فرقه‌ای در دهه 1990 و نیمه اول دهه ۲۰۰۰، عملیات خشونت‌بار و فرقه‌ای سپاه صحابه و لشكر جَنگوی افزایش بسیار یافت. در دهه ۱۹۸۰ بسیاری از افراد وابسته به نهضت اجرای فقه جعفری مورد حملات فرقه‌گرایانه قرار می‌گرفتند، اما از اوایل دهه ۱۹۹۰به بعد، همه شیعیان به گونه‌ای هدف حملات سپاه صحابه و لشكر جنگوی شدند. بیشترین حملات، در این مقطع، به تجمعات و مراسم عبادی، مانند نمازهای جماعت و جمعه و عزاداری‌ها، می‌شد كه تلفات زیادی نیز به همراه داشت[۲۰].
نقش وی در وحدت مسلمانان پاکستان
اعظم طارق، سركرده سپاه صحابه كه در انتخابات ۱۹۹۰ م، به نمایندگی مجلس پاكستان برگزیده شده بود، لایحه ناموس صحابه را، با جمع‌آوری امضای چهل نماینده، در۱۹۹۳ م، به مجلس داد كه مُفاد آن لزوم حفظ احترام صحابه و مرتد دانستن مخالفان صحابه بود[۲۱]. همچنین لایحه شریعت، كه از زمان ضیاءالحق به بعد یكی از موضوعات مهم مباحث مجلس قانونگذاری پاكستان بود، از نظر نهضت جعفریه نیاز به اصلاح داشت. نهضت جعفریه توانست، با رایزنی، از تصویب لوایح ضدشیعی در مجلس و دولت جلوگیری كند[۲۲].
با ادامه تنش‌های فرقه‌ای قومی و سیاسی در پاكستان، اوضاع اجتماعی و سیاسی در سال‌های آخر دهه ۱۳۷۰ ش، برابر با ۱۹۹۰ م، به شدت بحرانی شده بود كه به كودتای ژنرال پرویز مُشرّف در ۱۲ اكتبر ۱۹۹۹ و سقوط دولت نواز شریف انجامید. وی مبارزه با فرقه‌گرایی را یكی از برنامه‌های اصلی خود می‌دانست. حادثه ۲۰ شهریور ۱۳۸۰/ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در آمریكا و اقدام آمریكا و جامعه اسلامی آمریکای شمالی برای مبارزه با تروریسم، رئیس‌جمهور پاكستان را به برخوردهای شدیدتری با احزاب تندرو اسلامی در این كشور واداشت؛ از این‌رو، دولت مشرّف سپاه صحابه و جیش محمد را غیرقانونی اعلام كرد و در ۱۲ ژانویه ۲۰۰۲ نهضت جعفریه را نیز در ردیف آنها قرار داد و فعالیت آن ممنوع شد[۲۳].
پس از آن، نهضت نام خود را به اسلامی تحریك پاکستان تغییر داد و بلافاصله فعالیت خود را تحت نام جدید آغاز كرد؛ اما دولت در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۳ هر نوع فعالیت رهبران آن را با هر عنوان دیگری، غیرقانونی خواند. از آن تاریخ تا سپتامبر ۲۰۰۵ دولت دفاتر نهضت را مُهر و موم كرده و از اجتماعات آن جلوگیری نموده است. این تصمیم دولت صدمات شدیدی بر تشكیلات نهضت وارد كرد و بسیاری از فعالان نهضت را عملاً منزوی نمود. ساجد علی نقوی ناگزیر شد فعالیتهای سیاسی‌اش را از طریق مجلس متحده عمل پاکستان، كه نهضت جعفریه یكی از اعضای آن است، تداوم بخشد و ارتباطات مردمی را نیز از طریق برگزاری عزاداری‌ها یا شركت در آنها و برنامه‌های مذهبی ادامه دهد و دیدگاه‌ها و مواضع خود را بازگوی نماید[۲۴].
دستگیری
هم‌زمان با ممنوع شدن فعالیتهای جنبش اسلامی، ساجدعلی نقوی نیز به اتهام دخالت در قتل اعظم طارق سرپرست سپاه صحابه دستگیر شد. دستگیری وی اعتراض‌های جمعی شیعیان را در پی داشت و بزرگان و علمای برجسته شیعه، برای حل مسئله و اقدام‌های بعدی، كمیته‌ای تشكیل دادند. وی سرانجام، پس از چهار ماه، در ۱۴ مارس ۲۰۰۴آزاد شد[۲۵].
آزادی و فعالیت دوباره نهضت
از ۲۰۰۵ نهضت از مجاری قانونی می‌كوشد تا مجوز فعالیت خود را دوباره به دست آورد. در اوضاع كنونی، مهم‌ترین اهداف و خواست‌های آن از دولت عبارت‌اند از:
- برداشتن ممنوعیت فعالیتهای آن؛
- تأمین حقوق اجتماعی و مذهبی شیعیان؛
- مشاركت متناسب با جمعیت شیعیان در ادارات و نهادهای دولتی، به ویژه نهادهای دینی، مانند شورای عقاید اسلامی، «وفاقی شریعت كورت»، «دادگاه شرعی كل كشور»، «وزارت امور مذهبی»، «اداره تحقیقات اسلامی»؛
- آزادی در برگزاری مراسم عزاداری[۲۶].
نهضت جعفریه تقریباً از ۱۹۸۴ به حضور در فعالیتهای سیاسی و انتخاباتی توجه نشان داده است. سیاست نهضت در آغاز، ائتلاف با احزاب دیگر یا حمایت از نامزدهای احزاب دیگر بود[۲۷]. اما، در انتخابات ۱۹۹۸، به عنوان حزب مستقل وارد مبارزه انتخاباتی گردید، گرچه نتوانست نماینده‌ای به مجلس بفرستد.[۲۸].
فعالیتهای سیاسی
نهضت تنها در دو انتخابات ۱۹۹۴ و ۱۹۹۷ موفقیت‌های ملموسی به دست آورد. در انتخابات اكتبر ۱۹۹۷، در مناطق شمالی توانست هشت كرسی از ۲۴ كرسی ناردرن ایریاز كونسل (شورای مناطق شمال) را از آنِ خود كند[۲۹]. در انتخابات ۱۹۹۷، به ائتلاف مسلم لیگ پیوست و با حمایت از نواز شریف، توانست سیدجواد هادی، از روحانیان پاكستان، را به مجلس سنا و افرادی را نیز به مجلس شورا بفرستد[۳۰]. مناسبات نهضت جعفری با دولت، بنا بر اوضاع سیاسی، فراز و نشیبهایی داشته است. نهضت تاكنون بیشتر در جبهه مخالفان دولت قرار داشته، چنانكه عضو ائتلاف مجلس متحده عمل است كه نیرومندترین دسته‌بندی مخالف دولت را در مجلس تشكیل می‌دهد. نهضت همچنین روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران، حوزه علمیه قم و مراجع تقلید در قم و نجف اشرف دارد. رابطه دوستانه با جنبش‌های اسلامی‌در كشورهای دیگر و حمایت از انتفاضه فلسطین و برگزاری راهپیمایی در روز قدس (آخرین جمعه ماه رمضان هر سال) از دیگر اقدامات نهضت است[۳۱].
پانویس
- ↑ نقوی، تذکره علمای،۱۳۷۰ش، ص۸۴.
- ↑ اسکندری، جریان شناسی مذهبی پاکستان، ۱۴۰۱ش، ص۲۴۳.
- ↑ نقوی، تذکره علمای،۱۳۷۰ش، ص۸۴.
- ↑ سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۱.
- ↑ نقوی، تذکره علمای،۱۳۷۰ش، ص۸۵.
- ↑ سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۱.
- ↑ سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۱.
- ↑ نقوی، تذکره علمای،۱۳۷۰ش، ص۸۶.
- ↑ سعیدی، تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی، ۱۳۹۹ش، ص۲۶۲.
- ↑ نقوی، تذکره علمای،۱۳۷۰ش، ص۸۶.
- ↑ عارفی، جنبش اسلامی پاكستان، ۱۳۸۲ش، ص ۱۵۰.
- ↑ عارفی، جنبش اسلامی پاكستان، ۱۳۸۲ش، ص ۱۴۳، ۱۶۰.
- ↑ جوادی، تحقیقی دستاویز، ۱۹۹۷م، ص ۲۴.
- ↑ گهلوی، قومی تحریک اور قیادت کا کردار،۲۰۱۹م، ص۱۲۰.
- ↑ تحریك جعفریه پاكستان، ۱۹۹۵، ص ۱۳-۱۵.
- ↑ متحده مجلس عمل پاكستان، ص ۲-۳.
- ↑ تحریك جعفریه پاكستان، ۱۹۹۹م، ص۱۱.
- ↑ جعفریه ترست، ص۷.
- ↑ پاكستان ایجوكیشنل كونسل، ص ۲ـ۳؛ تحریك جعفریه پاكستان، ۱۹۹۹، ص ۱۰-۱۱.
- ↑ گهلو،قومی تحریک اور قیادت کا کردار، ۲۰۱۹م، ص۱۲۳.
- ↑ عارفی، شیعیان پاکستان، ۱۳۸۵ش، ص ۱۳۸
- ↑ نقوی، شیعیان و چالش‌های پیش‌رو، ۱۳۸۴ش، ص ۲۲۱.
- ↑ تحریك جعفریه پاكستان، ۲۰۰۲، ص ۱ـ۳.
- ↑ نقوی، شیعیان و چالش‌های پیش‌رو، ۱۳۸۳ش، ص ۲۲۰.
- ↑ گهلو، قومی تحریک اور قیادت کا کردار، ۲۰۱۹م، ص۱۲۳.
- ↑ نقوی، شیعیان و چالش‌های پیش‌رو، ۱۳۸۳ش، ص ۱۱۶-۱۱۸.
- ↑ حسینی، میثاق خون، لاهور ۱۹۹۷، ص ۷۰.
- ↑ تحریك جعفریه پاكستان، ۱۹۹، ص ۷.
- ↑ حسین‌آبادی، تاریخ بلتستان، ۲۰۰۴م، ص ۳۱۲.
- ↑ تحریك جعفریه پاكستان، ۱۹۹۹، ص ۱۰.
- ↑ گهلو، قومی تحریک اور قیادت کا کردار، ۲۰۱۹م، ص۲۱۱.
منابع
- اسکندری، مصطفی، در آمدی بر جریان شناسی مذهبی پاکستان، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چ اول، ۱۴۰۱ش.
- سعیدی، فرمان علی،تحلیل و نقد جریان اصلاح طلبان مذهبی شیعی در پاکستان، قم، جامعه المصطفی العالمیه،۱۳۹۹ش.
- نقوی،سید عارف حسین،تذکره علمای امامیه پاکستان،ترجمه محمد هاشم، مشهد، پژوهش های اسلامی،آستان قدس رضوی، ۱۳۷۰ش. اسلامی *تحریك پاكستان، دستور اسلامی تحریك پاكستان، راولپندی ۲۰۰۲م.
- پاكستان ایجوكیشنل كونسل، پاكستان ایجوكیشنل كونسل ایك نظرمین، راولپندی، بی‌تا ؛ تحریك جعفریه پاكستان، تحریك جعفریه پاكستان پرپابندی: حقائق كی آئینه مین، راولپندی،۲۰۰۲م.
- جوادی، ملك آفتاب حسین ، تحقیقی دستاویز، راولپندی.
- چراغ، محمدعلی، تاریخ پاكستان، لاهور، ۱۹۹۰م.
- حسین‌آبادی، محمدیوسف، تاریخ بلتستان، سكردو ۲۰۰۳م.
- حسینی،عارف حسین ، میثاق خون، لاهور ۱۹۹۷م.
- زندگی‌نامه علامه شهید عارف حسین‌الحسینی از ولادت تا شهادت ، تهیه‌كننده: مؤسسه شهید الحسینی، قم: نشر شاهد.
- عارفی، محمداكرم ، جنبش اسلامی پاكستان: بررسی عوامل ناكامی در ایجاد نظام اسلامی، قم ۱۳۸۲ ش.
- فهیم عباس، كربلا معلاسی كربلا كوئنـه تك: تاریخ شهدائی جعفریه بلوچستان، كویته ۲۰۰۴م.
- متحده مجلس عمل پاكستان، دستور و منشور متحده مجلس عمل پاكستان، فیصل‌آباد: متحده مجلس عمل پاكستان.
- النصره ، ش 12 مارس ـ مه ۱۹۸۸م.
- نقوی، ساجدعلی، «شیعیان و چالش‌های پیش‌رو: وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شیعیان در پاكستان»، فصلنامه تخصصی شیعه‌شناسی، سال سوم، ش ۱۰ (تابستان ۱۳۸۴).
- گهلو، امداد علی، قومی تحریک اور قیادت کا کردار، اسلام آباد، عاشقانِ ملت قائد جعفریه پاکستان، چاپ دوم، ۲۰۱۹م.