جماعت اسلامی لبنان
| جماعت اسلامی لبنان | |
|---|---|
 | |
| نام حزب |
|
| تاریخ تأسیس | ۱۹۶۴ م، ۱۳۴۲ ش، ۱۳۸۳ ق |
| مؤسس | |
| رهبران |
|
| اهداف | حفاظت از ارزش‌ها و فرد در جامعه اسلامی |
جماعت اسلامی لبنان، یک گروه از اهل‌سنت لبنان است که توسط افرادی مانند فتحی یکن و فیصل مولوی در سال ۱۹۶۴ م، از سازمان «جماعت عبادالرحمن» انشعاب کرد و با تفکر اخوانی در عروس خاورمیانه فعالیت می‌کند. این گروه هدف خود را «حفاظت از ارزش‌ها و فرد در جامعه اسلامی» اعلام کرد و به‌عنوان بخشی از مکتب اخوان‌المسلمین شناخته می‌شود و حتی گفته شده شاخۀ لبنانی اخوان است. دبیرکل فعلی جماعت اسلامی لبنان ، ابراهیم المصری نام دارد. پس از عملیات طوفان الاقصی مقاومت فلسطین در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ م، در نوردید و تاکنون «قوات الفجر» شاخۀ مسلح این گروه در چندین عملیات علیه مواضع ارتش اسرائیل در مجاورت مرز لبنان حضور داشته است.
تاریخچه
در اوایل دهه پنجاه، جنبش اسلامی در تعدادی از کشورهای جهان عرب رشد کرده بود و به یک جنبش روشن فکری و سیاسی در صحنه عرب تبدیل شد. تألیفات حسن البنا و سید قطب و مصطفی السباعی و کتاب‌هایی که ابوالعلاء مودودی در پاکستان چاپ کرده بود به زبان عربی ترجمه کرده و منتشر نمودند و نشریات اخوان‌المسلمین مانند مجله الدعوه. و «المسلمون» از مصر، «الشهاب» از سوریه و «مبارزه اسلامی» از اردن... یک جنبش فکری و سیاسی اسلامی در مناطق مختلف لبنان را تشکیل می‌دهند. این روند در لبنان با کمک پناهندگی دکتر مصطفی السباعی (کنترل عمومی اخوان المسلمین در سوریه) به لبنان در سال 1952 در زمان حکومت سرهنگ ادیب الشیشکلی در سوریه انجام شد... جایی که او توانست با تدوین مطالعات فکری و حرکتی برای هر یک از «گروه عباد الرحمن» که در بیروت و توسط آقای محمد عمر الدوق در سال 1950 تأسیس شد، تفکر متعهد را تحکیم کنید. در طرابلس که برجسته ترین آنها فتحی یکن نماینده سابق مجلس بود.
معرفی
یکی از مهم‌ترین گروه‌های اسلام‌گرا در لبنان به شمار می رود. اسلام گرایان سنی لبنان یک‌پارچه و انعطاف ناپذیر نیستند. آنها طیف گسترده‌ای از نیروها، از گروه‌های میانه رو نظیر الجماعه‌الاسلامیه گرفته تا سلفی‌های افراطی الهام گرفته از القاعده مانند گروه دینیه که در سال ۱۹۹۹ با ارتش لبنان به زد و خورد پرداخت را دربر می‌گیرند. به همین دلیل است‌که در سال‌های اخیر همواره ترس از شیوع داعش در لبنان احساس شده است .
جماعت اسلامی با الهام از جنبش اخوان‌المسلمین به یک جنبش بزرگ سیاسی اجتماعی شده بود. گروه جماعت اسلامی به شکل رسمی در سال ۱۹۶۴ دفتر خود را در بیروت با نام «الجماعه الاسلامیه» افتتاح نمود. در دهه ۱۹۸۰، گروه مذکور یک بازوی نظامی به نام قوات فجر برای مقابله با اشغال لبنان ازسوی اسرائیل در سال ۱۹۸۲ تأسیس کرد. این گروه خود را گروهی لبنانی می‌داند و اولویت زیادی برای هویت لبنانی خود قائل است.
اهداف جماعت اسلامی
جماعت اسلامی در لبنان بنا اعلام خود «نقش پاسداری از ارزش‌ها و فرد در جامعه اسلامی» را بر عهده گرفته و اهداف خود را این گونه خلاصه کرده است:
- تبلیغ دعوت به اسلام و آگاهی‌بخشی مردم در این زمینه مرتبط با شرایط و مشکلات آن.
- ساماندهی افراد علاقه‌مند و آموزش و فرهنگ‌سازی آنها.
- مقابله با چالش تمدن غربی.
- تلاش برای ایجاد جامعه جدیدی که اسلام پایه و اساس رفتارهای فرد باشد.
- تلاش برای ایجاد وحدت رویه میان مذاهب اسلامی با رجوع به اصول و مبانی اسلامی.
خط مشی سیاسی
الجماعه الاسلامیه خواستار وحدت جامعه لبنان، ورای هر مذهب و فرقه است. جماعت مذکور اگرچه خواهان تشکیل یک حکومت اسلامی در لبنان است اما به کارگیری زور برای نیل به این مقصود در جامعه چندمذهبی لبنان را مردود می‌داند. این گروه اسلام گرا همانند اخوان‌المسلمین مصر، خط مشی سیاسی میانه‌رو دارد؛ هرچند که سران آن بر روی استقلال سازمانی و سیاسی خود از سازمان مادر، اخوان‌المسلمین، تأکید فراوان دارند.
جماعت اسلامی، جامعه لبنان را جامعه‌ای منحصربه فرد می‌داند لذا در مواضع آن در قبال مناقشه اخیر سیاسی در کشور نوعی دوگانگی به چشم می‌خورد. این گروه بین وفادار ماندن به اصول بنیادین خود در زمینه حمایت از مقاومت و داشتن مشی ضدآمریکایی و ضداسرائیلی از یک سو و عملگرایی سیاسی که جماعت اسلامی را به سوی اتحاد با جریان ۱۴ مارس که مورد حمایت آمریکا است ازسوی دیگر وامانده است. . چنین دیدگاهی باعث بروز شکاف در گروه مذکور شده است.
انگیزه مذهبی و طایفه‌ای
رهبران الجماعه الاسلامیه اتحادهای سیاسی خود را فاقد انگیزه مذهبی و طایفه‌ای می‌دانند اما گفتارهای آنان از نوعی انسجام مذهبی و طایفه‌ای خبر می‌دهد آنجا که می‌گویند: «بعد از ترور رفیق حریری ما یتیم شده‌ایم»، «رهبران سنی هدف حملات سوریه هستند» و «در طول دوران حاکمیت سوریه بی‌عدالتی‌های فراوانی در حق سنی‌ها صورت گرفته است.»
تبریک دبیرکل به انتصاب دبیرکل
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
برادر بزرگوار شیخ محمد طقوش
با سلام و درود
انتخاب شایسته شما به عنوان دبیرکل جماعت اسلامی لبنان را صمیمانه تبریک می گویم.
از طرف خود و تمامی علمای مسلمان در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، برای شما برادر عزیزم آرزوی توفیق در انجام مأموریت مهم خود در دبیرکلی این جماعت و تلاش در مسیر تقویت وحدت اسلامی و مقاومت در برابر دشمن صهیونیستی و حمایت از گفتگو و همراهی و همکاری اسلامی را خواستارم.
همچنین فرصت را مغتنم شمرده و یادی می‌کنیم از درگذشتگان این جماعت از جمله مرحوم فتحی یکن، مرحوم شیخ فیصل مولوی و تمامی کسانی که در مسیر بیداری و مقاومت و وحدت بین امت اسلامی گام برداشتند.
اطمینان دارم که شما بهترین جانشین برای گذشتگان هستید.
خداوند شما را در پیمودن مسیر علمای بزرگ درگذشته و انجام نقش تاریخی تان در حمایت از مسائل امت اسلامی و در رأس آن مسئله فلسطین موفق گرداند.
خداوند شنونده و اجابت کننده است.
برادر شما
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
ورود جماعت اسلامی به جنگ با صهیونیست‌ها
جماعت اسلامی اولین گروهی نیست که به حزب الله در مرز لبنان پیوسته است، اما آنها اولین گروه سنی لبنان هستند که این کار را انجام داده‌اند. گروه جماعت اسلامی در حال حاضر تنها یک نماینده در پارلمان لبنان دارد: عماد الحوت. با اسم حمود معاون دفتر سیاسی جمعیت اسلامی، به العربی جدید می‌گوید: «جماعت اسلامی مانند هر گروه لبنانی دیگری از حق خود برای دفاع از حاکمیت و کرامت کشور در برابر تجاوز صهیونیست‌ها به جنوب لبنان استفاده می‌کند. ما در کنار تمام اعضای گروه مقاومت با تجاوز نظامی اسرائیل مقابله می‌کنیم. تنها پیام ما به مهاجمان صهیونیستی این است که عصر تجاوز به حاکمیت لبنان به پایان رسیده است. به هر حملهای پاسخ داده خواهد شد.»
حمود همچنین درباره نقش نیروهای الفجر پس از پایان جنگ غزه در عرصه سیاسی لبنان می‌گوید: «ما در حال حاضر در جنگ با یک دشمن جنایتکار هستیم و نگرانی ما در حال حاضر این است‌که چگونه دشمن خود را به چالش بکشیم، از مردم خود محافظت کنیم و از وطن خود دفاع کنیم.»
حمود همچنین با اشاره به رابطه گروه جماعت اسلامی و حزب‌الله می‌گوید: «ما در بعضی مسائل با هم موافقیم و در بعضی مسائل با هم اختلاف داریم. در حال حاضر، ما شرکای مقاومت در برابر دشمن صهیونیستی هستیم.»
جماعت اسلامی لبنان پس از طوفان الاقصی
عملیات طوفان الاقصی موجب شد تا جماعت اسلامی در لبنان در تیتر اخبار قرار گیرد، قوات الفجر، شاخه نظامی این گروه تاکنون بارها از هدف گرفتن ارتش اسرائیل با موشک خبر داده و تهدید کرده است به هرگونه تهاجم این رژیم به جنوب لبنان پاسخ خواهد داد.
این چنین، نقش جماعت اسلامی از یک موسسه امدادرسان اجتماعی با هدف اصلاح فرد و جامعه به یک جنبش اسلامی که نظرات خود را در مورد مسائل محلی و جهانی بیان می‌کرد و برای مقابله با اسرائیل و حمایت از مقاومت فلسطین سلاح به دست می‌گرفت، توسعه یافت.
طبق سخنان «علی ابویاسین»، رئیس دفتر سیاسی و تایید «محمد طقوش»، دبیرکل آن، جماعت اسلامی با اعلام بسیج عمومی و جهاد، امکان پیوستن مردم به این گروه را برای مبارزه با اسرائیل اعلام کرد.
شهید صالح العاروری (نائب رئیس دفتر سیاسی حماس) که رژیم صهیونیستی وی را در جنوب لبنان در اوایل ۲۰۲۴ میلادی در پی عملیات طوفان الاقصی ترور کرد، نقشی پررنگ در تقویت توانمندی‌های قوات الفجر در راستای اعتقاد به مفهوم «وحدت در میدان‌های مقاومت» داشت؛ مفهومی که با هدف یک‌پارچه‌سازی «گروه‌های محور مقاومت علیه اسرائیل» مطرح شد.
جستارهای وابسته
منابع
- از جماعت اسلامی لبنان چه می دانیم ؟، mashreghnews.ir، تاریخ درج مطلب ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳، اخذ شده در تاریخ 1403/3/9.
- الجماعه الاسلامیه – جنبش بزرگ سیاسی اجتماعی شده در لبنان، andishmand.org، تاریخ درج مطلب ۱۴۰۰-۰۴-۲۳، اخذ شده در تاریخ 1403/3/9.
- «جماعت اسلامی لبنان»؛ از گروهی امدادرسان تا تبدیل شدن به جنبش مقاومت علیه اسرائیل، fa.shafaqna.com، تاریخ درج مطلب ۲۲ / ۰۲ /۱۴۰۳ ، اخذ شده در تاریخ 1403/3/9.
- نیروهای الفجر لبنان چه کسانی هستند و چرا به حزب الله پیوستند؟، hamshahrionline.ir، تاریخ درج مطلب چهارشنبه ۲ خرداد ۱۴۰۳، اخذ شده در تاریخ 1403/3/9.