احمد بن جلین

نام	احمد بن عبدالله بن احمد بن جلین
القاب و سایر نام‌ها	وراق • رافضی
زاده	299 هجر • بغداد
درگذشت	رمضان 379هجری • بغداد
استادان	عبدالباقی بن قانع • محمد بن جعفر بن عبدالله نحوی • ابن عقده كوفی • احمد بن كامل بن شجره • ابوالفرج اصفهانی • محمد بن احمد بن اسحاق حریری
شاگردان	حسین بن عبیدالله غضائری • احمد بن عبدالواحد • ابن عبدون
دین و مذهب	اسلام • تشیع

احمد بن عبدالله بن احمد بن جلین، (299 – 379ق)ابوبكر دوری وراق. محدث امامی. به گفته سمعانی وی در سال 299هجری دیده به جهان گشود و در رمضان 379هجری در سن هشتاد سالگی دار فانی را وداع گفت. با حضور در مجالس درس بزرگان بغداد، بزودی در علوم حدیث تبحر یافت و مجموعه‏‌ای از احادیث و گزارشات را نزد خود جمع‌‏آوری نمود. در علوم حدیث تبحر داشت و مجموعه‏‌ای از احادیث و گزارشات را نزد خود جمع‌‏آوری نمود. در نگاه صاحب نظران شیعه، فردی راستگو و احادیث او اطمینان‏ بخش معرفی شده است. نجاشی وی را از اصحاب امامیه برشمرده و یادآور شد كه وی با علمای سنی نیز مخالطت داشته است.

معرفی اجمالی

احمد بن عبدالله بن احمد بن جلین، (299 – 379ق)ابوبكر دوری وراق. محدث امامی. به گفته سمعانی وی در سال 299هجری دیده به جهان گشود و در رمضان 379هجری در سن هشتاد سالگی دار فانی را وداع گفت. از محل تولد و وفات او اطلاعی نداریم ولی او را اهل بغداد معرفی نموده‌‏اند بنابراین ممكن است ولادت و وفات او در این شهر اتفاق افتاده باشد. وی از نوادگان «جلین»(بر وزن امید) است كه در منطقه «دور» بین سامراء و تكریت سكونت داشتند. وی خود در بغداد پرورش یافت و در سن 14سالگی قادر به نوشتن حدیث بود. از لقب «وراق» بر می‏‌آید كه وی در این شهر به شغل صحافی و تعمیر كتاب اشتغال داشته است.

وی با حضور در مجالس درس بزرگان بغداد، بزودی در علوم حدیث تبحر یافت و مجموعه‏‌ای از احادیث و گزارشات را نزد خود جمع‌‏آوری نمود. با اینكه وی در بغداد به رافضی شهرت داشت اما در مجلس درس بسیاری از اساتید سنی نظیر ابوالقاسم بغوی، ابوسعید عدوی، ابن مجاهد و ابراهیم بن عبدالله زبیبی شركت جست و از آنان حدیث شنید. ابن حجر وی را «رافضی متعصب» معرفی می‏كند و یادآور می‏شود كه ابوالقاسم تنوخی(م384ق) در بغداد احادیث ناروایی از او نقل كرده است. وی در نگاه صاحب نظران شیعه، فردی راستگو و احادیث او اطمینان‏ بخش معرفی شده است. نجاشی وی را از اصحاب امامیه برشمرده و یادآور شد كه وی با علمای سنی نیز مخالطت داشته است. از شاگردان دیگر او «عبدالسلام بن حسین بصری»(متخصص علوم ادبی) است كه وی كتابی با خط خویش به این شاگردش داد و به او اجازه داد تا تمام روایاتش را نقل كند. شیخ طوسی كتابی در باره بررسی اسناد راویانی كه حدیث «رد الشمس» را گزارش نموده‏‌اند و در الذریعه با عنوان «طرق من روی رد الشمس» آمده است، به او نسبت می‌‏دهد.

استادان

اساتید او عبدالباقی بن قانع، محمد بن جعفر بن عبدالله نحوی، ابن عقده كوفی(م332ق)، احمد بن كامل بن شجره(م350ق. متخصص علوم قرآنی)، ابوالفرج اصفهانی(م356ق) و محمد بن احمد بن اسحاق حریری هستند.

شاگردان

از شاگردان معروف و شیعی او حسین بن عبیدالله غضائری(م411ق) و احمد بن عبدالواحد معروف به ابن عبدون(م423ق) هستند كه همه تصنیفات او را روایت نموده‌‏اند. از شاگردان دیگر او عبدالسلام بن حسین بصری(متخصص علوم ادبی) است.

منابع

1. الانساب، سمعانی، ج2ص78، ذیل كلمه جلینی؛
2. تنقیح المقال(حجری)، ج1ص64 شماره384؛
3. الذریعه، ج15ص163 شماره 1063؛
4. رجال طوسی، ص417 شماره 6024؛
5. رجال نجاشی، ص85 شماره 205؛
6. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص29؛
7. طرائف المقال، ج1ص172 شماره 907؛
8. الفهرست، طوسی، ص79 شماره 97؛
9. لسان المیزان، ج1ص196 شماره 618؛
10. معجم البلدان، ج2ص481، ذیل كلمه دور.