سوره صف
| نام | سوره صف |
|---|---|
| شماره سوره | ۶۱ |
| جزء | ۲۸ |
| ترتیب نزول | ۱۱۱ |
| مکی/مدنی | مدنی |
| تعداد آیات | ۱۴ |
| تعداد کلمات | ۲۲۶ |
| تعداد حروف | ۹۶۶ |
سوره صف شصت و یکمین سوره قران کریم است و جزء ۲۸ قرآن می‌باشد و محل نزول آن مدینه منوره است، و دارای چهارده آیه می‌باشد .سوره صف به سوره حضرت عیسی و سوره حواریین موسوم است.
صف
صف به معنای صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدی به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند انسان و غیره در یك ردیف و خط مستوی قرار گیرند[۱].
مفهوم کلی سوره
- یادآوری ایمان و معاد؛
- دوستی جهاد و مجاهدان؛
- پیروزی نهایی اسلام بر ادیان دیگر؛
- بشارت مسیح(علیه السلام) در مورد پیامبر اسلام(صلی الله علیه)[۲].
اسامی سوره
- صف،
- حواریون،
- عیسی(علیه السلام )[۳].
علت نام‌گذاری
«سوره صف»؛ سبب نام گذاری این سوره به «صف»، آیۀ چهارم این سوره است كه می گوید خدا رزمندگانی را كه هم چون صفی محكم می جنگند، دوست می‌دارد.
«سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آن جا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از عیسی(علیه السلام) و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسی» و «حواریون» نامیده‌اند[۴].
تعداد آیات و کلمات و حروف
سوره صف چهارده آیه دارد[۵].
سوره صف دویست‌وبیست‌ویک کلمه دارد[۶]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
سوره صف نهصد حرف دارد[۷]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
اساسی‌ترین هدف‌های سوره صف عبارت‌اند از:
- تشویق به ایمان و جهاد در راه خدا؛
- نوید پیروزی مجاهدان و پیروزی نهایی اسلام بر ادیان دیگر[۸].
محتوا و موضوعات
سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسی دور می زند: یكی برتری اسلام بر تمام آئین‌های آسمانی، و تضمین بقاء و جاودانگی آن از سوی خداوند، و دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.
اما در یك نظر تفصیلی می‌توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.
- شروع سوره با تسبیح خداوند عزیز و حكیم؛
- دعوت به هماهنگی گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بی عمل؛
- دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛
- یادآوری از پیمان شكنی بنی اسرائیل و بشارت مسیح به ظهور اسلام؛
- تضمین پیروزی اسلام بر همه ادیان؛
- دعوت مؤثر به سوی جهاد و ذكر پاداشهای دنیوی و اخروی مجاهدان راه حق؛
- اشاره فشرده ای به زندگی حواریین مسیح و الهام از آنها؛
- ولی محور اصلی مطالب سوره صف اسلام و جهاد است[۹].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابی‌بن‌كعب از پیامبر(صلی الله علیه) روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسی(علیه السلام) را بخواند حضرت عیسی(علیه السلام) مادامی كه در دنیا است برای او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در روز قیامت رفیق حضرت عیسی(علیه السلام) باشد».
ابوبصیر از حضرت باقر(علیه السلام) روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در نمازهای واجب و نوافل به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با فرشتگان و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد[۱۰].
محل و زمان نزول
سوره صف در مدینه بر پیامبر(صلی الله علیه) نازل شده است[۱۱].
قسمتی از سوره صف در سال ششم هجری پس از صلح حدیبیه و قسمتی در سال هشتم هجری است و بعد از سوره احزاب نازل شده است[۱۲].
ویژگی
سوره صف از سور مفصلات می‌باشد[۱۳]. ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند[۱۴].
روایتی است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۵].
این سوره از سور مسبحات است[۱۶] و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است[۱۷].
در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسی(علیه السلام) بشارت آمدن پیامبری داده شده كه نام او احمد است[۱۸].
منابع
برگرفته از سایت معرفی سوره صف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir
پانویس
- ↑ قاموس قرآن، ج 4، ص134.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.
- ↑ همان، ص339.
- ↑ همان.
- ↑ الكشف و البیان، ج 9، ص301.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.
- ↑ تفسیر نمونه، ج 24، ص57.
- ↑ ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.
- ↑ همان.
- ↑ حجةالتفاسیر و بلاغ‌الإكسیر، مقدمه اول، ص28.
- ↑ التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.
- ↑ جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.
- ↑ التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.