"""شاذلیه""" یکی از بزرگ‌ترین طریقت‌های صوفیانه شمال آفریقا است که بسیاری از مسلمانان آن دیار بدان گرایش یافته‌اند.^[۱]

بنیان گذار طریقت شاذلیه

ابوالحسن شاذلی در اوایل قرن هفتم هجری با بیان طریقتش در جهت ایجاد تحولی اساسی در تصوف زمان خود، گامی بزرگ برداشت. ابوالحسن شاذلی را می‌توان تربیت‌یافته دو صوفی به نام زمان خویش یعنی احمد رفاعی و عبدالقادر گیلانی؛ و شاذلیه را از انشعابات طریقت معروفیه دانست.^[۲]

دلیل ایجاد طریقت شاذلیه

وی به روش و منطق سلوک صوفیانی که در دوران معاصرش زیست داشتند انتقاد داشت. مسائلی چون رهبانیت، تبتل، ریاضت، ملاک و میزان در مشاهدات عرفانی، سماع، دیانت و شریعت و اسقاط تکلیف در تصوف، شغل و پیشه، زی و پوشش صوفیان، بیشترین سهم را دراین‌باره داشت. وی با ارائه مسیر و طریقی نو در سلوک، اصلاح گری خویش را آغاز کرد.^[۳]

اصول طریقتی شاذلیه

طریق صحو، دستور به شغل و کار، عدم خروج از اعتدال، پایبندی به دستورات شرع و دین‌مداری، پرهیز از توجه به امور خارق العادة و کرامات، سلوک در طریق محبت و زهد، پرهیز از ریاضات طاقت‌فرسا و ... ازجمله اصول طریقتی شاذلیه است.^[۴]

نشر طریقت شاذلیه

سفرهای بسیار و دیدار جمع کثیری از مشایخ و بزرگان تصوف موجبات آشنایی بیشتر آنان با ابوالحسن شاذلی و عقاید او را فراهم آورد. پس از وی شاگردان متعددش که برخی آنان را چهل نفر دانسته‌اند و همچنین بزرگان این سلسله؛ به نشر طریقتش پرداختند.

ابوالعباس مرسی؛ خلیفه و شاگرد تراز اول او، ابن عطاءالله سکندری، ابن عجیبه و نیز احمد الزروق نقشی ویژه دراین‌باره ایفا کردند.^[۵]

انشعابات طریقت شاذلیه

این طریقت در طی قرون متمادی دستخوش تغییرات فراوانی شده که پدید آمدن بیش از 100 انشعاب در شاذلیه فقط بخشی از آن است. درقاویه، وزانیه، علاویه، عزمیه، سنوسیه و مریمیه را می‌توان از مهم‌ترین انشعابات طریقت شاذلیه دانست.^[۶]

برخی دیگر از انشعابات شاذلیه عبارتند از:^[۷]

1. الطریقة الحسینیة الشاذلیة

موسس: الشيخ سالم جابر حسين الجازولي

شیخ کنونی: الشيخ سالم جابر حسين الجازولي

2. الطریقة الحصافیة الشاذلیة

موسس: السيد المستشار محمد أبو الأسرار الحصافي

شیخ کنونی:السيد المستشار محمد أبو الأسرار الحصافي

3. الطریقة الخطیبیة الشاذلیة

موسس: الشيخ محمود محمد خليل الخطيب

شیخ کنونی: الشيخ محمود محمد خليل الخطيب

4. الطریقة المحمدیة الشاذلیة

موسس: