پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم در سال 1366 شمسی با نام مرکز فرهنگ و معارف قرآن و با هدف گسترش فرهنگ و معارف قرآن و دفاع از حقانیت آموزههاى آن شکل گرفت و با نگاهى کاملاً نو به عرصههاى تفسیر، ترجمه و موضوعات قرآنى، به جهت‌دهى فعالیتهاى قرآنى در حوزه علمیه قم، کمک شایانی کرده است. این پژوهشکده وظایفى همچون تأمین منابع و اسناد قرآنى، طبقه بندى و سازماندهى معارف قرآنى، تدوین فرهنگنامهها و دائرةالمعارفهاى متنوع قرآنى، پدیدآوردن تفاسیر گوناگون، پاسخگویى به پرسش‌هاو شبهات و شناسایى کمبودها و نیازها در عرصه فرهنگ قرآنى را بر عهده گرفته است و هماکنون به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز قرآن پژوهی کشور شناخته می‌شود. پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن که از زیرمجموعه‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی است و در سال 1395 از مرکز به پژوهشکده ارتقا یافته است، با توجه به شرح وظایف خود، دارای اهداف وگروه‌های پژوهشی مختلف می‌باشد.
| نام مؤسسه | پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن |
|---|---|
| نام مؤسس | وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم |
| مدیر مسئول | نجف لک زایی |
| تاریخ تأسیس | 1384 ه. ش. |
| کشور | ایران |
| استان | قم |
| شهر | قم |
| آدرس | خیابان معلم نبش چهار راه شهدا |
| وبسایت | http://isca.ac.ir |
اهداف تأسیس
- تبیین معارف ناب اسلامی و پالایش فرهنگ دینی از پیرایه‌های جمود و التقاط؛ [۱] [۲]
- تبیین نظام‌مند اسلام و ارائه الگوهای کارآمد فردی و اجتماعی متناسب با نیازهای جهان معاصر از طریق توسعه، تعمیق و توانمندسازی علوم اسلامی؛
- تأمین پشتوانه‌های علمی و نظری برای نظام بخشی وکارآمدسازی حکومت دینی و انقلاب اسلامی.
آثار و فعالیت‌ها
دانشنامه اهل بیت
این دانشنامه مجموع اطلاعات روشمند و علمی با محوریت چهارده معصوم (علیهم‌السلام) را در برمی‌گیرد، ازاین‌رو شخصیت‌ها، خاندان‌ها، شهرها و مکان‌ها، مفاهیم کلامی، قرآنی، سیاسی، اجتماعی، فقهی، اخلاقی و ... مرتبط با اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در این مجموعه موردتوجه قرارگرفته است.
نشر دیجیتال پژوهان
کتابخوان همراه پژوهان، سامانه پژوهشی تولید و توزیع کتاب الکترونیک است که با رعایت قانون کپی رایت پیاده سازی شده و در پی آن است که ضمن فراهم آوردن دسترسی سریع و آسان به کتاب‌ها و مجلات، دایره مخاطبان محتوای وزین تولیدی را نیز گسترش دهد.
ویکی علوم اسلامی
پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی به منظور استفاده از ابزارهای نوین اطلاع رسانی در اشاعه و ترویج طبقه‌بندی اطلاعات بر اساس اصطلاح‌نامه (Thesaurus) علوم اسلامی، در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۸۹ " ویکی (Wiki) علوم اسلامی " را به عنوان یک پایگاه سازماندهی دانش اسلامی، در سایت Islamicdoc.org راه‌اندازی کرد.
این پایگاه، در آغاز رشته تخصصی اصول فقه که اکثر مخاطبان آن را طلاب و اساتید حوزه‌های علمیه تشکیل می‌دهند، با قریب به ۶،۰۰۰ اصطلاح در دستور کار خویش قرار داد و پس از موفقیت و استقبال فراوان مخاطبان آن، رشته‌های تخصصی دیگری هم چون: فقه با قریب به ۵۰،۰۰۰ اصطلاح و علوم قرآنی با قریب به ۱۰،۰۰۰ اصطلاح در اختیار کاربران قرار داده است.
کتابخانه دیجیتال پژوهشگاه
این کتابخانه دیجیتالی در کلیه رشته‌های علوم اسلامی کاربرد دارد و اکثر مخاطبان آن دانشجویان و طلاب می‌باشند. یکی از جامع‌ترین کتابخانه‌های دیجیتالی در زمینه پایان‌نامه‌های حوزه‌های علمیه که دسترسی به 20 هزار کتابشناختی پایان‌نامه حوزه‌های علمیه را میسر ساخته است.
بانک مقالات قرآنی
این بخش دربرگیرنده بیش از 9000 مقاله علمی، در دو بخش معارف و علوم قرآنی است.
نسخه‌های دیجیتالی
در این قسمت، نسخه‌های دیجیتالی کتب و تولیدات قرآنی قابل دسترسی است.
ترجمه‌های قرآن
شامل هفت ترجمه به زبان فارسی بوده که ترجمه بر اساس تفسیر راهنما و ترجمه بر اساس تفسیر المیزان از آثار این پژوهشکده می‌باشد.
تفسیر راهنما
روشی نوین در ارائه مفاهیم و موضوعات قرآنی در تفسیر راهنما به‌چشم می‌خورد، این تفسیر با همت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و جمعی از محققین پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، منتشر شده است.
فرهنگ موضوعی تفاسیر
این مجموعه دربرگیرنده فهرست موضوعی بیش از بیست عنوان از تفاسیر معروف شیعی و سنی است که به شکل الفبایی و بیان صفحه تفسیر و آیه و سوره مربوطه تدوین و تنظیم شده است.
دایرةالمعارف قرآن کریم
تاکنون هفت جلداین اثر در اختیار کاربران قرار گرفته است که حاوی مدخل "آب تا بقعه مبارکه" و دربردارنده بیش از 500 مدخل اصلی و ارجاعی است. کلیه مقالات دائرة‌المعارف به صورت تمام متن در این پایگاه ارائه می‌شود.
فرهنگ قرآن
فرهنگ قرآن معجم معنایی معارف و مفاهیم قرآن کریم به شیوه‌‌ای نو و بی‌نظیر و به صورت الفبایی – موضوعی است. تاکنون بیست و یک جلداین اثر در پایگاه معارف قرآن در اختیار کاربران قرار گرفته است که حاوی مداخل "آب تا حق الیقین" و دربردارنده بیش از صدها مدخل اصلی و هزاران مدخل فرعی است.
جرعه‌ای از زلال وحی
این تفسیر اثر حضرت آیت‌الله میرزا ابوالقاسم محمدی گلپایگانی است. مجموعه 6 جلدی جرعه ای از زلال قرآن، تفسیر بیست و یک سوره از قرآن (از سوره اسراء تا سوره صافات) بوده که سه جلد از آن در پایگاه معارف قرآن در اختیار قرآن پژوهان قرار گرفته است.
پرسمان‌های قرآنی
یکی از فعالیت‌های پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پاسخ گویی به پرسش‌ها و شبهات قرآنی است.
اطلاع‌رسانی از پژوهش‌های قرآنی
این بخش به معرفی تازه‌ترین کتب، پایان‌نامه‌ها و مقالات قرآنی به همراه چکیده‌ای از مقاله یا متن می‌پردازد. در این قسمت همچنین قرآن پژوهان زنده و فعال کشور و پایگاه‌ها و نرم‌افزارهای قرآنی معرفی می‌گردد.
دسترسی به کتابخانه تخصصی
این قسمت، کاربران را با کتابخانه‌های دفتر تبلیغات و به ویژه کتابخانه تخصصی قرآن پیوند می‌زند.
پاسخ به پرسش‌های قرآنی
کاربران می‌توانند در این قسمت پرسش‌های خود را ارسال نموده و جواب خود را دریافت کنند. یکی از مجموعه‌های "گروه پاسخ به پرسش‌های قرآنی"، کانون گفتمان قرآنی است.
اخبار قرآن پژوهی
در این بخش جدیدترین اخبار قرآن پژوهی از قبیل: اخبار سمینارها و همایش‌های قرآنی، خبر انتشار جدیدترین کتاب‌های قرآنی، اخبار مربوط به دیدگاه‌های نوین قرآن پژوهان و اخبار پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در اختیار قرآن پژوهان قرار می‌گیرد.
پی نوشت مقاله
- ↑ التقاط از ریشه «ل ق ط» بر وزن افتعال و به معنای برچیدن، از زمین برگرفتن، بخشی از گفتار یا سخن کسی را گرفتن و مانند آن است.
- ↑ التقاط در فلسفه، مکتبی است که به جای تعقل و نقد افکار فلسفی، فرضیه‌ها، نظریات و افکار غیر متجانس را گرد می‌آورد تا از مجموع آنها مکتبی فلسفی بسازد، ازاین‌رو حاوی تحریف نیز هست -التقاطیون گروهی از فلاسفه بودند که درصدد جمع میان گفته‌های پیشینیان و وفق دادن آرای آنها با یکدیگر بوده یا از هر طایفه از قدما قولی را گرفته و در واقع در حکمت التقاط کرده و فلسفه مختلطی فراهم آورده‌اند.