اخوان المسلمین چچن
اخوان‌المسلمین یک جنبش فراملی اسلام‌گرای اهل‌سنت است که در بسیاری از کشورهای عربی طرفدار دارد. جنبش اخوان‌المسلمین، بزرگ‌ترین جنبش اسلام‌گرا در جهان عرب می‌باشد. اخوان‌المسلمین گروهی سنی‌‌مذهب و دارای تفکرات سلفی و دموکراسی‌خواه هستند. اخوان‌المسلمین طرفدار تقریب مذاهب اسلامی و از حامیان جمهوری اسلامی ایران بوده و ضد رژیم اسرائیل هستند. اخوان در چچن نیز فعالیت دارد.
| نام جریان | اخوان‌المسلمین چچن |
|---|---|
| سال تاسیس | 1944 م |
| مؤسس | عبدالباقی جامو |
جغرافیای چچن
جمهوری چچن یکی از کشورهای اسلامی و بخشی از منطقه قفقاز است که از دریای خزر در شرق تا دریای سیاه در غرب امتداد دارد. منطقه قفقاز از چندین جمهوری تشکیل شده است. مساحت قفقاز 400000 کیلومتر مربع است و جمهوری چچن 19300 کیلومتر مربع مساحت دارد. از شمال و از شرق و غرب با جمهوری داغستان همسایه است.
آغاز رابطه چچنی‌ها و اخوان
چچنی‌ها در ابتدای مهاجرت خود به جزیره فرات رفتند و در اردن نیز اقامت گزیدند. چچنی‌ها در اردن زندگی می‌کردند و تا پس از سال 1955 میلادی در زمان امارت در هیچ فعالیت سیاسی شرکت نمی‌کردند. مهندس چچنی سعید بینو در دولت مدر بادران، وزیر فواید عامه شد. آنها همچنین در دولت اردن چهار وزارتخانه تشکیل دادند: وزارت کار؛ مهندس سعید بینو، وزارت اطلاعات (اطلاعات عمومی) سرلشکر بازنشسته؛ سمیح بینو، وزیر؛ شیخ عبدالباقی جامو و وزیر؛ محمد بشیر. با حضور چچنی‌ها در اردن، نزدیکی و تفاهم بین آنها و اخوان‌المسلمین ایجاد شد تا جایی که رهبران آنها به اخوان تبدیل شدند و زمانی که به کشور خود بازگشتند به اصول اخوان‌المسلمین؛ نظیر: جهاد و نوع‌دوستی و ایثار در راه دین و وطن که آموخته بودند، پایبند بودند. شیخ عبدالباقی جامو به بخش اخوان‌المسلمین در زرقا پیوست، سپس شیخ عبدالباقی جامو معاون اخوان‌المسلمین در اردن شد. شیخ عبدالباقی جامو در لیست‌های اخوان‌المسلمین در حوزه انتخاباتی عمان شرکت کرد و پیروز شد. و هنگامی که چچنی‌ها از تبعید به کشور خود بازگشتند، مردمی را برای آموزش اصول اخوان به مردم چچن ایجاد کردند و در اینجا آموزه‌ها و اصول اخوان در بین مردم چچن گسترش یافت.
اخوان و مقاومت چچن
مقاومت چچن توسط جنبش جدایی‌طلب چچن به رهبری دوکو عمروف شکل گرفت و عمروف در سال 2006 به عنوان رهبر جنبش جدایی‌طلب انتخاب شد. روش آن به انجام حملات و کمین با مهارت بالا و بهره‌گیری از طبیعت بستگی داشت. و شرایط آب و هوایی، هجوم به سایت‌های روسیه، تصرف روستاها و شهرهای چچنی توسط نیروهای مسلح و کنترل آنها برای مدت محدود و سپس عقب‌نشینی از آنها، علاوه بر تعداد زیادی از گروگان‌های روسی، عملیات کماندویی، و سایر عملیات‌های انفجاری و بسیاری از موارد هدف از این عملیات، تحمیل بیشترین خسارات به نیروهای روسی و عناصر چچنی که با آنها همکاری می‌کنند و یا با هدف فشار سیاسی بر مقامات روسیه.
اخوان و نقش روشنگری چچن
عامل اسلامی چچن در بستر کلی بیداری اسلامی در روسیه و به ویژه تأثیر عامل چچنی بر جامعه و روند سیاسی؛ چون این عامل در چچن از بقیه مناطق روسیه متمایز است. در آنجا مساجد ساخته شد، قوانین تعلیمات دینی و سازمان‌های مذهبی سیاسی تأسیس شد و مجله‌های و روزنامه‌های زیادی منتشر شد. شعور فردی و اجتماعی به سوی احیای سنت‌های بومی در حال تکامل بود و اسلام به طور آشکار و گسترده مورد استفاده ساختارهای حاکم قرار گرفت و این یکی از اهداف اولیه آنها شد. جدایی‌طلبی چچنی بر اساس شعارهای اسلامی، جامعه روسیه را به عنوان توده‌ها یا نخبگان در مورد سازگاری سنت‌های اسلامی با سنت‌های دموکراتیک (یا نیمه دموکراتیک) تازه تاسیس این کشور وادار کرد. عامل اسلامی دلیلی بر جدایی‌طلبی چچن نبود و توسل به اسلام در جنبش چچن دارای ویژگی فرعی و کمکی بود و نمی‌توان آن را پدیده تقابل با مذاهب به حساب آورد و تا زمان اعلام استقلال چچن در سال 1991 توسط ژنرال جوخار ادامه داشت. منظور دودایف خروج واقع‌بینانه از تشکیلات روسیه نبود و به سختی می‌توانست این اقدام را در آن زمان مقدمه‌ای برای گسترش اسلام در جمهوری بدانیم و موضوع اسلامی در بیانیه‌ها و نمایندگان عالی‌ترین رده‌های سیاسی در جمهوری اسلامی مطرح نشد. جدایی‌طلبان چچن ایده همبستگی اسلامی را قبول نداشتند و بیانیه دودایف در روزنامه چچن بهترین شاهد در این زمینه است و می‌گوید: که اولاً چچن هرگز بخشی از روسیه نبوده است. چچنی‌ها خود را ساکن روسیه نمی‌دانستند. اخوان توانست در چچن به ایده همبستگی اسلامی دست یابد و خود را بخشی از موجودیت روسیه نداند. اخوان چچنی در این زمینه برای تایید ایده همبستگی اسلامی به نیروهای اخوان در اردن پیوست.
ائتلاف اخوان چچن با اخوان اردن
دستاوردهای دیوان در دوره 2006 م تا 2010 م با وجود جدید بودن دیوان و این واقعیت که این دیوان اولین تجربه‌ای خود را با بدنه کلی طایفه گسترده چچن با همه فرقه‌ها و گرایش‌های آن و اختلاف نظرها، اعتقادات یا گرایش‌ها گاهی متفاوت و گاه متعارض در دیوان‌ها سپری می‌کرد. در مواقع دیگر و با وجود امکانات مالی ناچیز - و بدون انکار کسانی که با کمک‌های نقدی سپاسگزاری آن را حمایت مالی کردند، علیرغم مشکلات متعددی که دیوان با شجاعت و قاطعیت با آن مواجه بود و یکی از سخت‌ترین آنها، نبود پوشش قانونی بود، دیوان برای مدتی بیش از نیمی از عمر چهار ساله خود بدون ثبت در هیچ ارگان رسمی باقی ماند، زیرا می‌دانست که ثبت دیوان در دفتر ثبت «دیوان» در استان تحت نام «دیوان» طوایف چچنی ممکن نیست. با این حال سیستم طایفه چچنی را موظف کرد تا در کنار طوایف پادشاهی هاشمی اردن در خدمت میهن و رهبری کشور باشند، بر این اساس که همه افراد در آن از خاستگاه‌ها، خاستگاه‌ها و طوایف مختلف زندگی می‌کنند. با هم به عنوان یک خانواده اردنی و در نهایت دیوان به ثبت رسید و به پشتوانه و پوشش حقوقی تبدیل شد و بر همین اساس و در راستای اجرای اهداف دیوان و به همت همگانی اعضای آن و به یاری خداوند به موفقیت‌های بسیاری دست یافت که به برخی از دستاوردهای آنها به شرح ذیل اشاره میشود:
اول: ثبت نام اعضای دیوان در دیوان
در تاریخ 28/10/2008 فرمان سلطنتی صادر شد که در آن از ملک عبدالله دوم بن الحسین درخواست شد تا به وی اجازه دهد تا اسامی اعضای دیوان را که به عنوان نمایندگان دیوانی قبیله‌ای چچن به دربار سلطنتی هاشمی ارائه شده بودند، در نامه‌ای از طرف دادگاه سلطنتی هاشمی تایید کند.
دوم: در زمینه آموزش و تحصیلات دانشگاهی دیوان
در اجرای مواد 15 و 18 اساسنامه دیوان سالانه موفق به کسب ده کرسی شد. "کرسی‌های کم اقبال" به همت اعضای دیوان از سال اول تاسیس دیوان و بر این اساس دیوان خرسند شد تا حضور "چهل دانش آموز دختر و پسر" را به اطلاع اعضای طایفه برساند. کرسی‌های دانشگاه‌های اردن در حال تحصیل در رشته‌های مورد نظرشان است و شایان ذکر است که این دیوان علاوه بر کرسی‌های مذکور، به دنبال اخذ بورسیه تحصیلی دانشگاهی نیز بوده است.
سوم: در زمینه تکریم طلاب
و در اجرای آنچه در ماده 18 نظام دیوان آمده بود، دیوان از دو دسته از دانش آموختگان دانشگاهی (کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا، مؤسسه و موفق به تحصیل در مقطع متوسطه) شهرهای زرقا، سویله، سخنا و ازرق در سال تحصیلی 2007/2008. این امر در سال تحصیلی 2008/2009 نیز تکرار شد، زمانی که تعداد آنها از چهارصد دانش آموز دختر و پسر فراتر رفت و مدال‌ها همراه با گواهینامه‌های قادر که به نام دیوان نوشته شده بود بین آنها توزیع شد.
چهارم: در زمینه کرسی پارلمان چچن - چرکس
پس از اینکه هیچ یک از نامزدهای چچنی در دو جلسه متوالی به دلیل رقابت نسنجیده نتوانستند به پارلمان راه یابند، دیوان موفق شد با برگزاری انتخابات داخلی میان آنها، نامزدهای رقابت کننده برای کرسی پارلمان چچن-چرکس را با هم آشتی دهد. انتخاب خوش شانس‌ترین‌ها و تحویل شش نماینده به کرسی‌های مجلس در سه جلسه متوالی و تلاش‌های دیوان به ثمر نشست. آقای محمد طه ارسلان کرسی چچن را در حوزه انتخابیه اول در استان زرقیه به دست آورد. آقای عثمان حمید الشیشانی برنده کرسی چچن در حوزه پنجم در استان پایتخت شد. در جلسه پانزدهم مجلس: آقای میرزا قاسم بولاد در حوزه انتخابیه اول استان زرقا برنده کرسی چچن شد. آقای سمیح موسی بینو برنده کرسی چچن در ناحیه پنجم فرمانداری پایتخت شد.
پنجم: در زمینه جمع‌آوری کمک و مساعدت
در اواسط ماه رمضان سال 2008، دیوان در اجرای آنچه در این مورد آمده بود، کمپینی برای جمع‌آوری کمک‌های مالی برای کمک به خانواده‌های چچنی عراقی آسیب دیده در بعقوبه و دیالی در استان بغداد پس از حمله برخی از احزاب قانون شکن ترتیب داد. ماده 13 نظام دیوان: آنچه برای این منظور جمع‌آوری شد 60000 دینار شامل 20000 دینار از جامعه عراقی در عمان بود و این مبلغ از طریق سپهبد چچنی‌های اردن برای آنها ارسال شد. محمود عبدالقادر، چچنی عراقی، و تیمی از عراقی‌های دیگر. از برخی خیرین برای کمک به برخی از خانواده‌های محروم جمهوری چچن جمع‌آوری کرد که بیش از هزار دینار بود و دیوان چنین مبلغی را در روز عید فطر بین برخی از خانواده‌ها، توزیع کرد.
ششم: در زمینه شرکت در جشن‌ها و مراسم مذهبی، اردنی و ملی
دیوان همواره مشتاق حضور در مجالس و رویدادهای مذهبی، میهنی، ملی، قبیله‌ای و اجتماعی بوده است، از جمله:
- دیوان از طریق اعضای خود به نمایندگی از چچن در دربار سلطنتی هاشمی حضور یافت و مفتخر به دیدار با ملک عبدالله دوم شد تا رهبری هاشمی در هر مناسبتی بدون عقب ماندن مانند بقیه با طوایف ارتباط برقرار کند. طوایف اردن با رعایت مفاد مواد (9 و 10) نظام دیوان.
- دیوان در تمامی جلساتی که در فرمانداری زرقا برگزار می‌شد، چه در سطح روسای وزارتخانه‌ها، وزرا و یا مقامات رسمی شرکت و حضور داشت.
- دیوان به عنوان بخشی از ارتباط دیوان با مقامات رسمی، طایفه‌ای، مدنی، اجتماعی و موسسات خیریه، نقش ایجاد روابط حسنه با همه را بدون استثنا، چه از طریق شرکت در فعالیت‌های مشترک و چه از طریق تبریک عروسی ایفا کرد. مناسبت‌ها و یا با ارسال تسلیت در مناسبت‌های ترحیم و یا از طریق ارسال تلگرام بر حسب موقعیت و مناسبت.
- بر اساس رویکرد اجداد ما، اولین چچنیانی که با همه طوایف اردن روابط برادری قوی و خوبی برقرار کردند، دیوان با ساختن پل، شروع به احیای این روابط کرده بود، بنی حسن دارای شش طایفه است که ششمین آنها چچنی هستند.
- دیوان از طریق اعضای خود نقش طایفه‌ای خود را انجام داده و تشریفات طایفه‌ای معروف را در زمینه سازش روابط و تشریفات مناقصات و تشریفات آشتی طبق عرف این کشور طبق آنچه در ماده انجام می‌دهد.
- دیوان مناسبت «تبعید چچنی» را به عنوان یادآوری به نسل‌های چچن احیا کرد.
منابع
- ر.ک: ویکی‌پدیا عربی، مدخل: الإخوان المسلمین وعلاقتهم بالشیشان؛ بقلم: أحمد سلامة:[۱].