بکتاشیه
بَکتاشیه طریقتی است که پیروانش خود را منسوب به حاجی بکتاش ولی؛ زاهد خراسانی میدانند. حاجی بکتاش در نیشابور به دنیا آمد و نزد خواجه احمد یسوی درس خواند و در سال 738 هجری قمری در گذشت.
تاریخچه و عقاید
طریقه «بکتاشیه» در قرن شانزدهم میلادی در آناتولی(آسیای صغیر )گسترده شد. عقاید ایشان شبیه «قزلباشیه»، «شبک» و «علی اللهیان» کرد است. با این که بیشتر «بکتاشیه» خود را از اهل سنت و جماعت میدانند، ولی اعمال و رفتار ایشان بر خلاف آنها است و بلکه به «غلاة» شیعه شباهت دارد. این فرقه به امامت ائمه اثنی عشر اعتقاد دارند و و چهارده معصوم (ع) را به بزرگی می ستایند. در عین حال عقاید مسیحیان نیز در ایشان تأثیر کرده است. زیرا معتقد به تثلیث اللّه و محمد (ص) و علی (ع) هستند و مانند مسیحیان عشای ربّانی به جای می آورند.
آداب و رسوم
پیروان این فرقه بر سر سفره خود شراب و نان و پنیر میگذارند و نزد شیخ خود که او را «بابا» میخوانند، به گناهان خویش اعتراف و از او طلب آمرزش میکنند. نزد ایشان نوشیدن شراب حرام نیست. زنانشان حجاب ندارند و به اسرار اعداد و حروف اعتقاد دارند و به "فضلاللّهِ حروفی" که پیشوای «حروفیان» بود، احترام میکنند و کتاب «جاویدان نامه» او را از کتب مقدس میشمارند. کتاب مذکور را به فارسی «عشق نامه» و به ترکی «فرشته اوقلی» مینامند. جامه «بکتاشیه» عبایی سفید و کلاهی سیاه چند گوش مثلث شکل است که گاهی عدد اضلاع آن به احترام ائمه اثنی عشر به دوازده ترک میرسد. شیخ ایشان دارای عمامه ای سبز است. «بکتاشیه» بر گردن خود گردن بندی از سنگ دارند که آن را تسلیم تاش، یعنی سنگ تسلیم میخوانند. تبرزینی دو دم و عصایی دراز دارند. جوانانی از ایشان که همسر ندارند گوشوارههایی به گوش می آویزند تا از کسانی که همسر دارند تشخیص داده شوند. حاج بکتاش را پیر اوّل میخوانند و پیروان او، فرزندان حاج بکتاش را «اوغلری» یعنی پسران حاج بکتاش مینامند. بکتاشیه، عبادات شریعت اسلام را که عبارت است از: نماز، روزه، حج و زکات به جای نمی آورند.[۱] [۲] [۳]