زعفرانیه‏ شاخه‌ای از فرقه نجّاریه و از پیروان شخصی به نام زعفرانی بودند.

شرح حال

بنابر نقل برخی از منابع، زعفرانی ظاهرا از مردم ری بوده که در قرن سوم هجری قمری زندگی می‌کرد. وی معاصر حسین‌بن‌نجار بود. سمعانی در کتاب انساب نام وی را می‌آورد، اما فرقه‌ای را به او نسبت نمی‌دهد. [۱]

خصوصیات اخلاقی

زعفرانی بنده شهرت بود و میل داشت که در تمام دنیا مشهور شود. به همین جهت شخصی را به مزدوری گرفت و به مکه فرستاد تا در موسم حج او را دشنام دهد و لعنت کند تا از این راه حواس حاجیان را به خود جلب کرده و به شهرت برسد. برخی از پیروان زعفرانیه خوردن انگور و کشمش را برای خود منع و حرام کردند و می‏‌گفتند: چون زعفرانی انگور بسیار دوست می ‏داشت، از این‌رو، چیزی را که او خیلی دوست داشت بر خود روا نمی‏‌داریم.[۲]

اعتقادات

عبدالقاهر بغدادی درباره این شخص می‌گوید که وی همواره سخنان متناقضی بیان می‌کرد. می‌گفت که کلام خدای متعال غیر اوست و هر چیزی که غیر خدای متعال باشد مخلوق است. اما در موضعی دیگر می‌گفت که سگ شرف دارد بر کسی که بگوید سخن خدا مخلوق است. عزّ الدین ابن اثیر در کتاب «اللباب فی تهذیب الانساب» آورده است که زعفرانی معتقد بود قرآن «محدث» و کلام او غیر از اوست و هر چیزی که غیر از او باشد، «مخلوق» است. اما در نقلی دیگر می‏‌گفت: هرکسی قائل به خلق قرآن باشد، کافر است و این دو سخن متناقض است.[۳] [۴] [۵] [۶]

پانویس

  1. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 210 با ویرایش و اصلاح عبارات
  2. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 210 با ویرایش و اصلاح و جابجای عبارات.
  3. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 210 با ویرایش و اصلاح و جابجایی عبارات
  4. بغدادی عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، به اهتمام محمد زاهد بن حسن الکوثری، قاهره، سال 1948 میلادی، ص 126- 127
  5. بغدادی ابو منصور بن طاهر، الملل و النحل، تحقیق دکتر نادر البیرنصری، بیروت، سال 1970میلادی، ص 143
  6. حسنی رازی مرتضی، تبصرة العوام فی معرفة مقالات الانام، به اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران، سال 1313هجری شمسی، ص 62