آخرالزمان به معنای آخرین ایستگاه از زیستگاه بشر در کره خاکی و محل حوادث مهم است و حاکی از انتهای زندگی به شیوه فعلی بر روی زمین است. این واژه که در دیگر ادیان الهی چون مسیحیت، یهودیت وآیین زرتشت نیز مطرح شده است.آخر الزمان در منابع دینی ما نیز به معنای پایان جهان است. مهم ترین ویژگی این دوره، افول دین داری مردم است که در پی آن منجی بشریت ظهور می کند و بعد از سپری شدن دوره حکومتش، دنیا به پایان می رسد و قیامت آغاز می شود.

نشانه های آخر الزمان

در قرآن و روایات علامت هایی برای دوره آخر الزمان بر شمرده شده است. نزول آخرین دین با عنوان اسلام همراه با ختم نبوت اولین علامت آخر الزمان است به همین دلیل در تفاسیر مقصود از علایم قیامت را در ذیل آیه شریفه «فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلاَّ السّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها»؛ [۱] مبعوث شدن پیامبر صلوات الله علیه دانسته شده است که این زمان در مقایسه با عمر دنیا به روز قیامت بسیار نزدیک است.

در مقطع آخر الزمان حوادث دیگری در روایات دیگری بیان شده است که بیشتر به زمان ظهور منجی مربوط و از علایم ظهور شناخته می شود. اکنون به برخی از آن به طور فهرست اشاره می شود. 1.خروج سفیانی.[۲] 2.کسوف خورشیددر نیمه ماه رمضان و خسوف ماه در پایان آن [۳] 3.قتل نفس زکیه.[۴] 4. خروج دجّال.[۵] [۶] 5. رخ دادن جنگ‌ها و کشتارها و از میان رفتن نشانه‌های حق. [۷]۱۰۲ به بعد. 6. ظاهر شدن فساد های بزرگ در دنیا. [۸] 7. فراوان شدن هرج و مرج و سست شدن ایمان مردم. [۹] 8. حضور افراد نالایق در مدیریت جامعه. [۱۰] 9. بی حیایی در زنان و کودکان. [۱۱] 10. بی‌نیازی مرد از زن و زن از مرد. [۱۲]

حوادث مهم مربوط به آخر الزمان

رجعت

در روایات آمده است که هنگام ظهور منجی عجل الله تعالی فرجه عده ای از مومنان و شیعیان دوستدار حضرت که از دنیا رفته بودند به اذن الهی دوباره زنده می شوند و به دنیا بر می گردند تا در رکاب حضرت او را یاری کنند و نیز برخی از دشمنان اهل بیت را جهت گرفتن انتقام برمي‌ گرداند تا عذاب دنيا را بچشند و به قدرت و شوكت آن حضرت پی ببرند. [۱۳] علاوه مطابق با مفاد روایات و تفاسیر آیه شریفه: وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ [۱۴] و ( به خاطر بسپار) روزی را که از هر امتی گروهی از آنان را که آیات ما را تکذیب می کنند، محشور می کنیم و آنها (برای سؤال) باز داشته خواهند. به رجعت اشاره می کند که در این آیه فقط به برانگیخته شدن عدّه‌ای از مکذبان و نه همه آن‌ها اشاره شده است به همین جهت بیان کرده اند که آیه مربوط به آخرالزمان است در آن وقت عده‌ای از نیکوکاران و بدکاران زمان های گذشته گذشته، زنده می شوند و هر کدام نتیجه اعمال خویش را خواهد دید. ر ک، [۱۵]؛ [۱۶]

حاکمیت آرامش و صلح پایدار بر دنیا

یکی از برنامه های اصلی در آخر الزمان و حاکمیت عدل مهدوی، ایجاد آرامش و معنویت در جهان است. قرآن ضمن چند آیه به این نکته اشاره کرده است فرمود:وَعَدَاللّهُ الَّذینَ ءَامَنوا... وَلَیُبدِّلَنَّهُم مِن بَعدِ خَوفِهِم أَمناً.[۱۷] و فرمود: إِنَّ الأَرضَ لِلّهِ یُورِثُها مَن یَشاءُ مِن عِبادِهِ والعقِبَةُ لِلمُتَّقین. [۱۸] این سنخ آیات بیان کننده این حقیقت است که همه مردم دنیا در عهد منجی در صلح و آرامش زندگی خواهند کرد و همگی در سایه حکومت حضرت در صلح و معنویت به سر خواهند برد. [۱۹]؛ [۲۰]؛ [۲۱] در روایات نیز به این موضوع اشاره شده است که به یک نمونه اشاره می شود.از قول پیامبر صلوات الله علیه نقل شده است که مهدی از فرزندان من است او در غیبت خواهد بود وقتی که ظهور کند زمین را از عدل و داد پر خواهد کرد هنگامی که از ظلم و ستم پر شده باشد. [۲۲]

توقف نا فرمانی ها

از دیگر علایم آخر الزمان و هنگام ظهور منجی توقف گناهان است. امام صادق علیه السلام در وضع حال جامعه و مردم پس از ظهور فرمود: وَلا یَعْصُونَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فِی اَرْضِهِ یعنی مردم در عصر ظهور گناه نخواهند کرد. [۲۳]

گسترش علم در میان مردم

از دیگر علامت های آخر الزمان گسترش علم و آگاهی نزد مردم است.این موضوع با روایتی از امام باقر و امام صادق علیهما السلام تایید می شود.امام باقر علیه السلام فرمود:وقتی قائم ما قیام کند، خداوند دست بر سر بندگان بگذارد و عقول آنان را جمع کند و سامان بخشد و فکر و اندیشه آنان را کامل گرداند.[۲۴].و نیز امام صادق علیه السلام فرمود: علم بیست و هفت حرف است. همه معارفی که پیامبران علیهم السلام آورده اند، فقط دو حرف است. وقتی که قائم ما قیام کند بیست و پنج حرف دیگر علم را آشکار کند و آن را در بین مردم گسترش دهد.[۲۵]

نابودی یاجوج و ماجوج

از دیگر علایم وقت ظهور منجی نابودی یاجوج و ماجوج است. قرآن در باره یاجوج و ماجوج بیان می کند: حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ. تا زمانی که (سدّ) یأجوج و مأجوج گشوده شود و آنان از هر زمین بلندی سرازیر می شوند. [۲۶] در برخی از روایات آمده است که در آخر الزمان قوم یأجوج و مأجوج سد سدّ ذوالقرنین را تخریب می کنند و در اندک زمانی سرتاسر جهان را پر از ظلم و فساد خواهند کرد تا آن که در عصر ظهور منجی به طور کلی از بین خواهند رفت. [۲۷]؛ [۲۸]

توصیف آخر الزمان در دیگر ادیان

همان طوری که مسئله آخر الزمان به صورت پر رنگی در دین اسلام مطرح شده است همچنین این موضوع در ادیان دیگر به شکل های متفاوتی مطرح شده است.

آخر الزمان در مسیحیت

منجی آخر الزمان در مسیحیت حضرت عیسی علیه السلام است که رجعت خواهد کرد. در کتاب مقدس این نام بیش از سیصد بار و در چندین باب ذکر شده است. [۲۹]؛ [۳۰]. مسیحیان معتقدند که وقتی مسیح باز گردد دنیا آباد خواهد شد.[۳۱]؛ [۳۲].و مردم در صلح و آرامش زندگی خواهند کرد.ا[۳۳]

نشانه های آخرالزمان در مسیحیت

همان طور که آخر الزمان در اسلام نشانه هایی دارد در سایر ادیان نیز به وجود رخ داد هایی گره خورده است. از جمله: 1.مسیح وقتی ظهور می کند که دنیا از ظلم و جور پر شده و گناه جامعه رو در بر می گیرد.[۳۴] 2.کشورهای جهان با یکدیگر وارد جنگ خواهند شد و زلزله رخ خواهد داد و قحطی فرا خواهد گرفت.[۳۵] ۷ به بعد. 3.در کتاب مقدس آمده است که شخصی به نام دجال قبل از ظهور حضرت خواهد آمد. [۳۶].

آخر الزمان در یهودیت

آخر الزمان در دین یهود با نام روز خدا یا روزهای آخر معرفی شده است. در این دوره گناه کاران به سزای اعمال شان خواهند رسید و قوم یهود به نهایت عزت و عظمت خود خواهد رسید.[۳۷].و حاکمی از نسل پدر داوود ظهور و جهان را از عدل و داد پر خواهد کرد.[۳۸]؛ [۳۹]؛ [۴۰] ۲۶؛ [۴۱]

آخر الزمان در آیین زرتشت

در آیین زرتشت آمده است قبل از آخر الزمان دو قدرت ماورایی(کیهانی) در امور خیر و شر با هم در نزاع هستند. قدرت ماورایی به نام «اهورا مزدا» یا «روح خیر» در برابر یک قدرت ماورایی دیگر به نام «اهریمن» و یا «روح شر» ظاهر خواهد شد که در وقت آخر الزمان با ظهور شخصی به نام شوسیانس یا سوشیانت به عنوان منجی خیر بر شر غلبه خواهد کرد و دوره آرامش و پاکی فرا خواهد رسید [۴۲].سوشیانس پس از ظهور، جهان را از نو خواهد ساخت و تاریکی ها و پلشتی ها را از بین خواهد برد.[۴۳]یاران شوسیانس انسان هایی نیک اندیش نیک، گفتار و نیک رفتارند و هیچگاه سخن دروغ بر زبان نمی آورند.[۴۴]

  1. سوره محمد، آیه 18
  2. شیخ طوسی، کتاب الغیبة،۱۳۵۰ش،ص۳۰۴.
  3. .مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۰۳.
  4. شیخ صدوق، کمال الدین، مؤسسةالأعلمی للمطبوعات، ج۲، ص۶۴۹.
  5. علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۸۱؛
  6. قشیري نيشابوري، صحيح مسلم، دار الكتب العلمية، ج۴، ص۲۲-۲۱.
  7. حائری یزدی، الزام الناصب، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص
  8. رجب البرسی، مشارق انوار الیقین، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص۷۲.
  9. ابن کثیر دمشقی، النهاية فی الفتن والملاحم، ۱۴۰۸ق، ص۴۰-۴۱.
  10. قمی، تفسیر القمی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۷.
  11. قمی، تفسیر قمی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۷.
  12. حاکم النیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار الکتب العلمیة، ج۴، ص 484
  13. علامه طبرسي، مجمع البيان، ج7، ص367.
  14. سوره نمل آیه 83
  15. مجمع‌البیان، ج7، ص366
  16. تفسیر البرهان، ج4، ص228-231؛ تفسیر المیزان، ج15، ص397 و 398
  17. سوره نور آیه 55
  18. سوره اعراف، آیه 128
  19. مجمع‌البیان، ج‌7، ص‌106
  20. تفسیر عیّاشی، ج‌1، ص‌183 و ج‌2، ص‌50 و 56-61‌
  21. نورالثقلین، ج‌2، ص‌57‌.
  22. ینابیع المودّه، ص 448.
  23. منتخب الاثر، ص 497.
  24. منتخب الاثر، ص 483، به نقل از کافی
  25. بحارالانوار، ج 52، ص 336
  26. سوره انبیاء آیه 96
  27. جامع‌البیان، مج‌10، ج‌17، ص‌115-121
  28. تاریخ مابعدالظهور، ص‌146-150
  29. کتاب مقدس، متی، باب ۲۴، ۲۵
  30. مرقس، باب ۱۳؛ لوقا، باب ۲۱
  31. یوحنا، باب ۴، آیه ۴۲
  32. عبرانیان باب ۹، آیه ۲۸
  33. اشعیا، باب ۲، آیه ۷.
  34. اشعیا، باب ۴۸، آیه ۱۱.
  35. متّی، باب۲۴، آیه
  36. یوحنا، باب ۲، آیه ۱۸
  37. عاموس، باب۵، آیه ۱۸-۲۰؛ باب ۲، آیه ۱۲-۱۷
  38. عاموس، باب ۱۱، آیه ۱۸
  39. هوشع، باب ۲، آیه ۲۰-۲۵
  40. میکاه، باب ۵، آیه
  41. ارمیا، باب ۲۳، آیه ۵۶
  42. جان ناس،تاریخ جامع ادیان، ص۳۱۸
  43. اوستا، ج۱، ص۴۸۷.
  44. اوستا زامیاد یشت، بند ۹۵


پانویس