بلندی‌های جولان
جُولان یا بلندی های جَوْلان یا گولان فلات از مناطق مهم خاورمیانه، واقع در جنوب غربی سوریه، جزو استان قُنَیطرَه می‌باشد. منطقه‌ای کوهستانی در جنوب غربی‌ترین بخش خاک سوریه است که بخش زیادی از آن هم اینک در اشغال رژیم صهیونیستی اسرائیل است. از این رو در ادبیات رسمی برخی کشور‌ها از جمله جمهوری اسلامی ایران از آن با عنوان جولان اشغالی یاد می‌کنند. بلندی‌های جولان یکی از مناطق راهبرد نظامی در سوریه بود. از ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ سوریه از این بلندی‌ها برای خمپاره‌اندازی استفاده می‌کرد. آب باران جاری شده از بلندی‌های جولان به رود اردن می‌ریزد و یک سوم آب مورد نیاز اسرائیل را تامین می‌کند.
| بلندی‌های جولان | |
|---|---|
 | |
| نام | جُولان یا بلندی های جَوْلان یا گولان فلات |
| کشور | فلسطین |
| تعداد جمعیت | ۴۹٬۷۰۰ کل |
| پراکندگی دینی | |
تاریخچه
بلندی‌های جولان یکی از مناطق حساس نظامی در خاورمیانه به‌شمار می‌آید. این منطقه تنها ۷۰ کیلومتر از شهر دمشق فاصله دارد. اسرائیل در جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ بخش بزرگی از بلندی‌های جولان را که متعلق به سوریه است به اشغال خود درآورد.
نیروهای کلاه آبی سازمان ملل از ۳۱ مه سال ۱۹۷۴ به عنوان نیروی ناظر سازمان ملل متحد در بلندی‌های جولان حضور دارند و بر حفظ آتش‌بس میان سوریه و اسرائیل نظارت می‌کنند. حدود ۹۰۰ صلح‌بان سازمان ملل در این بلندی‌ها مستقر هستند. البته براساس قرارداد ۱۹۷۴ میان اسرائیل و سوریه درباره حضور صلح‌بانان سازمان ملل در بلندی‌های جولان، حضور اعضای دائم شورای امنیت در این ماموریت‌ها مجاز نیست.
تاریخچه درگیری‌ها در بلندی‌های جولان
سوریه در فاصله سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ میلادی از بلندی‌های جولان مناطق شمال فلسطین اشغالی را هدف قرار داد. صهیونیست‌ها این منطقه را در جریان جنگ ۱۹۶۷ اشغال و در سال ۱۹۸۱ ضمیمه رژیم صهیونیستی کرد، اما جهان همچنان آن را اراضی اشغالی می‌داند.
در سال ۱۹۷۴ رژیم صهیونیستی و سوریه برای آتش بس توافق کردند و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد به منطقه اعزام شدند. پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه و به گروگان گرفته شدن تعدادی از صلح‌بانان مستقر در بلندی‌های جولان توسط شورشیان سوری، آنها منطقه را برای چند ماه ترک کردند؛ اما در سال ۲۰۱۶ بار دیگر برگشتند و در حال حاضر تعداد نیروهای حافظ صلح در جولان ۱۱۰۰ نفر است.
سوریه سه بار در سال‌های ۱۹۴۸، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ علیه رژیم صهیونیستی جنگید و یک‌بار هم در سال ۱۹۸۲، هنگامی که نیروهای اسرائیلی به لبنان حمله کردند، وارد تقابل نظامی با صهیونیست‌ها شد.
جغرافیا
این منطقه تنها ۷۰ کیلومتر از شهر دمشق فاصله دارد. به گونه‌ای که می‌توان دمشق را از فراز آن دید. این منطقه همین‌طور تنها ۷۰ کیلومتر تا شهر ساحلی حیفا (مرکز صنعتی-اقتصادی شمال اسرائیل) فاصله دارد. خاک حاصلخیز این منطقه، از ویژگی‌های آن است. این منطقه، مساحتی نزدیک ۱۸۰۰ کیلومتر مربع دارد که اسرائیل ۱۲۰۰ کیلومتر آنرا اشغال کرده‌است. بیشتر مساحت استان قنیطرهٔ سوریه در این بلندی‌ها واقع شده‌است.
اشغال بلندی‌های جولان توسط اسرائیل
اسرائیل در سال ۱۹۸۲ این مناطق را به عنوان بخشی از خاک خود اعلام کرد. این اقدام هیچگاه مورد تأیید سازمان ملل متحد قرار نگرفت. هم‌اینک اسرائیل با نصب دستگاه‌های هشداردهنده بر بلندی‌های جولان، تمامی تحرکات نظامی سوریه را مراقبت می‌کند.
اهمیت منابع آبی جولان
اسرائیل با سیاست‌های آبی خود توانسته است بر بیش از ۶۰۰ میلیون متر مکعب از آب بلندی‌های جولان مسلط شود و به این ترتیب ۳۰ درصد از نیاز‌های سالیانه خود به آب را تامین می‌کند. اسرائیلی‌ها سالیانه بالغ بر ۲۰۰۰ میلیون متر مکعب آب مصرف می‌کنند.
اهمیت راهبردی جولان
- منطقه «جبل الشیخ» در جولان اشغالی و در نزدیکی خط ترک مخاصمه که ارتفاع آن به ۲۸۰۰ متر می‌رسد، به رژیم صهیونیستی موقعیتی عالی در نظارت بر تحرکات نظامی سوریه می‌دهد، صهیونیست‌ها از این بلندی‌ها می‌توانند به دقت فعالیت‌های مهم سوری‌ها، لبنانی‌ها و تا جنوب سرزمین‌های اشغالی را زیر نظر بگیرند و ماهیت جغرافیایی آن‌هم مانعی طبیعی در برابر هر گونه تحرک نظامی سوریه است.
- منطقه جولان مهم‌ترین منبع تامین آب شیرین سرزمین‌های اشغالی به حساب می‌آید، چون باران‌های ارتفاعات جولان، رود اردن را که به دریاچه طبریه می‌ریزد، تغذیه می‌کند و گفته شده که آب این منطقه ۷۰ درصد نیاز آب شیرین سرزمین‌های اشغالی را تامین می‌کند.
- خاک حاصلخیز جولان نیز ظرفیت مناسبی برای تبدیل شدن به تاکستان‌های انگور و باغ‌های میوه دارد و ارتفاعات این منطقه در زمستان، به تنها پیست اسکی در سرزمین‌های اشغالی تبدیل شده است.
- یکی دیگر از مسایل راهبردی ارتفاعات جولان، نزدیکی آن به پایتخت سوریه می‌باشد؛ دمشق حدود پنجاه کیلومتر با بلندی‌های جولان فاصله دارد و توپخانه سوریه بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ از آنجا شمال سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار می داد.
- اهمیت راهبردی منطقه اشغالی جولان سوریه، «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی را بر آن داشت تا با سوء استفاده از بحران سوریه از سال ۲۰۱۱ از جامعه بین المللی بخواهد حاکمیت اسرائیل (رژیم صهیونیستی) بر بلندی‌های جولان را به رسمیت بشناسد.
موانع حل مساله جولان
اگر چه اشغالگری رژیم صهیونیستی اصلی‌ترین مانع در حل نهایی مساله جولان است اما در روند مذاکرات درباره این منطقه می‌توان به مسائل و موانع زیر نیز اشاره کرد:
آب آشامیدنی
بازگشت رژیم صهیونیستی به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ دست آنها را از سراسر سواحل خاوری دریاچه طبریه کوتاه می‌کند. این دریاچه، بخشی از مرز فلسطین اشغالی و سوریه است. امروز دریاچه طبریه منبع اصلی آب آشامیدنی صهیونیست‌هاست و اشغال جولان باعث شده تا رژیم صهیونیستی کنترل همه اطراف این دریاچه مهم را در دست داشته باشد.
شهرک‌های صهیونیست نشین
هرگونه توافق میان تل آویو و دمشق به تخلیه شهرک‌های یهودی نشین می‌انجامد. چیزی که رژیم صهیونیستی ، مخالف آن است. در کل صهیونیست‌ها مخالف هرگونه توافقی هستند که باعث از دست رفتن بلندی‌های جولان می‌شود.
شهرک نشینان صهیونیست و شهروندان سوری
پس از مدت کوتاهی از جنگ شش‌روزه، رژیم صهیونیستی شهرک‌سازی در این منطقه را آغاز کرد. تا سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۰ شهرک یهودی‌نشین در این منطقه ساخته شده‌اند و نزدیک به ۲۰ هزار نفر از شهروندان اسرئیل در این شهرک‌ها زندگی می‌کنند. رژیم صهیونیستی به ساکنان بلندی‌های جولان، شهروندی می‌دهد. همچنین ۲۰ هزار تن از شهروندان دروزی سوریه نیز همچنان در بلندی‌های جولان زندگی می‌کنند.
جستارهای وابسته
منابع
- مرکز اطلاع رسانی فلسطین، اهمیت استراتژیک جولان، farsi.palinfo.com، تاریخ درج مطلب سه شنبه 7/می/2019، اخذ شده در تاریخ 1403/2/10.
- بلندی‌های جولان؛ بررسی موقعیت و روند مذاکرات، خبرگزاری قدس (قدسنا)، qodsna.com،تاریخ درج مطلب 1400/11/11 ، اخذ شده در تاریخ 1403/2/10.
- بلندی‌های جولان و امنیت رژیم صهیونیستی، پایگاه بصیرتbasirat.ir، تاریخ درج مطلب ۰۸ آبان ۱۳۹۱، اخذ شده در تاریخ 1403/2/10.
- در مورد بلندی های جولان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید، tabnak.ir، تاریخ درج مطلب ۱۳۹۹/۰۹/۱۳، اخذ شده در تاریخ 1403/2/10.
- جولان ؛ سرزمینی که باید به اصل خود باز گردد،خبرگزاری جمهوری اسلامی irna.ir، تاریخ درج مطلب ۲۰ بهمن ۱۴۰۰، اخذ شده در تاریخ 1403/2/10.
- ساکنان بلندی های جولان چه می خواهند؟ parsi.euronews.com، تاریخ درج مطلب۱۷/۰۶/۲۰۱۱،اخذ شده در تاریخ 1403/2/10.