یحیی سنوار

یحیی سنوار
یحیی سنوار
نام کامل	یحیی سنوار
نام‌های دیگر	یحیی ابراهیم حسن السنوار، ابوابراهیم
اطلاعات شخصی
سال تولد	1962 م، ۱۳۴۰ ش‌، ۱۳۸۱ ق
محل تولد	خان یونس
روز درگذشت	16 اکتبر 2024 م
محل درگذشت	غزه
دین	اسلام، اهل‌سنت
آثار	حماس تجربه و خطا; مجد و رصد عملکرد شاباک; شُک میخک;
فعالیت‌ها	رهبر فعلی جنبش مقاومت اسلامی حماس; رئیس دفتر سیاسی حماس;
	v; t; e;

یحیی سِنوار معروف به «ابوابراهیم» از سال ۲۰۱۷ م، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در نوار غزه است. ایشان پس از شهادت اسماعیل هنیه در 16 مرداد 1403 ش، رهبر این جنبش معرفی شد. او بنیان‌گذار سرویس امنیتی حماس موسوم به «مجد» است. دستگاه امنیتی که نقطۀ تمرکز آن بر پرونده‌های امنیت داخلی است. ایشان در عملیات طوفان الاقصی نقش مهمی ایفا کرد. ابوابراهیم در سال ۱۹۸۸ م، توسط نیرو‌های رژیم اسرائیل دستگیر و به چهار بار حبس ابد محکوم شد با این حال، در سال ۲۰۱۱ م، در جریان مبادله ۱۰۲۷ زندانی اسیر فلسطینی با «گیلعاد شلیط» نظامی اسرائیلیِ اسیر به دست حماس، آزاد شد. بسیاری از ناظران و تحلیلگران اسرائیلی بر این باورند که آزاد کردن یحیی سنوار، بزرگترین اشتباهی بوده که رژیم اسرائیل علیه منافع خود مرتکب شده است.

او گفته است: کاری با بنیامین نتانیاهو می‌کنم که بگوید: «ای کاش زاده نمی‌شدم»؛ به زبان عبری مسلط و کارشناس مسائل داخلی اسرائیل است و کسی بهتر از او رژیم اسرائیل، سیاست و رسانه‌های آن را نمی‌شناسد^[۱].

زندگی‌نامه

یحیی در 19 اکتبر سال 1962 م، در اردوگاه آوارگان خان یونس متولد شد. وی اصالتاً اهل شهر مجدل در فلسطین است. وی پس از آزادی از زندان‌های رژیم صهیونیستی در سال 2012 ، ازدواج کرده و دو پسر و یک دختر دارد.

تحصیلات

وی در مدارس اردوگاه جنین مشغول به تحصیل شد تا در نهایت تحصلات دورۀ متوسطه خود را در یکی از مدارس این منطقه به پایان رساند. وارد دانشگاه اسلامی غزه شد و در رشتۀ زبان عربی مدرک لیسانس گرفت.

فعالیت دانشجویی

برای 5 سال در شورای دانشجویی دانشگاه اسلامی فعالیت داشت و به‌عنوان دبیر کمیته فرهنگی و ریاضی و معاون آن انتخاب شد. پس از آن ریاست این شورا را عهده‌دار شده و یک بار دیگر به‌عنوان معاون آن انتخاب گردید. (1982 - 1987) در عرصۀ مناظرات دانشجویی میان جریان‌های مختلف به‌عنوان نظریه‌پرداز جریان اسلامی حضور داشته و ریاست جریان اسلامی را عهده‌دار بوده است. تاسیس و رهبری گروه «بازگشت به هنر اسلامی» با کمک و همراهی شیح احمد یاسین.

فعالیت مبارزاتی و جهادی

مشارکت در تاسیس نهاد امنیتی جنبش حماس برای اولین بار (امنیت فراخوان) به ریاست احمد یاسین در سال 1983 م. در سال 1986 م، وی به همراه برخی دیگر از سوی شیخ احمد یاسین برای تشکیل سازمان جهاد و دعوت (مجد) تعیین شدند که یکی از مهمترین رهبران این سازمان به‌شمار می‌رود. هدایت و رهبری تعدادی از درگیری‌های مردمی با دشمن صهیونیست (1982 - 1988).

بازداشت‌ها

بازداشت موقت در سال 1982 برای 6 ماه به دنبال مشارکت در اقدامات مقاومتی. بازداشت در سال 1985 به مدت 8 ماه به دلیل حضور در اقدامات امنیتی و مقاومتی. بازداشت در سال 1988 و محکومیت به 4 بار حبس ابد. وی 22 سال از عُمر خود را به صورت متوالی در زندان‌های دشمن سپری نموده که حدود 4 سال از آن را در انفرادی بوده است.

ایشان اسرای جنبش مقاومت اسلامی حماس در زندان‌ها برای چند سال رهبری کرد. وی به همراه برخی برادرانش چند اعتصاب غذا را هدایت کرده که مهمترین آنها در سال‌های 1992، 1996، 2000 و 2004 بوده است.

آثار

وی به زبان عبری تسلط داشته و دارای تالیفات و ترجمه‌های سیاسی و امنیتی است که مهمترین آنها عبارتند از:

ترجمه کتاب شاباک در همه‌جا.
ترجمه کتاب احزاب اسرائیل در سال 1992.
تالیف کتاب «حماس تجربه و خطا»
تالیف کتاب «مجد و رصد عملکرد شاباک»
تالیفات متعدد در ادبیات امنیتی که تجربه امنیتی جنبش حماس را تقویت کرد.
تالیف رمانی ادبی تحت عنوان «شُک میخک» که حکایت کننده تجربه مبارزاتی یک فلسطینی پس از سال 1967 تا انتفاضه است.

فعالیت‌ها پس از آزادی

وی در سال 2011 در جریان توافق «وفاداری به آزادگان» (شالیت) میان جنبش مقاومت اسلامی حماس و دشمن صهیونیستی آزاد شد. او تاثیر فراوانی در تعیین مرزها و شروط این توافق داشته و به همین دلیل دشمن صهیونیست او را پیش از موفقیت این توافق در انفرادی نگهداری می‌کرد. ایشان در سال 2021 به‌عنوان عضو دفتر سیاسی حماس در نوار غزه انتخاب و مسئولیت پرونده امنیتی این جنبش را بر عهده گرفت. سپس در سال 2013 به‌عنوان عضو دفتر سیاسی کل انتخاب و مسئولیت پرونده نظامی این جنبش را عهده‌دار شد. آمریکا در سپتامبر 2015 نام وی را در لیست سیاه تروریسم بین‌المللی خود قرار داد. جنبش حماس در سال 2015 وی را به‌عنوان مسئول پرونده اسرای اسرائیلی اسیر نزد گردان‌های قسام منصوب کرد. انتخاب به عنوان رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در نوار غزه در فوریه سال 2017. انتخاب مجدد به عنوان رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در مارس 2020. منزل وی 3 بار بمباران و ویران شده است. اولین بار در سال 1988، دومین بار در جریان جنگ 2014 علیه نوار غزه و آخرین بار در جریان جنگ 2021 علیه این منطقه.

جانشین اسماعیل هنیه

حماس طی بیانیه‌ای کوتاه خاطرنشان کرد که «جنبش مقاومت اسلامی «حماس» اعلام می کند که یحیی سنوار رئیس دفتر سیاسی این جنبش و جانشین شهید اسماعیل هنیه شده است^[۲].

نامه‌نگاری

دستاوردهای مقاومت در برابر اشغالگران صهیونیست

الجزیره اعلام کرد که یحیی سنوار رهبر حماس در نوار غزه طی دو روز اخیر نامه‌ای مهم و طولانی را برای رئیس و اعضای دفتر سیاسی این جنبش ارسال و طی آن به دستاوردهای گردان‌های قسام در نبرد بی‌سابقه با ارتش رژیم صهیونیستی در نوار غزه و وارد کردن ضربات و تلفات سنگین به آنها اشاره کرده است.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، منابع نزدیک به حماس تاکید کردند که سنوار در این نامه گفته گردان‌های قسام در جریان حملۀ زمینی دشمن صهیونیستی به غزه حدود 5 هزار افسر و نظامی اسرائیلی را هدف قرار داده که یک سوم آنها کشته شده، یک سوم هم به شدت مجروح شدند و یک سوم دیگر دچار معلولیت دائم شدند. او در رابطه با خودروهای جنگی دشمن نیز نوشته که 750 خودرو به‌طور کلی یا جزئی منهدم شدند.

ایشان در بخش دیگری از این نامه آورده است که گردان‌های قسام ارتش صهیونیستی را در هم کوبیده و همچنان به وارد کردن ضرباتی سخت و دردناک به آن ادامه می‌دهد و زیر بار شروط دشمن نخواهد رفت.

یحیی سنوار در این نامه از پایداری مردم فلسطین در نوار غزه قدردانی و تاکید کرد که ساکنان نوار غزه نمونه بی‌نظیری از جانفشانی، قهرمانی، جوانمردی و همدلی را از خود به نمایش گذاشتند و وظیفۀ رهبران سیاسی است فورا در تلاش برای التیام زخم‌ها و رنج‌های این مردم و تقویت پایداری آنها باشند.

نامه سنوار به رهبران حماس به دنبال پیشنهاد‌های رژیم صهیونیستی به این جنبش از طریق واسطه‌های مصری و قطری در خصوص آتش‌بس موقت در غزه ارسال شده است. این در حالی است که جنبش حماس اعلام کرده دیگر خبری از آتش‌بس موقت نخواهد بود بلکه هدف این جنبش توقف کامل جنگ علیه غزه است.

ترس اسرائیل از ابو ابراهیم

از نگاه رژیم اسرائیل و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی آن، یحیی سنوار، در مقایسه با دیگر رهبران حماس، چهره‌ای افراطی‌تر است. «مرکز سیاست‌ها و استراتژی اسرائیل» وابسته به مرکز هرتزلیا در گزارشی به این نکته اشاره می‌کند که یحی سنوار توانسته قواعد تقابل مقاومت فلسطین با اسرائیل را تغییر دهد. عملیات سیف القدس که حماس به حمایت از قدس و ساکنان بیت المقدس وارد آن شد، نمودی عینی از رویکرد خاص سنوار در تقابل با اسرائیل است. این مرکز به رژیم اسرائیل توصیه می‌کند که دیر یا زود خود را آماده یک حمله بزرگ از جانب مقاومت فلسطین کند. توصیه‌ای که در قالب عملیات طوفان الاقصی رنگ واقعیت به خود گرفت و اسرائیل تا حد زیادی مهندسی این مسأله را به یحیی سنوار نسبت می‌دهد.

جنگ اطلاعاتی اسرائیل برای ترور

مقام‌های ارشد اسرائیلی به قدری در مورد ضرورت ترور یحیی سنوار سخنرانی و موضع‌گیری کرده‎اند که به نظر می‌رسد دیگر نمی‌توانند از این موضوع عقب‌نشینی کنند. این رویکرد در نوع خود موجب شده تا ترور یحیی سنوار، به یک مسأله حیثیتی برای رژیم اسرائیل تبدیل شود. یحیی سنوار و جنبش حماس نیز سعی دارند یک پیروزی اطلاعاتی و امنیتی دیگر را در قالب معادلۀ تعریف شده از سوی اسرائیل، به این رژیم تحمیل کنند. سنوار اکنون در کنار دیگر رهبران بلندپایه شاخه‌های نظامی و سیاسی حماس در حال مدیریت جنگ علیه ارتش اسرائیل است، در عین حال، تمرکز امنیتی جدی بر حفاظت از وی نیز وجود دارد. زیرا ترور وی توسط اسرائیل می‌تواند پالس‌های منفی را به جریان مقاومت فلسطین و میدان‌های جنگ غزه مخابره کند. یحیی سنوار و دستگاه‌های امنیتی جنبش حماس که وی یکی از بنیان‎گذاران اصلی آنها بوده است، اکنون در معرض یک آزمون بسیار بزرگ قرار گرفته‌اند. به نظر می‌رسد هم یحیی سنوار و هم جنبش حماس در کلیت خود، انتظار سناریوی جاری یعنی حملۀ فراگیر ارتش رژیم اشغالگر قدس به نوار غزه و تلاش جهت ترور فرماندهان و مقام‌های ارشد این جنبش را داشته‎اند و آماده‌سازی‌های لازم را در این رابطه برای خود ایجاد کرده‌اند. همین امر تلاش‌های اسرائیل جهت ترور مرد مرموز حماس را با چالش‌های عدیده و جدی رو به رو می‌کند.

شهادت

ابوابراهیم پس سال‌ها مجاهدت در روز 5شنبه 16 اکتبر 2024 م، برابر با 26 مهرماه 1403 ش، مصادف با 13 ربیع الثانی 1446 ق، در صحنۀ نبرد به شهادت رسید. در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۴، نیروهای دفاعی اسرائیل اعلام کردند که در حال بررسی حضور سنوار در میان سه نفری هستند که در عملیات روز گذشته در غزه کشته شده‌اند هرچند نه اسرائیل و نه حماس کشته شدن او را رسمی تأیید نکردند. سربازان ارتش اسرائیل که در حال بررسی حمله به اعضای حماس بودند، جسدی را پیدا کردند که شباهت زیادی به سنوار داشت و با بریدن قطعه ای از انگشت وی به‌عنوان نمونۀ «دی‌ان‌ای» از جسدش به اسرائیل فرستاده شد.

واکنش‌ها

پیام امام خامنه‌ای

پیام رهبر انقلاب با تعیین سه راهبرد:

برای جبهۀ مقاومت: پیشروی و عدم توقف؛

برای حماس: زنده بودن و ماندن؛

برای ایران: همراهی همیشگی با مجاهدان و مبارزان با اخلاص.

متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است: بسم الله الرّحمن الرّحیم ملت‌های مسلمان! جوانان غیور منطقه! مجاهد قهرمان، فرمانده یحیی سنوار، به یاران شهیدش پیوست.

او چهرۀ درخشان مقاومت و مجاهدت بود؛ با عزم پولادین در برابر دشمن ظالم و متجاوز ایستاد؛ با تدبیر و شجاعت به او سیلی زد؛ ضربۀ جبران‌ناپذیر هفتم اکتبر را در تاریخ این منطقه به یادگار گذاشت؛ و آنگاه با عزت و سربلندی به معراج شهیدان پرواز کرد. کسی چون او که عمری را به مبارزه با دشمن غاصب و ظالم گذرانده است، سرانجامی جز شهادت شایستۀ او نیست. فقدان او برای جبهۀ مقاومت البته دردناک است، ولی این جبهه با شهادت برجستگانی چون شیخ احمد یاسین، فتحی شقاقی، رنتیسی و اسماعیل هنیه از پیشروی باز نماند، و با شهادت سنوار هم کمترین توقفی نخواهد داشت؛ باذن الله. حماس زنده است و زنده خواهد ماند.

ما چون همیشه، در کنار مجاهدان و مبارزان بااخلاص خواهیم ماند؛ بتوفیق من الله و عونه.

اینجانب شهادت برادرمان یحیی سنوار را به خاندانش، به همرزمانش، و به همۀ دلبستگان جهاد فی‌سبیل‌الله تبریک، و فقدانش را تسلیت می‌گویم.

والسّلام علی عباد الله الصّالحین^[۳]

سید علی خامنه‌ای؛ ۱۴۰۳/۷/۲۸

پیام رئیس‌جمهور ایران

متن پیام رئیس جمهور به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم.

خبر ترور و شهادت مبارز نستوه، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس، جناب یحیی سنوار، گر چه برای همه آزادی‌خواهان عالم به خصوص مردم قهرمان فلسطین دردناک و تأثر برانگیز بود، در عین حال نشانه آشکاری از توقف‌ناپذیری جنایات رژیم اشغالگر و کودک‌کش صهیونیستی است. شهید سنوار در طول حیات ارزشمند خود سال‌ها در اسارت رژیم سفاک صهیونیستی بود و پس از آن هم تا آخرین لحظه عمر پر افتخارش قهرمانانه جنگید و از پای ننشست. جهاد در تقابل با تجاوز و هدیه بخشیدن آزادی و رهایی به صاحبان حقیقی سرزمین‌های اشغالی، حرکت عظیم و هدف والایی است که با ترور و حذف قهرمانان این عرصه متوقف نخواهد شد. همان‌گونه که شهید عزیز، اسماعیل هنیه گفت: «اذا غاب سید، قام سید» دشمن آگاه باشد که با شهادت سرداران، قهرمانان و فرماندهان، خللی در مقاومت امت اسلامی در برابر زور و اشغال ایجاد نخواهد شد. اینجانب شهادت این فرمانده دلاور جهادی شهید یحیی سنوار را به مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)، مردم مظلوم و مقتدر غزه و همه‌ آزادی‌خواهان جهان تبریک و تسلیت عرض می‌کنم^[۴].

مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

بسم الله الرحمن الرحیم. اغزوا تورثوا ابنائکم مجدا

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران شهادت یحیی سنوار قهرمان بزرگ راه آزادی فلسطین و آزاده سرافراز و نویسنده ای که ۲۲ سال از زندگی‌اش را در زندان اشغالگران گذراند و در آن مدت چند اثر از جمله رمان «خار و میخک» را نوشت، و سرانجام سلاح در دست در میدان نبرد با ارتش اشغالگر به شهادت رسید، را به ملت بزرگ و صبور فلسطین، امت اسلامی و همه انسان‌های آزاده و عزت طلب دنیا تبریک و تسلیت عرض می‌کند. یحیی سنوار، شاخه ای از درخت طیبه مقاومت شرافتمندانه علیه اشغالگری و ظلم صهیونیسم بود که همه عمر پُربرکت خود را صرف مبارزه عزتمندانه برای احقاق حقوق قانونی و انسانی مردم فلسطین و رهانیدن آنها از یوغ اشغال و آپارتاید کرد. نام سنوار به دفتر قطور قهرمانان اسطوره‌ای امت اسلامی همچون شیخ احمد یاسین، عبدالعزیز رنتیسی، قاسم سلیمانی، اسماعیل هنیه و سید حسن نصرالله که همه هستی خود را برای زنده نگاه داشتن مسیر مقاومت و مجاهدت جهت پایان دادن به اشغالگری و تحقق حق قانونی و مشروع تعیین سرنوشت و حق بنیادین حیات با کرامت فدا کردند، اضافه شد. جمهوری اسلامی ایران جنایت رژیم صهیونیستی در ترور و کشتار رهبران و نخبگان فلسطینی که به عنوان بخشی از طرح نسل کشی ۱۳ ماهه اخیر در فلسطین اشغالی در حال اجرا است، را به شدت محکوم می‌کند و مسئولیت تامین کنندگان تسلیحات و حامیان مالی و سیاسی این رژیم به خصوص آمریکا به عنوان همدست و شریک در ارتکاب این جنایات را یادآور می‌شود. فیلم منتشر شده از لحظه شهادت قهرمانانه سنوار در خرابه‌های غزه، در عین اینکه فریاد رسا و انباشته مظلومیت و بی پناهی ملتی ستمدیده در طول هشتاد سال سلطه بیرحمانه اشغالگران است، تبلور شکوهمندی از ایمان، ابهت، شجاعت، فداکاری و ترجیح آگاهانه مرگ عزتمندانه بر حیات ذلیلانه است. بدون تردید با حذف جسمانی مجاهدان راه عزت و کرامت انسانی، نه تنها خللی به مکتب و مسیر مقاومت وارد نخواهد شد، بلکه مرگ شرافتمندانه آنها تاکید موکدی بر حقانیت راه آنها و الهام بخش رهروان و مجاهدان راه عزت و آزادی خواهد بود^[۵].

گردان‌های عزالدین قسام

بیانیه نظامی گردان‌های شهید عزالدین قسام: بسم الله الرحمن الرحيم. وَلا تَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ ^{[آل عمران–169]} ‎

ملت مبارز فلسطین... ملت عرب و مسلمان: گردان‌های شهید عزالدین قسام، شهادت یحیی سنوار «ابوابراهیم» رهبر جنبش مقاومت اسلامی حماس را اعلام می دارد . وی بدون پشت کردن به جبهه‌ها و در پرافتخارترین درگیری ها در دفاع از مسجد الاقصی مبارک، مردم ما و حقوق مشروع به شهادت رسید و مایه افتخار است که فرماندهان ما پیش از سربازان در میادین حضور دارند و فرماندهانش در راس کاروان شهدا هستند و جان و خون خود را برای رضای خدا و در راه آزادی فلسطین نثار می کنند و فرمانده آن در میان برادران مبارز خود قهرمانانه با متجاوزانی درگیر می شود که گمان می کردند غزه طعمه ای لذیذ برای ارتش بزدلشان است. مسیر «ابوابراهیم» فرمانده ما مسیری شرافتمندانه بود وی از نسل بنیانگذار جنبش مقاومت اسلامی حماس و دستگاه‌های نظامی و امنیتی آن بود، و دوره ی جوانی خود را بیش از بیست سال در زندان های رژیم اشغالگرگذراند. وی به محض آزادی از زندان به مسیر مبارزاتی خود ادامه داد و راحتی را بر خود حرام کرد و بر کار نظامی جنبش در سه منطقه نظارت داشت و نقشی مهم را در روند اتحاد جبهه های مقاومت در راه بیت المقدس ایفا کرد. سپس رهبری این جنبش در غزه را برعهده گرفت و تحولی کیفی در مسیر سیاسی و نظامی ایجاد کرد که «طوفان الاقصی» در راس آن بود. هنگامی که گروههای مقاومت و از همه مهم‌تر حماس تصمیم گرفتند وارد این نبرد بزرگ و سرنوشت ساز تاریخ جهاد مردم فلسطین شوند، می دانستند که بهای آزادی بسیار گران است و همه مردم پیش از اینکه از دست اشغالگران آزاد شوند، بهای آن را پرداخته اند. فرزندان جان نثار آماده پیشروی بودند، و فرماندهان و سربازان خود را تقدیم کرد و حاضر نشد تسلیم دشمن شود یا در برابر بی عدالتی و غارت حقوق مشروع مردم خود سکوت کند. مسیر جهاد و مبارزه ی ما تا آزادی فلسطین و اخراج آخرین صهیونیستی از آن و اعاده همه حقوق مشروع ما متوقف نخواهد شد و بهترین دلیل بر آن این است که ملت ما یک سال پس از نبرد «طوفان الاقصی»، با وجود پرداخت هزینه‌های سنگین و علیرغم جنایت های نسل‌کشی وحشیانه صهیونیست‌ها تسلیم نشده و شکست نخورده است. این دشمن جنایتکار اگر فکر می کند با ترور رهبران بزرگ مقاومت مانند سنوار، هنیه، نصرالله، العاروری و دیگران، می تواند شعله مقاومت را خاموش کند یا به عقب نشینی سوق دهد، اشتباه کرده بلکه مقاومت ادامه خواهد یافت و تا تحقق اهداف مشروع مردم ما افزایش خواهد یافت. زیرا شهادت، بالاترین آرزوی رهبران ماست و خون آنها چراغ راه رهایی و آتشی بر جان متجاوزان خواهد بود . رهبران ما صدها هزار مجاهد مصمم به مبارزه با اشغالگران صهیونیست را فدا کردند تا فلسطین و مسجد الاقصی از آلودگی وجود آنان به خواست خدا پاک شود^[۶].