ابومحمد جولانی
ابومحمد جولانی، مؤسس جبهة النصره می‌باشد. نام مستعار او الجولانی به بلندی‌های جولان اشاره دارد؛ منطقه‌ای که در اشغال اسرائیل است. این امر گمانه‌زنی‌هایی را دربارۀ ارتباط وی با اسرائیل ایجاد کرده است. برخی منابع ادعا می‌کنند که او پیش از جنگ سوریه، در عراق حضور داشته و در جنگ با نیروهای آمریکایی نیز شرکت کرده است. جولانی شخصیتی پیچیده و چند وجهی دارد. او همزمان به‌عنوان یک فرماندۀ نظامی، یک رهبر مذهبی و یک سیاستمدار عمل می‌کند.
| ابومحمد جولانی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابومحمد جولانی |
| نام‌های دیگر |
|
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | 1982 م، ۱۳۶۰ ش، ۱۴۰۱ ق |
| محل تولد |
|
| دین | اسلام |
| فعالیت‌ها |
|
زندگی‌نامه
ابومحمد الجولانی در سال ۱۹۸۲ م، در ریاض، پایتخت عربستان به دنیا آمده است. پدرش مشاور اقتصادی خاندان اسد بوده و به همین دلیل، ابومحمد و خانواده‌اش در کودکی راهی دمشق شدند. او در آنجا زندگی راحتی داشته و در محلۀ اعیان‌نشینی زندگی می‌کرده است. خانواده الجولانی سکولار بودند. او در جوانی عاشق یک دختر علوی در سوریه شد. ازدواج الجولانی با این دختر به شدت با مخالت خانواده‌اش رو به رو شد و در ذهن الجولانی، تاثیرگذاری منفی از خود برجا گذاشت. وقوع این مساله آن هم در دورانی که شخصیت الجولانی در حال تکوین بود، تاثیر بسیار بدی بر وی گذاشت و موجب شد تا وی به نحو قابل توجهی، بر مساله شکاف‌های فرقه‌ای متمرکز شود. وی بعد از حادثه 11 سپتامبر به القاعده پیوست. تا چند سال مرید و عاشق اسامه بن لادن بود اما چندی بعد به ابومصعب الزرقاوی علاقه‌مند شد. با آغاز جنگ عراق و آمریکا، راهی موصل شد. در آنجا به گروه «سرایا‌المجاهدین» که یگ گروه افراطی کوچک و فعال در استان موصل عراق بود، پیوست. او در سال 2004 م، زندانی شد. او در زندان با بزرگان گروه‌های تکفیری آشنا شد و بعد از آزادی از زندان، نقش برجسته‌ای در شکل‌گیری جنبش سلفی – تکفیری‌ها داشت.
فعالیت‌ها
نقش کلیدی در جنگ سوریه؛ جولانی یکی از مهم‌ترین بازیگران جنگ داخلی سوریه بوده است و تصمیمات او تأثیر مستقیمی بر روند این جنگ داشته است.
هویت مبهم و جنجالی؛ هویت مبهم و نقش جنجالی جولانی او را به یکی از چهره‌های جذاب و در عین حال بحث‌برانگیز در جنگ سوریه تبدیل کرده است.
رهبری یک گروه قدرتمند؛ تحریر الشام تحت رهبری جولانی به یکی از قدرتمندترین گروه‌های شورشی در سوریه تبدیل شده است.
تأسیس جبهة النصره
در سال 2011 م، الجولانی نقش مهمی در برنامه‌ریزی برای تأسیس شعبه‌ای از داعش در سوریه ایفا کرد. او بر تشکیل گروهی به نام جبهة النصره نظارت داشت. این گروه به‌عنوان شاخه سوری داعش تحت رهبری ابوبکر بغدادی عمل می‌کرد و البغدادی نیز با تأمین جنگجو، سلاح و پول به الجولانی کمک کرد. الجولانی در ژانویه 2012 م، به‌عنوان امیر جبهه النصره منصوب شد. در همان زمان، وزارت خارجه آمریکا جبهة النصره را یک سازمان تروریستی اعلام کرد و آن را نام مستعار جدیدی برای القاعده عراق که به نام دولت اسلامی عراق یا همان داعش نیز شناخته می‌شود، دانست. وی در سال ۲۰۱۲ م، جبهة النصره را تاسیس کرد. این گروه به یکی از قدرتمندترین گروه‌های شورشی و تکفیری در سوریه تبدیل شد و به‌عنوان شاخۀ رسمی القاعده در این کشور شناخته شد. جبهة النصره با انجام عملیات‌های نظامی گسترده علیه نیروهای دولتی سوریه، مناطق وسیعی را تحت کنترل خود درآورد. در سال ۲۰۱۶ م، جبهه النصره به‌طور رسمی از القاعده جدا شد و نام خود را به «تحریر الشام» تغییر داد. این جدایی با هدف کاهش فشارهای بین‌المللی و جلب حمایت بیشتر از سوی برخی از گروه‌های سلفی و بنیادگرا صورت گرفت. تحت رهبری الجولانی، تحریر الشام به یک سازمان پیچیده و قدرتمند تبدیل شد که علاوه بر عملیات‌های نظامی، در زمینه‌های سیاسی و امنیتی و اقتصادی نیز فعالیت می کرد. این گروه با ایجاد یک ساختار حکومتی موازی، تلاش کرد تا جایگزین دولت سوریه در مناطق تحت کنترل شورشی‌ها باشد.
عهدشکنی با داعش و وفاداری به القاعده
او در آوریل 2013 البغدادی تصمیم گرفت جبهة النصره را منحل کند و جایگاه آن را به عنوان یک گروه فرعی در دولت داعش تقلیل دهد. این اقدام، تمام رهبران و تصمیم‌گیری‌های جبهه النصره را تحت کنترل ابوبکر البغدایی قرار می‌داد. الجولانی مخالفت کرد و سوگند وفاداری به ایمن الظواهری، رهبر القاعده، خورد و الظواهری نیز درخواست الجولانی برای حفظ گروهش به عنوان یک نهاد مستقل را تأیید کرد.
رهبری تحریر الشام
ابومحمد الجولانی به‌عنوان چهره شناخته شده و رهبر رسمی تحریر الشام شناخته می شود؛ اما ساختار این گروه پیچیده است و شامل چندین شورای رهبری و فرماندهان نظامی می‌شود. این شوراها در تصمیم‌گیری‌های کلان و استراتژیک نقش دارند. علاوه بر او، افراد کلیدی دیگری نیز در کادر رهبری تحریر الشام در جاهای مختلف نقش دارند که برخی از آنها عبارتند از:
- شورای شرعی: این شورا مسئولیت تفسیر قوانین اسلامی و صدور فتاوی را بر عهده دارد.
- شورای نظامی: این شورا مسئولیت برنامه ریزی و اجرای عملیات نظامی را بر عهده دارد.
- فرماندهان نظامی ارشد: این فرماندهان در مناطق مختلف تحت کنترل تحریر الشام فعالیت می کنند و مسئولیت عملیات نظامی در آن مناطق را بر عهده دارند.
نگرش و دیدگاه
- ایدئولوژی سلفی جهادی: الجولانی و تحریر الشام به ایدئولوژی سلفی- جهادی پایبند هستند. این ایدئولوژی بر تفسیری ظاهرگرایانه و سخت‌گیرانه از اسلام تاکید دارد و هدف آن برپایی حکومت اسلامی در سراسر جهان است.
- تاکید بر جهاد با دشمنان اسلام: جولانی و تحریر الشام جهاد علیه دشمنان اسلام، از جمله دولت‌های غربی و حکومت‌های سکولار عربی، را واجب می‌دانند.
- تلاش برای ایجاد یک دولت اسلامی: تحریر الشام تحت رهبری الجولانی تلاش کرده است تا در مناطق تحت کنترل خود، یک دولت اسلامی بر اساس قوانین شریعت اسلامی ایجاد کند.
- تغییرات در مواضع: جولانی در طول سال‌های فعالیت، گاهی اوقات تغییراتی در مواضع و رویکردهای خود داشته است. این تغییرات ممکن است به دلیل تحولات میدانی، فشارهای بین‌المللی و یا دلایل درون گروهی باشد.
- پیچیدگی شخصیت: الجولانی شخصیتی پیچیده و چند وجهی دارد. او همزمان به‌عنوان یک فرمانده نظامی، یک رهبر مذهبی و یک سیاستمدار عمل می‌کند و نزد طرفدارانش یک رهبر جذاب است.
بازگشت به حلب
در 29 نوامبر 2024 م، برابر با 9 آذر 1403 ش، نیروهای تحریر الشام در حالی که از تجهیزات جدیدی مانند پهپادهای انتخاری برخوردار بودند و حتی نوع لباس هایشان با قبل فرق داشت، به حلب حمله کردند و توانستند بخش های زیادی از آن را مجدداً اشغال کنند. این حمله چند روز بعد از آتش بس بین لبنان و اسرائیل رخ داد و شائبه های حمایت اسرائیل از تحریرالشام را تقویت کرد. نیروهای جولانی آذر ماه 8 سال قبل، توسط ارتش سوریه، سپاه ایران، نیروهای هوایی روسیه و نیروهای حزب‌الله و سایر نیروهای جبهه مقاومت، از حلب بیرون رانده شده و به ادلب رفته بودند. با این حال، ساعاتی پس از حضور نیروهای تحریر الشام در حلب، او عصر 9 آذر، با یک خودرو وارد حلب شد تا جنگ را از نزدیک هدایت کند[۱].
واکنش خبر کشته شدن
- خبرگزاری فلسطینی سما به نقل از رسانه‌های اسرائیل اعلام کردند که خبر کشته شدن ابومحمد الجولانی سرکرده گروه تحریرالشام (جبهه النصره) در حملۀ جنگنده‌های روسی تایید شده است.
- به گزارش عصر ایران؛ پیش از این نیز برخی از رسانه‌های محور مقاومت از جمله تلویزیون العهد عراق گزارش دادند که خبرهایی از حملۀ جنگنده‌های ارتش روسیه و سوریه به محل استقرار «ابومحمد الجولانی» فرماندۀ گروه هیئت تحریر الشام به گوش می‌رسد.
- برخی رسانه‌ها نیز در گزارشی تأیید نشده مدعی شدند که به همراه الجولانی، افسران ارشد اطلاعاتی ترکیه و اوکراین نیز در محل بمباران حضور داشتند.
- از سوی دیگر، منابع خبری خاص به خبرگزاری اسپوتنیک روسیه گفته‌اند که مقر فرماندهی مرکزی جبهه النصره در ادلب که گمان می‌رود ابومحمد الجولانی رهبر آن نیز در آنجا بوده، بمباران شده است.
- این شبکه خبری افزود: آنچه به نام دفتر امنیتی هیئت تحریرالشام خوانده می‌شود، یک کمربند امنیتی شدید در اطراف مقر تخریب شده به وجود آورده و از ورود عناصر این گروه و غیرنظامیان به این مکان خودداری کرده است.
- شبکه النجبای عراق نیز به نقل از یک مقام امنیتی بلندپایه در دمشق که به نامش اشاره نکرد، افزود: دقایقی پیش، کشته شدن ابومحمد الجولانی سرکرده گروهک هیئت احرار الشام در حملات مشترک سوریه و روسیه تأیید شده است.
- تاکنون گروه هیئت تحریر الشام واکنشی نسبت به اخبار منتشر شده درخصوص کشته شدن سرکرده خود نداشته است[۲].
درگذشت
رسانۀ رسمی تحریر الشام اعلام کرد: فرماندۀ کل قوای نظامی جبهة النصره و تحریر الشام ابومحمد الجولانی دیشب توسط 1 اسکادران سوخو 34 نیروی هوافضای روسیه به وسیله بمب‌های سنگرشکن کشته شد.
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- ابومحمد الجولانی، رهبر گروه تروریستی تحریر الشام کیست؟/ داستان عشق به یک دختر علوی که به نفرت از شیعیان بدل شد، تارنمای خبرفوری، تاریخ درج مطالب: 10 آذرماه 1043 ش، تاریخ مشاهدۀ خبر: 11 آذرماه 1043 ش.