اکبر راشدی‌نیا
اکبر راشدی‌نیا محقق و پژوهشگر در حوزۀ حکمت، عرفان و تصوف می‌باشد. دکتر راشدی‌نیا از سال 1399 ش، تا کنون ریاست پژوهشگاه مطالعات تقریبی را برعهده دارد.
| اکبر راشدی‌نیا | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | اکبر راشدی‌نیا |
| نام‌های دیگر |
|
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | 1356 ش، ۱۹۷۸ م، ۱۳۹۸ ق |
| محل تولد | |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان | |
| آثار |
|
| فعالیت‌ها |
|
زندگی‌نامه
اکبر راشدی‌نیا در سال ۱۳۵۶ ش، در شهر تبريز به دنیا آمد. تحصیلات حوزوی خود را در تبریز شروع کرده و در سال 1372 ش، وارد حوزۀ علمیۀ قم شد. وی بخشی از دروس سطح فقه و اصول و همچنین کتب حکمت و عرفان را در تبریز از محضر حضرت آیت‌الله سیدابوالحسن مولانا و میرزا محسن کوچه‌باغی تلمذ کرده و از محضر آیت‌الله میرزا علی غروی علیاری که اسوۀ اخلاق و عرفان بودند استفاده کرد. دروس سطح را در قم از خدمت آقایان آيت‌الله پایانی و اشتهاردی تکميل و از سال ۱۳۷۶ ش، در درس خارج حضرات آیات حسین وحید خراسانی، شیخ جواد تبریزی، سید موسی شبیری زنجانی و محمدتقی بهجت شرکت کردند. وی علاوه بر دروس فقه و اصول در معارف و تفسیر و حکمت از محضر حضرات آیات عبدالله جوادی آملی، حسن حسن زاده آملی و انصاری شیرازی بهره برد. و در اين ميان برخی از کتب اصول، حکمت و عرفان همچون اصول فقه مظفر، بدایة الحکمة، المظاهر الالهیة، تمهید القواعد، شرح فصوص الحکم را تدریس کرد.
فعالیت‌ها
ایشان از سال ۱۳۷۸ ش، به‌عنوان محقق در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور مشغول به کار شده و آثار آخوند ملاصدرا همچون مفاتیح الغیب، شرح الهدایة الاثیریة، رسائل اجوبة المسائل، المظاهر الالهیة، رسالة اتحاد االعاقل و المعقول را چکیده‌نویسی و نمایه‌سازی کرد و همچنین از سال ۱۳۸۳ ش، به‌عنوان همکار علمی در مرکز دائرة المعارف علوم عقلی اسلامی مشغول به فعاليت پژوهشی بر روی آثار عرفانی و حکمی شد و مسئوليت چکيده‌نويسی آثار حکمی و عرفانی همچون کتاب الفتوحات المکيه را بر عهده داشت.
مسؤلیت‌ها
- رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی از سال 1399 ش، تا کنون؛
- قائم‌مقام محتوايی رياست مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی نور از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ ش؛
- معاونت پژوهشی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی نور و رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات و علوم اسلامی از سال ۱۳۹۵ ش، تا کنون؛
- همکار علمی با رتبۀ مربی و استاديار مرکز دائرة المعارف علوم اسلامی نور از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ ش؛
- عضو شورای پژوهش مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی نور از سال ۱۳۹۰ ش تا کنون؛
- قائم مقام معاونت پژوهشی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی نور از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ش؛
- مدير گروه علوم عقلی معاونت پژوهشی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی نور از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۳ ش؛
- مدیر بخش ورود اطلاعات متنی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی نور از سال ۱۳۹۱تا ۱۳۹۳ ش؛
- محقق بخش علوم عقلی مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی از سال 1378 تا 1387 ش.
آثار
کتاب‌ها
- تحقيق و تصحيح کتاب «شرح فصوص الحکم» نوشتۀ عفيف‌الدين تلمسانی؛ اين کتاب اولين شرح فصوص الحکم است که قبل از اين به خاطر نبود نسخۀ خطی آن در کتابخانه‌های ايران شناخته شده نبود و با شناسایی نسخه‌های خطی آن در کشور ترکيه و تصحيح آن بر اساس چهار نسخۀ کهن از اين اثر برای اولين بار در ايران و لبنان منتشر شد.
- تحقيق و تصحيح کتاب «مجالس عارفان»؛ اين کتاب مشتمل بر بیست و دو مجلس نويافته از مجالس سه عارف بزرگ قرن پنجم و ششم هجری يعنی ابوسعيد ابوالخير، خواجه يوسف همدانی و عارفی ناشناخته است که در تبيين مسائل معرفتی، اخلاقی و عرفانی ايراد شده‌اند. اين کتاب علاوه بر این که می‌تواند به‌عنوان يک متن قابل استناد برای شناخت بهتر شخصیت ابوسعید ابوالخیر و خواجه یوسف همدانی باشد از جهت ادبیات فارسی حائز اهميت است.
- تحقيق و تصحيح کتاب «فتح مفتاح الغيب» نوشتۀ محمد بن قطب‌الدين ازنيقی؛ اين اثر يکی از مهمترين کتاب‌های درسی عرفان نظری در قرن نهم به بعد بوده و در اختيار بعضی از مدرسان بزرگ عرفان همچون آقاميرزا هاشم اشکوری قرار داشته و بخش‌هايی از آن را به‌عنوان تعليقه بر کتاب مصباح الأنس ضبط کرده‌اند اين اثر برای اولين بار تحقيق و تصحيح شده است.
- تحقيق و تصحيح کتاب «تبيين المقامات و تعيين الدرجات» نوشتۀ علاءالدولۀ سمنانی؛ اين کتاب را علاءالدوله به خاطر مخالفتش با وحدت وجود و ختم مقامات سلوک به توحيد (چنانکه در منازل السائرين خواجه عبدالله انصاری ذکر شده است) نوشته و در آن از صد مقام بحث کرده که با «زجر» شروع شده و به «عبودت» ختم می‌شود. علاءالدوله سمنانی در اين کتاب ساختاری ابداعی و نوين را برای عرفان عملی و مقامات سلوک ارائه می‌کند.
- تحقيق و تصحيح «نسخه‌ای نويافته از ميراث کهن حديثی شيعه (الخطبة القاصعة)»؛ این خطبه که برای اولین بار به‌صورت کامل منتشر می‌شود يکی از خطبه‌های طولانی اميرالمؤمنين (عليه‌السلام) است که در روزهای پايانی عمر شريفشان ايراد شده است. اين متن در اختيار قدمای شیعه همچون شیخ کلینی، شيخ صدوق و سيد رضی قرار داشته و بخشی از آن را در کتاب کافی، توحيد و نهج‌البلاغه ذکر کرده‌اند، همچنين شیخ طبرسی و ابن شهرآشوب محتوای آن را در کتاب إعلام الوری و المناقب توصيف کرده‌اند. آخرين گزارشی که از محتوای اين خطبه ارائه شده مربوط به سيد بن طاوس در سدۀ هفتم هجری است، سيد نسخه‌ای کهن از اين خطبه را در اختيار داشته که به سال ۲۰۸ ق، کتابت شده بود و علاوه بر توصيف خطبه بخش‌های از آن را در کتاب اليقين نقل کرده است. متاسفانه از زمان سيد بن طاوس به بعد هيچ روايتی از اين کتاب به جز آنچه اين بزرگان نقل کرده‌اند در منابع و جوامع حديثی گزارش نشده است. نسخه‌ای که مبنای کار ما بوده در سدۀ هفتم توسط صدرالدين قونوی نگارش يافته است. اين خطبه از جهت محتوايی مشتمل بر معارفی عاليه و مباحث اعتقادی و اخلاقی است در اين خطبه مطالب مهمی در موضوع امامت و مهدويت ارائه شده است که در نوع خود کم‌نظير است.
- تحقیق و تصحیح کتاب «اربعين مقامات» منسوب به ابوسعيد ابوالخير؛ اين کتاب رساله‌ای مختصر در بيان مقامات چهل‌گانۀ اهل سلوک است.
- تحقیق و تصحیح کتاب «مناسک حج» نوشتۀ عبدالرحمن جامی؛ در این کتب نظر فقهی مذاهب چهارگانه اهل‌سنت در مناسک حج به‌صورت مختصر گردآوری شده و در آن علاوه بر احکام حج که جامی آن را برای مریدان خود نوشته به آداب و اسرار حج نیز اشاره شده است.
کتاب‌های در دست اقدام
- حکايات الصوفيه: تصحيح و تحقيق سه گزيدۀ به‌جای مانده از کتاب حکايات الصوفيۀ ابن‌باکويۀ شيرازی و گرداوری بخش‌های پراکنده از آن در منابع تاريخی و عرفانی؛
- «موسوعه علوم عقلی حضرت امام خمينی» ۲ جلد، موسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام خمينی؛
- تحقيق و تصحيح الشواهد و الأمثال (أمالی عبدالکريم قشيری) نوشتۀ ابونصر قشيری؛
- تحقيق و تصحيح مجموعه آثار سيف‌الدين باخرزی (مجالس و مکتوبات).
مقالات منتشر شده
- «تاملی در ايراداهای مستشرقان بر وحيانی بودن قرآن»، فصلنامۀ علمی پژوهشی قبسات، شماره ۲۹، پاييز ۱۳۸۲، ص ۱۸۹ - ۲۰۰؛
- «نگاهی به موسوعه مصطلاحات التصوف الاسلامی» (نقد)، فصلنامۀ علمی ترويجی معارف عقلی، پيش شماره ۳، زمستان ۱۳۸۴، ۱۹۹ - ۲۱۴؛
- «کتاب شرح الاصول الخمسه تاليف قاضی عبد الجبار يا قوام الدين مانکديم»، فصلنامۀ علمی ترويجی معارف عقلی، شماره ۱۱، پاييز ۱۳۸۷، ص۱۸۳ - ۱۹۶؛
- «مقامات عرفانی»، فصلنامۀ علمی ترويجی معارف عقلی، شماره ۲۴، پاييز ۱۳۹۱، ص ۵۳ - ۸۶؛
- «کاستی‌ها و بايسته‌های نرم‌افزار نورالحکمه۳» (نقد)، مجله ره‌آورد نور، شماره ۷، تابستان ۱۳۸۳، ص۴۱ - ۴۶؛
- «تاملی در نام و اشتهار ابوالقاسم کرگان» در مزدک‌نامه، به کوشش جمشيد کيان‌فر و پروين استخری، دفتر ششم، تهران، ۱۳۹۳، ص ۲۴۱ - ۲۵۰؛
- «ابوالقاسم کرگانی و نقش و ارتباط او با طريقت نقشبندية»، در مجموعه مقالات همايش بزرگداشت ابوالقاسم کرگانی، تهران، انتشارات حقيقت، سال ۱۳۹۴، ص ۱۷۹ - ۱۷۱؛
- «تعریف درستی از تصحیح متون کهن نداریم»، فصلنامۀ نقد کتاب ميراث، شماره هشتم، زمستان ۱۳۹۴؛
- «شرح فصوص الحکم امير سيد علی همدانی و ديگر آثار او براساس نسخه ۲۷۹۴ شهيد علی پاشا»، فصلنامۀ علمی پژوهشی فکر و نظر، شماره ۳۰، پایيز ۱۳۹۵؛
- «بابا طاهر عریان همان طاهر گچ‌کار (نه بنا) است» (نقد)، مجله جهان کتاب، شماره ۳۳۳-۳۳۴، فروردين ۱۳۹۶؛
- «سلسه طریقتی خواجه یوسف همدانی و طریقت نقشبندیه»، فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گويا)؛ شماره ۲۲ بهار ۹۷؛
- «مأخذشناسی عرفان عملی»، کنگرۀ بين‌المللی نقش شيعه در پيدايش و توسعۀ علوم اسلامی؛
- «مأخذشناسی عرفان نظری»، کنگرۀ بين‌المللی نقش شيعه در پيدايش و توسعۀ علوم اسلامی.
جستارهای وابسته
منابع
- رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی حجت الاسلام والمسلمین اکبر راشدی نیا، تارنمای پژوهشگاه مطالعات تقریبی، تاریخ درج مطلب:بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 2 دی‌ماه 1403 ش.