قزلباشیه

قزلباشيه يا صاحبان عمامه سرخ که در آغاز شعار شاه اسماعيل صفوى و لشکريان او بود و آن رمزى از تاج سرخ سلطان حيدر است که دوازده ترک به نشانه دوازده امام داشت.

پراکندگی جغرافیایی

آنان در آناطولى پراکنده‌‏اند و مذهب شان ترکيبى از عقايد «نصيريه» است و نژاد آن ها مخلوطى از کرد و ترک مى ‏باشد.

آداب و رسوم

قزلباشیه موس سر را نمى‌‏تراشند و ريش ها را بلند می کنند و نماز پنج‏ گانه را به جا نمی آورند و ماه رمضان روزه نمى‏ گيرند، تنها دوازده روز از آغاز ماه محرم را روزه مى ‏گيرند و بر شهادت امام حسن و امام حسين مى ‏گريند.

اعقتادات

ايشان معتقدند که خدا در على (ع) تجسّم يافت چنان که پيش از وى در بدن قدّيسان ديگر چون حضرت عيسى (ع) و حضرت موسى (ع) و حضرت داوود (ع) حلول کرده بود. حضرت عيسى و حضرت مريم علیهما السلام را مظهر الوهيت مى‏‌دانند و از بين نمازها، نماز شب را با آواز مى‏‌خوانند و گاهى با نواختن آلات موسيقى برگزار مى‏‌کنند و حضرت على ، حضرت عيسى، حضرت موسى و حضرت داوود علیهم السلام را مورد تقديس قرار مى ‏دهند. از جمله عبادات ايشان؛ شبِ چراغ ‏کشان است که آن را به ترکى «چراغى سونديران» گويند و در آن تاريکى بر گناهان خود مى ‏گريند و اظهار پشيمانى مى‏ کنند. سپس تکه‏ اى نان و کاسه ‏اى از شراب گرفته، نان را در آن مى ‏اندازند و بين حاضران تقسيم مى‏ کنند. کردهای قزلباش، گوسفندى را ذبح کرده و گوشتش را با نان و شراب بين مردم تقسيم مى‏ کنند.به روحانيون خود «دده» مى‏‌گويند و معتقدند که دده ها، واسطه‏ اى بين خدا و انسان اند.