شورای همکاری خلیج فارس
شورای كشورهای عرب حوزه خلیج فارس كه به نام شورای همكاری دولت‌های عرب خلیج فارس شناخته شده است، به دلیل برخورداری از جایگاه استراتژیك در خاورمیانه و ثروت‌های عظیم طبیعی، جبهه‌ای مهم و بانفوذ در جهان عرب محسوب می‌شود كه تصمیماتش بر روند جریانات مختلف در خاورمیانه تأثیرگذار است. این شورا در ۲۵ مه ۱۹۸۱ میلادی و با هدف یکپارچگی اقتصادی و نظامی تشکیل شد. از جمله اهداف کشورهای عضو، رسیدن به واحد پولی مشترک تا سال ۲۰۱۰ بود. در حال حاضر شش کشور زیر عضو این شورای همکاری هستند: عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، قطر، عمان، کویت. هدف آن دستیابی به هماهنگی، یکپارچگی و ارتباط متقابل بین کشورهای عضو در همه زمینه‌ها برای دستیابی به وحدت است.
| شورای همکاری خلیج فارس | |
|---|---|
 | |
| نام | شورای همکاری خلیج فارس |
| اهداف | یکپارچگی اقتصادی و نظامی |
تاسیس
سند اعلام تاسیس این شورا در اجلاس وزرای خارجه شش کشور در ریاض پایتخت عربستان سعودی در 4 فوریه 1981 به امضا رسید.
مقر شورا
مقر این شورا در ریاض واقع شده است.
اهداف
- اساسنامه شورای همکاری خلیج فارس بیان می‌کند که اهداف این شورا دستیابی به هماهنگی، یکپارچگی و ارتباط متقابل بین کشورهای عضو در همه زمینه‌ها برای دستیابی به وحدت آنها، علاوه بر تقویت روابط بین مردمانشان است.
- این اساسنامه همچنین نشان می‌دهد که این سازمان علاوه بر امور آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، بهداشتی، رسانه‌ای، گردشگری، قانون‌گذاری و اداری، در زمینه‌های مختلف اقتصادی، مالی، تجاری، گمرکی و حمل‌ونقل نیز «ایجاد سامانه‌های مشابه» را در نظر دارد.
- این شورا همچنین به دنبال پیشبرد پیشرفت علمی و فنی در زمینه‌های صنعت، معدن، کشاورزی، منابع آبزی و دامی، ایجاد مراکز تحقیقات علمی، ایجاد پروژه‌های مشترک و تشویق همکاری‌های بخش خصوصی است.
- کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دارای یک نیروی نظامی مشترک هستند که در سال 1982 به نام سپر شبه جزیره به منظور دفاع از امنیت منطقه و جلوگیری از هرگونه تجاوز به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تأسیس شده است.
- یکی از برجسته ترین مداخلات این نیروی نظامی، مشارکت آن در برقراری امنیت در کشور بحرین در مارس 2011 با حمایت اتحادیه عرب پس از آغاز اعتراضات به رهبری مخالفان جامعه الوفاق بود.
ساختار
شورای همکاری خلیج فارس از چندین دستگاه تشکیل شده است:
شورای عالی
از رهبران کشورهای عضو تشکیل شده است، ریاست جمهوری آن دوره‌ای است و مطابق ترتیب الفبایی اعضا و جلسات منظم آن سالانه است.
هیئت مشاوره شورای عالی
این شامل سی عضو بر اساس پنج عضو از هر کشور است که به مدت سه سال انتخاب می‌شوند ، که در مطالعه آنچه از شورای عالی به آن اشاره شده است ، تخصص دارد.
مرجع حل و فصل اختلاف
این توسط شورای عالی در هر مورد با توجه به ماهیت اختلاف تشکیل می‌شود.
شورای وزیران
این شامل وزرای امور خارجه کشورهای عضو یا نماینده وی از وزرا و ریاست جمهوری آن از ایالت است‌که ریاست جمهوری آخرین جلسه منظم شورای عالی و جلسات منظم آن را هر سه ماه یک‌بار برگزار می‌کند.
جغرافیا و جمعیت
شش کشور عضو این شورا هستند، این شش کشور حوزه خلیج فارس دارای بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر مرز دریایی هستند. شش کشور شورای همکاری خلیج فارس در مجموع ۴۰ درصد منابع نفتی و یک چهارم منابع گازی سراسر جهان را به خود اختصاص داده‌اند. این کشور‌ها در مجموع ۵۰ میلیون جمعیت دارند که بیش از نیمی از جمعیت‌شان خارجی‌تبار هستند.
دبیرخانه عمومی
این نهاد مسئول کارهای اداری است و متشکل از دبیرکلی است‌که توسط شورای عالی از بین شهروندان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای مدت سه سال و یک‌بار قابل تمدید منصوب می‌شود. دبیر کل توسط دستیاران دبیر کمک می‌شود.
هیأت اداری دبیرخانه عمومی متشکل از یک دبیرکل است که توسط شورای عالی برای مدت سه سال و یک‌بار قابل تمدید منصوب می‌شود.
این علاوه بر ده دستیار دبیر در امور سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی، انسانی و محیط زیست، حقوقی، رسانه‌ای و فرهنگی، اطلاعات، امور مالی و اداری، و گفتگو و مذاکرات راهبردی است.
- دبیرخانه کل دارای رئیس هیئت شورای همکاری خلیج فارس در بروکسل و رئیس هیئت شورای همکاری خلیج فارس در سازمان ملل است‌که توسط شورای وزیران با مجوز دبیرکل برای مدت سه سال منصوب می شوند.
- همچنین شامل مدیران کل بخش‌های دبیرخانه عمومی است که توسط دبیرکل منصوب می‌شوند.
- بر اساس آخرین آمار گزارش شده در وب سایت شورا در نوامبر 2014، جمعیت شش کشور حدود 47 میلیون نفر، تولید ناخالص داخلی حدود 1.60 تریلیون دلار و سهم سرانه از تولید ناخالص داخلی حدود 33.3 هزار نفر است.
- آمارهای سال 2011 حاکی از آن است که جمعیت کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به حدود 46 میلیون نفر رسیده است، در حالی که این تعداد در سال 2009 از 43 میلیون نفر و در سال 1990 از 21 میلیون نفر تجاوز نکرده است.
- شاخص عمومی قیمت مصرف کننده (تورم) در همان سال برای عربستان سعودی به 5 درصد و برای کویت به 4.8 رسید، در حالی‌که قطر به 1.9، امارات 0.9 و بحرین -0.4 رسید.
- در مورد ارقام سال 2014، طبق گزارش صندوق بین المللی پول، نرخ رشد قطر در سال 2014 به 6.5 درصد رسید و پیش بینی می شود در سال 2015 به حدود 7.7 درصد برسد. در حالی که نرخ تورم در سال 2014 به 3.4 درصد رسید، پیش بینی می‌شود در سال 2015 به 3.5 درصد برسد.
- در مورد امارات، نرخ رشد در سال 2014 به 4.3 درصد رسید و پیش بینی می‌شود در سال 2015 به 4.5 درصد برسد، در حالی‌که نرخ تورم در سال 2014 به 2.2 درصد رسید و پیش بینی می شود در سال 2015 به 2.5 برسد.
- نرخ رشد در پادشاهی عربستان سعودی در سال 2014 حدود 4.6 درصد بود و صندوق بین المللی پول انتظار داشت که در سال 2015 اندکی کاهش یابد و به 4.5 درصد برسد. در حالی که نرخ تورم 2.9 درصد ثبت شده است، برآورد می شود که در سال 2015 به 3.2 درصد افزایش یابد.
- در مورد بحرین، اقتصاد این کشور در سال 2014 به نرخ رشد 3.9 درصدی دست یافت، در حالی که نرخ تورم به 2.5 درصد رسید.
- برای سلطنت عمان، نرخ رشد به 3.4 درصد رسید در حالی که نرخ تورم به 2.8 درصد رسید.
- ایالت کویت در سال 2014 نرخ رشد 1.4 درصدی را ثبت کرد، در حالی که نرخ تورم به 3 درصد رسید.
نیروی‌های نظامی مشترک
شورای تعاونی ملل خلیج فارس در سال ۱۹۸۲ یک نیروی زمینی مشترک تأسیس کرد. در نشستی که این شورا در ماه دسامبر سال ۲۰۱۳ برگزار کرد، قرار شد که ساختار فرماندهی مشترکی برای این نیروی زمینی مشترک در نظر گرفته شود. این شورا همچنین قرار است نیروی دریایی مشترک شورای تعاونی ملل خلیج فارس که نامش "گروه امنیتی ۸۱" خواهد بود، در سال ۲۰۱۴ تشکیل دهد. هنوز بررسی این طرح ادامه دارد و نمایندگان این کشور‌ها درباره جزئیات طرح با یکدیگر مذاکره می‌کنند. این نیروی دریایی باید از مناطق آبی عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، کویت، عمان، و قطر محافظت کند. مقر اصلی نیروی دریایی مشترکی که قرار است تشکیل شود بحرین خواهد بود. بحرین هم‌اینک محل استقرار ناوگان پنجم ایالات متحده آمریکا است همچنین در دسامبر ۲۰۱۴ اعلام شد که بریتانیا نیز سرگرم تأسیس یک پایگاه دریایی ۲۳ میلیون دلاری و دائمی در بحرین است که میزبان رزم‌ناو‌ها و ناو‌های هواپیمابر بریتانیایی خواهد بود. آسوشیتدپرس نوشت: «نیروی دریایی خلیج فارس» قرار است به عنوان عامل بازدارنده‌ای علیه ایران عمل کند.
جستارهای وابسته
منابع
- مجلس التعاون لدول الخليج العربيmoec.gov.ae تاریخ درج مطلب ،اخذ شده در تاریخ 1402/12/23.
- در مورد شورای همکاری خلیج فارس در ویکی ...tabnak.ir تاریخ درج مطلب، اخذ شده در تاریخ 1402/12/23.
- مجلس التعاون الخليجيaljazeera.net تاریخ درج مطلب 6/12/2014، اخذ شده در تاریخ 1402/12/23.