confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اَنْصار''' یا انصارالنبی(ص) لقب [[مسلمانان]] [[مدینه]] از تیره‌های [[اوس]] و [[خزرج]] که پیش از هجرت، با [[پیامبر اکرم(ص)]] هم پیمان شدند و پس از هجرت در حمایت و یاری آن حضرت و [[مهاجران]] پایداری کردند. در دوره خلافت [[امیرالمومنین]]( | '''اَنْصار''' یا انصارالنبی(ص) لقب [[مسلمانان]] [[مدینه]] از تیره‌های [[اوس]] و [[خزرج]] که پیش از هجرت، با [[پیامبر اکرم(ص)]] هم پیمان شدند و پس از هجرت در حمایت و یاری آن حضرت و [[مهاجران]] پایداری کردند. در دوره خلافت [[امیرالمومنین]](علیه السلام) جایگاه خاصی نزد حضرت داشتند و آنان نیز همواره از ایشان حمایت می‌کردند. | ||
== معنی انصار == | == معنی انصار == | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
افزون بر مسجد نبوی، دیگر مساجد مدینه چون قبا، قبلتین، فضیخ و مسجدهایی که پیامبر در آن [[نماز]] گزاردند، در زمین‌های اهدایی انصار بنا شد. | افزون بر مسجد نبوی، دیگر مساجد مدینه چون قبا، قبلتین، فضیخ و مسجدهایی که پیامبر در آن [[نماز]] گزاردند، در زمین‌های اهدایی انصار بنا شد. | ||
[[حارثة بن نعمان]] چند خانه در اختیار مهاجران نهاد که برخی زنان و نیز دختر پیامبر، [[فاطمه(س)]] و [[علی( | [[حارثة بن نعمان]] چند خانه در اختیار مهاجران نهاد که برخی زنان و نیز دختر پیامبر، [[فاطمه(س)]] و [[علی(علیه السلام)]] در آن جای داشتند. <ref>الطبقات، ج8، ص166؛ المنتظم، ج3، ص87</ref> زنان انصاری همسایه پیامبر، برای ایشان و همسرانش شیر میفرستادند <ref>الطبقات، ج1، ص401، 403</ref> و برخی از آنان که زندگی ساده پیامبر را دیدند، برایشان رخت‌خواب و لباس بافتنی فراهم کردند. <ref>الطبقات، ج1، ص457</ref> برخی نیز فرزندان خود را به خدمت‌کاری نزد ایشان فرستادند و برای شیردهی به ابراهیم، فرزند پیامبر(ص)، با یکدیگر رقابت می‌کردند. <ref>الطبقات، ج1، ص136</ref> همچنین آنان در وفات پیامبر به سر و صورت خود می‌زدند و به دلیل شیون و ناله‌های بسیار، صدایشان گرفته بود. <ref>انساب الاشراف، ج1، ص574</ref> | ||
انصار دلبستگی ویژه‌ای به پیامبر داشتند. برای نمونه، در نبرد [[احد]] (3ق.) هنگامی که جان پیامبر به‌خطر افتاد و به مدافعان خود وعده بهشت داد، تنها انصاریان در دفاع از پیامبر به استقبال [[شهادت]] رفتند که مایه گلایه پیامبر از بیشتر مهاجران شد. <ref>صحیح مسلم، ج5، ص178؛ السنن الکبری، ج9، ص44</ref> هنگام توزیع سهم پیامیر از [[خمس]]<ref>ر. ک:مقاله خمس</ref> [[غنیمت]]های [[حنین]] (8ق.) میان تازه مسلمانان مکه (مؤلفة قلوبهم)، انصار در پی سخنان پیامبر که اعلام کرد با وجود فتح زادگاهش مکه، همراه ایشان به مدینه بازخواهد گشت، به این تقسیم پیامبر خشنود شدند. <ref>صحیح البخاری، ج4، ص59؛ الارشاد، ج1، ص145-146</ref> ایشان چون انصار را راضی دید، جدایی ناپذیری خود از آنان را هر چند بر خلاف همه مردم باشد، تکرار کرد. <ref> الطبقات، ج2، ص251</ref> این سخن نشان میدهد که ایمان و رفتار انصار نزد پیامبر در اواخر زندگانی ایشان از چه اعتباری برخوردار بوده است. ایشان سپس مسلمانان را سفارش کرد تا پس از حیاتش به انصار نیکی کنند <ref> الآحاد و المثانی، ج3، ص351؛ سنن الترمذی، ج5، ص371</ref> و دشمنی با آنها را نشانه نفاق دانست. <ref>صحیح البخاری، ج1، ص10؛ الآحاد و المثانی، ج3، ص328</ref> | انصار دلبستگی ویژه‌ای به پیامبر داشتند. برای نمونه، در نبرد [[احد]] (3ق.) هنگامی که جان پیامبر به‌خطر افتاد و به مدافعان خود وعده بهشت داد، تنها انصاریان در دفاع از پیامبر به استقبال [[شهادت]] رفتند که مایه گلایه پیامبر از بیشتر مهاجران شد. <ref>صحیح مسلم، ج5، ص178؛ السنن الکبری، ج9، ص44</ref> هنگام توزیع سهم پیامیر از [[خمس]]<ref>ر. ک:مقاله خمس</ref> [[غنیمت]]های [[حنین]] (8ق.) میان تازه مسلمانان مکه (مؤلفة قلوبهم)، انصار در پی سخنان پیامبر که اعلام کرد با وجود فتح زادگاهش مکه، همراه ایشان به مدینه بازخواهد گشت، به این تقسیم پیامبر خشنود شدند. <ref>صحیح البخاری، ج4، ص59؛ الارشاد، ج1، ص145-146</ref> ایشان چون انصار را راضی دید، جدایی ناپذیری خود از آنان را هر چند بر خلاف همه مردم باشد، تکرار کرد. <ref> الطبقات، ج2، ص251</ref> این سخن نشان میدهد که ایمان و رفتار انصار نزد پیامبر در اواخر زندگانی ایشان از چه اعتباری برخوردار بوده است. ایشان سپس مسلمانان را سفارش کرد تا پس از حیاتش به انصار نیکی کنند <ref> الآحاد و المثانی، ج3، ص351؛ سنن الترمذی، ج5، ص371</ref> و دشمنی با آنها را نشانه نفاق دانست. <ref>صحیح البخاری، ج1، ص10؛ الآحاد و المثانی، ج3، ص328</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
حضور پویای انصار در صحنه‌های نبرد اسلام با مشرکان مکه، زمینه را برای کینه‌توزی و اختلاف میان قریشیان و انصار که سابقه اختلاف میان اعراب شمالی عدنانی (قریش مکه) و جنوبی یمانی (اهل مدینه) داشتند، بیش از پیش فراهم کرد. نگرانی از این اختلاف، در روایتی مشهور از پیامبر که بیمهری به انصار را در پی رحلت خود پیشگویی کرد، <ref>الطبقات، ج2، ص368؛ انساب الاشراف، ج4، ص34</ref> هویدا است. باتوجه به همین جنبه است که می‌توان اجتماع انصار در سقیفه بنی‌ساعده برای پیشدستی در تعیین جانشین پیامبر از میان انصار یا پیشنهاد امارت مشترک میان انصار و مهاجر را تبیین کرد. البته این پیشنهاد با مخالفت عمر و [[ابوبکر]] رویارو و به بیعت با ابوبکر منتهی شد. این موضع‌گیری انصار، قریشیان طرفدار خلافت را واداشت تا [[عمرو عاص]] را به‌سرزنش انصار تشویق نمایند. | حضور پویای انصار در صحنه‌های نبرد اسلام با مشرکان مکه، زمینه را برای کینه‌توزی و اختلاف میان قریشیان و انصار که سابقه اختلاف میان اعراب شمالی عدنانی (قریش مکه) و جنوبی یمانی (اهل مدینه) داشتند، بیش از پیش فراهم کرد. نگرانی از این اختلاف، در روایتی مشهور از پیامبر که بیمهری به انصار را در پی رحلت خود پیشگویی کرد، <ref>الطبقات، ج2، ص368؛ انساب الاشراف، ج4، ص34</ref> هویدا است. باتوجه به همین جنبه است که می‌توان اجتماع انصار در سقیفه بنی‌ساعده برای پیشدستی در تعیین جانشین پیامبر از میان انصار یا پیشنهاد امارت مشترک میان انصار و مهاجر را تبیین کرد. البته این پیشنهاد با مخالفت عمر و [[ابوبکر]] رویارو و به بیعت با ابوبکر منتهی شد. این موضع‌گیری انصار، قریشیان طرفدار خلافت را واداشت تا [[عمرو عاص]] را به‌سرزنش انصار تشویق نمایند. | ||
او در خطابه‌ای، انصار را به جاه‌طلبی و فراموشی نقش و جایگاه قریش در هدایت و به سامان رسیدن اوضاع آنان متهم کرد. اما [[امام علی( | او در خطابه‌ای، انصار را به جاه‌طلبی و فراموشی نقش و جایگاه قریش در هدایت و به سامان رسیدن اوضاع آنان متهم کرد. اما [[امام علی(علیه السلام)]] سخنان عمرو بن عاص را تخطئه کرد و دوستی با انصار را نشانه ایمان و دشمنی با آنان را نفاق دانست و خدمات انصار به اسلام و [[پیامبر]] را یادآور شد و از پسر عمویش فضل بن عباس خواست تا با سروده‌هایی عمرو را پاسخ دهد. حسان بن ثابت با سپاس از این حمایت امام، در سروده‌هایی از ایشان قدردانی کرد. <ref> انساب الاشراف، ج4، ص53؛ عیون الاثر، ج2، ص355</ref> به‌همین جهت، در دوره خلفای نخستین، منصبی مهم به انصار وا‌گذار نشد و بزرگ ایشان، سعد بن عباده، که با خلیفه وقت بیعت نکرده بود، به‌گونه‌ای شک‌برانگیز در دوران خلافت عمر کشته شد. <ref>الاستیعاب، ج2، ص599؛ تهذیب الکمال، ج7، ص92-95؛ الاصابه، ج3، ص56</ref> | ||
بسیاری از انصار نیز در جنگ‌های رِدّه (11-12ق.) کشته شدند. <ref>الاستیعاب، ج3، ص1362-1412؛ اسدالغابه، ج1، ص231؛ اسدالغابه، ج1، ص280؛ الاصابه، ج1، ص210-236</ref> برخی از انصار در نبرد سرنوشت‌ساز یرموک در جبهه شام نیز حضور داشتند. <ref> فتوح البلدان، ص138</ref> در لشکرکشی خالد به عراق، عمیر بن سعد انصاری اوسی شرکت داشت. با نامه ابوبکر به خالد به سال 13ق. برای پیوستن به ابوعبیده، فرمانده مسلمانان در شام، عمیر مامور شد زنان و ناتوانان سپاه عراق را به مدینه بازگرداند. <ref>تاریخ طبری، ج3، ص415</ref> وی در فتح قبرس نیز حضور داشت. <ref>فتوح البلدان، ص15</ref> به سال 21ق. و در پی درگذشت فرماندهان این محور، ابوعبیده و عیاض، فرماندهی به او وا‌گذار شد. همو در پی فتح عینُ الوَردَه، نخستین لشکرکشی تابستانه بر ضد بیزانس را برعهده گرفت. <ref>فتوح البلدان، ص138؛ فتوح البلدان، ص177؛ الکامل، ج3، ص117</ref> | بسیاری از انصار نیز در جنگ‌های رِدّه (11-12ق.) کشته شدند. <ref>الاستیعاب، ج3، ص1362-1412؛ اسدالغابه، ج1، ص231؛ اسدالغابه، ج1، ص280؛ الاصابه، ج1، ص210-236</ref> برخی از انصار در نبرد سرنوشت‌ساز یرموک در جبهه شام نیز حضور داشتند. <ref> فتوح البلدان، ص138</ref> در لشکرکشی خالد به عراق، عمیر بن سعد انصاری اوسی شرکت داشت. با نامه ابوبکر به خالد به سال 13ق. برای پیوستن به ابوعبیده، فرمانده مسلمانان در شام، عمیر مامور شد زنان و ناتوانان سپاه عراق را به مدینه بازگرداند. <ref>تاریخ طبری، ج3، ص415</ref> وی در فتح قبرس نیز حضور داشت. <ref>فتوح البلدان، ص15</ref> به سال 21ق. و در پی درگذشت فرماندهان این محور، ابوعبیده و عیاض، فرماندهی به او وا‌گذار شد. همو در پی فتح عینُ الوَردَه، نخستین لشکرکشی تابستانه بر ضد بیزانس را برعهده گرفت. <ref>فتوح البلدان، ص138؛ فتوح البلدان، ص177؛ الکامل، ج3، ص117</ref> | ||