ویکی وحدت
ویکی وحدت (دانشنامه وحدت مذاهب اسلامی)، دانشنامه‌ای است دیجیتالی (اینترنتی، الکترونیکی، مجازی) و وابسته به مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که در زمینه فرهنگ‌سازی وحدت امت اسلامی و در مجال تقریب مذاهب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرده است. در واقع «ویکی وحدت» دانشنامه‌ای مجازی است که هدف آن بیان مفاهیم، واژگان، اصطلاحات، شخصیت‌ها، موسسات، کتب و ... در زمینه وحدت و تقریب مذاهب اسلامی است. به دیگر عبارت ویکی وحدت متکفل تمامی تراث تولید شده در این زمینه می‌باشد. در این راستا، واژگانی نیز که برای فهم این هدف لازمند در این دانشنامه یاد خواهند شد. این دانشنامه با در نظر گرفتن دو سطح عموم مخاطبین و نیز مخاطبین خاص به تولید محتواهای مرتبط با مقوله وحدت اسلامی و تقریب میان مذاهب اسلامی می‌پردازد. واژگان و اصطلاحات موجود در موضوعات علمی، تاریخی، جغرافیایی، فقهی، اصولی، اشخاص، باورها، و...قابل ارائه و طرح در ویکی وحدت است. رویکرد ویکی وحدت ارائه مطالب از منابع معتبر عند الفریقین (شیعیان و اهل سنت) و عدم دامن زدن به مسائلی است که موجب اختلافات مذهبی گردد. نویسندگان دانشنامه مجازی وحدت اسلامی از ارائه نظرات شخصی می‌پرهیزند و قضاوت درباره موارد اختلافی علمی و تاریخی را بر عهده خوانندگان گرامی می‌گذارند.
هدف از شکل گیری
در واقع به دلیل اهمیت مسئله ایجاد امت واحده اسلامی که از سویی جزء اصول و سیاست‌های اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران و بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی یعنی امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه الله) می‌باشد، و از دیگر سو از رسالت‌های تکوینی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی می‌باشد؛ این دانشنامه با هدف ترویج و اشاعه این مهم در عرصه فضای مجازی ایجاد گردیده تا مخاطبین در هر سن و طیفی با مراجعه به این دانشنامه نیاز معلوماتی خود را برطرف نموده و در صورت تمایل ما را در افزایش و بهبود مقالات و مداخل موجود در آن یاری رسانند.
ضرورت ایجاد
در مورد ضرورت ایجاد دانشنامه الکترونیکی ویکی وحدت باید به سه نکته مهم اشاره نمود:
اول اینکه به دلیل روز افزون و هر چه بیش تر شدن استفاده از فضای مجازی (مخصوصا در میان نسل جوان و با توجه به برخی محدودیت‌های موجود در استفاده فیزیکال از منابع) ورود به این فضا و ارائه خدمات علمی و فرهنگی در عرض قالب‌های سنتی، بسیار کارساز و مورد توصیه است.
دومین مسئله وجود دشواری‌های فراوان در ارائه محتواهای علمی (کتاب، مقالات، مجلات و ...) می‌باشد. یعنی اگر چنین محتواهایی ایجاد گردد باید با دشواری‌های مختلف به دست خواننده برسد.
سومین مسئله این است که قالب ویکی در ارائه مطالب، قالبی است به روز و برای عموم مخاطبین جذّاب. البته تذکر این نکته لازم به نظر می‌رسد که محتواهایی که در چنین دانشنامه‌هایی به صورتی نیمه تخصصی تولید می‌گردند، در ویکی پدیا وجود ندارد و مطالبی که در آنجا وجود دارد یا کافی و کامل نیستند و یا اصلا به برخی مداخل مورد نیاز پرداخته نشده است.
در نتیجه باید خاطر نشان ساخت که ویکی تقریب مذاهب دانشنامه‌ای مجازی است که هدف آن بیان مفاهیم، واژگان، اصطلاحات، شخصیت‌ها، موسسات، کتب و ... در زمینه وحدت و تقریب مذاهب اسلامی و به دیگر عبارت متکفل تمامی تراث تولید شده در این زمینه می‌باشد. در این راستا، واژگانی نیز که برای فهم این هدف لازمند در این دانشنامه یاد خواهند شد.
سیاست‌ها
-- با توجه به تفاوت‌های موجود در میان آراء و نظرات اندیشمندان مذاهب مختلف اسلامی، بنای نویسندگان بر این است که حتی الامکان از منابع دست اول و پذیرفته شده نزد دو فرقه بزرگ اسلامی (شیعه و سنی) استفاده شود.
-- در این میان باید نویسندگان از هر گونه اظهار نظرهای غیر علمی و مبتنی بر عصبیت و طرفداری کورکورانه دوری نموده و مطالبی که در حال بارگذاری آنها در دامنه ویکی وحدت هستند را با توجه به سیاست اتحاد حد اکثری میان مسلمانان و با رعایت امانت علمی منتقل نمایند.
-- یکی از سیاست‌های اصلی نویسندگان در این حوزه رویکرد استفاده حد اکثری از محتوای تخصصی تولید شده در زمینه وحدت امت اسلامی و نیز پس از آن تولید محتواهای متقن در حوزه وحدت می‌باشد.
رهنمودها
رهنمودهای ویکی تقریب مذاهب به چهار بخش تقسیم می‌شوند: ۱. رهنمودهای محتوایی، ۲. رهنمودهای رفتاری، ۳. رهنمودهای ویرایشی، ۴. رهنمودهای طبقه‌بندی.
رهنمودهای محتوایی
محتوای ارائه شده در قالب ویکی وحدت (تقریب)، محتوایی است در راستای ایجاد وحدت هر چه بیش تر امت اسلامی و دور نمودن امت واحده اسلامی از هر گونه تفرقه و اختلاف مبتنی بر تعصب کورکورانه و ناشی شده از جهل نسبت به پیروان مذاهب اسلامی نسبت به یکدیگر.
رهنمودهای طبقه‌بندی
در زمینه اولویت‌های محتوایی و طبقه بندی مطالب بنابر اولویت‌ها و دغدغه‌های اساسی ویکی وحدت می‌توان موارد زیر را درباره موضوعات، اشخاص، جریان‌ها، موسسات و ... که در زمینه مساله وحدت امت اسلامی و تقریب میان مذاهب اسلامی فعالیت دارند، خاطر نشان ساخت: - زندگی‌نامه اشخاص و چهره‌های مطرح در جهان اسلام (مشتمل بر تولد و وفات، تحصیلات، تخصص، اساتید و شاگردان)
- آثار ایشان (مشتمل بر کتب و آثار مهم آن فرد و یا موسسه)
- دیدگاه‌های کلی تقریبی (یعنی موضع‌گیری‌های مرتبط با ممکن بودن تقریب، ضرورت ان و نیز راهکارهای تقریبی)
- دیدگاه‌های خاص تقریبی فرد و یا جریان و یا نهاد(یعنی نظریه‌های تقریبی و حوزه، حکومت، علما، مردم، نخبگان، و نیز نقد و تحلیل آراء و نظریه‌های مطرح در عرصه تقریب)
- استدلالات مطرح در زمینه تقریب و وحدت (عقلی و نقلی)
که اولویت ابتدایی در مورد مسائل مرتبط با وحدت امور بالا هستند و امور ذیل در اولویت بعدی قرار داردند:
- روش علمی به کار گرفته شده توسط فرد و یا مجموعه
- شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه و میزان اثر گذاری اش در دیدگاه تقریبی و وحدت آفرین وی
- جریانات و افراد همگرا و یا واگرا در زمینه وحدت امت اسلامی و تقریب.
- موسسات و یا سازمان‌های مطرح با رویکرد تقریبی و و حدت آفرین در جهان اسلام
رهنمودهای نگارشی - ویرایشی
به صورت کلی باید گفت در زمینه دستور‌العمل‌های نگارشی و ویرایشی ملاک عمل نویسندگان گرامی باید مسائل و اصول نگارشی و ویرایشی رایج در هر زبان باشد. به عبارت دیگر در درجه اول اهمیت در نگارش این دانشنامه صحیح نویسی و پرهیز از نوشتن اشتباه نگارشی و ویرایشی می‌باشد پس اگر یک کلمه و یا اسلوب در هر زبانی دو و یا چند نوع نوشتن صحیح دارد، استفاده از هر کدام از این کاربردهای صحیح آن واژه و یا اصطلاح در دانشنامه مجازی وحدت اسلامی صحیح است. اما برای نویسندگانی که قصد دارند از جهت نگارشی و ویرایشی با دقت بیشتری به نگارش مطالب بپردازند، مطالب آشنایی با اصول دانشنامه‌نویسی و ویکی‌نویسی را در مداخل ذیل می‌توان مطالعه کرد:
- راهنما:آشنایی با اصول نگارش و ویرایش (بخش اول)؛
- راهنما:آشنایی با اصول نگارش و ویرایش (بخش دوم)؛
- راهنما:آشنایی با اصول نگارش و ویرایش (بخش سوم).
در ضمن نویسندگان گرامی باید به خاطر داشته باشند که همیشه خلاصه‌ای از ویرایشی که انجام می‌دهند را در جعبهٔ خلاصه ویرایش وارد کنند. از نوشتن خلاصه ویرایش‌های نامربوط پرهیز شود.
زبان‌ها
بنای موسسین ویکی وحدت بر ارائه محتواهای موجود در ویکی وحدت به زبان‌های مختلف می‌باشد. اما در حال حاضر فعالیت ویکی وحدت به سه زبان اصلی: فارسی، عربی وانگلیسی می‌باشد؛ اگر‌چه زبان‌های اردو، روسی و اسپانیولی و فرانسوس نیز در درجه بعدی در اولویت زبانی جهت فعالیت ویکی وحدت می‌باشند.
ویژگی‌های یک ویکی
امکانات و قابلیت‌های ویکی‌ها عبارتند از:
امکان ویرایش کردن دائمی مدخل‌ها
امکان بازیابی اطلاعات و تغییرات ایجاد شده در هر صفحه.
امکان به روز کردن و افزودن اطلاعات به مداخل
امکان ثبت و ضبط هر گونه تغییر ایجاد شده در مداخل (مقالات) که در بالای هر صفحه با عنوان صفحه تاریخچه مقاله در بالای همه صفحات دیده می‌شود. که در واقع مراجعه‌کنندگان می‌توانند از تغییرات ایجاد شده و نویسندگان آن مدخل و مقاله آگاهی یابند.
امکان دیدن تمامی تغییرات ایجاد شده در همه صفحات ویکی توسط کاربران که در صفحه تغییرات اخیر مشاهده می‌شوند.
امکان مرتبط نمودن مدخل‌ها (مقالات) با یکدیگر. در واقع کاربر می‌تواند در هنگام مطالعه هر مدخل به سادگی به تمام مفاهیم موجود در آن مدخل هم دست یابد و اطلاعات کاملی درباره موضوع مورد مطالعه به دست بیاورد.
امکان ارتباط دادن مقالات در همان موضوع به زبان‌های دیگر موجود در آن ویکی.
امکان ایجاد رده (فهرست موضوعی، عناوینی کلی) در پایان هر مقاله که عناوین مقالات زیرمجموعه آن رده را نشان می‌دهد.
صفحات بحث
صفحات و مقالات ویکی دارای یک صفحه بحث نیز می‌باشند که کاربر در آن می‌تواند نظرات خود را درباره مقاله به اطلاع نویسنده یا نویسندگان و ویرایشگران مقاله برساند. این صفحه در حقیقت محلی برای گفتگوی صاحب‌نظران و علاقمندان به موضوع مقاله است که منجر به غنای شکلی و محتوایی مقالات نگارش یافته می‌شود.
جعبه‌های اطلاعات (Infobox)
الگوهایی هستند که در بالای مقالات قرار داده می‌شوند و اطلاعات را به صورتی مختصر در اختیار کاربران قرار می‌دهند. کاربر با مراجعه به جعبه اطلاعات می‌تواند بدون مطالعه کامل مقاله، اطلاعات اصلی و کلیدی مندرج در متن مقاله را بداند.
الگوهایی هستند که پیوندهای مرتبط با مقاله را در جعبه‌ای افقی در پایین مقاله جمع‌آوری می‌کنند. این الگوها گاهی به صورت عمودی در بالای مقالات می‌آیند، اما ارتباط میان عناوین مندرج در این جداول به صورتی عرضی است به این معنا که همه عناوین تحت یک عنوان جامع قرار می‌گیرند.