کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

احمد بن محمد بن یحیی قصرانی
نام کامل	احمد بن محمد بن یحیی قصرانی
نام‌های دیگر	قصرانی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قصران، شهرری
سال درگذشت	315 ق، ۳۰۶ ش‌، ۹۲۷ م
دین	اسلام، شیعه
استادان	حسین بن لیث بن بهلول موصلی بشر بن ابی موسی بن صالح اسدی
شاگردان	عبدالله بن محمد صائغ
فعالیت‌ها	محدث و راوی

احمد بن محمد بن یحیی قصرانی، (000 – حدود 315ق) ابوالحسین، محدث و راوی در اوایل سده چهارم هجری می‌باشد. وی ظاهراً مدتی در قصران که اطراف شهرری است اقامت داشته و لقب «قصرانی» نیز از همین ‏روی به او نسبت داده شده است. او هم‌چنین مدتی در بغداد اقامت تحصیلی داشته است.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن یحیی قصرانی، (000 – حدود 315ق) ابوالحسین. محدث و راوی در اوایل سده چهارم هجری. «قصران» نام دو کاخ در اطراف ری است که از آب و هوای خوشی برخوردار بوده و معروف به «قصران داخل» و «قصران خارج» است. وی ظاهراً مدتی در «قصران خارج» اقامت داشته و لقب «قصرانی» نیز از همین ‏روی به او نسبت داده شده است. در این‌که وی کجا و در چه تاریخی تولد یافته گزارشی نیافتیم. وفات او نیز برای ما روشن نیست اما برخی از اساتید او در 288 هجری وفات یافته‌‏اند. هم‌چنین شیخ صدوق (م381ق) با یک واسطه از او نقل حدیث می‏‌کند، بنابراین وی از راویانی است که احتمالاً دهه‌‏های نخستین سده چهارم را درک کرده است.

وی هم‌چنین مدتی در بغداد اقامت تحصیلی داشته و در آنجا نزد استادانی چون «حسین بن لیث بن بهلول موصلی»(م294ق) و «بشر بن ابی موسی بن صالح اسدی»(م288ق) شاگردی کرده است. از شاگردان او تنها «عبدالله بن محمد صائغ» را می‌‏شناسیم که از اساتید شیخ صدوق بوده است. در باره تشیع او مدرک قابل اعتمادی در دست نیست اما مضامین بعضی از روایات به‏ جای مانده از او، در باره مهدی آخر الزمان (عجل الله فرجه الشریف) است. همچنین وی در روایتی از زبان مبارک رسول خدا (صلی الله علیه) تعداد خلفاء و امامان را دوازده تن معرفی کرده که همه آن‌ها از نسل قریش هستند. وی ظاهراً در میان دانشمندان حدیث، چندان شناخته شده نبود و احتمالاً به همین دلیل خطیب بغدادی شرح ‏حال او را با این‌که وی مدتی در بغداد اقامت داشت، در تاریخ خود نیاورده است. از او اثر تألیفی گزارش نشده است.

استادان

وی در بغداد نزد استادانی چون حسین بن لیث بن بهلول موصلی و بشر بن ابی موسی بن صالح اسدی شاگردی نموده است.

شاگردان

تنها از عبدالله بن محمد صائغ که استاد شیخ صدوق بوده در میان شاگردان وی اسم برده شده است.

منابع

1. الامالی، شیخ صدوق، ص387 حدیث500؛
2. الخصال، ص475 حدیث36؛
3. کمال الدین و تمام النعمه، باب 24، حدیث23 و24؛
4. الانساب، سمعانی، ج4ص511، زیر کلمه قصرانی؛
5. معجم البلدان، ج4ص353 ذیل کلمه قصران الداخل و قصران الخارج؛
6. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص57.

احمد بن محمد بن یحیی فارسی
نام کامل	احمد بن محمد بن یحیی فارسی
نام‌های دیگر	فارسی
اطلاعات شخصی
سال درگذشت	330 ق، ۳۲۱ ش‌، ۹۴۲ م
دین	اسلام، شیعه
فعالیت‌ها	محدث

احمد بن محمد بن یحیی فارسی، (000 – حدود 330ق) ابوعلی. محدث شیعی. از لقب «فارسی» بر می‌‏آید که وی اصالتاً ایرانی است اما ظاهراً در بغداد به سر می‌‏برد و در آن‌جا علوم حدیث را فرا گرفت و شاگردانی نیز تربیت نمود. وی دارای اثر تألیفی نبوده است.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن یحیی فارسی، (000 – حدود 330ق) ابوعلی. محدث شیعی. به گفته طوسی در رجال خود شیخ تلعکبری (م385ق) پیش از آنکه به قزوین مهاجرت کند، در 328 هجری از او حدیث شنیده که البته اجازه نقل احادیث او را نداشته است. این گزارش نشان می‌‏دهد که وی تا تاریخ یاد شده حیات داشته و وفات او بعد از 328 هجری اتفاق افتاده است. اطلاعات ما در باره زندگی و تحصیلات او بسیار اندک است زیرا شرح‏حال او در منابع معتبر ذکر نشده است. از لقب «فارسی» بر می‌‏آید که وی اصالتاً ایرانی است اما ظاهراً در بغداد به سر می‌‏برد و در آن‌جا علوم حدیث را فرا گرفت و شاگردانی نیز تربیت نمود.

شیخ طوسی کسی را با عنوان «ابوالحسن محمد بن یحیی فارسی» در رجال خود نام برده و در وصف او گفته: «از افراد بی‏‌شماری نقل روایت کرده و برای طلب حدیث، دور دنیا را گشته است». ظاهراً فرد مذکور پدر اوست. در این‌ ‏صورت ممکن است وی بخشی از تحصیلات خود را نزد پدرش فراگرفته باشد. اکنون در منابع حدیثی هیچ روایتی از او به چشم نمی‌‏خورد، از این‏‌ رو استادان و شاگردان او ناشناخته‏‌اند. در باره تشیع او تنها می‏‌توان گفت که چون شیخ طوسی از یک‏سو نام او را در رجال خود ذکر کرده و از سوی دیگر تصریح به تسنن وی ننموده است، لذا می‏‌بایست وی شیعی امامی بوده باشد. وی دارای اثر تألیفی نبوده است.

منابع

1. رجال طوسی، ص411 شماره 5958؛ وص439 شماره 6276؛
2. رجال ابن داود، ص45 شماره 137؛
3. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص57؛
4. معجم رجال الحدیث، ج3ص123 شماره 933؛ و ج22ص275 شماره 14610.

یزدیار بن رستم طبری نحوی
نام کامل	احمد بن محمد بن یزدیار بن رستم طبری نحوی
اطلاعات شخصی
محل تولد	روستای کحه، آمل، ایران
سال درگذشت	313 ق، ۳۰۴ ش‌، ۹۲۵ م
محل درگذشت	بغداد
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابومنذر نصیربن یوسف هاشم بن عبدالعزیز
شاگردان	ابومنذر نصیربن یوسف هاشم بن عبدالعزیز
آثار	غریب القرآن المقصور و الممدود کتاب صوره الهمز کتاب التصریف کتاب النحو
فعالیت‌ها	قاری قرآن، ادیب، نحوی مکتب بصره

احمد بن محمد بن یزدیار بن رستم طبری نحوی، (000 – حدود313ق)ابوجعفر. قارئ قرآن، ادیب و از نحویون مکتب بصره است. ایرانی و اهل طبرستان (مازندران) بوده و به تصریح علامه تهرانی، وی اهل روستای «کحه» از توابع شهرستان آمل بوده است. در باره تشیع او نمی‏‌توان تردید کرد، زیرا وی در طبرستان نشو و نما پیدا کرد و در آن زمان، طبرستان مرکز حکومت شیعیان بود و فرمانروایان علوی بر جامعه صددرصد شیعی طبرستان حکومت داشتند. علاوه براین، هنگامی که وی ساکن بغداد شد در خانه ابن فرات اول «ابوالحسن علی بن محمد»(م.ح312ق) وزیر شیعی مقتدر(حکومت: 295 تا 320ق)، مسئولیت تربیت اطفال را برعهده داشت.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن یزدیار بن رستم طبری نحوی، (000 – حدود313ق)ابوجعفر. قارئ قرآن، ادیب و از نحاه مکتب بصره از طبقه «ابویعلی بن ابی زرعه». تاریخ ولادت او معلوم نیست، ولی وفات او حدود سال 313هجری در بغداد روی داده است، زیرا وی ساکن بغداد بود و در سال 304هجری از «نصیربن یوسف» حدیث گرفت، و هم‌چنین از ملازمان «ابن فرات شیعی» وزیر «مقتدر عباسی»(حکومت: 295 تا 320ق) بود که در سال 313هجری وفات نمود. زندگی و چگونگی تحصیلات او بر ما معلوم نیست، اما شواهد موجود نشان می‏دهد که وی ایرانی و اهل طبرستان (مازندران) بوده و به تصریح علامه تهرانی، وی اهل روستای «کحه» از توابع شهرستان آمل بوده است.

بنابراین می‏‌توان احتمال داد که وی در روستای «کحه» دیده به جهان گشود و سپس تحصیلات ابتدایی ‏اش را در آمل (که در آن زمان مرکز استان طبرستان بود) به انجام رساند. پس از آن برای تکمیل تحصیلات خود به عراق آمد و در مکتب نحویون بصره، مشغول فراگیری علوم عربیت شد. در باره تشیع او نمی‏‌توان تردید کرد، زیرا وی در طبرستان نشو و نما پیدا کرد و در آن زمان، طبرستان مرکز حکومت شیعیان بود و فرمانروایان علوی بر جامعه صددرصد شیعی طبرستان حکومت داشتند. علاوه براین، هنگامی که وی ساکن بغداد شد در خانه ابن فرات اول «ابوالحسن علی بن محمد»(م.ح312ق) وزیر شیعی مقتدر(حکومت: 295 تا 320ق)، مسئولیت تربیت اطفال را برعهده داشت. بدیهی است «ابن فرات اول» که در تشیع او شکی نیست، فرد غیر شیعی را برای تربیت اطفال برنمی‏‌گزیند. (گفتنی است بنوفرات طائفه‌‏ای بودند که در زمان خلفای عباسی به مقام وزارت و دیگر مناصب اداری رسیدند و تماماً از مذهب شیعه پیروی می‏‌کردند).

استادان

وی در بغداد نزد اساتیدی چون «ابومنذر نصیربن یوسف» و «هاشم بن عبدالعزیز» درس خواند و از آن‌ها روایت می‌‏کرد. این دو استاد وی، از دوستان نزدیک «ابن حمزه کسائی» بودند.

شاگردان

از شاگردان او «احمدبن جعفربن سلم ختلی» و «عمر بن محمدبن سیف کاتب» هستند.

آثار

وی تألیفاتی نیز داشته است که در موضوع صرف، نحو و لغات قرآنی، آن‌ها را به رشته تحریر در آورده است. از جمله تألیفات او «غریب القرآن»، «المقصور و الممدود»، «کتاب صوره الهمز»، «کتاب التصریف» و «کتاب النحو» هستند.

منابع

1. الفهرست، ابن ندیم، ص65؛
2. تاریخ بغداد، ج5ص333، شماره 2863؛
3. تأسیس الشیعه، ص ؛
4. الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج4ص197، وج16ص47؛
5. معجم المؤلفین، ج2ص168؛
6. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص45.

محمد بن یعقوب بیهقی
نام کامل	احمد بن محمد بن یعقوب بیهقی
اطلاعات شخصی
سال تولد	230 ق، ۲۲۴ ش‌، ۸۴۵ م
محل تولد	بیهق(نیشابور)
سال درگذشت	310 ق، ۳۰۱ ش‌، ۹۲۲ م
دین	اسلام، شیعه
استادان	فضل بن شاذان نیشابوری عبدالله بن حمدویه بیهقی
شاگردان	محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی
فعالیت‌ها	فقیه و محدث شیعی

احمد بن محمد بن یعقوب بیهقی، (حدود 230 – حدود 310ق)ابوعلی. فقیه و محدث شیعی در اوایل سده چهارم هجری. از شاگردان او «محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی»(م.ح363ق) است، از این‏ رو وی می‏‌بایست سده چهارم را درک نموده است. به گفته خود او: «هنگامی که فضل بن شاذان نیشابوری(م260ق) در اثر مریضی در یکی از روستاهای بیهق وفات نمود، من بر جنازه او نماز گذاردم». در «بیهق»(نیشابور) تولد یافت و در همان‌جا نشو و نما پیدا کرد. سپس برای ادامه تحصیل به عراق و در شهرهای کوفه و بغداد رفته اندوخته‏‌های خویش را تکمیل کرده است.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن یعقوب بیهقی، (حدود 230 – حدود 310ق)ابوعلی. فقیه و محدث شیعی در اوایل سده چهارم هجری. به گفته خود او: «هنگامی که فضل بن شاذان نیشابوری(م260ق) در اثر مریضی در یکی از روستاهای بیهق وفات نمود، من بر جنازه او نماز گذاردم». این گزارش حاکی از آن است که وی در آن زمان از وجاهت لازم و سن کافی برخوردار بوده است، پس تولد او را می‏‌توان در نیمه نخست سده سوم حدود 230هجری تخمین زد.

از شاگردان او «محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی»(م.ح363ق) است، از این‏ رو وی می‏‌بایست سده چهارم را درک نموده و احتمالاً در اوایل این سده درگذشته باشد. وی در «بیهق»(نیشابور) تولد یافت و در همان‌جا نشو و نما پیدا کرد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود فرا گرفت و احتمالاً برخی از آموزه‏‌های فقهی و حدیثی را از «فضل بن شاذان» فرا گرفت. سپس برای ادامه تحصیل به عراق آمد و در شهرهای کوفه و بغداد اندوخته‏‌های خویش را تکمیل کرد و در ردیف اساتید آن‌جا به شمار آمد. وی از جمله کسانی است که در برابر توقیع لعن امام عسکری (علیه السلام) که در باره «فضل بن شاذان» جعل کرده بودند، به شدت دفاع کرد و توقیع مذکور را ساختگی و تاریخ صدور آن را دو ماه بعد از مرگ «فضل بن شاذان» اعلام کرد. از استادان او «عبدالله بن حمدویه بیهقی» است که در موارد متعددی از او نقل حدیث می‏‌کند. از شاگردان او کسی جز «محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی» را نمی‌‏شناسیم که هرگاه حدیثی از او نقل می‏‌کند رحمت خدا را برای این استادش طلب می‌‏نماید و این موضوع می‌‏تواند نشانه نیک ‏نفسی و شخصیت مورد اعتماد استادش بوده باشد. از او اثر تألیفی معرفی نشده است. گفتنی است نام و کنیه او با «ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب بن مسکویه»(م421ق) مشترک است.

استادان

از محضر استادانی چون فضل بن شاذان نیشابوری و عبدالله بن حمدویه بیهقی کسب فیض نموده است.

شاگردان

از شاگردانش کسی جز محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی شناخته نشده است.

منابع

1. رجال کشی، ج2ص665 شماره 687؛ وص773 شماره 903؛ وص820 شماره 1028؛
2. طرائف المقال، ج1ص204 شماره 1193؛
3. معجم رجال الحدیث، ج3ص123 شماره 935؛ وج14ص315 زیر شماره 9374.